poscas de gramatica griega, parte 4

1. ΑΚΟΥΩ
ΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΝ
4

2. ΤΟΝΟΣ / ΠΡΟΣΩΙΔΙΑ
τόνος = προσῳδία
1. ἔντασις μιᾶς συλλαβῆς ἄρσις μιᾶς φωνῆς
2. γραπτὰ σημεῖα (αἴρειν, elevar)
τὴν ἔντασιν σημαίνοντα
ά ὰ ᾶ
γῆ > μονοσύλλαβος λέξις
λό-γος > δυσύλλαβος λέξις
ἄν-θρω-πος > πολυσύλλαβος λέξις
ἄν - θρω - πος
ἡ προπαραλήγουσα - ἡ παραλήγουσα - ἡ λήγουσα (συλλαβή)

3. καλός ὀξύτονος λέξις ὀξύνεσθαι
λόγος παροξύτονος λέξις παροξύνεσθαι
ἄνθρωπος προπαροξύτονος λέξις προπαροξύνεσθαι
Ἀθηνᾶ περισπωμένη λέξις περισπᾶσθαι
δοῦλος προπερισπωμένη λέξις προπερισπᾶσθαι
προσεπινοεῖν = sobrentender

4. Θεὸς τοὺς ἀγαθοὺς φιλεῖ.
ἐν συνεπείᾳ τοῦ λόγου ἐν τέλει τοῦ λόγου
Τοὺς ἀγαθοὺς φιλεῖ θεός.
ἐν συνεπείᾳ τοῦ λόγου ἐν τέλει τοῦ λόγου
ἡ βαρεία θεός > θεὸς
τούς > τοὺς
ἀγαθούς > ἀγαθοὺς

5. καλός
Ἀθηνᾶ
λόγος
δοῦλος βαρύτονοι λέξεις
ἄνθρωπος

6. ἐπὶ τῆς ἐπὶ της παρα- ἐπὶ της προπαρα-
ληγούσης ληγούσης ληγούσης
ὀξεία √ √ √
περισπωμένη √ √
βαρεία √
ἐπὶ φωνηέντων ἐπὶ φωνηέντων ἐπὶ
βραχέων μακρῶν διφθόγγων
ὀξεία √ √ √
περισπωμένη √ √
βαρεία √ √ √

7. ΔΙΑΛΟΓΟΣ 4
Διδάσκαλος, Φαῖδρος (μαθητής)
Δ – Τί εστι τόνος;
Φ – Λέξιν προφέροντες τῶν συλλαβῶν μίαν ἰσχυρότερον τῶν
ἄλλων ἀεὶ ἐκφωνοῦμεν καὶ ταύτην τῆς συλλαβῆς ἔντασιν τόνον
ὀνομάζομεν.
Δ – Προσῳδία δὲ τί;
Φ – Ἄρσις τῆς φωνῆς ἢ τόνος κατὰ γὲ τῆν παρὰ τοῖς πάλαι
Ἕλλησιν ἐπικρατοῦσαν προφοράν. μουσικῶς γὰρ καὶ ὥσπερ
ᾄδοντες ἐτόνιζον οἱ τότε Ἕλληνες.

8. Δ – Τὶ δὲ ἄλλο καὶ τονον λέγομεν;
Φ – Τα γραπτὰ σημεῖα τὰ ἐπὶ τῶν τονιζομένων γραμμάτων
ἐπιτιθέμενα.
Δ – Τί δ᾿ ἐστι μονοσύλλαβος λέξις;
Φ – Λέξις μίαν συλλαβὴν ἔχουσα.
Δ – Τί δὲ δυσύλλαβος λέξις;
Φ – Λέξις δύο συλλαβὰς ἔχουσα.
Δ – Πολυσύλλαβος δὲ τί;
Φ – Λέξις πολλὰς συλλαβὰς ἔχουσα.
Δ – Πῶς δὲ λέγομεν συλλαβὴν ἐν τῷ τέλει τῆς λέξεως οὖσαν;
Φ – Λήγουσαν, παρὰ τοῦ ρήματος λήγειν, τουτέστι, τελευτᾶν.
Δ – Πῶς δὲ τὴν πρὸ τῆς ληγούσης συλλαβὴν;
Φ – Παραλήγουσαν.
Δ – Τὴν δὲ πρὸ τῆς παραληγούσης πῶς;
Φ – Προπαραλήγουσαν.

9. Δ – Πόσοι εἰσιν οἱ τῆς Ἑλληνικῆς φωνῆς τόνοι;
Φ – Τρεῖς· ὀξεία, βαρεία, περισπωμένη.
Δ – Τὶ δὲ χρὴ προσεπινοεῖν τὸν ὀξεία, βαρεία, περισπωμένη
ἀκούοντα;
Φ – Προσῳδίαν· ἡ ὀξεία προσῳδία, ἡ βαρεία προσῳδία, ἡ
περισπωμένη προσῳδία .
Δ – Ποῖα δὲ λέξις ὀξύνεται;
Φ – Ἡ ὀξύτονος λέξις, τουτέστι, ἡ ἐπὶ τῆς ληγούσης τῆν ὀξείαν
ἐπιδεχομένη, οἷον, καλός.
Δ – Ποῖα δὲ λέξις παροξύνεται;
Φ – Ἡ παροξύτονος λέξις, τουτέστι, ἡ ἐπὶ τῆς παραληγούσης
τῆν ὀξείαν ἐπιδεχομένη, οἷον, λόγος.
Δ – Ποῖα δὲ λέξις προπαροξύνεται;
Φ – Ἡ προπαροξύτονος λέξις, τουτέστι, ἡ ἐπὶ τῆς
προπαραληγούσης τῆν ὀξείαν ἐπιδεχομένη, οἷον, ἄνθρωπος.

10. Δ – Ποῖα δὲ λέξις περισπᾶται;
Φ – Ἡ περισπωμένη λέξις, τουτέστι, ἡ ἐπὶ τῆς ληγούσης τῆν
περισπωμένην ἐπιδεχομένη, οἷον, Ἀθηνᾶ.
Δ – Ποῖα δὲ λέξις προπερισπᾶται;
Φ – Ἡ προπερισπωμένη λέξις, τουτέστι, ἡ ἐπὶ τῆς
παραληγούσης τῆν περισπωμένην ἐπιδεχομένη, οἷον, δοῦλος.
Δ – Ποῖα δὲ λέξις τὴν βαρείαν ἐπιδέχεται;
Φ – Ὀξύτονος λέξις ἐν τῇ συνεπείᾳ τοῦ λόγου κειμένη
- τουτέστι, ἡ μὴ ἐν τῳ τέλει τοῦ λόγου κειμένη - τὴν ὀξείαν
ἀποβαλοῦσα ἐπιδέχεται τῆν βαρείαν, οἷον ἡ λέξις θεούς ἐν τῷ
λόγῷ Θεοὺς τίμα.

11. Δ – Τὶ δ᾿ ἐστὶ βαρύτονος λέξις;
Φ – Ἡ μήτε ὀξύτονος μήτε περισπωμένη οὖσα, οἷον, τέλος,
πρᾶγμα, γέφυρα.
Δ – Ποῦ δ᾿ ἐπιτίθεμεν τὴν ὀξείαν;
Φ – Ἐπὶ ληγούσης, ἐπὶ παραληγούσης, ἐπὶ προπαραληγούσης,
ἐπὶ μακρῶν καὶ βραχέων φωνηέντων, ἐπὶ διφθόγγων.
Δ – Τὴν δὲ περισπωμένην ποῦ;
Φ – Ἐπὶ ληγούσης, ἐπὶ παραληγούσης, ἐπὶ μακρῶν φωνηέντων,
ἐπὶ διφθόγγων.
Δ – Κάλλιστα ἐξέμαθες πάντα. Οὐκ ἄν φθάνοις καθίζων.