1. TEMA 13: TRANSICIÓN E
DEMOCRACIA EN ESPAÑA
1. A transición democrática
2. O novo Estado constitucional e
autonómico
3. A alternancia no poder
4. España na esfera internacional
5. Desenvolvemento económico e Estado do
benestar
6. A evolución da sociedade española
7. Galicia en democracia
SILVIA FERNÁNDEZ
FREIRÍA

2. 1. A transición democrática
 1.1. O desmantelamento do
franquismo
 22 de novembro de 1975.
 Juan Carlos I xurou o seu cargo
como Rei deEspaña.
 Carlos Arias Navarro: incapaz de
levar acabo unha reforma
democrática.
 Transfomación que implicase a
amnistía política e a recuperación
das liberdades democráticas, os
partidos da oposición impulsaron
mobilizacións populares.
 Dimisión de Arias Navarro.
 Presidente do goberno Adolfo
Suárez.
 1.2. As primeiras eleccións
democráticas
 Eleccións libres:15 de xuño de
1977.
 A Unión de Centro
Democrático: liderado por
Adolfo Suárez (maior número
de deputados).
 O Partido Socialista Obrero
Español: encabezado por
Felipe González(principal
partido da oposición).
 Partido Comunista de España:
Santiago Carrillo.
 Alianza Popular: Manuel
Fraga Iribarne. Eleccións
sindicais (CCOO, UXT e ELA-
STV).

3. 1.3. A política de consenso
 Crise económica motivada pola alza dos prezos do
petróleo e polo aumento dos custos da produción
industrial española.
 Impulsou unha política de consenso entre as
distintas forzas políticas e sindicais.
 Principais acordos:
1. Redactar unha Constitución democrática.
2. Estimular a recuperación da economía (Pactos de
Moncloa).
3. Proceder unha reforma fiscal.
4. Decretar unha ampla amnistía para os presos
políticos.

6. 1.4. Os inimigos da democracia
 Algúns sectores optaron pola violencia para
obstaculizar a consolidación da democracia.
 Extrema dereita: promoveron manifestacións de
apoio ao franquismo e formaron grupos violentos
para desestabilizar o sistema.
 Extrema esquerda: organizacións como o
FRAP,GRAPO e ETA.

8. 2. O novo Estado constitucional e
autonómico
 2.1. A Constitución de 1978
 Foi aprobada no Congreso e no Senado.
Principais trazos:
• Estado social e democrático de Dereito.
• Recoñece a existencia de nacionalidades e rexións
que se poden constituir en Comunidades
Autónomas.
• A soberanía reside no pobo e recolle asdivisións
de poderes.
• Garante a igualdade ante a lei:
 Ampara os dereitos civís e os dereitos sociais.

10. 2.2. O Estado das autonomías
 Implicou a descentralización do sistema político
español.
 A forte reivindicación autonómica supuxo o inicio
dun proceso preautonómico anterior á aprobación
da Constitución.
 Restablecemento da Generalitat catalá e exilio do
seu presidente Josep Tarradellas.
 Formación dun Consello Xeral Vasco.
 Tras a aprobación da Constitución
configuráronse 17 comunidades e dúas Cidades
Autónomas.


11. 2.2. O Estado das autonomías
 Implicou a descentralización do sistema político
español.
 A forte reivindicación autonómica supuxo o inicio
dun proceso preautonómico anterior á aprobación
da Constitución.
 Restablecemento da Generalitat catalá e exilio do
seu presidente Josep Tarradellas.
 Formación dun Consello Xeral Vasco.
 Tras a aprobación da Constitución
configuráronse 17 comunidades e dúas Cidades
Autónomas.


13. 2.3. Golpe de Estado e consolidación
democrática
 Convocáronse eleccións lexislativas gañadas por
UCD.
 Programa reformista que se enfrontou a grandes
dificultades políticas e económicas.
 Adolfo Suárez dimitíu.
 Cando ían a elexir a Leopoldo Calvo Sotelo
producíuse un intento de golpe de Estado.
 Antonio Tejero, ocupou o Congreso e mantivo
secuestrados o goberno e os deputados durante
case un día.
 Jaime Milans del Bosch publicou un bando

15. 3. A alternancia no poder
 3.1. A etapa socialista (1982-1996)
 Os socialistas do PSOE, dirixidos por Felipe
González.
 O cambio socialista concretouse nun programa de
reformas.
 Predominou a loita contra a inflación elevouse a
cabo unha fonda restauración industrial.
 Varias folgas xerais, incrementáronse os servizos
públicos e as represtacións sociais e déuselles un
grande impulso ás obras públicas.
 Aprobouse unha nova lei da ensinanza.

17. 3.2. Os gobernos do Partido Popular
(1996-2004)
 José María Aznar: dirixente do Partido Popular
gobernou durante dúas lexislaturas.
 Redución do déficit do Estado mediante unha
política de privatización de empresas públicas, e
á diminución de paro a partir da sinatura de
acordos cos sindicatos.
 Cumpriu os requisitos para a entrada do euro.
 Leis do período socialista (relacionadas ca
ensinanza, mundo laboral, chegada de
inmigrantes e coa loita antiterrorista).
 Achegamento a Estados Unidos.


19. 3.3. A volta dos socialistas (2004-2011)
 José Luis Rodríguez Zapatero: retirada das
tropas españolas de Iraq.
 Impulsou unha serie de normas legais de
carácter social.
 Proceso de revisión de varios estatutos de
autonomía.
 Crise económica mundial: espectacular aumento
de paro en España, estancamento xeral da
produción industrial e da construción, e nunha
crise xeneralizada de sector financieiro e da
débeda pública.
 Recortes nos gastos do Estado.

20. 4. España na esfera internacional
 4.1.España na Comunidade Económica Europea
 Petición de ingreso na Comunidade Europea.
 España ratificou os pactos internacionais sobre
Dereitos Humanos das Nacións Unidas e a Carta
Social.
 Esixía unha reestruturación en profundidades da
economía e máis da lexislación española.
Reformas requiridas:
• Reconversación industrial.
• Axustes na produción agropecuaria para axeitala ao
sistema comunitariao.
•

22. 4.2. A adhesión á Europa comunitaria
 Tratado de Adhesión de España á Comunidade
Económica Europea, 1985
 España participou na consolidación da unidade
europea.
 Tranformación da Comunidade Económica
Europea na Unión Europea.
 En 2002 adoptou o euro como moeda
 A entrada de España na Europa significou a súa
integración nun mercado de gran tamaño.
 España foi a maior beneficiaria dos Fondos de
Cohesión.

23.  4.3. O ingreso na
Alianza Atlántica
(OTAN)
 Calvo Sotelo propuxo
o ingreso na
organización Alianza
Atlántica.
 España ingresou na
OTAN en1982
 A suba ao poder dos
socialistas implicou a
convocatoria dun
referendo para
aprobar a adhesión
definitiva da OTAN.
 O acceso ao poder do
 4.4. O papel de
España no mundo
 Favoreceu a
proxección
internacional do noso
país.
 Nexo principal nas
relacións da Unión
Europea con América
Latina
 Aumentou a
colaboración cos
países de ambas dúas
ribeiras do
Mediterráneo.
 España foi

26. 5. Desenvolvemento económico e Estado
do benestar
 5.1. Modernización e
crecementoeconómico
 Economía atrasada e
pouco competitiva
dende 1973.
 Medidas urxentes
para paliar os efectos
da crise e sentar as
bases da necesaria
modernización
económica.
 Crecemento
 5.2. O Estado do
benestar
 Consolidación do
Estado do benestar.
 Xeneralización de
servizos e políticas
asistenciais:
 Aumento das
coberturas sociais.
 Universalización da
atención sanitaria
pública e cobertura
parcialdo gasto

28. 5.3. O estalido dunha crise global
 A crise estendeuse e España viuse sumida nunha
profunda recesión económica.
 A crise afectoulle á construción e á industria.
 O sector financieiro tamén se viu afectado por
problemas monetarios de numerosos bancos e
caixas de aforro.
 Diminución dos préstamos.
 Endebemento do Estado, das Comunidades
Autónomas e dos Concellos.
 Notable redución do investimento en
infraestruturas e uns recortes xeneralizados nos

29. 6. A evolución da sociedade española
 6.1. Os cambios
demográficos.
 En España houbo un
notable descenso da
taxa de natalidade e
un retraso na idade de
matrimonio e na de
reprodución.
 Incremento de
esperanzana vida.
 Notable
envellecemento da
 6.2. A inmigración
 España deixou de ser
un país de emigrantes
e converteuse nun
país receptor de
inmigrantes.
 Aceptación de
traballos precarios e
en condicións de
sobreexplotación.
 Intento de frear este
proceso a través de

30. 6.3. As novas pautas de conduta
 Incremento da renda nacional bruta.
 Mellora das condicións materiais: aumento do
consumismo.
 A estrutura familiar tradicional evolucionou.
 Regulouse o divorcio e promulgouse unha lei
sobre o aborto.
 Notable secularización da sociedade coa perda de
influencia da Igrexa.
 Afianzouse o predominio das clases medias
urbanas(empregados de servizos, obreiros de colo
branco…) que hoxe en día constitúen o eixe

31. 7. Galicia en democracia
 7.1. A transición en
Galicia
 Diversidade de
oposicións políticas.
 A esquerda levara o
peso da oposición
franquista.
 A dereita e o centro-
dereita seguiron a
política do resto do
Estado e agrupáronse
ao redor da UCD e AP.
 As oposicións
nacionalistas de
 7.2. Galicia,
Comunidade
Autónoma
 Creación da Asamblea
do Parlamento de
Galicia.
 Instarouse o réxime
preautonómico que
permitiu a formación
da primeira Xunta de
Galicia presidida por
Antonio Rosón.
 Redactouse o Estatuto

33. 7.3. A evolución demográica
 A poboación galega estabilizouse dende a
transición ata a actualidade.
 Características importantes da poboación galega:
 Avellentamento progresivo dos seus habitantes
debido a baixa natalidade.
 A taxa de urbanización é máis baixa que a media
europea.
 A concentración nas cidades de Vigo, Ferrol e
Santiago amosa o escaso peso que teñen as cidades
intermedias.
 Máis de 350 000 galegos forman partedo Censo
Electoral de ResidentesAusentes.

35. 7.4. Os cambios económico
 A metade da poboación activa galega traballaba no sector
primario.
 Reestruturación moi dura debido ás esixencias de modernización
e concentración empresarial derivadas do ingreso de España na
Unión Europea.
 Sectores prexudiciados: gandería e pesca.
 A industria sufriu un proceso de reconversión, especialmente no
sector naval. As alternativas foron as industrias derivadas do
sector primario.
 O avance do sector terciario advírtese en diversos servizos
públicos como a sanidade ou educación.
 Os avances dos últimos anos e seguen a existir certos
desequilibrios na sociedade galega en aspectos relacionados coa
renda, saúde ou a vivenda.
 Elevouse a taxa de paro a comezos de2012