Ήταν ένας τόπος όχι πολύ μακρυά από τον δικό μας, γεμάτος ζωή, γεμάτος πολιτισμό, φορτωμένος με την ποικιλία του δημιουργήματος του Θεού, γεμάτος ξεχωριστά αρώματα από τα μοναδικά άνθη της Ποντικής Αζαλέας το «τσιφίν», τα «θύμπιρα»

1. Από την αρχαιότητα ως το ολοκαύτωμα και
βίαιο ξεριζωμό των Ελλήνων.
Ήταν ένας τόπος όχι πολύ μακρυά
γεμάτος πολιτισμό, φορτωμένος με
Θεού, γεμάτος ξεχωριστά
Αζαλέας το «τσιφίν», τα «θύμπιρα» ενός είδος θυμαριού και τα
«τουτουγάδας» το δάκρυ της Παναγίας το οποίο ανθίζει στο όρος Μέλας,
εκεί όπου δεσπόζει το έρημο μοναστήρι της Παναγίας της Σουμελάς,
τόπος στον οποίο πριν από τρεις χιλιάδες περίπου χρόνια τον 8
Ίωνες από την Μίλητο, μαζί με τους Μεγαρείς, τους Φωκαείς, τους
Αρκάδες, τους Αθηναίους και άλλους συνέλληνες θα αποικηθεί για να
γνωρίσει ευημερία και τελικά να βιαστεί
μίσος των Νεότουρκων,
καταγεγραμμένο έγκλημα κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της
ζωής.
Αλεξανδρινά χρόνια του Μύριους του Ξενοφώντα,
έπειτα γνώρισε τον Περσικής καταγωγής
Μιθριδάτη, ο οποίος θα
αφομοιωμένος έλλην
Βασιλιάς Μίθρας ο
Ευπάτωρ σε νόμισμα
Πόντος
Από την αρχαιότητα ως το ολοκαύτωμα και
βίαιο ξεριζωμό των Ελλήνων.
Ήταν ένας τόπος όχι πολύ μακρυά από τον δικό μας, γεμάτος ζωή,
γεμάτος πολιτισμό, φορτωμένος με την ποικιλία του δημιουργήματος του
γεμάτος ξεχωριστά αρώματα από τα μοναδικά άνθη της Ποντικής
Αζαλέας το «τσιφίν», τα «θύμπιρα» ενός είδος θυμαριού και τα
«τουτουγάδας» το δάκρυ της Παναγίας το οποίο ανθίζει στο όρος Μέλας,
εκεί όπου δεσπόζει το έρημο μοναστήρι της Παναγίας της Σουμελάς,
ίο πριν από τρεις χιλιάδες περίπου χρόνια τον 8ο
Ίωνες από την Μίλητο, μαζί με τους Μεγαρείς, τους Φωκαείς, τους
Αρκάδες, τους Αθηναίους και άλλους συνέλληνες θα αποικηθεί για να
γνωρίσει ευημερία και τελικά να βιαστεί, γνωρίζοντας το ολοκληρωτι
αυτών που έως σήμερα δεν αναγνωρίζουν το
καταγεγραμμένο έγκλημα κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της
ζωής.
Η Ποντιακή γη υποδέχθηκε στα πρώτα
Αλεξανδρινά χρόνια του Μύριους του Ξενοφώντα,
έπειτα γνώρισε τον Περσικής καταγωγής
Μιθριδάτη, ο οποίος θα διαφεντέψει
αφομοιωμένος έλληνας για 239 χρόνια.
Θα είναι η πρώτη που θα δεχθεί τον
Από την αρχαιότητα ως το ολοκαύτωμα και τον
από τον δικό μας, γεμάτος ζωή,
του δημιουργήματος του
αρώματα από τα μοναδικά άνθη της Ποντικής
Αζαλέας το «τσιφίν», τα «θύμπιρα» ενός είδος θυμαριού και τα
«τουτουγάδας» το δάκρυ της Παναγίας το οποίο ανθίζει στο όρος Μέλας,
εκεί όπου δεσπόζει το έρημο μοναστήρι της Παναγίας της Σουμελάς, ένας
αιώνα π.Χ.
Ίωνες από την Μίλητο, μαζί με τους Μεγαρείς, τους Φωκαείς, τους
Αρκάδες, τους Αθηναίους και άλλους συνέλληνες θα αποικηθεί για να
γνωρίζοντας το ολοκληρωτικό
αυτών που έως σήμερα δεν αναγνωρίζουν το
καταγεγραμμένο έγκλημα κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της
υποδέχθηκε στα πρώτα
Αλεξανδρινά χρόνια του Μύριους του Ξενοφώντα,
έπειτα γνώρισε τον Περσικής καταγωγής
διαφεντέψει ως
Θα είναι η πρώτη που θα δεχθεί τον

2. χριστιανισμό επί ρωμαϊκής κυριαρχίας, από τον Απόστολο όλων των
ποντίων, τον Απόστολο Ανδρέα, δίνοντας τέλος στην θεοποίηση του
βασιλιά «Ήλιου» όπως ονόμαζαν τον βασιλιά «Μίθρα».
Την σκυτάλη θα πάρει η δυναστεία των
Κομνηνών για 257 χρόνια, με πρώτο τον Αλέξιο και
τελευταίο τον βασιλιά Δαβίδ, ο οποίος έμελλε να
θανατωθεί «δια το ξιφεί» από τον Μεχμέτ τον Β’ τον
πορθητή στις 14 Νοε του 1463μ.Χ., δυο χρόνια μετά
από την άλωση της Τραπεζούντας το 1461.
Από τον Ελληνικό Μεσαίωνα έως τον Διαφωτισμό θα περισώζει το
ελληνικό πνεύμα, τις παραδόσεις μέσα από τα δημοτικά άσματα με τις
λέξεις γραικός, ρωμιός, έλλενος, τραντέλλενος κ.τ.λ.
Μέσα από τα Ποντιακά Έπη θα διατηρηθούν ατόφια περίπου 3εις
αιώνες για να παραδοθεί έτσι στους μεταγενέστερους το όνομα
«Έλληνας».
Δυστυχώς σε αυτήν την ιερή γη θα έρθει η στιγμή στην οποία οι
Οθωμανοί Τούρκοι θα ξεριζώσουν κάθε Ελληνική χριστιανική ψυχή. Το
ολοκαύτωμα που θα ακολουθήσει θα φέρει ερήμωση, θάνατο και τον
ξεριζωμό. Πάνω στις άμαξες με λιγοστά ρούχα, ξυπόλητοι, ρακένδυτοι, θα
πάρουν τον ίδιο δρόμο με τους αρχαίους προγόνους τους για να γυρίσουν
πίσω στην μητέρα Ελλάδα έχοντας θύμησες κρυμμένες καλά στο πνεύμα
τους τις οποίες δεν κατάφερε ο δήμιος τους να ξεριζώσει.
Το Ολοκαύτωμα
Ο Έλληνας που ζούσε στον Πόντο το 1914 βρισκόταν τα επόμενα
εννιά χρόνια μπροστά σε δύο εξίσου πιθανές προοπτικές. Ή να
δολοφονηθεί από τους δυνάστες Τούρκους ή να εκτοπιστεί και να συρθεί
στην προσφυγιά χωρίς καμία
δυνατότητα επιλογής.
Η φυσική εξόντωση των
Ελληνοπόντιων γινόταν με σφαγή,
απαγχονισμό, με πυροβόλα όπλα, με
φωτιά κατά την πυρπόληση
ολόκληρων χωριών, με εξάντληση,
ασιτία, αρρώστιες, κακουχίες στα
τάγματα εργασίας , σε μια διαδρομή μεταξύ Χαρτούπ και Διαρμπεκίρ,
Τάγματα Εργασίας
Σύμβολο των Κομνηνών

3. όπως αναφέρει ο Γεώργιος Βαλαβάνης, τα
γνωστά «αμελέ ταμπουρού» γερμανικής
εμπνεύσεως με κύριο εμπνευστή τον
στρατηγό «Λίμαν Φον Σάντερς» ο οποίος
όπως αποδεικνύεται από τα γραφόμενά
του, ήταν φανατικός ανθέλληνας. Ήταν
αυτός που ήθελε η «καταραμένη ράτσα»,
όπως έλεγε, να χαντακωθεί μια και καλή.
Η πορεία τους στα μονοπάτια του λευκού Θανάτου ήταν
προδιαγεγραμμένη. Ελάχιστη τροφή,
νερό μια φορά την ημέρα. Ο μοναδικός
σκοπός των δήμιων τους ήταν η
βιολογική τους εξόντωση. Ελάχιστοι
κατάφεραν να επιζήσουν από αυτή την
κόλαση. Τα τάγματα αυτά ήταν οι
προάγγελοι των αντίστοιχων ταγμάτων
που εφάρμοσαν οι Ναζί στον δεύτερο
παγκόσμιο πόλεμο.
Έχασαν την ζωή τους κατά τους εκτοπισμούς μέχρι την Άνοιξη του
1924, 353.238 ελληνοπόντιοι. Από την μητρόπολη της Αμάσειας 134.078,
της Χαλδίας – Κερασούντας 64.582, της Τραπεζούντας 38.435, της
Νεοκαισάρειας 27.216, της Ροδοπόλεως 17. 479 και της Κολωνίας 21.448.
Η επιδίωξη των Νεότουρκων για την αλλοίωση της πληθυσμιακής
σύνθεσης των ελληνικών περιοχών του Πόντου, συντελέστηκε σε δύο
φάσεις. Η πρώτη από την κήρυξη της γενική επιστράτευσης από τους
Τούρκους στις 21 Ιουλίου 1914 έως το 1919, και η δεύτερη από την
αποβίβαση του Μουσταφά Κεμάλ στην Αμισό (Σαμψούντα) στις 19 Μαΐου
του 1919 έως το 1923.
Τα γεγονότα στην Αμισό (Σαμψούντα) το Δεκέμβριο του 1916
αποτελούν αντιπροσωπευτικό παράδειγμα των όσων συνέβησαν και στις
άλλες περιοχές. Συνοπτική περιγραφή γίνεται σε τηλεγράφημα του
Αυστριακού πρέσβη στην
Κωνσταντινούπολη Palliavicini
προς τη Βιέννη:
«11 Δεκεμβρίου 1916.
Λεηλατήθηκαν 5 ελληνικά χωριά.
Κατόπιν κάηκαν. Οι κάτοικοι
εξορίστηκαν.
Τάγματα Εργασίας

4. 12 Δεκεμβρίου. Γύρω από την πόλη καίγονται χωριά.
14 Δεκεμβρίου. Ολόκληρα χωριά καίγονται μαζί με τα σχολεία και τις
εκκλησίες.
17 Δεκεμβρίου. Έκαψαν 11 χωριά. Η λεηλασία συνεχίζεται. Οι χωρικοί
κακοποιούνται.
31 Δεκεμβρίου. 18 ελληνικά χωριά κάηκαν εξολοκλήρου, 15 εν μέρει,
περίπου 60 γυναίκες βιάστηκαν. Λεηλάτησαν ακόμα και εκκλησίες. Ο ίδιος
Αυστριακός διπλωμάτης, γράφει στις 20 Ιανουαρίου 1917: Από την
Σαμψούντα αγγέλλονται νέοι εκτοπισμοί και φυλακίσεις Ελλήνων… Όλους
τους αναμένει ο Θάνατος»
Μια άλλη μαρτυρία ήταν αυτή του Ρενέ Πυώ, Γάλλου δημοσιογράφου
τη “La grande pitie de chretiens d’orient”
«Μια τεράστια κραυγή απελπισίας υψούται από τη χριστιανική
Ανατολή. Μια ολόκληρη φυλή, αυτή των Μικρασιατών Ελλήνων, βλέπει ν’
απλώνεται πάνω της το νεκροσέντονο του θανάτου και η Αρμένικη φυλή
συμμερίζεται αυτή την αγωνία……
Αν οι χριστιανικοί λαοί της
Ευρώπης δέχονται ότι οι αδελφοί τους
της Ανατολής μπορούν να
εξαφανιστούν, χωρίς να επιχειρηθεί να
γίνει το παν για να σωθούν, λοιπόν τότε
, κλείστε τις πόρτες των εκκλησιών, και
οι άνθρωποι να παύσουν να λέγουν
«Σύμβολο της Πίστεως» το οποίο, έτσι,
θα ήταν ψέμα στο στόμα τους.
Αν ο πολιτισμός μας έφτασε σε αυτό τον τερατώδη εγωισμό, δεν έχουν
άδικο αυτοί που διακηρύσσουν τη χρεοκοπία του…»
Μετά το τέλος του Α’ παγκοσμίου πολέμου δημιουργήθηκαν ελπίδες
ότι κάτι θα μπορούσε να αλλάξει. Φωνές στην Τουρκία έριχναν ευθύνες
στο κομιτάτο «Ένωση – Πρόοδος» των Τζαμάλ
Νωρεντίν, Ενβέρ πασά και Ταλαάτ Μπενήτ, η οποία
είχε αποφασίσει στο συνέδριο που είχε
πραγματοποιηθεί στην Θεσσαλονίκη το 1911 και στο
οποίο είχαν επικρατήσει οι πλέον φανατικοί, την
δημιουργία μιας πατρίδας καθαρά Μωαμεθανικής,
χωρίς άλλες εθνότητες, με πρωταρχικό στόχο την
εξόντωση των μη Τουρκικών εθνοτήτων.
Ο ίδιος ο Μουσταφά Κεμάλ, προσέρχεται σε
έκτακτο στρατοδικείο που συγκλήθηκε για να
δικάσει τους παραπάνω ηγέτες των Νεότουρκων για τα εγκλήματά τους
Μουσταφά Κεμάλ

5. κατά των χριστιανών και καταθέτει. Η
πρώτη καταγεγραμμένη αποδοχή των
όσων συνέβησαν κατά την πρώτη
φάση της γενοκτονίας ήταν αυτή η
«έσωθεν μαρτυρία» του μετέπειτα
ηγέτη της Τουρκίας.
Τα γεγονότα όμως που θα
επακολουθούσαν με κύριο διατάκτη
τον Μουσταφά Κεμάλ, ο οποίος
εκμεταλλεύτηκε την αδράνεια των Άγγλων, ωχριούν μπροστά σε αυτά που
είχαν ήδη διαπραχθεί. Οι ελπίδες των Ελληνοποντίων για ειρήνευση και
την δημιουργία ανεξάρτητου ποντιακού κράτους εξανεμίζονται, όταν
εκείνος αποβιβάζεται στην Σαμψούντα στις 19 Μαΐου του 1919 ως
απεσταλμένος της Οθωμανικής Κυβέρνησης, με το πρόσχημα της πάταξης
των ληστοσυμμοριών των Μουσουλμάνων, που δρούσαν στην περιοχή και
δημιουργούσαν προβλήματα στους χριστιανούς, για να επιβάλει δήθεν την
νομιμότητα. Από εκείνο το μετερίζι χωρίς κανένα δισταγμό διατάζει την
«εξόντωση και των υπολοίπων Ελλήνων (του Πόντου) με ίδιους τρόπους,
όπως κατά την Α’ φάση, με τη διαφορά ότι αυτή η Β’ φάση θα είναι η
τελική…).
Με το πρόσχημα της αποτροπής δημιουργίας ποντιακού κράτους
συγκεντρώνει τις μάζες των Μουσουλμάνων, τις φανατίζει με τους
χοτζάδες στα τζαμιά και αρχίζει να εκτελεί το αποτρόπαιο και εγκληματικό
του σχέδιο.
Την ίδια ώρα η κυβέρνηση της Ρωσίας με επικεφαλή τον Βλαδίμηρο
Λένιν, στηρίζει τον Κεμάλ με την παραχώρηση σύγχρονου οπλισμού και
μεγάλων χρηματικών ποσών, ενισχύοντας έτσι τον
εθνικισμό του.
Κύριος συνεργάτης του είναι ο επικεφαλής των
τουρκικών συμμοριών, ο Τοπάλ Οσμάν, στον οποίο δίνει
την εντολή να μην μείνει εσωτερικός ή εξωτερικός εχθρός
στην χώρα. Εκείνος τον διαβεβαίωσε λέγοντάς τον «Μην
στενοχωριέσαι Πασά μου θα προσφέρω τέτοιο
θυμίαμα στους Ρωμιούς του Πόντου που θα πνιγούν
σαν τις σφήκες στις σπηλιές».
Στη δράση του δεξιού χεριού του Μουσταφά
Κεμάλ, στην Κερασούντα, αναφέρεται και ο
Τραπεζούντιος λόγιος Δημήτρης Ψαθάς στο έργο
του «Η γη του Πόντου» στην σελ. 337, γράφοντας:
«Ο Τοπάλ Οσμάν, έχοντας φτιάξει έναν
κατάλογο προγραφών, άρχισε την εξόντωση των πιο διαλεχτών Ελλήνων…
Τοπάλ Οσμάν
Δημήτρης Ψαθάς

6. Ο δικηγόρος Παντελής Ερμείδης δεν ήταν εκείνος που είχε βγάλει λόγο στη
ελληνική αποστολή; Πήγαν οι τσέτες και τον πήραν από το σπίτι του και ο
θάνατός του στάθηκε μαρτυρικός. Πρώτα του κόψανε τη γλώσσα κι ύστερα
τον κομμάτιασαν. Ευθύς αμέσως έψαξαν εκείνον που είχε σηκώσει την
ελληνική σημαία στο σχολείο. Ήταν ο Γεώργιος Βαλαβάνης, θείος του
συγγραφέα της «Σύγχρονης Ιστορίας του Πόντου». Τον άρπαξαν και αυτόν,
του κόψανε τα δάχτυλα, τον βασάνισαν και ύστερα τον σκότωσαν. Τις ίδιες
μέρες έπιασαν, βασάνισαν και σκότωσαν τον Γεώργιο Καλογερόπουλο που
ήταν πρόεδρος της Επιτροπής για την περίθαλψη των προσφύγων.
Ανεξάντλητο εξακολουθεί να είναι το μαρτυρολόγιο
των Ελλήνων της δυστυχισμένης πόλης…»
Επίσης ο Παντελής Αναστασιάδης στο βιβλίο
του «Μνήμες του Ποντικού Έπους» σελ 182 έως 183
γράφει:
Εις το διάστημα αυτό επληροφορήθημεν ότι
διερχόμενος εκ Σαμψούντας ο αιμοσταγής Τοπάλ
Οσμάν εστάθμευσεν εις Σαμψούντα με σκοπόν την
εξόντωσιν των γυναικοπαίδων. Εις τούτο
αντεστάθησαν οι αδελφοί Παμλή Ζατέ, ως και πολλοί
εντόπιοι Τούρκοι και δεν του επετράπη από την νομαρχίαν (βαλήν) να θίξη
κανενός. Από το κακό, ο αιμοσταγής εζήτησε τους φυλακισμένους, όπου και
αυτό δεν του επετράπη. Κατόπιν, όμως, μεγάλης επιμονής του, πήρε δυο
άτομα φυλακισμένους από το Τεκέ- Κιόι Ανδρεάντων, τους οποίους,
αφού τους κατετεμάχισε ο ίδιος μέσα στο ξενοδοχείον Σαμψών
Παλλάς, τους έβαλε τα τεμάχια σε τσουβάλια και διέταξε και τους έριξαν
στη θάλασσα.
Ακούοντας όλα αυτά και φθάνομεν σε πολύ κρίσιμον κατάστασιν
πείνης, ιδίως ο πληθησμός. Εσκέφθημεν να πληροφορήσωμεν, εν γενικές
γραμμές, την όλην κατάστασιν σε δύο αντιτορπιλικά αγγλικά, τα οποία
παρέμεναν εις τον λιμένα Αμισού, προστατεύοντα Αγγλο-Αμερικάνους
εμπρορευομένους καπνών, ίσως και παίρνουν κατάλληλα μέτρα προς
υποστήριξιν του ελληνοχριστιαννικού κόσμου. Επί τούτω, αφού βρήκα δύο
παιδιά, ηλικίας 18 ετών, κολυμβητάς εξ Άνω Σαμψούντας, τα οποία
εδήλωσαν προθύμως πως μπορούν να διανύσουν το διάστημα από το
Τζινέκιον Τεφενλίκ, δίπλα της Αμισού, κολυμβώντας και να φθάσουν εις τα
αντιτορπιλικά. Τα διεθρέψαμεν επι δεκαπενθήμερον, να αντέχουν. Εν
συνέχεια, για τον ανωτέρω σκοπόν συνεκάλεσα συνέδριον καπεταναίων.
Συσκευθέντες, απεφασίσθη παρ’ όλων. Ανετέθη εις τον γενικόν γραμματέαν,
Παντέλ Αγάς
Παντελής Αναστασιάδης

7. κ. Κάσσανδρον Κυριακίδην, όστις συνέταξε λεπτομερή έκθεσιν και , αφού τη
υπεγράψαμεν 15 περίπου καπεταναίοι, εις διπλούν, τα ετοποθετήσαμεν εις
δύο φιάλας με βουλοκέρι και τα κρέμασα στα λαιμά των παιδιών και, αφού
νύχτα τα κατέβασαν μία διμοιρία οπλιτών μέχρι τη θάλασσαν ,
αποχαιρετήσαντα, έπεσαν στην θάλασσα. Έφθασαν στον προορισμό τους τα
παιδιά, αισίως.
Τα περίλαβαν στο κατάστρωμα του πλοίου. Τα περιποιήθηκαν 4-5
ημέρες. Όλως παραδόξως όμως, μετά ταύτα, παρεδόθησαν εις τας
τουρκικάς αρχάς και, αφού υπέστησαν διάφορα μαρτύρια, δια να
μαρτυρήσουν κατιτίς, εν συνεχεία, τα εξόρισαν εις τα μεσόγεια Τσόρουμ,
όπου το ένα, από ταις ταλαιπωρίες, απέθανεν εις τους δρόμους, το δε έτερο
εσώθη. Αντάμωσαν εις Τσόρουμ άλλους εξόριστους Έλληνας, οίτινες το
επροστάτευσαν….
Επειδή όμως η δράση του Τοπάλ δεν περιοριζόταν μόνο στους
έλληνες αλλά προεκτεινόταν και στους συμπατριώτες του, ο εργοδότης
του ο Μουσταφά Κεμάλ τον κυνήγησε, με αποτέλεσμα οι τσέτες του να
αποδεκατιστούν και ο ίδιος να συλληφθεί στην Άγκυρα τραυματισμένος
θανάσιμα.
Το αντάρτικο
Η αντίδραση των Ελλήνων ήταν η δημιουργία αντάρτικων σωμάτων
τα οποία σύμφωνα με Τουρκικές πηγές αποτελούνταν από 25.000 περίπου
άνδρες.
Η πρώτη περίοδος της αντίστασης αρχίζει το 1914 με την
επιστράτευση και την υποχρεωτική στράτευση και κλείνει με την ανακωχή
του 1918, ενώ η δεύτερη αρχίζει με την εμφάνιση του Μουσταφά Κεμάλ
στην Σαμψούντα και κλείνει το 1923-1924.
Ο μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης,
στα «Απομνημονεύματά» του για τον Πόντο
αναφέρει τα εξής για τη δημιουργία του
αντάρτικου:
Η βίαιη ένταξη στα «Τάγματα Εργασίας»
(Αμελέ Ταμπουρού) έγινε αφορμή να γεννηθούν τ'
ανταρτικά σώματα των Ποντίων. Πολλοί άνθρωποι
αντιδρώντας και ζητώντας να γλιτώσουν από
βέβαιο θάνατο δραπέτευσαν απ' τα εργατικά
τάγματα και κατέφευγαν στα βουνά, όπου ζούσαν
κατά μικρές ομάδες που συχνά κατέβαιναν ως τα
χωριά τους. Εφοδιάστηκαν σιγά-σιγά με όπλα και πολεμοφόδια και έτσι
μπορούσαν τώρα ν' αποκρούουν τις επιθέσεις των Τούρκων. Τους
Γερμανός Καραβαγγέλης

8. φυγόστρατους εφοδίαζαν με τρόφιμα κι όπλα οι οικογένειές τους. Μ' αυτή
τη δικαιολογία ο τουρκικός στρατός μπαίνοντας στα χωριά «έθυσε και
απώλεσε», ενώ τα γύρω τουρκικά χωριά επωφελούμενα άρπαζαν και
λεηλατούσαν τις περιουσίες των Ελλήνων και προπάντων τα ζώα.
Φυσικά οι πρώτοι αντάρτες - δραπέτες από τα αμελέ Ταμπουρού ήταν
εντελώς ή σχεδόν εντελώς άοπλοι με μόνα πρωτόγονα όπλα μια σκαπάνη
που έπαιρναν μαζί τους φεύγοντας, ένα μαχαίρι, ένα τσεκούρι ή καμιά
σπασμένη τούρκικη ξιφολόγχη, που τη στερέωναν όπως όπως σε μια
μακριά ξύλινη σούβλα. Μα, σαν φτάναν στα δικά τους χωριά, κλέβοντας
ζώα απ' τους Τούρκους τα δίναν στις γυναίκες τους, που τα πουλούσαν
αμέσως και με τα χρήματα αυτά καθώς και μ' όσα κατόρθωναν να
οικονομήσουν ληστεύοντας ταξιδιώτες και πλούσιους Τούρκους εμπόρους,
αγόραζαν σύγχρονα όπλα και πολεμοφόδια απ' τους Λαζούς
κοντραμπατζήδες. Έτσι συγκροτήθηκαν οι πρώτες ανταρτικές ομάδες.
Αυτές τις μικρές κι άτακτες στην αρχή ομάδες άρχισα να οργανώνω
σε τακτικά κι αξιόμαχα ανταρτικά σώματα με τη μακρά πείρα που είχα
αποκτήσει απ' τον αγώνα μας στη Μακεδονία. Τα σώματα αυτά γρήγορα
πολλαπλασιάστηκαν. Κι αφού απέκτησαν άξιους και εμπειροπόλεμους
αρχηγούς, που εγώ ο ίδιος τους έδινα το χρίσμα, εξελίχτηκαν σε
πραγματικά στρατιωτικά σώματα, που είχε το καθένα υπό την προστασία
του και την απόλυτη δικαιοδοσία του ένα τμήμα της επαρχίας.
Μερικοί από τους Καπεταναίους ήταν ο Βασίλ Αγάς στην περιοχή
της Κάβζας Μερζιφούντας, ο Βασίλ Ουστάς στο Επές, ο Δημήτρης
Χαραλαμπίδης στην Σαμψούντα, ο Κοτσά Αναστάς στην περιφέρεια
Ερπαά, ο Ευκλείδης Κουρτίδης στη Σάντα και πολλοί άλλοι.
Γενοκτονία
Ως όρος η γενοκτονία είναι ταυτόσημη με τον διεθνώς
χρησιμοποιούμενο όρο genocide που προέρχεται από τις Ελληνικές λέξεις
γένος και κτείνω που σημαίνει φονεύω. Και οι δύο αυτοί όροι
δημιουργήθηκαν επίσημα μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Με τον όρο αυτό
αποδίδεται επακριβώς η έννοια των μαζικών εγκλημάτων τα οποία
αποβλέπουν στην συστηματική, με βίαια ως επί το πλείστον μέσα, όπως τα
«Αμελέ Ταμπουρού – Τάγματα Εργασίας» γερμανικής φιλοσοφίας, τα
οποία αποβλέπουν στην εξόντωση ολόκληρης φυλής ή τμήματος αυτής σε
ορισμένο – συγκεκριμένο τόπο. Η γενοκτονία μπορεί να επιδιωχθεί είτε με
σειρά ομαδικών φόνων, όλων, ή σχεδόν όλων των μελών της φυλής ή
έθνους. Συμπεριλαμβάνονται απαγορευτικά μέτρα επί εθνικών,
θρησκευτικών, γλωσσικών, ηθικών, ιστορικών ή άλλων παραδόσεων,
προκειμένου να επέλθει διαφοροποίηση ή αλλοίωση της καταδιωκόμενης

9. φυλής, με βέβαιη την συν το χρόνω απώλεια του εθνικού και φυλετικού
γνωρίσματός της.
Είναι ο όρος τον οποίο διατύπωσε πρώτος ο
πολωνός δικηγόρος Raphael Lemkin το 1944, λίγο
πριν την δίκη της Νυρεμβέργης κατά των πρωταιτίων
της εξολόθρευσης των Εβραίων από τον Ναζισμό. Η
βάρβαρη βιολογική εξόντωση της εβραϊκής φυλής ώθησε
την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ να χαρακτηρίσει
επίσημα την γενοκτονία ως Έγκλημα που τιμωρείτε
σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο.
Σύμφωνα με καταγεγραμμένες μαρτυρίες καθώς επίσης με
οπτικοακουστικά αποδεικτικά στοιχεία και έχοντας γνώση, η παγκόσμια
κοινωνία άρχισε να αναγνωρίζει την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Η απαρχή όπως αναφέρθηκε παραπάνω ήταν η Ελληνική αναγνώριση το
1994. Έτσι την σκυτάλη πήραν η Κυπριακή Βουλή το 1994, η Διεθνής
Ένωση Ακαδημαϊκών για την Μελέτη των Γενοκτονιών το 2007, η Βουλή
της Νότιας Αυστραλίας το 2009, το Σουηδικό Κοινοβούλιο το 2010, η
Γερουσία της Νέας Νότιας Ουαλίας το 2013, η Αρμενία το 2015, η
Ολλανδία το 2015 με δεσμευτικό ψήφισμα, οι Πολιτείες των Η.Π.Α. Νέα
Υόρκη το 2002, το New Jersey το 2002, η Κολούμπια το 2002, η
Πενσυλβάνια το 2003, η Νότια Καρολίνα το 2003, η Γεωργία το 2003, το
Norwalk το 2004, το Κλίβελαντ το 2005, η Florida το 2005, το Σικάγο το
2006, το Ρόουντ Άϊλαντ το 2008, η Ιντιάνα το 2014 και η South Dakota το
2015.
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου θεωρείτε μία από τις
πρώτες σύγχρονες γενοκτονίες παγκοσμίως. Αναφέρεται σε σφαγές,
εκτοπισμούς, εξάντληση, κακουχίες, βασανιστήρια, πείνα, δίψα και θάνατο
στα Στρατόπεδα Θανάτου στην έρημο. Η διεθνής βιβλιογραφία βρίθει
μαρτυριών για αυτό το ειδεχθές έγκλημα.
Επίλογος
Κατά την περίοδο 1914 – 1923 συντελέστηκε ότι πιο βάναυσο και
διεστραμμένο είχε να επιδείξει ο νοήμον ανθρώπινος νους. Ήταν η
κορύφωση της στάσεως των Μωαμεθανών Τούρκων κατά της δικής μας
φυλής, στάση η οποία είχε αρχίσει αιώνες πιο πριν με την άλωση της
Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου του 1453 και μετέπειτα της
Τραπεζούντας στις 15 Αυγούστου του 1461.

10. Δημιούργησε χιλιάδες ορφανά και άλλα τόσα ερείπια σε όλη την
επικράτεια του Ευξείνου Πόντου αλλά και της ευρύτερης περιοχής της
Μικράς Ασίας. Ξερίζωσε όλο το χριστιανικό ελληνικό στοιχείο από τα
άδολα εκείνα χώματα με τον θάνατο, την προσφυγιά και την αλλαγή της
πίστης η οποία συντελέστηκε με την βία.
Σήμερα οι απόγονοι εκείνων των ψυχών που αδίκως θανατώθηκαν,
αναζητούν την αναγνώριση της γενοκτονίας από τον ίδιο τον θήτη, ως
ύστατο φόρο τιμής.
Κυρίες και Κύριοι …
Ο Άλφονς Μαρί Ντε Λαμαρτέν είχε κάποτε πει πως «Η Ιστορία
διδάσκει τα πάντα ακόμα και το μέλλον» ενώ ο Ζ. Ρενάν ότι «Οι
αληθινοί άνθρωποι της προόδου, είναι αυτοί που τρέφουν βαθύ
σεβασμό στο παρελθόν».
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ποιοι είμαστε και από πού
προερχόμαστε. Το παρελθόν είναι ο θεματοφύλακας του μέλλοντός μας
του μέλλοντος των επόμενων γενεών των παιδιών μας. Υπάρχουν αλήθειες
τόσο ισχυρές και αδιαμφισβήτητες στην ιστορία μας , οι οποίες ούτε εκ
παραδρομής δεν πρέπει να αποκρύπτονται.
Άλλωστε όπως είχε κάποτε πολύ ορθά πει ο George Santayana
«Αυτοί που ξεχνάνε την ιστορία τους είναι καταδικασμένοι να την
ξαναζήσουν».
Χαριτίδης Κ. Ιωάννης “Χαρίτον”