1. TEMA 10: TEMPOS DE
CONFRONTACIÓN EN ESPAÑA
PABLO TORRES MIGUÉNS
4ºESO

2. 1.1 O REXENERACIONISMO DINÁSTICO
Programa de reformas .O REFORMISMO CONSERVADOR
Novo líder conservador , Antonio Maura
“Revolución desde arriba”
Maior protagonismo para os partidos da oposición
A SEMANA TRÁXICA
Levantamento popular en Barcelona , a Semana Tráxica
Recrutamento para a Guerra de Marrocos
Oposición
Represión polo fusilamento do pedagogo Francisco Ferrer Guardia
Dimisión de Maura .O REFORMISMO LIBERAL José Canalejas
Limitou a influencia da Igrexa
Estableceu medidas para regular as relacións laborais e impulsou o servizo militar
obligatorio
Descentralización do Estado coa creación da Mancomunidade de Cataluña
2. 1.2. OS GRUPOS DA OPOSICIÓN
Partidos da quenda dinástica :
- O republicanismo : creación da Unión Republicana e do Partido Radical
- Os grupos catalanistas : Coalición Solidaritat Catalana .-

3. - O socialismo : PSOE e o seu sindicato UXT ; primeiro deputado socialista , Pablo
Iglesias
- Os anarquistas : Fundación da Confederación Nacional do Traballo (CNT)
3. 1.3. A CRISE DE 1917
Causas do amplo movemento de protesta :
- O descontento político ante a forma de gobernar de EduardoDato
- Empeoramento das condicións de vida dos sectores populares ,polo aumento dos
prezos
- Protesta dos sectores do exército contra os sistemas de censura. Campañas de
Marrocos (africanistas)
- As forzas políticas da oposición (Asemblea de Parlamentarios deBarcelona)
- Grupos militares que censuraron a política de goberno
- Convocación dunha folga xeral revolucionaria por parte dossindicatos CNT e UXT
4. 2.1. A DESCOMPOSICIÓN DO SISTEMA
Inestabilidade política
Radicalización do movemento obreiro
Gravamento da guerra de Marrocos

5. OS GOBERNOS DE CONCENTRAIÓN
Creación de sucesivos gobernos de concentración , formados por liberais,
conservadores e catalanistas , que non conseguiron estabilizar o sistema
A CONFLITIVIDADE SOCIAL
Mobilizacións obreiras e campesiñas
Os traballadores industriais promoveron unha serie de folgas reivindicando
mellorassalariais e das condicións de traballo
Pistolerismo
Guerra social
A DERROTA DE ANNUAL
Expansión francesa no protectorado do Rift , polo que España quixo afianzar a súa
presenza para defender os intereses económicos da zona
Actuacións militares que non contaban con ningún apoio social , tan só o das forzas
económicas interesadas
A intervención militar española bateu cos resistencia das tribos rifeñas
Expediente Picasso
Golpe de Estado

6. 5. 2.2. A DTADURA DE PRIMO DE RIVERA
Apoios de Miguel Primo de Rivera :
- Organizacións patronais
- Grupos políticos conservadores
Xustificación do golpe militar co argumento de que o sistema parlamentarioe
constitucional español estaba desprestixiado e non era quen de garantir a orde social
O DIRECTORIO MILITAR
Suspensión da Constitución e disolución do Parlamento
Instauración dunha forte represión contra :
- As liberdades
- O movemento obreiro : especialmente a CNT e o Partido Comunista de España
- Os nacionalismos
Desembarco de Alhucemas
O DIRECTORIO CIVIL
Partido único , a Unión Patriótica
Creación dunha Asamblea Nacional Consultiva
Economía dirixida que fomentou as obras públicas e os monopolios do Estado
(Exposicións Internacional de Barcelona e Iberoamericanas de Sevilla en
1929)(Telefónica , Iberia , Campsa … )
Aumento da oposición á ditadura
“Ditabranda” do xeneral Berenguer

7. 6. 3.1. A PROCLAMACIÓN DA REPÚBLICA
Eleccións municipais do 12 de abril de 1931
Os partidos monárquicos preséntanse divididos
Os partidos da oposición preséntanse unidos polo Pacto de San Sebastián
Resultado das eleccións :
- A nivel xeral gañaron os monárquicos
- Nas principais cidades gañaron os republicanos
Proclamación da República na cidade de Eibar (Guipúscoa)
Proclamación pacífica
7. 3.2. O GOBERNO PROVISIONAL
Composición : republicanos , spcialistas e nacionalistas
Primeiras reformas :
- Amnistía ; para os presos políticos
- Leis sociais
- Establecemento dunha Xeneralidade provisional de Cataluña
- Nova ordenación electoral
Problemas de orde público :
- A queima de conventos
- Folgas obreiras anarquistas
Eleccións a Cortes Constituíntes

9. 8. 3.3. A CONSTITUCIÓN DE 1931
Constitución democrática progresista
Principios fundamentais :
- Centralización ; construción de gobernos autónomos
- Separación de poderes
O poder lexislativo bicameral
O poder executivo : o Consello de Ministros e o Presidenteda República
Independencia do poder xudicial e créase un Tribunal deGrantías Constitucionais
Sufraxio universal , masculino e femenino
- Aconfesionalidade do Estado : permítese o divorcio e omatrimonio civil
- Recoñece os dereitos individuais e establécense amplasliberdades públicas
Poderíanse expropiarse bens que poden ser deutilidade pública
Presidente da República , Niceto Alcalá Zamora
Presidente do novo goberno , Manuel Azaña
9. 4.1. AS REFORMAS REPUBLICANAS
Obxetivos :
- Estado laico e descentralizado .
- Reformas socioeconómicas pendentes
Reforma do exército : pretendíase modernizar unha instituciónatrasada tecnicamente

10. Reforma relixiosa : intentouse diminiuir o peso da Igrexa Católica
Reforma educativa
Reforma territorial : descentralización do Estado : creación dasautonomías
Reforma agraria
Tres grandes obxetivos :
- Poñerlle fin ao problema do latifundismo e do paro dosxornaleiros
- Lograr apoios sociais para a República entre os campesiños
- Incrementar a súa capacidade adquisitiva para axudar ámodernización económica
do país
Creación do IRA (Instituto de Reforma Aagraria)
10. 4.2. A OPOSICIÓN ÁS REFORMASDESDE O CONSERVADORISMO
Os grandes propietarios agrarios
A xerarquía da Igrexa Católica
O exército
Amplos sectores das clases altas e medias
Golpe do xeneral Sanjurjo , en 1932
Organizacións políticas da dereita ante o novo réximerepublicano
- CEDA (Confederación Española de Dereitas Autónomas )
- Os monárquicos de Renovación Española , liderados por JoséAntonio Primo de
Rivera

11. Orientación similar á das Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalistas (JONS)
DESDE O OBREIRISMO
Certos grupos campesiños
Xornaleiros e obreiros
A UXT , que realizou as súas posicóns
Os anarquistas , sobre todo os vinculados á CNT e á Federación Anarquista Ibérica
(FAI)
Levantamentos obreiros (Alto Llobregat ,1932)
Levantamentos campesiños (Casas Viejas , 1933)
11. 5.1. OS GOBERNOS DE DEREITAS
Levantamento de Casas Viejas
Ganan as eleccións os de centro.dereitas
O presidente do goberno é Alejandro Lerroux , que contaco apoio de CEDA
Política do novo goberno : desmantelamento da obrareformista anterior : paralizou as
reformas agraria e militar ,modificou a poítica relixiosa …
Aumento da movilización social de esquerda , polo medoao fascismo
12. 5.2. AS REVOLTAS DE 1934
Entrada de tres ministros da CEDA
En Asturias vanse asociar : militantes , anarquistas , socialistas e comunistas

13. En Cataluña prodúcese unha inxurreción nacionalista que proclamou o Estado catalán
dentro da República Federal Española
Suspéndese o Estatuto de Autonomía
5.3. A FRONTE POPULAR (1936)
Causas da convocación das eleccións :
- Coalición gubernamental do Partido Radical e CEDA
- Escándalos de corrupción dos radicais
Agrupación na Fronte Popular , cuxo obxetivo era recuperar as reformas do
bieniorepublicano
A dereita está máis dividida
Nas eleccións de febreiro déronlle a victoria á Fronte Popular
Presidente da República , Manuel Azaña
Xefe do goberno , Santiago Casares Quiroga
Medidas da Fronte Popular :
- Amniscía para os represaliados de 1934
- Continuación da reforma agraria
- Dispersión dos xenerais sospeitosos de golpismo
- Reinización do proceso autónomo no País Vasco e Galicia , para a aprobacióndos
seus respectivos estatutos

14. 13. 5.4. A PREPARACIÓN DO GOLPE DE ESTADO
Clima social problemático
Os sectores máis radicais de esquerda propagan aconvenencia de levar a cabo unha
revolución social
A extrema dereita defendía a necesidade de lle poñer fin aogoberno e preparar un
golpe de Estado
Predúcense enfrontamentos , que provocan o asasinato dodeputado de dereitas José
Calvo Sotelo , en represalia polamorte do tenente José Castillo
O asasinato de José Calvo Sotelo , fixo que se adiantara ogolpe de Estado
14. 6.1. DO GOLPE DE ESTADO Á GUERRA CIVIL
17 de xullo de 1936 en Canarias e nalgunhas prazas africanas
18 de xullo na Península
Xenerais máis importantes de orzamento : Franco , Mola , Sanjurjo , Queipo de
Llano…
Alzamento que contou co apoio dos grupos sociais que se opuxeran ás
reformasrepublicanas e das organizacións políticas antirrepublicanas , etc.
Mantivéronse fieis ao goberno republicano algúns núcleos do exército , da Guerra de
Asalto , as clases populares e parte das clases medias
Actuación do Goberno nos primeiros días de alzamento

15. Xefe do Goberno : José Giral
Entegra de armas ás milicias dos sindicatos e dos partidos da Fronte Popular
O alzamento triunfou nas rexións agrícolas e de orientación política conservadora
Controlación de Canarias , parte de Andalucía , Castela e León , Navarra , Galicia,Baleares
(agás Menorca) , e tamén un sector de Aragón de Estremadura
O alzamento fracasou nas grandes cidades e nas principais rexións industiais e obreiras
Mantemento de Cantabria , Asturias , Cataluña , todo Levante , Madrid , Castela A-Mancha
e a meirande parte do País Vasco e Andalucía
15. AS CAUSAS DA GUERRA CIVIL
Profundas :
- Grandes desequilibrios socioeconómicos de España
- Oposición dos grupos siciais privilexiados ao reformismoreoublicano
- Deriva das clases privilexiadas cara a solucións autoritarias(fascismo) ante o temor
dunha revolución social
- Desengano dos traballadores ante a lentitude das reformasrepublicanas
- Radicalización das formas políticas e sindicais de esquerda
- Tradición intervencionista do exército
Inmediatas :
- Polarización social e violencia política
- Conflitividade social
- Deterioración da orde pública
- Intención de rematar co goberno da Fronte Popular
Golpe de Estado do 18 de xullo de 1936

16. 16. 6.2. A INTERNACIONALIZACIÓN DO CONFLITO
Gran repercusión internacional da Guerra Civil española
Imaxe da Guerra de España : enfrontamento entre fascismoe democracia
Francia e Gran Bretaña crean o Comité de Non Intervención, ao que se sumaron
outros países europeos
Italia e Alemaña axudan ; mediante aviación (Lexión Cóndor), artillería, carros e
equipos de transmisións
Voluntarios procedentes de Portugal
A “non intervención” prexudicou á República, que seencontrou sen axudas europeas
A URSS converteuse no único aopio ao goberno republiano
As Brigadas Internacionais desempeñaron un papel moiimportante na defensa de
Madrid
17. 7.1. A ZONA REPUBLICANA : A REVOLUCIÓN SOCIAL
Causas da revolución social
Defensa da República en mans dos militantes dos partidos e dos sindicatos
A REVOLUCIÓN SOCIAL
Defensa da República ás militancias e voluntarios de partidos e sindicatos deesquerdas
Creación de comités obreiros

17. Colectivización das fábricas, confiscación de terras e repartición entre os campesiños
Virulento anticlericalismo
Persecución de todo símbolo aristocrático , burgués ou relixioso
OS INTENTOS DE CONTROLAR A SITUACIÓN REVOLUCIONARIA
Formación dun novo goberno , presidido polo socialista Largo Caballero
Endereitamento do proceso revolucionario e mantemento da legalidadeconstitucional
Exército Popular
SUCESOS DE MAIO DE 1937 E O GOBERNO DE NEGRÍN
Fracasos militares da República
Enfrentamento entre o POUM (Partido Obreiro de Unificación Marxista)
Eliminación dos partidos dos anarquistas
Goberno de Negrín
Os Trece Puntos de Negrín
Influencia comunista
18. 7.2. A ZONA SUBLEBADA : UNHA DITADURA MILITARA XÉNESE DO ESTADO
FRANQUISTA
O primeiro órgano de poder foi a Xunta de Defensa , que nomeou a
Francoxeneralísmo e xefe de goberno
Unificación da falanxistas e tradicionalistas nun partido único (FET t de las JONS)

19. O primeiro goberno , o Goberno de Burgos
Novo estado en contra da democracia , inspiración fascista , abediencia cega
aocaudillo , desprezo do parlamentarismo , exaltación da violencia
Estrutura ao redor do exército , que se erixíaen garantir os valores tradicionais
ecatólicos de España
Espíritu de cruzada
Reformas :
- Reforma agraria
- Abolición de lexislación laboral sociale os estatutos de autonomía
- Prohibición de todos os partidos políticose os sindicatos , coa excepción de
Falange, e púxoselle fin ao Estado laico
UNHA DEPRESIÓN SISTEMÁTICA
Obxetivos:
- Eliminación dos enimigos
- Atemorización dos enimigos
Enterramentos en fosas comúns
19. 8.1. O DESENVOLVEMENTO DO CONFLITO
A Guerra Civil durou trinta e tres meses
Exército mellor organizado e equipado , levou sempre a iniciativa
Republicanos á defensiva

20. República , máis organizada , menos apoio exterior
O AVANCE CARA MADRID
Paso do estreito de Xibraltar
Ocupación de Extremadura e Toledo
O goberno da República , ante una taque inminente , abandonou Madrid e instalouse
en Valencia
Fracaso na Batalla de Madrid
Batallas do Jarama e Guadalaxara
Intento de entrar en Madrid
BATALLA DO NORTE
Bombardeo de Guernika e toma de Bilbao e as zonas industriais mieneirasdo País
Vasco
Caída de Santander en agosto e a de Asturias dous meses despois
Ofensivas en zonas do norte (Belchite, en Zaragoza, en Brunere e enMadrid)
20. A BATALLA DO EBRO
Despois dunha ofensiva republicana coñecida como Batalla de Terurel
Avanzaron sobre Argón e chegaron ao Mediterráneo pola zona de Castellón, co que
Cataluña quedou illada do resto do territorio republicano
Ofensiva republicana , Batalla do Ebro

21. Caísa de Cataluña
A FIN DA GUERRA
Consello Nacional de Defensa que intentou negociar sen éxito con Franco
O 1 de abril rematouse de conquistar os territorios restantes
21. 8.2. CONSECUENCIAS DA GUERRA
Perdas demográficas e económicas :
- O número de mortos roldou os 550.000
- Suma do número de exiliados , 470.000
- Destrución dun elevado número de infraestruturas
- A produción agraria e industrial descende notablemente
Perda da democracia
Ruptura da convivencia
22. 9.1. A CRISE DE RESTAURACIÓN EN GALICIA (1898-1931)
Restauración , o caciquismo continuou a funcionar nameirande parte de Galicia
Outras opcións políticas :
- Republicanismo , só tivo epresentación nalgúnsconcelleiros do Concello da Coruña
- Nacionalismo , fundou a Solidaridad Gellega en 1907
Agrarismo ; movemento social a favor de combios no réximeda propiedade das
terrras

22. Lei de Redención de Foros de 1926
23. 9.2. A SEGUNDA REPÚBLICA E A GUERRA CIVIL
ORGA (Organización Republicana Gallega Autónoma)
Membro do goberno central , Casares Quiroga
Galicia votou á Fronte Popular
Creación do Partido Galeguista en 1931
Convocación do referendo sobre o Estatuto
O pronunciamento militar en Galicia e a rexión quedou na zona nacional