3. Hayatı
1 Mart 1847'de İstanbul'da doğdu. 31 Nisan
1914'te İstanbul'da yaşamını yitirdi. 19'uncu
Yüzyıl Osmanlı edebiyatının önemli
isimlerinden. Tanzimat'ın ilk yıllarında
Takvimhane Nazırı Recai Efendi'nin oğlu.
Babasından Arapça ve Farsça öğrendi.
1858'de ilköğretimini tamamladı. Harbiye
İdadisi'ni sağlık nedeniyle yarıda bıraktı.
1862'de Hariciye Nezareti Mektub-i Kalemi'ne
girdi. 1868'de Şurayı Devlet (danıştay)
muavini oldu.
4. 1874'te Tanzimat ve Nafia Daireleri
Başmuavinliği görevine getirildi. Bir yandan
da Mekteb-i Mülkiye (Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi) ve
Mekteb-i Sultani'de (Galatasaray Lisesi)
öğretmenlik yaptı. Resmi görevle
Trablusgarp'a gönderildi. 1908'de 2'nci
Meşrutiyet'ten sonra kurulan Kamil Paşa
kabinesinde Maarif Nazırı oldu. Hayattayken
üç oğlunun ve özellikle de Nijad'ın ölümüyle
yıkıldı. Yaşamını yitirdiğinde Meclis-i Âyan
üyesiydi.
Hayatı
5. Edebi Yönü
Edebiyatla genç yaşta ilgilenmeye
başladı. Namık Kemal ile tanıştı, "Encümen-i
Şuara"ya katıldı. İlk yazıları Namık Kemal
yönetimindeki Tasvir-i Efkar gazetesinde
yayınlandı. Namık Kemal'i Avrupa'ya gidişinden
sonra gazetenin yönetimini üstlendi. 1870'lerden
sonra kendisini tümüyle yazılarına verdi. Batı
edebiyatından çeviriler yaptı.
1870'te ilk oyunu "Afife Anjelik", 1871'de ilk şiir
kitabı "Nağme-i Seher" yayınlandı. Ölümünden
sonra yayınlanan komedisi "Çok Bilen Çok
Yanılır" en yetkin tiyatro oyunu sayılır.
6. Muallim Naci ile yaptığı tartışmalarla Edebiyat-ı
Cedide'nin (Servet-i Fünun) kuruluşuna zemin
hazırladı. Sanatta güzellik ilkesine bağlı kaldı. Sanat
için sanat anlayışını savundu. Doğaya dönük, insanı
doğa içinde ele alan şiirler yazdı. Aşk ve
ölüm temalarını işledi.
Eski-yeni edebiyat tartışmalarının merkezinde yer
aldı. Edebiyatımızın yenileşme ve gelişmesinde
önemli katkıları oldu.
Tek romanı Araba Sevdası Türk
edebiyatında gerçekçi (realist) romanın ilk
örneklerinden biri sayılır.
Edebi Yönü
7. Eserleri
ŞİİR:
Nağme-i Seher (1871)
Yadigâr-ı Şebâb (1873)
Zemzeme (3 cilt, 1883-1885)
Tefekkür (düzyazı ile karışık, 1888)
Pejmürde (düzyazı ile karışık, 1893)
Nijad Ekrem (2 cilt, anılarla birlikte, 1900-1910)
Nefrin (1914)
ROMAN:
Araba Sevdası (1896-1963)
8. ÖYKÜ:
Saime (1888)
Muhsin Bey yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi (1890)
Şemsa (1895)
OYUN:
Afife Anjelik (1870)
Atala yahut Amerikan Vahşileri (1873)
Vuslat yahut Süreksiz Sevinç (1874)
Çok Bilen Çok Yanılır (1916)
DÜZYAZI:
Talim-i Edebiyat (1872)
Takdir-i Elhan (1886)
Kudemaden Birkaç Şair (1888)
Takrizat (1896)
Eserleri
