ЦАГ АГААР УУР АМЬСГАЛ СЭДВИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ДААЛГАВАР

1. ЦАГ АГААР УУР АМЬСГАЛ СЭДВИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ДААЛГАВАР
1. Цаг агаарын үндсэн элементэд юу юу ордог вэ?
А. Агаарын температур Б....................... В..................... Г.Даралт Д..............
2. Монгол орны жилийн 4 улирлын ерөнхий шинжийг хүснэгтэнд тоймлон бичжээ.
Түүнийг ашиглаад улирал бүрийн онцлог шинжийг нэг өгүүлбэрээр тодорхойлон бич.
Улирал Температур Тунадас Даралт Салхи
Өвөл - Цас Их Бага
Хавар -, + Цас, бороо Их, бага Их
Зун + Бороо, мөндөр Бага Бага
Намар +,- Бороо, цас, хяруу Бага, их Ихэсдэг
Өвөл…………………………………………………………………………….
Хавар…………………………………………………………………………….
Зун……………………………………………………………………………..
Намар……………………………………………………………………………..
3. Схемийг нөхөөрэй Сурах бичиг 2019 оны хуудас- 31, сурах бичиг 2018 оны
хуудас- 32
4. Мөрөн хотын цаг агаарын мэдээг 2 өдрөөр тэмдэглээрэй.
1-р өдөр:
2-р өдөр:
5. Дараах өгүүлбэрийг гүйцээрэй.
Температур, чийг, тунгалагжилт зэрэг физик шинжээрээ харьцангуй
................................ .................. ................ агаарыг агаарын масс гэнэ.
6. Дулаан ба хүйтэн фронтыг яаж зурдаг вэ? Зураглаарай.
Дулаан фронт Хүйтэн фронт
Цаг агаарын
элементүүд

2. 7. Зургийг ажиглаад дараах
асуултад хариулаарай.
a) Дулаан ба хүйтэн агаар
хөдөлгөөнийг тайлбарлаарай.
Дулаан агаар ....................
учир..............................................................
Хүйтэн агаар ..................... учир
.......................................................
b) Агаарын температур, агаарын
даралтын хоорондын хамаарлыг
тайлбарлаарай.
Дулаан агаар .......................... учир агаарын даралт............. байна.
Хүйтэн агаар .......................... учир агаарын даралт............. байна.
Агаарын температур буурахад даралт ..............................................
Агаарын температур нэмэгдэхэд даралт ..........................................
8. Дараах багажуудыг нэрлээрэй.
А. .................... Б...................
В................. Г...............
9. 7-р сард уулын бэлд агаарын темдератур 200
С байсан бол 4000 метрийн өндөрт
орших оройд нь хэдэн градус цельс байх вэ? Уулын орой цастай байж болох уу?
Яагаад? Сурах бичиг 2019 оны хуудас- 32, сурах бичиг 2018 оны хуудас- 33
ашиглаарай

3. 10. Дараах зураг ашиглан доорх даалгавруудыг гүйцэтгээрэй.
Зураг1.1 Агаарын масс
А. Зургийг ажиглаж агаарын массын төрлүүдийг нэрлэж бичээрэй. /Зураг1.1/
.........................................................................................................................
......................................................................................................................
........................................................................
Б. Экваторын, дулаан, сэрүүн, арктикийн агаарын масс хаана үүсч байна вэ?
.........................................................................................................
...........................................................................................................
..............................................................................................................
В. Далай ба хуурай газар дээр үүсч байгаа агаарын массын аль нь чийглэг, аль
нь хуурай байх вэ?
................................................................................................................
............................................................................................................
................................................................................................
Г. Арктикийн, сэрүүн орны, дулаан орны агаарын массын аль нь дулаан, аль нь
хүйтэн бэ?
11. Монгол орон ямар уур амьсгалтай вэ?
Өөрийн таамаглал Бусдаас санаа авах аав, ээж, бусад гэр бүлийн
гишүүдээсээ асуугаарай

4. 12. Бяцхан цаг уурч шавь минь доорх тэмдэглэлийг хийгээд температурын дундаж
үзүүлэлтийг олоорой.
Сар өдөр 2сарын 3 2сарын10 2сарын 17 2сарын 20 2сарын 27
Температур
Өглөө08:00
Өдөр 14:00
Орой 20: 00
дундаж
13. Цаг агаар, уур амьсгалын тодорхойлолтыг хийгээрэй. Сурах бичиг 2019 оны
хуудас- 31, сурах бичиг 2018 оны хуудас- 32
14. Аливаа улс орон ямар уур амьсгалтайг тодорхойлдог 2 гол зүйл бол хур
тунадасны хэмжээг графикаар дүрсэлсэн үзүүлэлтийг уур амьсгалын диаграмм гэнэ.
1. Цэцэрлэг хотын уур амьсгалын үзүүлэлтээр диаграмм графикаар дүрслээрэй.
25 T0
mm
20
15
10
5
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12
-5
-10
-15
-20
Ялгаатай талыг 2
талд тэмдэглээрэй
Ижил талыг дунд
тэмдэглээрэй
Сар 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 Температур -20 -18 -11 0 +7 +17 +24 +20 +6 -1 -10 -17
2 тунадас 3 5 7 12 31 43 56 45 10 8 6 2

5. 2. А. ................сум .............. мм хуртунадас унасан байна
Б. Хамгийн хүйтэн сар.............., температур ..................градус байна.
В. Хамгийн дулаан сар ..............., температур................. градустай байна.
15. Дэлхийд хамгийн их хур тунадас ордог газар бол ……………….. юм.
А. Черрафунджи Б. Атакамын цөл В. Монгол орон
16.Дараах хүснэгтэнд байгаа тоог ашиглаад дүгнэлт бич.
Сар 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Температур/с0/ 0,1 0,5 3,6 8,1 12,6 15,8 17,4 17,0 13,8 9,1 5,1 1,8
Хур
тунадас/мм/
48 46 38 48 52 64 84 73 54 56 52 46
А. Энд хамгийн дулаан сар нь ……………………….
Б. Хамгийн хүйтэн сар нь ………………………………..
В. Хамгийн их хур тунадастай сар нь …………………………..
Г. Хамгийн бага хур тунадастай сар нь ………………………….
16. Дэлхий дээр уур амьсгалын бүсүүд байдаг. Түүнийг нэрлэн бич.Сурах бичиг 2019
оны хуудас- 42,43 сурах бичиг 2018 оны хуудас- 44,45
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………….
17. 5м/сек-д үс хийсэж, хувцас дэрвэгнэнэ. 10 м/ сек хүрэхэд хог цаас хийсэн, нүд үрүү
шороо тоос ордог бол 20 м/ сек хүрэхэд явган явахад бэрх болж ирнэ. Энэ шинж
тэмдгийг уншаад өнөөдөр манайд салхи ямар хүчтэй байгааг баримжаалан гарга.

6. …………………………………………………………………………………………………
18.Дэлхийн хамгийн хүйтэн – Антарктидийн Восток станцад -89,20
C , хамгийн халуун
Ливийн цөл +560
C хэм хүрчээ. Дэлхийн хамгийн халуун, хүйтний зөрөөг бодож ол.
…………………………………………………………………………………………..
19. Танай сууринд өглөө 120
C хэм, өдөр 170
C хэм, орой 130
C хэм байв. Эндээс
хоногийн дундаж температурыг бодож ол.
………………………………………………………………………………………………..
20.Уур амьсгалын өөрчлөлт юунаас болдог, үүнээс үүсэх аюулын талаар өөрсдийн
бодлоо бичээрэй.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................