1.
ਗੁਰੂ ਗੋਬ ਿੰਦ ਬ ਿੰਘ ਜੀ
ਨਾਂ - ਨਮਨ ਮਿੰਗਲਾ
ਜਮਾਤ - ੱਤਵੀ ਮਿੰਗਲਾ
ਰੋਲ ਨਿੰ ਰ - 37

2.
ਗੁਰੂ ਗੋਬ ਿੰਦ ਬ ਿੰਘ ਜੀ
• ਗੁਰੂ ਗੋਬ ਿੰਦ ਬ ਿੰਘ ਜੀ ਬ ੱਖਾਂ ਦੇ ਦ ਵੇਂ ਗੁਰੂ ਾਬਿ ਾਨ ਿਨ l
• ਉਿ ਇਕ ਫ਼ੌਜੀ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਬਨਕ ੀ l
• ਜਨਮ: 22 ਦ ਿੰ ਰ, 1666, ਪਟਨਾ
• ਮਰਨ: 7 ਦ ਿੰ ਰ, 1708, ਨਿੰ ਦੇੜ
• ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਾਮ: ਗੋਬ ਿੰਦ ਰਾਏ

3.
• ਮਾਤਾ ਬਪਤਾ: ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਿਾਦਰ ਜੀ, ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ
• ਪਤਨੀ: ਮਾਤਾ ੁਿੰਦਰੀ, ਮਾਤਾ ਾਬਿ ਕ਼ੌਰ
• ੱਚੇ: ਾਬਿ ਜਾਦਾ ਫਤੇਿ ਬ ਿੰਘ, ਾਬਿ ਜਾਦਾ ਜੋਰਾਵਰ ਬ ਿੰਘ,
ਾਬਿ ਜਾਦਾ ਅਜੀਤ ਬ ਿੰਘ, ਾਬਿ ਜਾਦਾ ਜੁਝਾਰ ਬ ਿੰਘ

4.
ਮੁੱਢਲੀ ਬਜਿੰਦਗੀ
• ਗੋਬ ਿੰਦ ਰਾਏ ਜੀ ਦੀ ਅਰਿੰਭ ਦੀ ਬ ੱਬਖਆ ਬਵੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
ਦਾ ਅਬਿਐਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬ ਪਾਿੀ ਦੇ ਤ਼ੌਰ ਤੇ ਬ ਖਲਾਈ
ਸ਼ਾਬਮਲ ਿਨ I
• ਉਿਨਾਂ ਨੇ ੱਚਪਨ ਬਵੱਚ ਫਾਰ ੀ ਅਤੇ ਿੰ ਬਕਿਤ ਦੀ ਬ ੱਬਖਆ
ਲਈ I
• ਉਿਨਾਂ ਨੇ ੱਚਪਨ ਬਵੱਚ ਬਪਤਾ ਜੀ ਨੂਿੰ ਬਿਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ੁਰੱਬਖਆ
ਲਈ ਕੁਰ ਾਨੀ ਦੇਣ ਲਈ ਪਿੇਬਰਤ ਕੀਤਾ l

5.
ਖਾਲ ਾ ਪਿੰਥ ਦੀ ਥਾਪਨਾ
• ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਵੈ ਾਖੀ ਦੇ ਬਦਨ ( ਾਲਾਨਾ ਵਾਢੀ ਦੇ ਬਤਉਿਾਰ) 13
ਅਪਿੈਲ 1699 'ਤੇ ਨੂਿੰ ਆਨਿੰ ਦਪੁਰ' ਬਵਖੇ ਖਾਲ ਾ ਪਿੰਥ ਦੀ
ਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ l
• ਉਿ ਖਾਲ ਾ ਦੇ ਪਬਿਲੇ ਪਿੰਜ ਬ ੱਖ ਨ: ਦਇਆ ਰਾਮ (ਭਾਈ
ਦਇਆ ਬ ਿੰਘ), ਿਰਮ ਦਾ (ਭਾਈ ਿਰਮ ਬ ਿੰਘ), ਬਿਿੰਮਤ ਰਾਏ
(ਭਾਈ ਬਿਿੰਮਤ ਬ ਿੰਘ), ਮੋਿਕਮ ਚਿੰਦ (ਭਾਈ ਮੋਿਕਮ ਬ ਿੰਘ), ਅਤੇ
ਾਬਿ ਚਿੰਦ (ਭਾਈ ਾਬਿ ਬ ਿੰਘ), ਜੋ ਪਿੰਜ ਬਪਆਰੇ ਕਿਾਏ l

6.
ਪਿੰਜ ਕਕਾਰ
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਿ ਪਿੰਜ ਕਕਾਰ ਾਰੇ ਬ ੱਖਾਂ ਨੂਿੰ ਿਾਰਣ ਕਰਨ ਲਈ
ਬਕਿਾ :-

7.
ਲੜਾਈਆਂ
• ਦ ਵਿੰਿ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗੋਬ ਿੰਦ ਬ ਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਿੇਠਲੀਆ ਲੜਾਈ
ਲੜੀਆਂ l
• ਿੰਘਾਨੀ ਦੀ ਲੜਾਈ (1689): ਬ ਲਾ ਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਭੀਮ ਚਿੰਦ
ਦੇ ਬਖਲਾਫ ਬਜੱਤ l
• ਨਦ਼ੌਣ ਦੀ ਲੜਾਈ (1690): ਰਾਜਾ ਭੀਮ ਚਿੰਦ ਦੀ ੇਨਤੀ ਦੇ
ਜਵਾ ਬਵੱਚ ਮੁਗਲ ਬਵਰੁੱਿ ਬਜੱਤ l
• ਅਨਿੰ ਦਪੁਰ ਾਬਿ ਦੀ ਲੜਾਈ (1700): ਮੁਗਲ ਅਤੇ ਪਿਾੜਹੀ
ਰਾਬਜਆਂ ਦੇ ਬਵਰੁੱਿ ਇੱਕ ਲਿੰ ੇ ਘੇਰਾ ਿੰਦੀ ਤੋਂ ਾਅਦ, ਗੁਰੂ
ਆਨਿੰ ਦਗੜਹ ਬਕਲਹੇ ਨੂਿੰ ਛੱਡ ਬਦੱਤਾ l.

8.
ਮੁਕਤ ਰ ਦੀ ਲੜਾਈ
• ਮੁਕਤ ਰ ਦੀ ਲੜਾਈ (1703): ਚਾਲੀ ਬ ੱਖ ਬਜਿਨਾ ਨੇ
ਅਨਿੰ ਦਪੁਰ ਾਬਿ ਛੱਡ ਬਦੱਤਾ ੀ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੋਲ ਵਾਪ ਆ
ਗਏl
• ਉਿ ਮੁਗਲ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਬਖਲਾਫ ਲੜਨ ਦ਼ੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਬਜਿੰਦਗੀ
ਕੁਰ ਾਨ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿੀਦ ਣ ਗਏ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮੁਕਤੇ ਦੇ ਤ਼ੌਰ
ਤੇ ਉਿਨਾਂ ਨੂਿੰ ਅ ੀ ਬਦੱਤੀ I

9.
ਚਮਕ਼ੌਰ ਦੀ ਲੜਾਈ
• ਚਮਕ਼ੌਰ ਦੀ ਲੜਾਈ (1703): ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਾਲੀ ਬ ੱਖ
ਦੁਸ਼ਮਣਾ ਦੀ ਿਜਾਰ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਬਵਰੁੱਿ ਿਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜੇ ਅਤੇ
ਸ਼ਿੀਦ ਿੋ ਗਏ l
• ਗੁਰੂ ਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਾਬਿ ਜਾਦੇ, ਾਬਿ ਜਾਦਾ ਅਜੀਤ ਬ ਿੰਘ ਅਤੇ
ਾਬਿ ਜਾਦਾ ਜੁਝਾਰ ਬ ਿੰਘ ਵੀ ਇ ਲੜਾਈ ਬਵੱਚ ਸ਼ਿੀਦੀ
ਪਿਾਪਤ ਕਰ ਗਏ I
• ਛੋਟੇ ਾਬਿ ਜਾਦੇ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਵੀ ਰ ਾ ਨਦੀ ਤੇ ਬਵੱਛੜ
ਗਏ l

10.
ਸ਼ਿੀਦੀ
• ਮੁਗਲ ਰਾਜੇ ਔਰਿੰਗਜੇ ਨੇ ਛੋਟੇ ਾਬਿ ਜਾਦੇ, ਾਬਿ ਜਾਦਾ
ਫਤੇਿ ਬ ਿੰਘ ਅਤੇ ਾਬਿ ਜਾਦਾ ਜੋਰਾਵਰ ਬ ਿੰਘ ਨੂਿੰ ਨੀਿਾਂ ਬਵੱਚ
ਬਚਣਵਾ ਬਦੱਤਾ I
• ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ ਬਦਲ ਾਗ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿੰ ਦੇੜ 'ਤੇ 7
ਅਕਤੂ ਰ 1708 ਨੂਿੰ ਸ਼ਰੀਰ ਛੱਡ ਬਦੱਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ
ਪਬਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਵਾਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਬਵੱਚ ਗੁਰੂ ਗਿਿੰਥ ਾਬਿ ਦਾ
ਐਲਾਨ ਕਰ ਬਦੱਤਾ I

11.
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਖਾਲਸਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ
ਜੀ ਦੀ ਫਹਿਿ