Rodzaje urządzeń energetycznych stosowanych w sieciach komunalnych i instalacjach sanitarnych

1. 1
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
Źródło: www.fotolia.com
KURS
Roboty związane z montażem
i remontem instalacji sanitarnych
MODUŁ
Rodzaje urządzeń energetycznych w sieciach
komunalnych i instalacjach sanitarnych

2. 2
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
2 Rodzaje urządzeń energetycznych w sieciach komunalnych
i instalacjach sanitarnych
2.1 Mieszacze termostatyczne1
2.1.1 Zastosowanie i podział mieszaczy
Mieszacze termostatyczne znajdują zastosowanie w instalacji ciepłej wody
użytkowej (c.w.u.). Zadaniem mieszaczy jest zapewnienie optymalnej temperatury
ciepłej wody użytkowej w punkcie czerpalnym.
Urządzenia możemy podzielić według kilku kryteriów.
 ze względu na rodzaj montażu:
− armatura natynkowa;
− armatura podtynkowa – mocowana w specjalnej puszce przyłączeniowej (na
ścianie widoczne jest tylko pokrętło termostatu);
 ze względu na rodzaj przyłączy:
− z przyłączami gwintowymi – z gwintem wewnętrznym, zewnętrznym lub
śrubunkami;
− z przyłączami zaciskowymi;
− z przyłączami lutowanymi;
− z przyłączami kołnierzowymi – mieszacze przemysłowe do dużych instalacji;
 ze względu na przeznaczenie i sposób wykonania:
− mieszacze do pojedynczych punktów czerpalnych o wydajności do 30 l/min
przy ciśnieniu zasilania 3 bar;
− mieszacze kolektywne do kilku punktów czerpalnych, o wydajności 30–
100 l/min;
− mieszacze do bojlerów;
− mieszacze zblokowane – stacje zmieszania wody o wydajności powyżej
100 l/min;
 ze względu na regulację i zasadę działania:
− mechaniczne sterowane ręcznie (pojedyncze, podwójne);
− elektroniczne.
1 http://www.instsani.webd.pl/mieszacz.htm

3. 3
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
2.1.2 Budowa i zasada działania mieszaczy termostatycznych
Typowy mieszacz termostatyczny zbudowany jest z dwóch króćców
przyłączeniowych służących do doprowadzenia wody ciepłej i zimnej oraz trzeciego
króćca służącego do odprowadzenia wody zmieszanej. Większość mieszaczy wymaga
doprowadzenia wody ciepłej z lewej strony, a wody zimnej z prawej, tak jak
w przypadku baterii czerpalnej.
Z uwagi na najczęściej symetryczne wykonanie mieszaczy podejścia są opisane
(np. C – cold, woda zimna, H – hot, woda gorąca) lub posiadają barwne oznaczenia:
czerwony – woda gorąca, niebieski – woda zimna. Króciec wody zmieszanej może nie
mieć opisu albo posiadać napis „mix”. Opis jest ważny z uwagi na odwrotne podpięcie
mieszacza, co może spowodować jego nieprawidłowe działanie. Wewnątrz mieszacza
znajduje się głowica termostatyczna, wyposażona w czujnik termiczny połączony
z tłokiem zaworowym. Ruch tłoka, wywołany rozszerzaniem i kurczeniem się czujnika
termostatycznego, steruje stopniem otwarcia dopływu wody zimnej i ciepłej.
Zasada działania mieszacza jest następująca: po otwarciu punktu czerpalnego
mieszacz w pierwszej kolejności otwiera dopływ gorącej wody i następuje szybki wzrost
temperatury wody na wypływie. Jednocześnie do minimum zostaje ograniczona ilość
wody potrzebna do uzyskania zadanej temperatury. Po osiągnięciu wartości zadanej na
pokrętle czujnik przesuwa tłok w kierunku wody zimnej, otwierając jej dopływ,
i następuje zmieszanie obu strumieni. Przy dalszym poborze wody czujnik w sposób
ciągły bada temperaturę wody, zmniejszając lub zwiększając stopień zmieszania.
Różnica pomiędzy wartością zadaną a temperaturą wody na wypływie sięga
w zależności od jakości mieszacza od 1 do 3 stopni i jest odczuwalna jako chwilowe
ocieplenie lub ochłodzenie się wody. Wysokiej klasy mieszacze reagują nie tylko na
temperaturę wody zmieszanej, ale także dopasowują stopień zmieszania wody do zmian
temperatury, zachodzących na dopływie wody ciepłej i zimnej. Mogą też zmieniać
stopień zmieszania w odpowiedzi na zmianę ciśnienia wody (np. przy większej liczbie
użytkowników). Wyposażenie dodatkowe mieszaczy mogą stanowić:
 zawory zwrotne na dopływie wody zimnej i ciepłej;
 filtry wody;
 manometry kontrolne;
 zabezpieczenie przeciw oparzeniowe – mieszacz odcina dopływ wody gorącej
w przypadku braku wody zimnej.
2.1.3 Rodzaje czujników termostatycznych
 woskowy – wosk pszczeli, tani i trwały, ale o dużej zwłoce czasowej. Czujnik
w kształcie tłoka sterującego stopniem otwarcia dopływu wody zimnej i ciepłej do
komory zmieszania;
 cieczowy – specjalna ciecz rozszerzalna polieutektyczna (wieloskładnikowa),
bardzo duży współczynnik rozszerzalności, szybka reakcja na zmiany temperatury.
Czujnik w postaci termoskopu sterującego suwakiem w komorze zmieszania;
 bimetaliczny – zwykle spiralny, odkształcenie spirali steruje stopniem otwarcia
pierścienia regulacyjnego, obracając go w komorze zmieszania;

4. 4
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
 elektroniczny – czujnik mierzy temperaturę na wylocie i podaje ją do modułu
sterującego, który za pomocą siłownika zmniejsza lub zwiększa stopień zmieszania.
Zasilanie prądowe, zastosowanie w dużych instalacjach.
2.1.4 Przykład mieszacza termostatycznego
Rysunek 2.1 Przykład mieszacza termostatycznego
Źródło: http://www.instsani.webd.pl
2.1.5 Rodzaje i zastosowanie mieszaczy termostatycznych
Mieszacze do bojlerów
Przeznaczone są do mieszania wody zimnej i gorącej, uzyskanej z podgrzewacza
pojemnościowego, dzięki regulowanym rozstawom przyłączy. Mogą być montowane
bezpośrednio pod bojlerem. Zakres regulacji tego typu konstrukcji dostosowany jest do
typowych wymagań użytkowników i waha się od 30 do 60°C. Pozwala to na

5. 5
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
utrzymywanie stałej, wysokiej temperatury w podgrzewaczu, chroniącej instalację
przed rozwojem bakterii. Mieszacz zwiększa wydajność podgrzewacza (wysoka
temperatura w zbiorniku umożliwia uzyskanie dużych ilości wody zmieszanej), pozwala
też na bezpieczną i komfortową kąpiel. Wybrane konstrukcje mogą posiadać dodatkowe
wyposażenie w postaci magnetyzera chroniącego podgrzewacz przed zarastaniem
kamieniem.
Mechaniczne mieszacze do umywalek
Problem zapewnienia bezpiecznej temperatury wody w umywalkach występuje
przede wszystkim w instalacjach z zasobnikiem ciepła, szpitalach, przedszkolach.
Mieszacze podumywalkowe mają zwykle małe kompaktowe konstrukcje
i z powodzeniem mieszczą się pod przyborem sanitarnym. W zależności od budowy
i wymaganej przepustowości mogą być stosowane do pojedynczych przyborów lub jako
mieszacze kolektywne do kilku punktów czerpalnych. Sposób montażu może być
natynkowy, bezpośrednio na przewodach rurowych lub na zaworze kątowym pod
umywalką, czy podtynkowy za ozdobną rozetą maskującą. Mieszacze umywalkowe
podtynkowe wykonywane są zwykle jako gotowe baterie ścienne z wylewką
i czujnikiem podczerwieni. Zaliczane są do armatury bezdotykowej. Po jednorazowym
ustaleniu temperatury wypływu mieszacz uruchamia się na ruch w pobliżu czujnika.
Czas wzbudzenia ustalany jest w zależności od konstrukcji na 1,5–7,5 s. Ma to
zastosowanie przede wszystkim w szpitalach i salach operacyjnych. Mieszacze do
umywalek mają standardowo blokadę antyoparzeniową. W wybranych konstrukcjach
możemy też spotkać blokadę termostatu, zapewniającą zablokowanie ruchu głowicy
w określonym, bezpiecznym pod kątem temperatury położeniu.
Mechaniczne mieszacze do natrysków
Mają różnorodne konstrukcje i wykonanie. Mieszacze podtynkowe posiadają
specjalną puszkę montażową skrytą pod tynkiem. W puszcze tej mieszczą się korpus
mieszacza i głowica termostatyczna. Na ścianie widoczne jest tylko pokrętło termostatu.
Dostęp do mieszacza umożliwia maskująca rozeta. Konstrukcje natynkowe
w wykonaniu zwykłym mocowane są bezpośrednio na rurach doprowadzających wodę
i wymagają ukrycia za ścianką osłonową z drzwiczkami rewizyjnymi lub montażu
w osobnym pomieszczeniu technicznym. Dopływ wody ciepłej do mieszacza jest z lewej
strony, zimnej – z prawej lub od dołu. Wyposażenie dodatkowe stanowią zawory
zwrotne klapowe i filtry zanieczyszczeń. Droższe modele mogą posiadać opcjonalnie
manometry kontrolne i termometry wody zmieszanej dla szybkiej kontroli
prawidłowości działania termostatu. W wykonaniu specjalnym mieszacz natynkowy
posiada przyłącza kątowe i mocowany jest jak tradycyjna bateria natynkowa z użyciem
nypli mimośrodowych (krzywek). W grupie tej wyróżnić można mieszacze do
pojedynczych natrysków, jak i mieszacze centralne do kilku natrysków. Mieszacze do
natrysków pojedynczych posiadają na odpływie wody zmieszanej gwint zewnętrzny do
przykręcenia słuchawki natrysku i stanowią doskonałe rozwiązanie dla domowych
instalacji ciepłej wody z podgrzewaczem pojemnościowym lub zasilanych z zasobnika
ciepła. Mieszacze centralne wyposażone są w dodatkowy element w postaci
chromowanej rurki, odprowadzający wodę zmieszaną do instalacji podtynkowej.
Elektroniczne mieszacze do dużych instalacji
W dużych instalacjach c.w.u. podstawowym problemem jest optymalne
utrzymanie temperatury ciepłej wody przy zmiennym ciśnieniu i poborze, jak też

6. 6
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
zapewnienie pełnej ochrony przed Legionellą. Mieszacze elektroniczne wyposażone są
w specjalny sterownik, zawiadujący programem dezynfekcji instalacji z bakterii.
Możliwe jest przy tym zaprogramowanie różnych parametrów dezynfekcji
(temperatury, czasu trwania, pory dezynfekcji). Mieszacze elektroniczne zasilane są
prądem sinusoidalnym o napięciu 230 V i posiadają zabezpieczenie elektryczne IP54.
Mieszacze podwójne
Zakłady hydroterapii, natryski zbiorowe i mieszacze podwójne wyposażone są
w dwie jednostki sterujące dla małych i dużych przepływów. W dolnych zakresach
przepływu pracuje tylko mały zawór mieszający. Po przekroczeniu określonej wartości
przepływu włącza się duży mieszacz. Pozwala to na bardzo precyzyjną regulację
temperatury w szerokim zakresie przepływu.
Mieszacze zblokowane
Stanowią kompletne stacje zmieszania ciepłej wody, wyposażone
w specjalistyczną armaturę, do której zaliczamy: filtry zanieczyszczeń, zawory zwrotne,
zawory odcinające, termometry, manometry kontrolne, by-passy (opcja) dla okresowej
dezynfekcji termicznej wody.
W połączeniu z główną jednostką mieszającą termostatyczną są
samowystarczalną armaturą gotową do podłączenia w instalacji. Stacje zblokowane
dostępne są z mieszaczem w wykonaniu mechanicznym, ręcznym i elektronicznym.
W tym drugim przypadku mieszacz umożliwia podłączenie interfejsu i zdalny odczyt, jak
i regulację temperatury. Mieszacze zblokowane produkowane są z gotowymi ramami do
zamocowania na ścianie pomieszczenia lub do zabudowy podtynkowej.
2.2 Podgrzewacze do przygotowania ciepłej wody użytkowej2
2.2.1 Podział podgrzewaczy wody
 ze względu na ciśnienie panujące w podgrzewaczu:
− bezciśnieniowe – na podgrzewacz nie działa ciśnienie wody w instalacji,
− ciśnieniowe – podgrzewacz znajduje się cały czas pod ciśnieniem wody
w instalacji;
 z uwagi na rodzaj źródła ciepła:
− elektryczne,
− gazowe,
− olejowe,
− na paliwo stałe.
2 http://www.instsani.webd.pl/podgrzew.htm

7. 7
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
2.2.2 Elektryczne podgrzewacze przepływowe
Elektryczne podgrzewacze przepływowe są urządzeniami bardzo higienicznymi
i bezpiecznymi w użytkowaniu. Niezastąpione wszędzie tam, gdzie brak instalacji gazu
uniemożliwia przygotowanie ciepłej wody lub okresowe jej użytkowanie (domki
letniskowe). Podgrzewacze elektryczne przepływowe ogrzewają wodę podczas jej
przepływu przez kolumnę grzewczą z zamocowaną grzałką elektryczną o dużej mocy.
Ciepła woda dostępna jest niemal natychmiast po otwarciu zaworu czerpalnego.
Załączenie podgrzewacza (włączenie się grzałki) wymaga minimalnego ciśnienia wody
dopływającej rzędu 0,1–0,2 MPa (są jednostki włączające się już przy ciśnieniu
< 0,05 MPa). Zakręcenie kranu lub jego przymknięcie poniżej minimalnej wartości
przepływu dla danego modelu podgrzewacza powoduje automatyczne wyłączenie
grzania. Ta prosta i niezawodna technika działania pozwala na dużą sprawność
i energooszczędność. W starszych modelach podgrzewaczy czujniki przepływu
wykonywane były jako hydrauliczne i membranowe. Obecnie niemal wszystkie
urządzenia mają czujniki kontaktronowe ze sprzęgłem magnetycznym, reagującym
nawet na niewielki pobór wody. Czujniki kontaktronowe są niezwykle trwałe.
Rodzaje podgrzewaczy
Podgrzewacze jednopunktowe są urządzeniami zasilanymi z instalacji
jednofazowej o napięciu 230 V i małej mocy rzędu 3–6 kW, chociaż zdarzają się
jednostki o mocach 8 i więcej kW. Warto zauważyć, że dla większości instalacji
jednofazowych moce powyżej 6 kW mogą się okazać kłopotliwe. Podgrzewacz o mocy
6,8 kW wymaga np. wyłącznika nadprądowego 32 A i minimalnych przewodów
w instalacji 3 x 4 mm2. Przy mocy podgrzewacza 8,4 kW będzie to odpowiednio
40 A i 3 x 6 mm2.
Ze względu na przeznaczenie podgrzewacze jednopunktowe dzielą się dalej na:
 nadumywalkowe;
 podumywalkowe, podzlewozmywakowe;
 natryskowe;
 bezciśnieniowe – o tzw. swobodnym wypływie, z zaworem odcinającym
umieszczonym przed podgrzewaczem;
 ciśnieniowe – z zaworem odcinającym za podgrzewaczem.
Podgrzewacze bezciśnieniowe wyposażane są standardowo w baterie z wylewką,
z zastosowaniem specjalnych adapterów. Możliwe jest też zamocowanie podgrzewacza
bezpośrednio na wylewce istniejącej baterii.
Podgrzewacze ciśnieniowe montowane są najczęściej pod przyborami (pod
umywalką, w szafce zlewozmywakowej), łącząc instalację z baterią stojącą. Mogą
pracować pod stałym ciśnieniem wody do 0,6 MPa.
Podgrzewacze wielopunktowe wykonywane są jako trójfazowe o mocy 6–27 kW,
a w wykonaniu specjalnym (zastosowanie przemysłowe) – do 36 kW. Mogą zasilać od
jednego do trzech punktów czerpalnych. Wydajność przy przyroście temp. wody o 35°C
dochodzi do 11 l/min (15 l/min dla zastosowań przemysłowych).

8. 8
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
Podgrzewacze przepływowe mają zróżnicowane możliwości regulacji
temperatury wody w zależności od budowy i ceny. W najtańszych modelach
temperaturę ustawia się wielkością strumienia wody, otwierając lub przymykając
baterię. W modelach z „regulacją skokową” przy małym poborze wody zostaje załączona
tylko część mocy grzałki lub tylko jedna kolumna grzewcza. Przy wzroście poboru
czujnik przepływu załącza stycznik na „pełną moc” lub uruchamia dodatkowe kolumny
grzewcze. W najdroższych podgrzewaczach elektronicznych pobór wody jest
analizowany przez mikroprocesor, który w oparciu o nastawy termostatu i wartość
napięcia w sieci dokonuje korekty mocy grzałki. Umożliwia to płynną regulację
temperatury z dokładnością do 0,5°C.
2.2.3 Elektryczne podgrzewacze pojemnościowe
Podgrzewacze pojemnościowe elektryczne, zwane też termami elektrycznymi lub
bojlerami, zbudowane są ze zbiornika z grzałką (grzałkami elektrycznymi),
zaizolowanego izolacją z pianki poliuretanowej, wełny mineralnej lub styropianu
i zabezpieczonego stalowym płaszczem ochronnym. Pojemność zbiornika ciepłej wody
może się wahać od 5 do 1000, a nawet 10 000 litrów. Jednostki powyżej 500 litrów
wykonywane są najczęściej na specjalne zamówienie.
Rysunek 2.2 Podgrzewacz pojemnościowy
Źródło: www.grzejemy.pl

9. 9
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
W odróżnieniu od podgrzewaczy przepływowych podgrzewacze pojemnościowe
przygotowują wodę na zapas, dlatego mogą korzystać z mniejszych mocy źródeł ciepła
i napięcia jednofazowego. Trójfazowe zasilanie stosowane jest tylko przy dużych
jednostkach. Same grzałki mogą być wykonane z metalu w formie spirali lub litery U,
jako elementy ceramiczne bądź tzw. powietrzne, w których element grzejny jest
odseparowany od wody i znajduje się w dodatkowej rurce.
2.2.4 Podgrzewacze bezciśnieniowe
Pogrzewacze bezciśnieniowe – wykonywane są tylko jako zbiorniki wiszące
i mogą być montowane nad lub pod przyborem sanitarnym. W tym drugim przypadku
wymagają specjalnych trójdrożnych baterii czerpalnych. Po otwarciu kurka z gorącą
wodą woda wpływa w pierwszej kolejności do baterii czerpalnej, skąd drugim
przewodem przechodzi do podgrzewacza i trzecim wężykiem podgrzana wraca do
baterii. Przy zamkniętej baterii urządzenie jest odseparowane od ciśnienia wody w sieci.
Rysunek 2.3 Przykład podgrzewacza bezciśnieniowego
Źródło: http://www.kamaonline.pl
2.2.5 Podgrzewacze ciśnieniowe
Podgrzewacze ciśnieniowe – mogą być wiszące, leżące lub wolno stojące. Duże
zbiorniki wyposażane są najczęściej w dodatkowe wężownice grzejne do współpracy
z kotłem c.o. lub kolektorem słonecznym. Pobór wody z podgrzewacza
pojemnościowego powoduje stopniowy spadek jej temperatury. Zapewnienie stałej
temperatury na wylocie wymaga w tym wypadku stosowania baterii termostatycznych.
Zużycie całego zapasu ciepłej wody w zbiorniku wymaga odczekania 10–60 minut na
ponowne jej nagrzanie. Na rynku są już jednostki wyposażone w funkcję tzw. „szybkiego
nagrzewania”. Po wybraniu tej funkcji podgrzewacz załącza dodatkowe grzałki
umieszczone w strefie poboru wody, a czas oczekiwania na ciepłą wodę spada poniżej
10 minut.
Standardowo każdy podgrzewacz pojemnościowy wyposażony jest w termostat
załączający i wyłączający dopływ prądu. W wersji elektronicznej termostat połączony

10. 10
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
jest z programatorem, dzięki czemu można wybrać jeden z kilku dostępnych programów
grzania, np.: przeciwzamrożeniowy utrzymujący stałą temperaturę wody
w podgrzewaczu na poziomie 5–7°C, oszczędny – temperatura wody zostaje ustawiona
na maksymalnie 55°C, płynnej regulacji – użytkownik może stosować indywidualne
nastawy (zwykle 5–75°C).
Rysunek 2.4 Przykład poziomego podgrzewacza ciśnieniowego
Źródło: www.e-narzedziownia.pl
2.2.6 Wanny z hydromasażem3
Wanna jest przyborem sanitarnym niestanowiącym uzbrojenia instalacji
kanalizacyjnej. Łazienka, w której chcemy je zamontować, powinna mieć min. 7 m2,
a oprócz instalacji wodnej i kanalizacyjnej do wanny musi być doprowadzona instalacja
elektryczna (bezpiecznik 16 V, przeciwporażeniowy wyłącznik różnicowoprądowy
o czułości 30 mA). Dostępne są urządzenia z różnymi rodzajami masażu: powietrznym,
wodno-powietrznym oraz za pomocą fal ultradźwiękowych. Do sterowania nimi może
służyć wyłącznik pneumatyczny lub elektroniczny. Takie wanny mają zazwyczaj bogate
wyposażenie dodatkowe: halogenowe oświetlenie podwodne, antypoślizgowe dno,
podgrzewacze, elektroniczne systemy dezynfekcji i osuszania. Ekskluzywne modele
mają wbudowany odbiornik radiowy, a czasami nawet telewizyjny.
3 http://www.instsani.webd.pl/przybor1.htm

11. 11
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
2.3 Urządzenia zbiornikowe w budynkach
2.3.1 Instalacja z hydroforem4
Z urządzeń korzysta się, gdy ciśnienie w sieci wodociągowej nie jest
wystarczające do zaopatrzenia w wodę na najwyższych kondygnacjach oraz gdy
budynek znajduje się na terenie nieuzbrojonym w sieć wodociągową.
2.3.2 Zasada działania urządzeń hydroforowych
Zestaw hydroforowy, często potocznie zwany hydroforem, to zespół urządzeń,
w skład którego wchodzą: pompa, zbiornik wodno-powietrzny (hydrofor) i przekaźnik
ciśnieniowy. Zadaniem zestawu jest zapewnienie odpowiedniego, stabilnego ciśnienia
w domowej instalacji wodociągowej. Zestaw hydroforowy powinien być zainstalowany,
gdy dom jest zaopatrywany w wodę z przydomowej studni. Pobór wody zwykle nie jest
równomierny, dlatego pompa czerpiąca wodę ze studni nie pracuje stale, ale okresowo.
Do tego potrzebne jest „zakumulowanie” ciśnienia oraz zgromadzenie zapasu wody,
wystarczającego na pokrycie zapotrzebowania podczas postoju pompy. Woda i ciśnienie
są akumulowane w zbiorniku zestawu hydroforowego.
W układach hydroforowych pompa-zbiornik hydroforowy pracować mogą
pompy różnego typu: od samozasysających do głębinowych. Każda z pomp
współpracujących w układzie powinna być dobrana zgodnie z jej przeznaczeniem
i dokumentacją techniczną. Źle dobrana pompa lub zbiornik hydroforowy skutkuje
częstymi awariami oraz zwiększonym zużyciem energii elektrycznej, co może
spowodować nieekonomiczność użytkowania. W zbiorniku hydroforowym nad
zwierciadłem wody znajduje się poduszka sprężonego powietrza (stąd nazwa zbiornik
wodno-powietrzny). Kiedy pompa nie pracuje, woda jest pobierana ze zbiornika.
Powietrze się rozpręża, wypierając ją stamtąd do instalacji wodociągowej. Ciśnienie
powietrza w zbiorniku spada, aż osiągnie ustaloną wartość minimalną.
Wówczas włącza się pompa i tłoczy wodę ze studni do zbiornika. Powoduje to
sprężanie powietrza do ustalonego ciśnienia maksymalnego, po czym pompa wyłącza
się. Zasadą działania zestawu hydroforowego jest proces włączania i wyłączenia pompy
po osiągnięciu przez hydrofor ciśnienia właściwego dla minimalnego i maksymalnego
napełnienia zbiornika.
Pompa powinna pracować ekonomicznie. Producent określa ekonomiczny zakres
pracy pompy odpowiadający najwyższej sprawności. Taką pracę pompy zapewnia
wyłącznik ciśnieniowy, np. typu LCA, współpracujący z układem sprężarki powietrznej
zapewniającej aktualny poziom ciśnienia powietrza w zbiorniku. Zależnie od ciśnienia
powietrza w hydroforze wyłącznik uruchamia bądź wyłącza pompę.
Użytkowanie zgromadzonej wody może być dokonywane ciągle, bez zwracania
uwagi na to, czy pompa pracuje, czy nie. Układ taki jest idealny dla codziennego
bytowania człowieka ze względu na jego bezobsługowość oraz fakt, iż zgromadzona
woda transportowana jest do punktów czerpalnych pod właściwym ciśnieniem. Pozwala
to na umiejscowienie zestawu hydroforowego w piwnicy budynku bądź też w studni. Dla
4 http://www.instsani.webd.pl/insthydr.htm

12. 12
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
zapewnienia bezawaryjnego działania i łatwego dozoru nad zestawem dodatkowymi
elementami wyposażenia hydroforu są: zawory odcinające, zawory zwrotne, manometr,
zawór bezpieczeństwa, wodowskaz i spust.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat hydroforów, zapoznaj się
z prezentacją pt. „Wymagania dla pomieszczeń na zestaw hydroforowy”.
2.4 Literatura
2.4.1 Literatura obowiązkowa
 Heidrich Z., Wodociągi i kanalizacja, cz. 1 i cz. 2, WSiP, Warszawa 1992;
 Hoffmann Z., Lisicki K., Instalacje budowlane, PSIP, Warszawa 1995;
 Popek M., Wapińska B., O instalacjach sanitarnych najkrócej, WSiP, Warszawa 2001.
2.4.2 Literatura uzupełniająca
 Hoffmann Z., Lisicki K., Instalacje budowlane, WSiP, Warszawa 2006;
 Maj T., Zawodowy rysunek budowlany, WSiP, Warszawa 2012.
2.4.3 Netografia
 http://muratordom.pl/instalacje/instalacje-wodne/;
 http://tuznajdziesz.pl/produkty/artykuly/co-jest-klimatyzator-do-czego-sluzy-
klimatyzator-i-jak-dziala-421/;
 http://www.muratorplus.pl/technika/instalacje-wodne/podgrzewacze-wody-do-
umywalek-i-kabin-prysznicowych_57579.html;
 http://www.instsani.webd.pl/insthydr.htm;
 http://www.instsani.webd.pl/mieszacz.htm;
 http://www.instsani.webd.pl/podgrzew.htm;
 http://www.instsani.webd.pl/przybor1.htm.
2.5 Spis rysunków
Rysunek 2.1 Przykład mieszacza termostatycznego.........................................................................4
Rysunek 2.2 Podgrzewacz pojemnościowy ..........................................................................................8
Rysunek 2.3 Przykład podgrzewacza bezciśnieniowego.................................................................9
Rysunek 2.4 Przykład poziomego podgrzewacza ciśnieniowego .............................................10

13. 13
Kurs: Roboty związane z montażem i remontem instalacji sanitarnych
2.6 Spis treści
2 Rodzaje urządzeń energetycznych w sieciach komunalnych i instalacjach
sanitarnych ........................................................................................................................................................2
2.1 Mieszacze termostatyczne............................................................................................................................2
2.1.1 Zastosowanie i podział mieszaczy.............................................................................................................................2
2.1.2 Budowa i zasada działania mieszaczy termostatycznych...............................................................................3
2.1.3 Rodzaje czujników termostatycznych .....................................................................................................................3
2.1.4 Przykład mieszacza termostatycznego ...................................................................................................................4
2.1.5 Rodzaje i zastosowanie mieszaczy termostatycznych......................................................................................4
2.2 Podgrzewacze do przygotowania ciepłej wody użytkowej ............................................................6
2.2.1 Podział podgrzewaczy wody........................................................................................................................................6
2.2.2 Elektryczne podgrzewacze przepływowe..............................................................................................................7
2.2.3 Elektryczne podgrzewacze pojemnościowe .........................................................................................................8
2.2.4 Podgrzewacze bezciśnieniowe....................................................................................................................................9
2.2.5 Podgrzewacze ciśnieniowe...........................................................................................................................................9
2.2.6 Wanny z hydromasażem.............................................................................................................................................10
2.3 Urządzenia zbiornikowe w budynkach................................................................................................11
2.3.1 Instalacja z hydroforem...............................................................................................................................................11
2.3.2 Zasada działania urządzeń hydroforowych .......................................................................................................11
2.4 Literatura..........................................................................................................................................................12
2.4.1 Literatura obowiązkowa.............................................................................................................................................12
2.4.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................12
2.4.3 Netografia..........................................................................................................................................................................12
2.5 Spis rysunków.................................................................................................................................................12