PRESENTACION

1. UnibertsoaUnibertsoa
Egilea: NahikariEgilea: Nahikari

2. Existitzen denExistitzen den
guztia daguztia da
unibertsoa.unibertsoa.
Unibertsoa astroUnibertsoa astro
guztien multzoa daguztien multzoa da
eta multzo horreketa multzo horrek
betetzen duenbetetzen duen
espazioa da.espazioa da.

3.  Unibertsoa eztandaUnibertsoa eztanda
handi batekin hasihandi batekin hasi
zen.zen.
 Eztanda handiariEztanda handiari
(esplosio handiari)(esplosio handiari)
BIG - BANG deitzenBIG - BANG deitzen
diogu. Eztandadiogu. Eztanda horihori
duela 15.000.000.000duela 15.000.000.000
bat urte gertatubat urte gertatu zen.zen.

4.  Astroak zerukoAstroak zeruko
berezko gorputzakberezko gorputzak
dira, hala nola izarrak,dira, hala nola izarrak,
planetak, sateliteakplanetak, sateliteak
eta bar.eta bar.

5.  Gure planeta Lurra etaGure planeta Lurra eta
gure izarra Eguzkiagure izarra Eguzkia
Esnebidea izena duenEsnebidea izena duen
galaxian daude.galaxian daude.
 Galaxia guztiak ezGalaxia guztiak ez
dira berdinak: batzukdira berdinak: batzuk
kiribilak dira, bestekiribilak dira, beste
batzuk irregularrak,batzuk irregularrak,
eliptikoak edoeliptikoak edo
barradunak.barradunak.

6. Izarrak berezko argia
duten astroak dira.
Gure izarra Eguzkia da.

7.  Izarren artekoIzarren arteko
distantziak neurtzekodistantziak neurtzeko
argi-urtea erabiltzenargi-urtea erabiltzen
dugu.dugu.
 Argi- urtea argiakArgi- urtea argiak
espazioan urtebeteanespazioan urtebetean
egiten duen distantziaegiten duen distantzia
da.da.

8.  Izarrez osaturikoIzarrez osaturiko
irudiei kostelazioairudiei kostelazioa
esaten zaie.esaten zaie.
Ezagunena HartzEzagunena Hartz
Txikia zen marinelekTxikia zen marinelek
nabigatzekonabigatzeko
erabiltzen zutelako.erabiltzen zutelako.

10.  Unibertsoan dauden objekturik bitxienak omenUnibertsoan dauden objekturik bitxienak omen
dira inork ez ditu inoiz ikusi, baina,dira inork ez ditu inoiz ikusi, baina,
astronomoek diotenez, hor daude. Oso eremuastronomoek diotenez, hor daude. Oso eremu
txikiak dira , eta inguruan grabitate-indartxikiak dira , eta inguruan grabitate-indar
izugarria eragiten dute; den dena erakartzenizugarria eragiten dute; den dena erakartzen
omen dute, baita argia ere.omen dute, baita argia ere.

11.  Zulo beltz handiakZulo beltz handiak
dituzten galaxiendituzten galaxien
erdiko guneakerdiko guneak
dira.Pisu ikaragarriadira.Pisu ikaragarria
dute,oso argitsuakdute,oso argitsuak
dira eta gure ingurukodira eta gure inguruko
galaxiak baino askozgalaxiak baino askoz
ere urrutiago daude.ere urrutiago daude.

12.  Eguzki sistemaEguzki sistemak k
eguzkiareneguzkiaren orbitaorbita
ezberdinetan jirabiran, ezberdinetan jirabiran,
dabiltzan objektudabiltzan objektu
ezberdinak biltzen ditu(ezberdinak biltzen ditu(
planetakplanetak,,
sateliteaksateliteak,, asteroideakasteroideak,,
kometakkometak…)…)

13. EspaziokoEspazioko gorputzgorputz
guztiek grabitateguztiek grabitate
indarra egiten dute.indarra egiten dute.
Zenbat eta handiagoaZenbat eta handiagoa
izanizan objektua, orduanobjektua, orduan
etaeta grabitate-indargrabitate-indar
handiagoa eragitenhandiagoa eragiten
du.du.
EguzkiEguzki-sistema n-sistema n
grabitazio nagusiagrabitazio nagusia
Eguzkiak egitenEguzkiak egiten du.du.

14.  LurraLurra Eguzki-sistemarenEguzki-sistemaren
hirugarren hirugarren planetaplaneta da, da,
bizia duen bakarra. bizia duen bakarra.
Satelite natural bat du,Satelite natural bat du,
Ilargia.Ilargia.

15.  IlaIlargia,rgia, Eguzki-Eguzki-
sistemaren bosgarrensistemaren bosgarren
sateliterik handienasateliterik handiena
eta Lurraren satelite eta Lurraren satelite
bakarra da, honenbakarra da, honen
inguruan birakainguruan biraka
dabilena.dabilena.

16.  Lurrak satelite bakarraLurrak satelite bakarra
dauka,Ilargia. Bestedauka,Ilargia. Beste
planeta batzuek, berrizplaneta batzuek, berriz
bat bera ere ez dute, etabat bera ere ez dute, eta
beste batzuek askobeste batzuek asko
dituzte; Saturnok,dituzte; Saturnok,
adibidez, 62 ditu. Neurriadibidez, 62 ditu. Neurri
eta forma askotakoeta forma askotako
ilargiak daude.ilargiak daude.

17. Lurra ez dago geldirik,Lurra ez dago geldirik,
bi mugimendu egitenbi mugimendu egiten
ditu:ditu:
Errotazioa (24ordu)Errotazioa (24ordu)
etaeta
Traslazioa (365 egun)Traslazioa (365 egun)

18.  EklipseEklipse bat gorputz bat gorputz
bat beste batenbat beste baten
itzalean sartzenitzalean sartzen
denean gertatzendenean gertatzen da.da.

19.  Garai batean, suzko bolaGarai batean, suzko bola
zirela uste zuten,bainazirela uste zuten,baina
berez, Eguzkiraberez, Eguzkira
hurreratzean “esnatzen”hurreratzean “esnatzen”
diren bizitzarik gabekodiren bizitzarik gabeko
izotzeko gorputzak dira.izotzeko gorputzak dira.
Halley kometa 76 urteanHalley kometa 76 urtean
behin hurbiltzen da Eguzkibehin hurbiltzen da Eguzki
aldera.aldera.

20.  Planeta txikitzat joPlaneta txikitzat jo
daitezke; haiekdaitezke; haiek
bezala, Eguzkiarenbezala, Eguzkiaren
inguruan biratzeninguruan biratzen
dute eta Marte etadute eta Marte eta
Jupiter artekoJupiter arteko
asteroide gerrikoaasteroide gerrikoa
osatzen dute.osatzen dute.

21.  Meteoro edo izarMeteoro edo izar
iheskorrak ez diraiheskorrak ez dira
benetako izarrak,benetako izarrak,
objektuak asko ereobjektuak asko ere
txikiagoak baizik.txikiagoak baizik.
Izarrak balira bezalaIzarrak balira bezala
distira eginez, zeruadistira eginez, zerua
zeharkatzen dutezeharkatzen dute
segundo batzuetan.segundo batzuetan.