13. Kardeşi Makbule Hanım Annesi Zübeyde Hanım Babası AliRıza Efendi
Mustafa Kemal Atatürk 1881 yılında Selânik'te Kocakasım Mahallesi, Islâhhâne
Caddesi'ndeki üç katlı pembe evde doğdu. Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım'dır.
Baba tarafından dedesi Hafız Ahmet Efendi XIV-XV. yüzyıllarda Konya ve Aydın'dan
Makedonya'ya yerleştirilmiş Kocacık Yörüklerindendir. Annesi Zübeyde Hanım ise Selânik
yakınlarındaki Langaza kasabasına yerleşmiş eski bir Türk ailesinin kızıdır. Milis subaylığı,
evkaf katipliği ve kereste ticareti yapan Ali Rıza Efendi, 1871 yılında Zübeyde Hanım'la
evlendi. Atatürk'ün beş kardeşinden dördü küçük yaşlarda öldü, sadece Makbule (Atadan)
1956 yılına kadar yaşadı.
Atatürk’ün yetişdiği ortamın sosyal ve kültürel yapısı onun gelişmesini
nasıl etkilemiş Olabilir?
olabilir?
Mustafa Kemal’in Doğduğu ev.
Bugün müze olarak kullanılmaktadır.
13
15. MAKBULE ATADAN
1885 yılında Selanik
'te doğdu.
Balkan savaşlarından
sonra annesi
Zübeyde Hanım ile
birlikte İstanbul'a
yerleşti.
Cumhuriyetin ilanından
hemen sonra Ankara'ya
gitti.1930'da Atatürk'ün
isteğiyle Fethi Okyar'ın
kurduğu
Serbest Cumhuriyet Fırkası
’na giren Makbule Hanım,
birkaç ay sonra parti
kapatılınca siyasetten
çekildi.1935 yılında Mecdi
Boysan ile evlendi
Anılarını topladığı
kitaplar
Büyük Kardeşim
Atatürk(1952)
Ağabeyim Mustafa
Kemal(1952)
1956’da 71
yaşındayken Ankara'da
vefat etti.
Mustafa Kemal Atatürk’ün fikir hayatının gelişiminde Dört Önemli Şehir etkili ve
önemli olmuştur.
Selanik, Manastır, İstanbul ve Sofya.
15
16. SELANİK
(Mustafa
Kemali’in doğduğu şehir)
Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki en gelişmiş şehri olan Selanik, İşlek bir limanı ve Avrupa
ile demir yolu bağlantısı olan, aynı zamanda canlı bir ticaret ve sanayi merkezi idi. Çeşitli
din ve milletten oluşan nüfusuyla da renkli bir yapıya sahipti. Burada Türkçe, Rumca,
İbranice ve Bulgarca yayımlanan remi vilayet gazetesinin yanında Avrupa’da çeşitli
dillerde basılan gazete ve kitapları anında okuma imkanı vardı. Mustafa Kemal’in 1907
yılında askeri görevle geldiği Selanik’te, gizli bir cemiyet olarak kurulan İttihat ve Terakki
Cemiyeti de faaliyet halinde idi. Mustafa Kemal de bu cemiyete katıldı.
Makedonya'nın en gelişmiş şehri olan Selânik'te, yeni fikirlere açık bir ortamda kendini geliştirme
imkanı bulan Atatürk, renkli etnik yapısıyla farklı din ve ırkların bir arada yaşadığı bu şehirde büyük bir
vizyon kazandı.
Yaşadığı şehirler Mustafa Kemal’in düşünce hayatına nasıl katkıda bulunmuştur?
MUSTAFA KEMAL’İN ÖĞRENİM HAYATI
16
17. Mahalle Mektebi(Selanik)
Mustafa, Haziran 1887′de başladığı ilk
öğrenimine bir süre annesinin arzusuna
uyarak Hafız Mehmet Efendi’nin mahalle
mektebinde devam etti; fakat çok geçmeden
babasının isteği ile Selanik’te çağdaş eğitim
yapan Şemsi Efendi Mektebi’ne geçti ve
ilkokulu burada bitirdi. Şemsi Efendi, yeni
öğrencisinin yeteneklerini ve zekâsını takdir
ettiğinden, küçük Mustafa’nın kendi
okulunda bulunmasından son derece
memnundu.
Şemsi Efendi İlkokulu(Selanik)
Atatürk, okuma ve yazmayı ilk olarak Şemsi
MUSTAFA KEMAL’İN ASKERLİK HAYATI
Efendi’den öğrenmiştir. O, ilkokula başlaması
ve Şemsi Efendi ile ilgili olarak şunları
söylemiştir.
“Çocukluğuma dâir ilk hatırladığım şey,
mektebe gitmek meselesine aittir. Bundan
dolayı anamla babam arasında şiddetli bir
mücâdele vardı. Annem, ilâhilerle mektebe
başlamamı ve mahalle mektebine gitmemi
istiyordu. Rüsûmâtda me’mur olan babam, o
zaman yeni açılan Şemsî Efendi’nin
mektebine devam etmeme ve yeni usûl
üzerine okumama taraftardı. Nihayet
babam işi mâhirâne bir sûretde halletti:
Evvelâ merâsim-i mutâde ile mahalle
mektebine başladım. Bu suretle annemin
gönlü yapılmış oldu. Birkaç gün sonra da
mahalle mektebinden çıktım. Şemsî
Efendi’nin mektebine kaydedildim”.
İlk okula devam ederken babası Ali Rıza
Efendi 1893 yılında vefat etmiş ve Mustafa
ailesiyle dayısının çiftliğine gitmek zorunda
kalmıştır.
Selanik Mülkiye Rüştiyesi: ( Selanik)
Selanik Askeri Rüştiyesi : 1893-1895
Mustafa bu okulda çok kısa bir süre eğitim
almıştır.Askeri okul sınavlarına girerek
SelanikAskeri Rüştiyesini kazanmıştır.
( Selanik)
Manastır Askeri İdadisi: 1895-1899
(Manastır Şehri Makedonya)
(Atatürk kısa bir süre Selânik Mülkiye
Rüştiyesi'ne gitmişse de öğrenimine daha
sonra Askerî Rüştiye'de devam etmiş ve
okulu 1896 yılında bitirmiştir. Bu okulda
matematik öğretmeni. Mustafa Efendi, genç
öğrencisi Mustafa'nın adının sonuna "Kemal"
ismini ilâve etmiştir.)
Harp Okulu: 13 Mart 1899-10 Şubat 1902
(İstanbul)
Atatürk, İstanbul’a gelerek 13-mart 1899’da
Harp Okulu’ndaki eğitimine başladı. Burada
yıllarca dost kalacağı arkadaşları Ali Fuat
Cebesoy ve Asım Gündüz’le tanıştı. Harp
Okulu’ndaki birinci yılı gençlik hayalleri ve
çok sevdiği İstanbul’un çarpıcı havası içinde
17 geçiveren Atatürk, sınavlarını başarıyla
Fransızca öğretmeni Yüzbaşı Naküyiddin
vererek ikinci sınıfa başladı. İlk yıl, ağırlığı
Bey Mustafa Kemal'le yakından
sosyal hayata vermesine rağmen oldukça
ilgileniyordu. Zira Mustafa Kemal başarılı bir
öğrencisiydi ve bir kurmay subayının mutlaka
başarılı olan Atatürk, İkinci ve üçüncü
Manastır Askerî İdadisi'ndeki eğitimi
sırasında, arkadaşlarından Ömer Naci,
Atatürk'ün edebiyata ilgi duymasında rol
oynadı. Şiir ve hitabet sanatıyla yakından
ilgilendi. Namık Kemal'den ve eserlerinden
ciddi şekilde etkilendi.
18. 1905-1907
Şam’da V.Orduda göreve
başladı.Şam Mustafa
Kemal’in ilk görev
yeridir.Burası Mustafa
Kemal’in istediği
Meşrutiyetin ilanı için
gerekli siyasi ortama
sahip değildi.
1906’da VATAN VE
HÜRRİYET CEMİYETİNİ
KURDU. Arkadaşlarıyla
beraber ilk olarak
cemiyetin Beyrut, Yafa ve
Kudüs şubelerini açtılar.
Daha sonra gizlice Mısır
ve Yunanistan üzerinden
hem annesini görmeye
hem de cemiyetin
Selanik şubesini açmak
için Selanik' e
gitti.Burada yeni şubeyi
açtıktan sonra tekrar Şam
'a döndü
1909
31 MART OLAYI
II.Meşrutiyetin ilanından sonra
İstanbul'da Meşrutiyet yönetimine
karşı çıkmış büyük bir
ayaklanmadır. Rumî Takvim'e göre
31 Mart 1325'te (13 Nisan 1909)
başladığı için bu adla anılmıştır.
31Mart Olayını bastırmak için
Kurulan Hareket ordusunda
Mustafa Kemal’e de görev
verildi.Hareket Ordusunun
Kurmay Başkanı olarak İstanbula
geldi.Ordunun Komutanlığı ise
Mahmut ŞevketPaşa tarfından
yapılmıştır.Mustafa Kemal
Ayaklanmanın bastırılmasında rol
oynadı.
1915
Tekirdağ'da 19. Tümen'i
kurdu.. 25 Nisan 1915'te
Arıburnu'na çıkan düşman
kuvvetlerini, Mustafa
Kemal'in komuta ettiği 19.
Tümen Conkbayırı'nda
durdurdu. Mustafa Kemal,
bu başarı üzerine albaylığa
yükseldi
1910
Fransa’da Picardie
manevralarına gözlemci
sıfatıyla katıldı.
1913
Sofya'ya askeri ateşe atandı.
Ateşemiliterlik görevi Ocak
1911
1915'te sona erdi
1907
Rütbesi kolağalığa(yüzbaşı)
yükseltildi.
Merkezi Manastır’da bulunan III..
Ordu'ya atandı.
1912
Trablusgarp'da İtalyanlara karşı
Tobruk Savaşı'nı yönetti. Mustafa
Kemal ilk askerî barısını
Trablusgarp’ta kazanmıştır.. Yerli
halkı örgütleyerek İtalyanlara karşı
büyük başarılar elde etmiştir. Mustafa
Kemal’in rütbesi burada iken
binbaşılığa yükseltilmiştir..
- Trablusgarp Savaşı sonunda
İtalyanlarla Uşi Antlaflması
imzalanmıştır. (15 Ekim 1912).
Bu antlaflma ile Kuzey Afrika’daki
son Osmanl› toprakları İtalyanlara
b›rakılmışır.
Ayr›ca Oniki Ada geçici olarak
‹talyanlara verilmifltir. Ekim 1912'de
Balkan Savaşı başlayınca Mustafa
Kemal Gelibolu ve Bolayır'daki
birliklerle savaşa katıldı. Dimetoka ve
Edirne'nin geri alınışında büyük
hizmetleri görüldü
İstanbulda Osmanlı Genel
Kurmayının emrinde
çalışmaya başladı.
Trablusgarp'da Şark
Gönüllüleri komutanlığına
atandı.
1916
Mustafa Kemal'in
Tuğgeneralliğe yükselidi.
Mustafa Kemal, Bitlis ve
Muş'u Rus işgalinden
kurtardı.
18
1914
1917
Rütbesi Yarbaylığa
Mustafa Kemal, İstanbul'a
yükseltildi.
döndü.
19. 1919
.
Mondros Mütarekesi'nden
sonra İtilaf Devletleri'nin
Mustafa Kemal, Halep'in kuzeyinde bugünkü
Osmanlı ordularını işgale
sınırlarımız üzerinde düşman saldırılarını
başlamaları üzerine;
durdurdu.
Mustafa Kemal 9. Ordu
Mondos Ateşkes antlaşmasının imzalanmasından
Müfettişi olarak 19 Mayıs
1 gün sonra Mustafa Kemal'in Yıldırım Orduları
1919'da milli bilinci
Grup Komutanlığı'na atandı.
uyandırmak Samsun'a çıktı.
1918
1918
31 Ekim 1918
Yıldırım Orduları Grup
Komutanlığı'nın
kaldırılması üzerine
Mustafa Kemal İstanbul'a
döndü.13 Kasım 1918
Şam’da 5.Ordu ilk görev yeriydi.
1905
1907
1909
1910
19012
1913
19
1914
1915
1916
1917
1918
20. Atatürk’ün Çanakkale Savaşlarındaki başarısı onun hangi
özelliğini göstermektedir?
Atatürk’ün askerî alanda başarılı olmasında neler etkili
olmuştur? Açıklayınız.
MUSTAFAK KEMAL’İN KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ
VATANINI VE MİLLETİNİ SEVER.
ÖNDER OLUŞU.
YARATICI DÜŞÜNCEYE
SAHİPTİR
BİRLEŞTİRME VE
BÜTÜNLEŞTİRME
GÜCÜ
MANTIKLI VE
GERÇEKÇİDİR.
KARARLI VE
AZİMLİDİR.SABIRLI VE
DİSİPLİNLİDİR.
İNKILAPÇILIĞI :İLERİCİ
VE YENİLİKÇİDİR
ESERLERİ
Mustafa Kemal Atatürk, yaşamının her döneminde kitapla bütünleşmiştir. Bu okuma
sevgisinin kendisine sağladığı bilgi birikimini zaman zaman yazmaya dönüştüren Atatürk,
yaşamının farklı dönemlerinde farklı konularda kitaplar yazmıştır. Yazdıkları gerek
güncelliği, gerekse yol göstericiliği açısından bu gün dahi tartışmasız gerçekleri içermektedir.
20
21. O'nun günümüzde hala geçerliliğini koruması ileri görüşlülüğünün ve akılcılığının
göstergelerinden biridir. Mustafa Kemal, özellikle II. Meşrutiyet'in (23 Temmuz 1908)
ilanından sonra tüm dikkat ve çalışmasını askerlik üzerine yoğunlaştırılmıştır. O, mesleki
bilgileri artıracak yayınların yapılmasını gerekli görüyordu. Bu amaçla mesleğinin ilk
yıllarından itibaren askerlikle ilgili birikimlerini aşağıda isimleri belirtilen kitaplarda
toparlanmıştır.
NUTUK: Nutuk yeni Türkiye devletinin yazılan ilk tarihidir. Yazarı Mustafa Kemal
Atatürk’tür. Nutuk,Atatürk tarafından kurulan Cumhuriyet Halk Partisinin 15-20 Ekim
tarihleri arasında Ankara da toplanan İkinci Kongresinde okunmuştur. Konuşma otuz altı
buçuk saat sürmüştür. Nutuk 1919’dan başlayarak 1927 ye kadar olan tarih dilimini
incelemektedir
Nutuk 1919’dan başlayarak 1927 ye kadar olan tarih dilimini incelemektedir
BÖLÜĞÜN
MUHAREBE TALİMİ
TAKIMIN MUHAREBE
TALİMİAlmanca'dan çeviri
- 1908)
(Almanca'dan çeviri 1912)
CUMALI ORDUGAHI
ZABİT VE KUMANDAN
İLE HASBİHAL
1909
TABİYE VE MESELENİN
HALLİ VE EMİRLERİN
SURETİ TAHRİRİNE
DAİR NESAYİH
TABİYE TATBİKAT VE
SEYAHATI 1911
Geometri Kitabı 1937
Vatandaş İçin Medeni Bilgiler
(Manevi kızı Afet İnan adıyla
yayımlandı) (1930)
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına ise ‘’Y’’
koyunuz.
21