Dziecictwo rodzinne - wsparcie czy utrudnienie w rozwoju ?

1. Dziedzictwo rodzinne – wsparcie czy
utrudnienie w rozwoju?
Dr Monika Wasilewska
Instytut Psychologii Stosowanej UJ

2. 2
Genogram
Rodzina jest czymś więcej niż sumą poszczególnych jej
członków, jest także sumą zachodzących pomiędzy nimi
interakcji

3. 3
Nie ma obiektywnej rzeczywistości - są rodzinne konstrukcje
społeczne, czyli niepodważalne poglądy na rzeczywistość,
tworzone i utrwalane w dialogu toczonym przez
przedstawicieli kilku pokoleń.
(Gergen, 1996; White, 1995)

4. 4
Rodzina tworzy znaczenia- indywidualne sądy o tym,
co konstytuuje rzeczywistość, są funkcją wierzeń i
opowieści przekazanych przez rodzinę i kulturę
(Becvar, 2000).

5. 5
Przykłady przekazów rodzinnych ( 20 pacjentów z zaburzeniami
lekowo-depresyjnymi w wieku 25-40)
cierpienia jest nieuniknione - „W każdym kąciku po krzyżyku”,
„Pan Jezus cierpiał sam, kazał cierpieć nam” „Śmiej się śmiej,
potem będziesz płakać”, „To co dobre szybko się kończy” ”Arbeit
macht frei- nie rób z siebie mięczaka”.
ludziom nie należy ufać -„Umiesz liczyć licz na siebie”, „Naiwność
to pierwszy stopień do piekła”, „Ludzie to wilki, zjedzą cię”, „Nie
pokazuj nikomu swoich uczuć” „Nie daj się ludziom wykorzystać,
„Ludzie zawsze zawodzą”.

6. 6
Przykłady przekazów rodzinnych
świat na zewnątrz jest wrogi i niebezpieczny – „Bądź ostrożny”,
” W życiu nie ma nic za darmo”,” Za wszystko w życiu trzeba
zapłacić”, „ Nie bądź naiwny bo dostaniesz od życia po d….”.
jedynie rodzina zapewnia faktyczne poczucie bezpieczeństwa -
„Nie ma jak rodzina”, „Musimy trzymać się razem”, „Nigdzie nie
będzie ci tak dobrze jak w domu” „ Jak przyjdzie co do czego to
tylko rodzina ci pomoże”,
dzieci winne są rodzicom posłuszeństwo i podporządkowanie -
”Rodzicom należy się szacunek i posłuszeństwo”, „Dzieci i ryby
głosu nie mają”, „ Nie bądź egoistą nie myśl o sobie”.

7. 7
Dziedzictwo rodzinne
Oczekiwania przekazywane przez poprzednie pokolenia dotyczące
np. tego, czego się wymaga od jej członków.
Dziedzictwo wyznacza długi i zasługi, jedno dziecko może być
skazane na sukces, inne na porażkę, jedno zasługiwać na
akceptację, inne na wstyd – rodzina ma własną narrację i tworzy
etykiety dla swoich członków.
Z powodu tych rodzinnych imperatywów dzieci są zobowiązane,
aby dostosowywać swoje życie do własnego dziedzictwa.

8. 8
Przekaz „Matki Polki” – badania 120 kobiet w okresie wczesnej
dorosłości”
Ponad połowa badanych kobiet ocenia swoje matki jako kobiety
niezrealizowane, poświęcające się całkowicie trosce o dom i rodzinę,
spychające swoje potrzeby (w tym rozwój zawodowy) na plan dalszy.
Co ciekawe, wprawdzie badane kobiety deklarowały pozytywne relacje
ze swymi matkami, jednakże mocno krytykowały ich styl życia, oparty
na rezygnacji z własnych pasji i marzeń.
Przerażała je bylejakość małżeńskich relacji rodziców, brak radości z
życia, konieczność poświęcania siebie dla innych. (Wasilewska, Kuleta
2007)

9. 9
Przekazy w rodzinie Matki Polki
Częste w takich rodzinach są przekazy: „teraz masz męża i dzieci,
masz dla kogo żyć”, „koniec z przyjemnościami, zaczęły się
obowiązki”.
„mama wie lepiej co jest dla dziecka dobre”
„rodzic zawsze ma rację”,
„rodzicom należy się bezwzględny szacunek
(na który niekoniecznie muszą sobie zasłużyć)”,
„jajko nie może być mądrzejsze od
kury”.

10. 10
Celem życia każdego człowieka jest:
– JAK NAJPEŁNIEJSZA SAMOREALIZACJA
CO MNIE SAMOREALIZUJE JAK MAM OSIĄGNĄĆ
REALIZACJE W ŻYCIU

11. 11
Wniosek
dobra matka nie przenosi bezmyślnie wyniesionych z domu
schematów (przekazów), lecz weryfikuje je w zależności od
zmieniającej się rzeczywistości;
jej zadaniem nie jest powielanie obecnych w rodzinie od pokoleń
wzorców, ale wychowanie człowieka, który będzie jednostką
autonomiczną, kreatywną i zdolną do jak najpełniejszej samorealizacji
we współczesnym świecie.

12. 12
LITERATURA
O ROZWOJU MIMO OGRANICZEŃ
Procesy wspierania jednostki i rodziny:
wychowanie, edukacja, coaching,
psychoterapia, red. B.Piasecka WUJ 2011
Siła rodzinnej tradycji, w; „ Silna rodzina”
red. B.Gulla, M.Duda, wyd. św. Stanisława
BM, Kraków 2009.

13. Kontakt
ul. Rękawka 3/2
30-535 Kraków
Biura
ul. Wiśniowa 36 m. 2
02-520 Warszawa
ul. Iwana Pawłowa 1/1
53-604 Wrocław
ul. Kościuszki 31a/8
10-503 Olsztyn
sekretariat@ud.edu.pl
www.uniwersytetdzieci.pl
Dziękuję za uwagę!