10-р анги Физик. Долгион ба дуу

1. “ДОЛГИОН БА ДУУ” СЭДВИЙН ЖИШИГ ДААЛГАВАР
1. Дуу үүсгэж буй бие нь ямар байдалд байх вэ?
a. Ямар нэгэн бие хүрсэн байх
b. Хэлбэлзэн чичирч хөдөлдөг байх
c. Хөдөлгөөнтэй байх
d. Хүний үйл ажиллагаа оролцсон үйлчилгээ бий болсон
байх.
2. Долгион гэж юу вэ?
a. Харимхай орчинд чичрэх хөдөлгөөн
b. Нэг хөдөлгөөн тодорхой хугацаны дараа дахин давтан
хөдлөх хөдөлгөөн
c. Байнгын хөдөлгөөн
d. Дээш доош ба баруун тийш хөдлөх хөдөлгөөн
3. Хэлбэлзлийн үе гэж юу вэ?
a. Нэг бүтэн хэлбэлзэх хугацаа
b. Анхны байрлалаас хамгийн холдох хугацаа
c. Анхны байрлалдаа эргэн ирэх хугацаа
4. Хэлбэлзлийн далайц гэж юу вэ?
a. Нэг бүтэн хэлбэлзэл хийхдээ явсан зам
b. Тэнцвэрийн байрнаасаа хамгийн их алслагдсан зай
c. Нэг байрлалаас хамгийн холдох зай
5. Чанга ярьж байгаа гэдэг нь дуу үүсгэгч биеийн хэлбэлзлийн. . . . . . .
. . . . . .их байна гэсэн үг юм.
А. Давтамж Б. Далайц В. Үе
Г. Аль нь ч биш
6. Цуурай үүсдэгийн шалтгааныг нэрлэнэ үү?
1. Саад 2. Ойсон дуу 3. . . . . . . . . . . 4. . . . . . . . . . . .
7. Хүн ямар давтамжтай дуу авиаг сонсож чаддаг вэ?
А. 50-100Гц Б. 20-20000Гц В. 30-10000 Гц
8. Зурагт долгионыг дүрсэлжээ. X ба Y-ийн хооронд долгионы урт
хэд дахин багтсан вэ?
9. Нуурын гадаргуугаар долгион 340м/с хурдтай тархана. Долгионы
урт 𝜆 = 3м бол долгионы үе ба давтамжийг тодорохойлно уу?
10. Зурагт үзүүлсэн долгион 5м/с хурдтай тархах бол долгионы урт
ямар байх вэ?
11. Дуу үүсгэгчээс саад хүртэлх зай 68м, дууны хурд 330м/с бол ямар
хугацааны дараа цуурай эргэж сонсогдох вэ?
12. Загасчин 10с хугацаанд загасны уурганы хөвөгч нь n=20 удаа
хэлбэлзэхийг ажиглав. Усны гадаргууд тархах долгионы
давалгаануудын хоорондох зай 𝜆 = 1,2м бол долгион ямар хурдтай
тарах вэ?
13. Янз бүрийн үүсгэгчүүдийн долгионууд дотроос тууш долгион
үүсгэсэн нь аль вэ?
14. Боомтын усны тохойд байгаа жижиг завийг далайн давалгаанаас
ханаар тусгаарлажээ. Долгионы нэг хэсэг ханыг тойрч завинд хүрч
чадна. Энэ ямар үзэгдэл вэ?
15. Навигацын усны хөвүүрт долгион ирэхэд дээш доош хэлбэлздэг. 2
минутын хугацаанд бүтэн 6 долгион хөвүүрийнг дайрч гарсан бол
долгионы давтамжийг ол.
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
……
А. Дифракц Б. Дисперс
В. Ойлт Г. Хугарал

2. 16. Агаарт тодорхой давтамжтай дууны долгион тарах үеийн нэгэн
агшнийг зурагт харуулав. Орчин нягтарсан хэсгийг С, орчин
сийрэгжсэн хэсгийг R гэж тэмдэглэв.
a. Дуу өндөр давтамжтай тохиолдол аль хэсэг вэ?
.....................................................................................................
17. Дуу илүү чанга байгаа хэсэг нь аль вэ?
....................................................................................................................
18. Их өндөр ууланд гарсан хүмүүс хоорондоо сонгогдохуйц
ярилцахын тулд чанга дуугардагийн учир юу вэ?
19. Барилгын материалын чанарыг шалгахын тулд тусгай багажаар уг
материалын дотор дуу тарах хурдыг хэмждэг. Туршилтаас үзэхэд
дууны хурд материалын шинж чанараас хамаарна. Хэрэв дуун
дохио 9см зузаан бетон плит дотуур 20 микросекунд өнгөрсөн бол
бетонд дуу тарах хурдыг 1м/с-ээр илэрхийлнэ үү?