Οι σημειώσεις της παρουσίασης για το πρώτο δίωρο της 1ης ενότητας των θρησκευτικών. Περισσότερα στο παρακάτω link https://goo.gl/wpjCkV

1. Διωγμοί και εξάπλωση του
Χριστιανισμού
1ο
Δίωρο
Θεματική ενότητα 2
Περισσότερα για την αφόρμηση στο φύλλο σεναρίου
1

2. Πολύχρονοι διωγμοί
Γιατί διώχθηκαν οι Χριστιανοί;
Δομίνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco) - Σταύρωση
«Όπως καταδίωξαν εμένα, έτσι θα καταδιώξουν
κι εσάς»
Κατά Ιωάννη κεφ. 15
Παρουσίαση του πίνακα
Ερωτήσεις:
● Ποιος είναι ο ζωγράφος;
● Ποιόν άλλον πίνακα του ίδιου ζωγράφου έχουμε ήδη δει; (Πεντηκοστή σελ. 10
Άγιος Παύλος σελ. 23)
● Ποιοι νομίζετε ότι είναι τα άλλα πρόσωπα του πίνακα; ( Ο Ιωάννης με την
κόκκινη χλαμύδα, Η Παναγία και η Μαρία η Μαγδαληνή)
● Ποια είναι τα συναισθήματά τους;
Εισαγωγή με την φράση του Χριστού από το Ευαγγέλιο
Μπορούν να γίνουν και ερωτήσεις σχετικές όπως:
● Γιατί μπορεί να είπε αυτή τη φράση ο Χριστός
● Πώς μπορεί να αισθάνθηκαν οι μαθητές όταν την άκουσαν κλπ
Η φράση “Κατά Ιωάννη” είναι link προς τον ιστότοπο kainidiarhiki.agiooros.org όπου
υπάρχει όλο το κεφάλαιο 15 από το Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο
2

3. Πολύχρονοι διωγμοί
Διώκτες και αίτια Διώκτες
Ιουδαίοι Ρωμαίοι
Με την εξάπλωση του
Χριστιανισμού
θίγονταν και τα
οικονομικά
συμφέροντα πολλών
που είχαν σχέση με τα
είδωλα, π.χ. των
ιερέων, των
αγαλματοποιών και
των εμπόρων
σχετικών ειδών, που
έβλεπαν τη ζήτηση για
την πραμάτεια τους να
μειώνεται συνέχεια.
Η άρνηση των
Χριστιανών να
λατρεύουν τους
αυτοκράτορες σαν
θεούς, όπως το
επέβαλλε τότε ο
νόμος, οδήγησε σε
πολλές ψεύτικες
κατηγορίες, η
κυριότερη από τις
οποίες ήταν ότι οι
χριστιανοί στις
συγκεντρώσεις τους
συνωμοτούσαν
εναντίον του κράτους.
Το κήρυγμα για αγάπη,
δικαιοσύνη και ισότητα
θεωρήθηκε επικίνδυνο
για το πολίτευμα
Ο Χριστιανισμός έβαζε
σε δεύτερη μοίρα τον
Μωσαϊκό Νόμο
Οι Χριστιανοί έγιναν τα
«εύκολα θύματα» για ό,
τι κακό συνέβαινε:
θεομηνίες, πλημμύρες,
σεισμοί, πυρκαγιές κ.ά.
που από καμιά εποχή
δεν λείπουν.
Όλα αυτά υποτίθεται
ότι τα έστελναν οι θεοί
από οργή για τους
χριστιανούς, επειδή
δεν τους λάτρευαν.
Η εχθρότητα που συσσωρεύθηκε απέναντι στους χριστιανούς για όλα αυτά τα αίτια οδήγησε τους
Ρωμαίους σε οργανωμένη προσπάθεια να καταπνίξουν τον χριστιανισμό με τη βία και τον φόβο κάνοντας
διωγμούς.
Οι χριστιανοί θεωρούνταν παράνομοι και διώχνονταν από τους τόπους τους ή θανατώνονταν δημόσια σε
μαρτύρια.
Δραστηριότητα 2η
Πριν ξεκινήσει η παρουσίαση των αιτιών, υπενθυμίζεται στους μαθητές, σε
σχέση με την 1η θεματική ενότητα, ότι οι Χριστιανοί χρησιμοποιούσαν διάφορα
σύμβολα στις κατακόμβες για να κάνουν γνωστή την παρουσία τους. Ένα από αυτά
είναι και το σύμβολο του ονόματος του Χριστού σε σύνθεση με τη λέξη “ΙΧΘΥΣ”.
Ζητείται από τους μαθητές να ανακαλύψουν στο σύμβολο τις 2 λέξεις
Ερώτηση:
Μπορείτε να βρείτε τις δυο λέξεις που είναι κρυμμένες σε αυτό το σύμβολο;
και στη συνέχεια παρουσιάζεται το ψάρι και η προσωπογραφία.
Δραστηριότητα 2η: Δραματοποίηση όπου ένας Ρωμαίος που θίγεται καταγγέλλει τους
Χριστιανούς για έναν από τους παραπάνω λόγους, παρουσιάζοντας επιχειρήματα τα
οποία προσπαθεί να αντικρούσει ένας ο οποίος παίζει τον ρόλο του Χριστιανού. Η
δραματοποίηση σταματά σε 2-3 σημεία από τον εκπ/κό ο οποίος τους ζητά σε πρώτο
πρόσωπο να περιγράψουν τις σκέψεις τους και από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας τα
συναισθήματα των πρωταγωνιστών στις συγκεκριμένες στιγμές/παύσεις. (ανίχνευση
της σκέψης του ρόλου - 4 ομάδες)
3

4. Πολύχρονοι διωγμοί
Σκληρότεροι διωγμοί
Νέρωνας
Πέτρος, Παύλος
54-68
μ.Χ.
Δομιτιανός
Διονύσιος,
Τιμόθεος,
Φλάβιος, Κλήμης,
Δομιτίλλα,
Ακύλιος
81-96
μ.Χ.
Τραϊανός
Ιγνάτιος, Φωκάς,
Κλήμης Ρώμης,
Πρόκλος,
Ιλάριος
98-117
μ.Χ.
Μάρκος
Αυρίλιος
Παρασκευή,
Πολύκαρπος,
Ιουστίνος,
Κοδράτος
161-180
μ.Χ.
Σεπτίμιος
Σεβήρος
Ειρηναίος, Λεωνίδης,
Ευτυχία, Περπέτουα,
Χαράλαμπος,
Χριστίνα, Μαρκέλλα
193-211
μ.Χ.
Δέκιος
Φλαβιανός Ρώμης,
Καλλιόπη,
Αλέξανδρος
Ιεροσολύμων,
Βαβύλας, Τρύφων
249-251
μ.Χ.
Διοκλητιανός
Γεώργιος,
Δημήτριος,
Κυριακή,
Ευφημία,
Προκόπιος
284-305
μ.Χ.
Γαλέριος
Μαρκελλίνος
Ρώμης,
Ερμόλαος,
Αικατερίνη,
Παντελεήμων,
Λουκιανός
Αντιοχείας
305-311
μ.Χ.
Η Σταύρωση του Αγίου Πέτρου, έργο
του Καραβάτζιο
Σημ: Αν πρόκειται να γίνει η εναλλακτική δραστηριότητα της ιστορικής γραμμής, αυτή η
διαφάνεια να μην παρουσιαστεί πριν τελειώσουν οι μαθητές την εργασία τους
Νέρωνας
Το 64 ξέσπασε μία μεγάλη πυρκαγιά στη Ρώμη, η οποία κατέστρεψε τα δύο τρίτα της
πόλης. Αμέσως διαδόθηκε πως ο Νέρωνας είχε προκαλέσει τη φωτιά για να
εμπνευσθεί και πως όσο την παρακολουθούσε απάγγελνε στίχους και έπαιζε τη λύρα
του. Για να βγάλει την κατηγορία από πάνω του έριξε την ευθύνη στους χριστιανούς
και διέταξε την τιμωρία τους. Έτσι άρχισε η πρώτη μεγάλη καταδίωξη των
χριστιανών στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Δομιτιανός
Αυτός βρήκε αφορμή το "φόρο τού διδράχμου", που δεν πλήρωναν οι Χριστιανοί,
επειδή έπαυαν να είναι Ιουδαίοι και άρχισε σκληρό διωγμό κατά τών Χριστιανών.
Τότε μαρτύρησαν ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και ο Τιμόθεος στην Έφεσο, μαθητής
τού Αποστόλου Παύλου.
Τραϊανός
Τους χρόνους τής αυτοκρατορίας του ο Τραϊανός όρισε με οδηγίες ειδικές τον τρόπο
δίωξης τών Χριστιανών. Όταν οι Χριστιανοί αρνούνταν να θυσιάσουν στους θεούς
τών Ρωμαίων, τους καταδίκαζαν σε θάνατο. Ο ειδωλολατρικός λαός, πολύ
4

5. φανατισμένος, δεν τηρούσε τη διαταγή που έλεγε ότι χρειάζεται έγγραφη καταγγελία
για να γίνει η δίωξη. Οι διωγμοί συνεχίσθηκαν και από τους διαδόχους τού Τραϊανού,
τον Αδριανό και τον Αντώνιο Πίο, αλλά όχι τόσο άγριοι.
Μάρκος Αυρίλιος
Αν και λέγεται ότι ήταν αγαθός άνθρωπος, έδωσε διαταγή για το βασανισμό και τη
θανάτωση με άγρια και απάνθρωπα βασανιστήρια. Τα χρόνια αυτά βασανίσθηκε και
αποκεφαλίσθηκε η Αγία Παρασκευή.
Σεπτίμιος Σεβήρος
Την εποχή τού Σεβήρου ανανεώθηκε ένας νόμος το 202, που δεν επέτρεπε τον
προσηλυτισμό. Άρχισε τότε διωγμός (200-211 μ.Χ.) εναντίον τών Χριστιανών στην
Αίγυπτο κυρίως, στη Βόρ. Αφρική και στη Γαλλία (Γαλατία). Τότε μαρτύρησαν και
πέθαναν ο πατέρας τού Ωριγένη, ο Λεωνίδας, ο Ειρηναίος, επίσκοπος τού
Λουγδούνου (σημερινής Λυών τής Γαλλίας) και η Αγία Περπέτουα στην Καρχηδόνα.
Δέκιος
Από τους πιο σκληρούς και άγριους. Θεωρούσε τους Χριστιανούς αιτία τού ξεπεσμού
τής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Τότε συλλάμβαναν και βασάνιζαν κυρίως τον κλήρο
και τους Επισκόπους. Τους διωγμούς αυτούς συνέχισε ο διάδοχος τού Δεκίου, ο
Βαλεριανός.
Διοκλητιανός - Γαλέριος
Την 1η Μαΐου του 305, ο Διοκλητιανός έκανε κάτι πρωτάκουστο για
αυτοκράτορα: παραιτήθηκε από το αξίωμα. Αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας
και αποφάσισε να «συνταξιοδοτηθεί» και να περάσει την υπόλοιπη ζωή του μακριά
από τα άγχη της εξουσίας.... Ο Διοκλητιανός αποκαλούσε τον εαυτό του γιο του Δία .
Στόχος του ήταν να θεοποιήσει το αξίωμα του αυτοκράτορα ... Για να το πετύχει,
έπρεπε να ενισχύσει τη πίστη στο παραδοσιακό Δωδεκάθεο Ο Χριστιανισμός, που
είχε επεκταθεί σε ολόκληρη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία αποτελούσε σημαντική
απειλή, γιατί οι Χριστιανοί αρνούνταν να προσκυνήσουν είδωλα, όπως αυτό του Θεού
Αυτοκράτορα. Τον Φεβρουάριο του 303 ξεκίνησε ο μεγάλος διωγμός των Χριστιανών
της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, με παρότρυνση του Γαλέριου που ήταν
ακόμα πιο φανατικός διώκτης από τον Διοκλητιανό. Έκαψαν εκκλησίες και
χειρόγραφα και απαγόρευσαν την λατρεία των Χριστιανών.
Όταν μια πυρκαγιά κατέστρεψε μεγάλο μέρος του παλατιού, ο
Γαλέριος, που είχε παντρευτεί την κόρη του Διοκλητιανού, έριξε την ευθύνη
στους Χριστιανούς. Οι δίκες που ακολούθησαν δεν τεκμηρίωσαν την ενοχή
τους, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον διάδοχο να εκτελέσει όσους θεωρούσε
υπεύθυνους....

6. «Χριστιανός ειμί!»
Μάρτυρες από ελεύθερη επιλογή
Θρίαμβος Χριστιανών μαρτύρων την εποχή του Νέρωνα, Robert Thirion Δραστηριότητα 3η
Πρώτο μέρος : Παιχνίδι δραστηριότητας
● Παρουσιάζεται ο πίνακας και ζητείται να γίνει μια γενική περιγραφή της εικόνας
πχ. τι βλέπουμε σε αυτόν τον πίνακα:
● Στη συνέχεια ο πίνακας χωρίζεται στα 4 μέρη και ζητείται από τις ομάδες να τον
παρατηρήσουν προσεκτικά και με την βοήθεια της ζωγραφιάς στην εφαρμογή
όπου είναι δυνατόν να προβληθούν λεπτομέρειες του πίνακα (o τίτλος κάτω
από την εικόνα είναι το link)
https://fineartamerica.com/featured/triumph-of-faith--christian-martyrs-in-the-time-
of-nero-eugene-romain-thirion.html
● Ζητείται από τους μαθητές της κάθε ομάδας, να περιγράψουν τι βλέπουν στο
κομμάτι που τους αντιστοιχεί. (πρέπει να μιλήσουν όλα τα μέλη της ομάδας, το
καθένα ξεχωριστά και να συμπληρώσει την περιγραφή του προηγούμενου με
ότι αυτός νομίζει όπως λεπτομέρειες , συναισθήματα, σκέψεις που μπορεί να
έχουν οι εικονιζόμενοι κλπ)
Όταν τελειώσουν οι ομάδες με τις περιγραφές συνεχίζεται η δραστηριότητα με το
Δεύτερο μέρος: Αρχή, μέση, τέλος και τεχνική δράματος για αναστοχασμό -
συγγραφή κειμένου
● Η πρώτη ομάδα καλείται να γράψει κάνοντας την υπόθεση ότι ο πίνακας δείχνει
6

7. ● την αρχή μιας ιστορίας, τι συνέβη στη συνέχεια
● Η δεύτερη ομάδα καλείται να γράψει, κάνοντας την υπόθεση ότι ο πίνακας
δείχνει την μέση μιας ιστορίας, τι συνέβη πριν και μετά
● Η τρίτη ομάδα καλείται να γράψει, κάνοντας την υπόθεση ότι ο πίνακας δείχνει
το τέλος μιας ιστορίας, τι συνέβη πριν
● Η τέταρτη ομάδα παίρνοντας τον ρόλο ενός Χριστιανού, θεατή της σκηνής, την
ιστορία από την δική του πλευρά

8. 1ο
Δίωρο
Θεματική ενότητα 2
Δημιουργία Πέτρος Μιχαηλίδης - Δάσκαλος
Διωγμοί και εξάπλωση του
Χριστιανισμού
Ομαδική αξιολόγηση (10 λεπτά)
● Οι ομάδες ταξινομούν (με κλειστά βιβλία) τα αίτια των διωγμών ανάλογα με το
αν οφείλονται στην πίστη και ζωή των Χριστιανών ή σε προσωπικό συμφέρον
και προλήψεις (φύλλο 4ης δραστηριότητας)
● Οι ομάδες παρουσιάζουν την ταξινόμησή τους
Ατομική αξιολόγηση (5 λεπτά)
Οι μαθητές απαντούν στο τετράδιό τους
1. Ποιο ήταν το θέμα που παρουσιάστηκε σήμερα;
2. Ποια ήταν η στάση των Χριστιανών κατά την διάρκεια των διωγμών και του
μαρτυρίου; (μπορούν να ανοίξουν τα βιβλία και να διαβάσουν τα σχετικά
κείμενα (σελ. 29-30) ωστόσο, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τους
πίνακες δίνουν την γενική εικόνα της στάσης τους)
3. Τι είδους διάκριση είναι το κάθε ένα από τα αίτια;
6