Systemy wentylacji i klimatyzacji – ciąg dalszy

1. 1
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
Źródło: http://pl.fotolia.com/id/55919531
KURS
Roboty związane z montażem
i remontem instalacji
wentylacyjnych i instalacji
klimatyzacyjnych
MODUŁ Systemy wentylacji i klimatyzacji – ciąg dalszy

2. 2
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
7 Systemy wentylacji i klimatyzacji – ciąg dalszy
7.1 Klasyfikacja instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
Norma PN-EN 13779:2005 Wentylacja budynków niemieszkalnych. Wymagania
dotyczące właściwości instalacji i klimatyzacji klasyfikuje instalacje na podstawie
zdolności do utrzymania jakości powietrza wewnętrznego, jak i możliwości zmiany
parametrów termodynamicznych powietrza w pomieszczeniu1. Norma przedstawia
również podstawowe typy instalacji.
Poniżej zawarte są podstawowe typy instalacji podzielone ze względu na sposób
regulacji instalacji w pomieszczeniu. Skrót IDA pochodzi od angielskiej nazwy „indoor
air quality”, co oznacza – „jakość powietrza wewnętrznego”.
Typy instalacji według IDA:
 IDA-C1 – brak regulacji, instalacja działa bez przerwy;
 IDA-C2 – regulacja ręczna, instalacja jest włączana i wyłączana przez użytkownika;
 IDA-C3 – regulacja czasowa, instalacja działa zgodnie z zaprogramowanym czasem
pracy;
 IDA-C4 – regulacja użytkowaniem, instalacja działa w zależności od wykorzystania
pomieszczenia (włączniki światła, czujniki podczerwieni);
 IDA-C5 – regulacja obecnością ludzi, instalacja działa w zależności od liczby osób
przebywających w pomieszczeniu;
 IDA-C6 – bezpośrednia regulacja, instalacja sterowana jest czujnikami mierzącymi
parametry powietrza, na podstawie których reguluje środowiskiem wewnątrz
pomieszczenia.
Środowisko wewnętrzne pomieszczenia może być kształtowane przez połączenie
instalacji wentylacji lub klimatyzacji we współdziałaniu z innymi instalacjami,
np. z ogrzewaniem podłogowym itp. Przez to możemy wyróżnić dwa systemy:
wentylacyjno-klimatyzacyjny oraz mieszany, czyli współdziałający z innymi
instalacjami2.
Według wspomnianej normy instalacje wentylacyjno-klimatyzacyjne dzielą się
w zależności od możliwości kontrolowania temperatury i wilgotności powietrza
w danym pomieszczeniu.
1 Sabiniak H.G., Sabiniak M., O szczelności instalacji wentylacyjnych, Ośrodek Informacji Technika
instalacyjna w budownictwie, 2012
2 Kazior J., Czasopismo techniczne Politechniki Krakowskiej, 4-Ś, 2012

3. 3
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
Typy instalacji w zależności od funkcji:
Typ
Procesy kontrolowane w instalacji
Nazwa
wentylacja ogrzewanie oziębianie nawilżanie odwilżanie
THM-C0 x - - - - wentylacja
mechaniczna
THM-C1 x x - - - ogrzewanie
powietrzem
THM-C2 x x - x - częściowa
klimatyzacja
z
nawilżaniem
THM-C3 x x x - o częściowa
klimatyzacja
z oziębianiem
THM-C4 x x x x o częściowa
klimatyzacja
z oziębianiem
i nawilżaniem
THM-C5 x x x x x pełna
klimatyzacja
Tabela 7.1 Typy instalacji w zależności od funkcji:
- – proces niekontrolowany przez system; x – proces kontrolowany i gwarantowany w pomieszczeniu;
o – proces kontrolowany, ale nie gwarantowany w pomieszczeniu
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Muller J., Instalacja wentylacyjno-klimatyzacyjna. Klasyfikacja
i pomiary, Wydawnictwo PK, Kraków 2012
Wspomniana norma wprowadza również podział instalacji ze względu na
ciśnienie panujące w pomieszczeniu w stosunku do pomieszczeń sąsiadujących.
Zróżnicowane ciśnienie w pomieszczeniach sąsiadujących stosuje się, aby ograniczyć
rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń z pomieszczenia do pomieszczenia.
Kategorie pomieszczeń w zależności od ciśnienia3:
 PC1 – podciśnienie (większe niż -6 Pa);
 PC2 – lekkie podciśnienie (od -2 Pa do -6 Pa);
 PC3 – równowaga (od -2 Pa do +2 Pa);
 PC4 – lekkie nadciśnienie (od +2 Pa do +6 Pa);
3 Kazior J., Czasopismo techniczne Politechniki Krakowskiej, 4-Ś, 2012

4. 4
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
 PC5 – nadciśnienie (większe niż +6 Pa).
7.2 Elementy i technologie wykonywania instalacji wentylacyjnych
i klimatyzacyjnych
7.2.1 Kanały powietrzne i ich wyposażenie4
Przewody w instalacjach wentylacyjnych wykonywane są najczęściej z blachy
stalowej ocynkowanej lub czarnej – zabezpieczonej przed korozją przez malowanie
farbą ochronną. Kanałów wentylacyjnych murowanych nie stosuje się ze względu na ich
dużą chropowatość i nieszczelność. Wyjątek stanowią jedynie połączenia urządzeń
wentylacyjnych z czerpnią i wyrzutnią.
Innymi materiałami dopuszczonymi do budowy przewodów wentylacyjnych są:
 blacha lub taśma stalowa aluminiowa;
 blacha stalowa ołowiowana;
 blacha cynkowa;
 płyty z PVC;
 płyty z polietylenu i polipropylenu.
Przewody wentylacyjne mogą mieć przekrój poprzeczny prostokątny,
kwadratowy lub kołowy. Korzystniejszy jest przekrój kołowy, gdyż opór przepływu
powietrza jest w nim mniejszy. Przewody prostokątne są trudniejsze w montażu
(łączenie i izolacja), ale ponieważ łatwiej je rozmieścić w pomieszczeniu – stosowane są
częściej. Pośrednią formą są przewody spłaszczone, które łączą cechy przewodów
kołowych i prostokątnych.
W zależności od przekroju poprzecznego oraz konstrukcji rozróżnić można
przewody:
 A/I – o przekroju prostokątnym, wykonywane na zakładkę;
 A/II – o przekroju prostokątnym, spawane;
 B/I – o przekroju kołowym, wykonywane na zakładkę;
 B/II – o przekroju kołowym, spawane;
 S – typu spiro, o przekroju kołowym, zwijane spiralnie z taśmy stalowej.
Elementy prostokątne łączone są najczęściej za pomocą kołnierzy w postaci
przyspawanych kątowników. Pomiędzy kątowniki wkładana jest uszczelka (gumowa,
z filcu technicznego, tektury nasączonej pokostem lub tworzywa sztucznego). Kołnierze
połączone są śrubami. Tak utworzone połączenie tworzy ramę usztywniającą przewód.
Dopuszcza się łączenie blach na ściankach kanałów do grubości 1,5 mm na zamek
blacharski.
4 Więcek M., Poradnik dla ucznia. Wykonanie i eksploatacja instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,
Wydawnictwo PIB, Radom 2006

5. 5
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
W przypadku przewodów typu spiro połączenia za pomocą kołnierzy płaskich
i kątowych są najdroższym sposobem łączenia. Stosować je należy tylko wówczas, gdy
odcinki rur muszą być często demontowane. Połączenia stosowane w tym typie
przewodów mogą być wtykowe, o różnym sposobie wykonania.
W połączeniach wtykowych dwa odcinki rury łączone są za pomocą nypla,
a kształtki za pomocą mufy lub odcinka przewodu typu spiro. Do uszczelnienia stosuje
się najczęściej elastyczną taśmę klejącą z tworzywa sztucznego.
Innym systemem połączeń wtykowych jest połączenie, w którym uszczelnienie
następuje za pomocą pierścienia samouszczelniającego z gumy EPDM. Na kształtce
w specjalnym rowku znajduje się pierścień samouszczelniający. Kształtkę łączy się
z rurą typu spiro i zabezpiecza za pomocą blachowkrętów.
Rury wentylacyjne mogą być wykonane również z tworzywa sztucznego –
z twardego PVC, polipropylenu i polietylenu. Rury te łączy się w kielich lub mufę. Rury
z PVC łączy się za pomocą klejenia, a rury polipropylenowe i polietylenowe – za pomocą
spawania.
Kanały wentylacyjne z tworzywa sztucznego również są wykonane z twardego
PVC. Większe przewody wytwarza się z płyt łączonych na spoinę. Przy większych
kanałach należy dodatkowo zamontować usztywnienie, nadspawując żebra
usztywniające.
Do izolacji drgań i kompensacji wydłużeń termicznych służą miękkie mankiety
z PVC. Łączenie ich z przewodami sztywnymi wykonuje się za pomocą kołnierzy.
Przewody o małych przekrojach poprzecznych można łączyć poprzez spawanie czołowe.
Do zmiany kierunku kanału, zmiany wymiaru lub wykonania rozgałęzienia oraz
dostosowania systemu rozprowadzenia powietrza do istniejących warunków
przestrzennych służą kształtki wentylacyjne. Oznacza się je analogicznie, tak jak
przewody.
W zależności od przeznaczenia rozróżnić można kształtki5:
 łuki;
 kolana;
 zwężki symetryczne lub niesymetryczne;
 trójniki;
 czwórniki;
 odsadzki;
 łuki pomiarowe.
Ze względów oszczędnościowych do stosowania systemu rozprowadzania
powietrza do warunków lokalnych wykorzystuje się rury i węże elastyczne.
Mogą one być wykonane z6:
5 http://www.zsb.gliwice.pl/pdf/monter_instlacji_i_urz_san/Monter_instalacji_i_ur-
san_713%5B02%5D_Z4.04_u.pdf

6. 6
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
 blachy stalowej ocynkowanej;
 aluminium;
 tkaniny poliestrowej;
 polichlorku winylu.
Rury elastyczne po przycięciu nasadza się na łącznik nyplowy lub króciec
i mocuje przy użyciu nitów. Doszczelnienie złącza wykonywane jest przy pomocy
przylepnej taśmy aluminiowej lub z polichlorku winylu.
7.2.2 Izolacja termiczna
7.2.3 Kratki wentylacyjne, nawiewniki, wywiewniki
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat izolacji termicznych, kratek
wentylacyjnych, nawiewników oraz wywiewników, obejrzyj prezentację
pt. „Izolacja termiczna, kratki wentylacyjne, nawiewniki i wywiewniki”.
7.3 Budowa i zasada działania wybranych urządzeń i instalacji wentylacyjnych
i klimatyzacyjnych
7.3.1 Urządzenia do oczyszczania powietrza
Powietrze zawsze należy oczyścić przed wprowadzeniem do pomieszczeń,
a w instalacjach odciągowych miejscowych wywiewnych – przed usunięciem do
atmosfery. Do urządzeń wykorzystywanych do tego celu należą komory kurzowe
i filtry7. W komorze kurzowej powietrze przechodzi pierwszy stopień oczyszczania,
jeszcze przed filtrem. Filtry powietrza służą do zatrzymywania zanieczyszczeń stałych,
oparów tłuszczu, zanieczyszczeń gazowych, wyziewów i zapachów.
Ze względu na budowę rozróżnić można filtry8:
 działkowe lub kasetowe;
 taśmowe i zwarte;
 obiegowe;
 kieszeniowe;
 elektrostatyczne;
 z węglem aktywnym;
 wodne;
 pionowe.
6 Tamże
7 http://www.zsb.gliwice.pl/pdf/monter_instlacji_i_urz_san/Monter_instalacji_i_ur-
san_713%5B02%5D_Z4.04_u.pdf
8 Tamże

7. 7
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
Najczęściej stosowane w praktyce są filtry działkowe. Materiałem filtrującym
może być w nich materiał jednorazowego użytku: wata, lignina, wełna szklana, filc9.
Działki mogą być wypełnione siatkami lub wiórami metalowymi. Aby zwiększyć
sprawność filtru, zanurza się działki w oleju mineralnym. Po wyjęciu filtru i odcieknięciu
z niego nadmiaru oleju –wstawia się go ponownie do ramy.
Filtr powietrza wywiewny
Rysunek 7.1 Filtr powietrza wywiewny
Źródło: www.fotolia.com
7.3.2 Urządzenia do ogrzewania i chłodzenia powietrza10
Nagrzewnice służą do ogrzewania powietrza wentylacyjnego. W zależności od
budowy rozróżnia się nagrzewnice ramowe oraz aparaty ogrzewczo-wentylacyjne
ścienne i podokienne. W praktyce jako nagrzewnice powietrza stosuje się wymienniki
ciepła para wodna – powietrze lub woda – powietrze. Źródłem ciepła może być też
energia elektryczna.
Nagrzewnica sprzęgnięta jest z wentylatorem i przepustnicą w taki sposób, że
możliwe jest uruchomienie nagrzewnicy przed wentylatorem, a po zatrzymaniu pracy
urządzenia – najpierw następuje wyłączenie wentylatora, a potem wyłączenie
nagrzewnicy.
Do regulacji wydajności cieplnej nagrzewnicy stosowane są zawory regulujące
dopływ czynnika grzejnego do nagrzewnicy, jak i przewody powietrzne obejścia
nagrzewnicy z układem przepustnic.
9 Tamże
10 http://www.tb.resman.pl/bud/technikum/12i.pdf

8. 8
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
7.3.3 Aparaty ogrzewczo-wentylacyjne ścienne11
Przeznaczone są one do ogrzewania i wentylacji hal przemysłowych
i magazynów.
Aparat składa się z podstawowych elementów, czyli obudowy wykonanej
z blachy, wentylatora promieniowego z wirnikiem osadzonym bezpośrednio na wale
silnika elektrycznego i nagrzewnicy wodnej lub parowej.
Zadaniem chłodnic jest uzyskanie powietrza o określonych parametrach
w okresie letnim. Czynnikiem chłodzącym może być zimna woda, roztwór glikolu lub
wrzący czynnik chłodniczy.
Do nawilżania lub chłodzenia powietrza w instalacjach klimatyzacyjnych stosuje
się tak zwane komory zraszania. Proces nawilżania lub chłodzenia następuje w wyniku
bezpośredniej styczności powietrza z mgłą wodną, wytwarzaną w specjalnych dyszach.
Do komór woda dostarczana jest bezpośrednio z instalacji wodociągowej.
W skład typowej komory zraszania wchodzą najczęściej następujące
elementy:
 obudowa;
 wanna;
 zespół dysz do rozpylania wody;
 odkraplacz;
 kierownica;
 filtr wodny;
 zawór spustowo-przelewowy;
 drzwi szczelne z wziernikiem;
 oświetlenie w wodoszczelnej obudowie.
7.4 Urządzenia regulacyjne
7.4.1 Przepustnice
Przepustnice służą do regulowania strumieni powietrza (obiegowego i świeżego)
dopływających do komory mieszania oraz do zamykania dopływu powietrza
zewnętrznego do instalacji w momencie włączenia wentylatora12. Przepustnic nie wolno
montować w przewodach odciągów miejscowych. Ze względu na konstrukcję –
przepustnice budowane są jako jednopłaszczyznowe i wielopłaszczyznowe.
11 http://www.tb.resman.pl/bud/technikum/12i.pdf
12 Grzegorczyk W., Poradnik dla ucznia. Montaż instalacji wentylacyjnej i klimatyzacji, Wydawnictwo PIB,
Radom 2006

9. 9
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
7.4.2 Zasuwy
Zasuwy proste stosowane są w kanałach wentylacyjnych wyłącznie w celu
całkowitego zamknięcia przepływu. Nie wolno stosować ich do regulacji natężenia
przepływu powietrza13. Zasuwy skośne stosowane są w kanałach wentylacyjnych,
przez które przepływa powietrze silnie zanieczyszczone pyłami. Ich zadanie polega na
częściowym przymknięciu kanału.
7.5 Urządzenia pomocnicze14
Otwory rewizyjne i wzierniki umożliwiają kontrolę stanu technicznego
urządzenia wentylacyjnego oraz czyszczenie przewodów z osadów. Umieszcza się je
przed każdym wentylatorem, przed każdą nagrzewnicą ramową oraz w pobliżu łuków
i odgałęzień. Drzwiczki lub zasuwy zamykające otwory rewizyjne muszą być szczelne –
zamykane za pomocą śrub lub dociskane sprężyną.
W czasie działania wentylatora powstaje hałas, który może przenosić się przez
przewody. Może temu zapobiec amortyzacja fundamentów maszyn i izolowanie
wentylatorów od przewodów za pomocą rękawów brezentowych (łączników
elastycznych). Źródłem hałasu jest również sam ruch powietrza w przewodach. W celu
wytłumienia niepożądanych dźwięków stosuje się tłumiki hałasów.
Tłumiki wykonywane są z materiałów porowatych i budowane są w dwóch
odmianach: kanałowe i komorowe.
Budowa tłumików kanałowych polega na wykładaniu ścian przewodów
(wewnętrznych lub zewnętrznych) materiałami dźwiękochłonnymi, niepalnymi,
odpornymi na uszkodzenia mechaniczne. Najczęściej tłumik kanałowy wykonywany jest
z wełny mineralnej, na którą nakłada się gęstą siatkę metalową, blachę perforowaną,
płótno workowe lub inną rzadką tkaninę.
Tłumiki komorowe mają postać gwałtownie poszerzonego przewodu lub
komory wyłożonej materiałem dźwiękochłonnym. Aby tłumik dobrze spełniał swoją
funkcję, przekrój poprzeczny komory powinien być około 10 razy większy od przekroju
wlotu przewodu do komory.
7.6 Wentylatory15
Wentylator jest maszyną wirnikową przekazującą energię mechaniczną
strumieniowi powietrza w celu spowodowania jego przepływu. Wentylatory mają za
zadanie przetłaczanie powietrza i wytwarzanie różnicy ciśnienia, niezbędnego od
pokonania oporów przepływu powietrza przez instalację. Przetłaczanie to uzyskuje się
dzięki wytwarzaniu ssania w króćcu ssawnym i tłoczenia w króćcu tłocznym. Stosunek
ciśnienia tłoczenia do ciśnienia ssania nazywany jest sprężem. Różnicę ciśnienia
13 Grzegorczyk W., Poradnik dla ucznia. Montaż instalacji wentylacyjnej i klimatyzacji, Wydawnictwo PIB,
Radom 2006
14 Tamże
15 http://www.tb.resman.pl/bud/technikum/12i.pdf

10. 10
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
tłoczenia i ciśnienia ssania nazywa się spiętrzeniem całkowitym. Dla wentylatorów
spręż wynosi poniżej 1,13, a ciśnienie spiętrzenia nie przekracza 13 kPa.
Wentylatory dzieli się w zależności od:
 wartości wytwarzanego ciśnienia;
 rodzaju napędu;
 kierunku napływu powietrza;
 przeznaczenia.
Podstawowymi parametrami charakteryzującymi wentylatory są:
 spręż;
 spiętrzenie całkowite;
 wydajność;
 prędkość obrotowa wirnika;
 moc silnika;
 sprawność całkowita.
Często stosowane są układy wentylacyjne i klimatyzacyjne ze zmiennymi
strumieniami powietrza. Warunkiem prawidłowej pracy tych układów jest właściwy
dobór wentylatorów, uwzględniający pracę urządzeń zarówno w warunkach
maksymalnych przepływów i spręży, jak również w stanach pośrednich i minimalnych.
Efektem stosowania zmiennych strumieni powietrza w całorocznym cyklu eksploatacji
urządzeń wentylacyjnych bądź klimatyzacyjnych jest zmniejszone zapotrzebowanie na
energię w stosunku do tego, z którym mamy do czynienia w przypadku korzystania
z urządzeń o stałych strumieniach. Dotyczy to energii do uzdatniania powietrza, ale
i jego transportu.
Doboru wentylatorów na etapie projektowania dokonuje uprawniony projektant.
To zagadnienie dosyć złożone, właściwe wyliczenie oporów jest istotne ze względu na
poprawność pracy całej instalacji.
Wentylatory mogą pracować w układach równoległych szeregowych. Podczas
współpracy w układzie równoległym zwiększyć można wydajność, a podczas
współpracy szeregowej – ciśnienie sprężu.
7.6.1 Wentylatory osiowe
Wentylatory osiowe montowane są w położeniu dokładnie poziomym lub
pionowym w zależności od typu. Umieszczenie wentylatora w nieodpowiednim miejscu
może spowodować obniżenie jego wydajności i jakości wentylacji.

11. 11
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
7.6.2 Wentylatory promieniowe16
Wentylatory promieniowe montowane są w położeniu poziomym. Wentylator
powinien być zmontowany na własnym fundamencie lub w specjalnych ramach
opartych na amortyzatorach. Rama mocowana jest do podłoża za pomocą
przeznaczonych do tego śrub kotwiących Uruchomienie wentylatora nastąpić może po
siedmiu dniach od zabetonowania śrub.
Wentylatory promieniowe mogą być również:
 kołnierzowe – przeznaczone są przede wszystkim do wentylacji miejscowej;
 przenośne – służą do wentylacji nawiewnej i wywiewnej, ogólnej oraz miejscowej;
 transportowe – mogą przetłaczać drobne wióry i pyły powstające w trakcie
obróbki technologicznej drewna, papieru, skóry, tkanin;
 przeciwwybuchowe – przeznaczone są do pracy w przestrzeniach zagrożonych
wybuchem.
Do wentylatorów tych mogą być podłączone przewody wentylacyjne elastyczne.
Wentylatory promieniowe przenośne mogą występować w wersji
przeciwwybuchowej, wówczas przeznaczone są dla nich odpowiednie przewody
lutniowinylowe, decyzją Wyższego Urzędu Górniczego dopuszczone do pracy
w atmosferze zagrożonej wybuchem. Ta wersja urządzenia jest szczególnie przydatna
przy wentylacji zbiorników podziemnych, kanałów czy też studzienek kanalizacyjnych,
czyli w miejscach, gdzie występuje możliwość nagromadzenia się metanu.
7.6.3 Wentylatory kanałowe
Przystosowane są do montażu bezpośrednio w instalacjach kanałowych
wewnątrz pomieszczeń. Przeznaczone są do przetłaczania powietrza niezapylonego.
7.6.4 Wentylatory wysokociśnieniowe
Przeznaczone są do przetłaczania powietrza w warunkach, w których jest
wymagane wysokie nadciśnienie lub podciśnienie. Są docenianie szczególnie zimą.
Odciągają zanieczyszczone powietrze, filtrują je, a oczyszczone pozostawiają
w pomieszczeniach, nie powodując strat ciepła.
7.6.5 Wentylatory dachowe
Wentylatory dachowe stosowane są najczęściej do wentylacji wywiewnej.
Montowane są one za pomocą kołków na wstępnie przygotowanych podstawach
dachowych. Wśród wentylatorów dachowych rozróżnia się wentylatory promieniowe
i osiowe17. Przewody wywiewne powinny być wyposażone w klapy odcinające. Jeżeli
16 http://www.zsb.gliwice.pl/pdf/monter_instlacji_i_urz_san/Monter_instalacji_i_ur-
san_713%5B02%5D_Z4.04_u.pdf
17 Tamże

12. 12
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
pokrycie dachowe jest palne, otwór wyrzutni powinien znajdować się 1 m nad
powierzchnią dachu18.
Wentylator dachowy dołączony jest do przewodu ssawnego poprzez króciec
elastyczny. Na obudowie wentylatora musi znajdować się tabliczka znamionowa.
Wentylator po zamontowaniu należy obrócić ręcznie w celu sprawdzenia, czy przy
obrocie nie występuje zbyt duże tarcie.
Wszystkie wentylatory znajdujące się poza maszynownią muszą być wyposażone
w wyłącznik awaryjny, dostępny w pomieszczeniu obsługi. Aby praca wentylatora była
poprawna – musi on być wypoziomowany. Ewentualne zmiany położenia można
uzyskać przez zastosowanie podkładek. Konstrukcja wentylatorów powinna być
zabezpieczona farbą podkładową antykorozyjną oraz pomalowana emalią
nawierzchniową19.
7.7 Instalacje i urządzenia klimatyzacyjne
7.7.1 Klimatyzatory typu okiennego
Klimatyzatory typu okiennego są urządzeniami typu kompaktowego
(monoblokowego), w których wszystkie elementy znajdują się w jednej obudowie.
Montaż ich sprowadza się do osadzenia klimatyzatora w otworze okiennym lub
w przegrodzie.
7.7.2 Klimatyzatory typu split20
Klimatyzatory typu split składają się z dwóch jednostek:
 wewnętrznej – parownika, który może być montowany nad podłogą, wysoko na
ścianie, poziomo pod stropem lub w formie kasetonu w suficie podwieszonym
pomieszczenia. Powietrze odpływające z klimatyzatora jest kierowane do
pomieszczenia przez kratkę nawiewną. Urządzenie podłączone jest do zasilania za
pomocą przewodu elektrycznego z uziemieniem. Parownik jest połączony
z jednostką zewnętrzną za pomocą przewodów chłodniczych oraz z instalacją
elektryczną poprzez kable z uziemieniem;
 zewnętrznej – skraplacza chłodzonego powietrzem, umiejscowionego na
zewnątrz. Część zewnętrzna jest wyposażona w sprężarkę, wymiennik ciepła,
wentylatory i zabezpieczenie elektryczne.
7.7.3 Klimatyzatory przenośne21
Klimatyzatory przenośne nie wymagają specjalistycznego montażu, gdyż
umieszczone w podstawie kółka, umożliwiają przemieszczanie urządzenia. Przewód
odprowadzający gorące powietrze można umieścić w uchylonym oknie lub otwartych
drzwiach.
18 http://www.tb.resman.pl/bud/technikum/12i.pdf
19 Tamże
20 Tamże
21 Tamże

13. 13
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
Rysunek 7.2 Klimatyzator przenośny
Źródło: http://www.venex.pl/191-212-thickbox/klimatyzator-przenosny-master-ac-1400-e.jpg
7.8 Literatura
7.8.1 Literatura obowiązkowa
 Grzegorczyk W., Poradnik dla ucznia. Montaż instalacji wentylacyjnej
i klimatyzacji, Wydawnictwo PIB, Radom 2006;
 Kazior J., Czasopismo techniczne Politechniki Krakowskiej, 4-Ś, 2012;
 Muller J., Instalacja wentylacyjno-klimatyzacyjna. Klasyfikacja i pomiary,
Wydawnictwo PK, Kraków 2012;
 Sabiniak H.G., Sabiniak M., O szczelności instalacji wentylacyjnych, Ośrodek
Informacji Technika instalacyjna w budownictwie, 2012;
 Więcek M., Poradnik dla ucznia. Wykonanie i eksploatacja instalacji
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, Wydawnictwo PIB, Radom 2006.
7.8.2 Literatura uzupełniająca
 Krygier K., Klinke T., Sewerynik J., Ogrzewnictwo, wentylacja, klimatyzacja,
Wydawnictwo WSiP, Warszawa 2007;
 Rabjasz R., Podstawy higieniczne ogrzewania i wentylacji mieszkań i ogólna ocena
sposobów ich ogrzewania. Materiały do wykładów, IOiW PW, Warszawa 1998;

14. 14
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji wentylacyjnych i instalacji klimatyzacyjnych
 Recknagel H., Sprenger E., Honmann W., Schramek E., Kompendium wiedzy.
Ogrzewnictwo, klimatyzacja, ciepła woda, chłodnictwo, 08/09, OMNI SCALA, 2008.
7.8.3 Netografia
 http://www.into-ocieplenia.pl/;
 http://www.tb.resman.pl/bud/technikum/12i.pdf;
 http://www.zsb.gliwice.pl/pdf/monter_instlacji_i_urz_san/Monter_instalacji_i_ur-
san_713%5B02%5D_Z4.04_u.pdf.
7.9 Spis tabel i rysunków
Tabela 7.1 Typy instalacji w zależności od funkcji:............................................................................3
Rysunek 7.1 Filtr powietrza wywiewny.................................................................................................7
Rysunek 7.2 Klimatyzator przenośny...................................................................................................13
7.10 Spis treści
7 Systemy wentylacji i klimatyzacji – ciąg dalszy.........................................................................2
7.1 Klasyfikacja instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.............................................................2
7.2 Elementy i technologie wykonywania instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.........4
7.2.1 Kanały powietrzne i ich wyposażenie......................................................................................................................4
7.2.2 Izolacja termiczna.............................................................................................................................................................6
7.2.3 Kratki wentylacyjne, nawiewniki, wywiewniki...................................................................................................6
7.3 Budowa i zasada działania wybranych urządzeń i instalacji wentylacyjnych
i klimatyzacyjnych..........................................................................................................................................................6
7.3.1 Urządzenia do oczyszczania powietrza...................................................................................................................6
7.3.2 Urządzenia do ogrzewania i chłodzenia powietrza ...........................................................................................7
7.3.3 Aparaty ogrzewczo-wentylacyjne ścienne.............................................................................................................8
7.4 Urządzenia regulacyjne..................................................................................................................................8
7.4.1 Przepustnice........................................................................................................................................................................8
7.4.2 Zasuwy...................................................................................................................................................................................9
7.5 Urządzenia pomocnicze.................................................................................................................................9
7.6 Wentylatory........................................................................................................................................................9
7.6.1 Wentylatory osiowe......................................................................................................................................................10
7.6.2 Wentylatory promieniowe.........................................................................................................................................11
7.6.3 Wentylatory kanałowe.................................................................................................................................................11
7.6.4 Wentylatory wysokociśnieniowe............................................................................................................................11
7.6.5 Wentylatory dachowe..................................................................................................................................................11
7.7 Instalacje i urządzenia klimatyzacyjne.................................................................................................12
7.7.1 Klimatyzatory typu okiennego.................................................................................................................................12
7.7.2 Klimatyzatory typu split..............................................................................................................................................12
7.7.3 Klimatyzatory przenośne ...........................................................................................................................................12
7.8 Literatura..........................................................................................................................................................13
7.8.1 Literatura obowiązkowa.............................................................................................................................................13
7.8.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................13
7.8.3 Netografia..........................................................................................................................................................................14
7.9 Spis tabel i rysunków...................................................................................................................................14