Dao hoang 585

ÀAÃO HOANG 1
http://ebooks.vdcmedia.com
MUÅC LUÅC
LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU ..................................................................................................................2
PHÊÌN MÖÅT...........................................................................................................................4
PHÊÌN HAI ..........................................................................................................................35
PHÊÌN BA............................................................................................................................74
PHÊÌN BÖËN....................................................................................................................... 117

Trêìn Thïë Phaát 2
LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU
Öng Trêìn Thïë Phaáp àúâi Trêìn viïët Lônh Nam Chñch quaái - têåp
truyïån ngùæn àùåc sùæc cuãa vùn hoåc cöí Viïåt Nam.
Truyïån dûa hêëu laâ möåt truyïån trong Lônh Nam Chñch quaái.
Truyïån nhû sau: Àúâi Huâng Vûúng coá ngûúâi bêìy töi, khi baãy tuöíi,
vua mua àûúåc cuãa thuyïìn buön àem vïì laâm àêìy túá, sau lúán lïn,
diïån maåo àoan chñnh, nhúá thuöåc caác sûå vêåt, vua àùåt tïn laâ Mai Yïín
hiïåu An Tiïm, laåi lêëy vúå cho, sinh möåt trai möåt gaái. Vua yïu, duâng
laâm quan, lïî laåt àêìy nhaâ, khöng thiïëu thûác gò. An Tiïm sinh ra
kiïu maån, thûúâng noái:
“Caái gò cuäng laâ vêåt tiïìn thên cuãa töi caã", khöng nghô àïën ún
vua. Vua nghe thêëy, giêån lùæm maâ rùçng:
“Maây laâ keã thêìn tûã sinh kiïu maån, khöng nhúá ún vua, caái gò
cuäng baão laâ cuãa tiïìn thên, bêy giúâ boã maây ra núi khöng coá ngûúâi
ngoaâi bïí xem maây coá coân cuãa tiïìn thên nûäa khöng!". Beân àaây ra
ngoaâi cûãa bïí Nga Sún, böën bïì toaân caát vaâ nûúác, khöng vïët chên
ngûúâi, chó àïí cho möåt söë lûúng àuã ùn ñt lêu, àõnh cho ùn hïët thò
chïët àoái. Vúå An Tiïm than khoác. An Tiïm cûúâi maâ rùçng:
“Trúâi sinh ta, têët trúâi nuöi ta, söëng chïët úã trúâi, ta coá lo gò". An
Tiïm úã àaão àûúåc böën thaáng, böîng thêëy con chim trùæng tûâ phña têy
bay laåi, àêåu àêìu nuái, kïu lïn ba böën tiïëng, saáu baãy haåt quaã theo
tiïëng kïu maâ rúi xuöëng baäi caát. ñt lêu sau, nhûäng haåt êëy moåc lïn
cêy xanh rò, röìi thaânh quaã. An Tiïm mûâng rúä:
“Caái naây khöng phaãi vêåt laå, chñnh laâ caái trúâi cho àïí nuöi ta".
Beân böí ra maâ ùn, thêëy võ ngoåt vaâ maát, tinh thêìn saãng khoaái. Vïì
sau, möîi nùm tröìng nhiïìu thïm ra, ùn khöng hïët, gùåp thuyïìn buön
àïën, àem àöíi lêëy gaåo. Nhên vò chim trùæng ngêåm haåt tûâ phña têy
bay túái nïn goåi laâ têy qua. Phûúâng chaâi, phûúâng buön àïìu thñch
thûá dûa êëy: laâng xoám xa gêìn thò àïën lêëy giöëng. Lêu röìi, vua nhúá
túái An Tiïm, cho ngûúâi ra chöî àaão hoang xem coân söëng hay chïët.
Sûá giaã vïì têu vua, vua than rùçng:

ÀAÃO HOANG 3
“Thïë ra caái gò cuäng laâ vêåt tiïìn thên, khöng sai". Beân triïåu An
Tiïm vïì, phuåc chûác cuä, laåi cêëp cho nö tyâ. Àùåt tïn núi êëy laâ chêu An
Tiïm, chöî xoám úã goåi laâ Mai thön... traång Vuä Quyânh (1453-1516)
soaån laåi têåp Lônh Nam Chñch quaái Tûúãng nhû chó möåt cêu trong lúâi
tûåa cuãa öng cuäng àaä viïët nïn niïìm tûå haâo cuãa dên töåc ta: Nûúác ta
khúãi àêìu tûâ Huâng Vûúng, àaä thêåt vùn minh, qua Ngö, Àinh, Lï,
Lyá, Trêìn àïën nay... Töi hiïíu nïìn vùn minh êëy vaâ cêu chuyïån dûa
hêëu laâ tinh thêìn sûác maånh lúán lao cuãa dên töåc, laâ truyïìn thöëng
chiïën àêëu chöëng thiïn nhiïn, chöëng ngoaåi xêm, giaânh quyïìn söëng
vaâ phaát triïín qua têët caã caác àúâi. Àêët nûúác vaâ con ngûúâi Viïåt Nam -
möåt baãn huâng ca söi nöíi tûâ nghòn nùm dûång nûúác túái nay trïn búâ
biïín Àöng. Nùm 1925, Àöì Nam Tûã Nguyïîn Troång Thuêåt viïët
Truyïån dûa hêëu thaânh phiïu lûu tiïíu thuyïët Quaã dûa àoã. Thuãa beá,
töi àoåc Quaã dûa àoã cuãa Àöì Nam Tûã, giêëc mú kyâ aão coân phêëp phúái
àïën têån bêy giúâ. Tûâ lêu, töi coá caái thñch, vaâ töi ûúác laâm àûúåc baâi
thú vïì caái àaão hoang êëy möåt lêìn nûäa.
Hang Phai Vïå (Laång Sún) thaáng nùm 1969

PHÊÌN MÖÅT
1.
Bi... ly... bi... ly... Tiïëng chiïng êm vaâo nuái, döåi laåi; tiïëng
tröëng tûâ mùåt nûúác vang lïn. aång trùng ngoaâi rùçm thaãnh thúi toãa
aánh saáng nhaåt xuöëng, nhû möîi chiïìu ai chúåt nhúá, laåi thêëy öng
trùng trúã laåi chúi nhúãn trong luâm cêy vaâ trïn con àûúâng caát mõn
ngoaâi ngoä. Mon reo:
- Tiïëng chiïng têåp vêåt nöíi röìi àêëy.
Gaái ngheá nghiïng:
- Chiïng thöíi cúm thò cuäng thïë.
Hai anh em nhòn ra, buöåt miïång:
- Trùng lïn röìi.
Giûäa luác êëy, meå bûúác àïën. Gaái noái:
- Meå ài thöíi cúm thi aâ?
Naâng Hoa cûúâi. Gaái thûa vúái meå:
- Cho con ài vúái.
Röìi hai meå con cuâng ài. Mon chaåy toåt vaâo trong nhaâ, ài theo
böë. An Tiïm vaâ con ra súái vêåt.
Tiïëng chiïng... bi... ly... bi... ly... cuâng tiïëng ngûúâi hñ, ngûúâi
reo xön xao suöët àïm trïn búâ söng. Haâng thaáng nay, vuâng Baäi Lúã
röån rõch lïn. Caâng gêìn ngaây vïì höåi àêìu nùm úã kinh àö, laåi caâng
naáo nûác. Nùm nay, nùm àêìu tiïn Baäi Lúã àûúåc vïì höåi kinh àö. Caác
xoám àua nhau têåp luyïån, cho àïën nhûäng ngaây sau cuâng thò caã hai
bïn söng têëp nêåp saáng àïm. Hún mûúâi nùm trûúác, An Tiïm àûúåc
nhaâ vua cho ra múã àêët ven söng Caái. Nhúá laåi nhûäng khoá khùn
ngêåp àêìu luác êëy, chöìng chêët khöng biïët bao nhiïu maâ àïëm xuïí!
Xûa nay, caác àúâi vua àïìu cùæt cûã quan vùn quan voä ra trêën böën coäi,
ngûúâi ài múã àêët khêín hoang àïën úã àöng àuác, truâm lúáp, röång maäi ra
thaânh phïn giêåu múái. Vò thïë, traãi hún mûúâi triïìu vua Huâng, àêët
nûúác àaä röång ra túái mûúâi lùm böå. Nùm êëy, nûúác söng Caái àoã ngêìu,

ÀAÃO HOANG 5
lïn to. Con söng àûúng xoái nghiïng vïì möåt phña, lúã êìm êìm, cûá àïën
muâa nûúác laåi khuãng khiïëp àöíi doâng. Vöën laâ con söng dûä, noá nhû
con trùn vuâng lïn, cuöën vaâo loâng nhûäng laâng xoám, nhûäng àöìi
nûúng, nhûäng caánh rûâng, caã trêu, caã ngûúâi. Vaâ doâng nûúác chûúáng
cûá möîi nùm möåt hung hùng quêîy vïì hûúáng kinh àö. Nhaâ vua hoãi
caác quan thïë laâ àiïìm gò. Mûu sô têu:
- Böîng dûng loaâi trêu nûúác böìn lïn, huác lúã búâ coäi laâ àiïìm gúã.
Phaãi yïím cho noá chïët ài múái àûúåc!
- Ai höå ta?
Trùm quan chen nhau vaâo xin ài. Nhiïìu quan úã xa, nghe tin
vua triïåu ngûúâi ra ngoaâi coäi àaánh trêu nûúác phaá àêët, chen chên
keáo vaâo kinh àö. Chùèng khaác höåi caác coäi vïì trònh viïåc nûúác. Tröëng
àöìng bùæc doáng lïn caác ngaä ba, thuác liïn miïn theo bûúác quên trêíy.
Suöët àïm, àuöëc àöët khöng àûát quaäng. Nhaâ vua coân ngêìn ngûâ,
khöng biïët choån ai. Bêëy giúâ miïìn naâo cuäng àûúng múã mang, viïåc
bêån nhû mùæc cûãi. An Tiïm bûúác túái.
- Töi xin ài.
Nhaâ vua tröng ra. Mai An Tiïm. Nhúá laåi chuyïån An Tiïm
ngaây trûúác tûâng söëng úã àêët keã bïí. Söng nûúác, bïí khúi, coi nhû àöìng
baäi bùçng phùèng. Mònh lùèn mònh trùæm. Àöi maây dûång ngûúåc. Con
mùæt sùæc. Nûúác da àoã lõm nhû àöìng hun. Möåt trang quùæc thûúác,
hiïn ngang laå luâng. ûâ, An Tiïm coá thïí gaánh vaác àûúåc viïåc quan
troång naây àêy. Nhaâ vua gêåt àêìu. Caác quan àoâi ài àaánh trêu thêìn
coân duâng dùçng, coân xin ài nûäa, cho àïën höm An Tiïm lïn àûúâng
múái chõu lui. Thïë laâ An Tiïm ngûúåc nûúác lïn Baäi Lúã. Con söng lúán
vêîn àûúng vuâng lïn àöíi doâng. Àêët lúã àêët böìi lúáp lúáp àoã rûåc nhû
nhûäng vaåt maáu trïn chiïën trûúâng. Nûúác thuác àêët xuöëng êìm êìm
vang àöång suöët muâa nùæng, khöng luác naâo ngúát. Ngûúâi úã xa haâng
trùm dùåm cuäng nhaáo nhaác chaåy hïët. An Tiïm cho ngûúâi ài goåi dên
laåi, cuâng nhau keáo ra búâ söng.
- Caác ngûúâi tröng kòa...
Nhûäng cuå giaâ thúã daâi:
- Àaä bao nùm nay chuáng töi chó biïët chaåy ài cho àaân trêu
àiïn lïn huác hïët nhaâ cûãa, caánh àöìng xuöëng söng maâ thöi. An Tiïm
noái:
- Thïë thò súå a?

Caác cuå laåi noái:
- Con nûúác sùæp quêåt chïët caã mònh àïën núi, ai maâ chùèng súå!
Roä raâng mùæt chuáng töi àaä tröng thêëy nûãa àïm trùng vùçng vùåc
saáng, àaân trêu thêìn dûúái nûúác nhö lïn, xö nhau phaá vaâo búâ, caách
mêëy dùåm coân nghe tiïëng trêu thúã, coân nghe sûâng trêu uâm oaâm
àaánh vaâo nhau... Cho àïën gaâ gaáy thò lùån hïët, àïën saáng ngaây tröng
ra chó coân thêëy tan hoang. Cöng cuãa haâng àúâi lùn hïët xuöëng nûúác.
Búãi thïë, chuáng töi múái phaãi boã ài.
An Tiïm noái:
- Nay töi àïën àêy àïí cuâng caác ngûúâi quyïët möåt coân möåt mêët
vúái àaân trêu nûúác kia.
Moåi ngûúâi ngú ngaác hoãi:
- Chuã tûúáng baão laâm thïë naâo bêy giúâ?
- Phaãi àaánh nhûäng con àêìu àaân!
An Tiïm quaã quyïët. Loâng quaã quyïët cuãa An Tiïm dêën lïn
trïn caái ruåt reâ cuãa moåi ngûúâi. Ngay sau àêëy, An Tiïm cuâng dên
laâng vaâo nuái, àïën chên nuái Taãn Viïn bïn kia vaâ sang nuái Tam Àaão
bïn naây, vaác àaá ra. Cûá chöî khuác söng naâo lúã nhiïìu nhêët thò neám àaá
xuöëng. Doâng söng cuöån nûúác nhû nghòn vaån con thuá nhe nanh vuöët
lïn doåa. Nhûng nhûäng ngûúâi neám àaá khöng súå. Nhûäng hoân àaá taãng
raâo raâo lùn xuöëng quaäng söng àûúng giêån dûä suâi boåt meáp. Lêëy àaá
trong nuái, lêëy maäi röîng caã nuái, trûúác coân ài gêìn möåt ngaây àûúâng
sau phaãi ài túái ba böën ngaây, vaâo têån trong vuâng rûâng sêu. Nhûäng
taãng àaá to tûúáng, àem àuåc löî, bïån dêy xoã vaâo, haâng chuåc ngûúâi
xuám laåi, keáo ra. Suöët nùm neám àaá chùån nûúác. Röìi muâa nûúác laåi túái.
Nhûäng con thuãy quaái trêu nûúác laåi löìng lïn, vûúåt qua nhûäng mö
àaá maâ haâng nghòn ngûúâi àaä cöng phu àùæp suöët nùm, traân ra caác
caánh àöìng, àuöíi moåi ngûúâi khiïëp súå baåt lïn têån lûng nuái. Nhûäng
caái nhaâ saân laåi ngêåp chúi vúi trong nûúác. Caã àïën ngûúâi khöng mau
chên chaåy cuäng chïët àuöëi. Suöët muâa nûúác, nûúác cûá rûúán lïn àaánh
nhau vúái ngûúâi, àuöíi ngûúâi ài. Nhûng muâa nûúác qua, An Tiïm laåi
goåi dên laâng tûâ trong nuái xöng ra vaác àaá lêëp nhûäng àoaån söng lúã.
Laåi lùn àaá thêåt gêëp àïí chùån têån cöí nûúác, ngùn nhûäng con luä túái.
Nùm naâo, ngûúâi vaâ nûúác cuäng vêåt löån quyïët liïåt chòm xuöëng nöíi lïn
nhû thïë. Ba nùm qua, hêìu nhû sûác ngûúâi àaä chuyïín caã möåt daäy
nuái quanh ròa caác triïìn Tam Àaão vaâ Taãn Viïn ra àûáng cao chïnh
vïnh bïn búâ söng. Thïë laâ doâng söng bõ nhûäng baân tay àaá ngaáng

ÀAÃO HOANG 7
maånh, àaä phaãi àöíi tñnh nïët, àöíi chiïìu. Bêy giúâ, khi muâa mûa túái,
con söng Caái chó coân sûác vuâng vêîy vú vêín úã àêu bïn kia nuái àaá möåt
quaäng röìi laåi lûâ àûâ xuöi vaâ àaân trêu nûúác cuäng khöng ai thêëy tùm
húi. Nhûäng con soáng dõu daâng àûa phuâ sa àùæp vaâo chên àaá, böìi
thïm laân caát àoã mõn, nöíi thaânh baäi múái. Möîi nùm, baäi múái lêën ra
cho ngûúâi àïën tröìng mña vaâ dêu tùçm. Laâng xoám moåc lïn ven söng,
xa tröng chen nhû vaãy caá, àöng vui san saát. Ngûúâi ta vêîn giûä caái
tïn luác gian khöí, goåi àêëy laâ vuâng Baäi Lúã. Söng dûä àaä chõu khuêët
phuåc tay ngûúâi, trúã nïn hiïìn hêåu, àaáng yïu, höìn nhiïn àem vïì cho
hai bïn búâ möåt àúâi söëng truâ phuá. Tiïëng töët theo doâng loang ài. Con
söng Caái daâi röång mïnh mang chaãy ngang qua àêët nûúác, àêu àêu
cuäng nûác lúâi àöìn quan laåc tûúáng An Tiïm taâi gioãi trõ àûúåc trêu
nûúác, trêu thêìn, lêåp nïn coäi Baäi Lúã. Àêët laânh chim àêåu, ngûúâi caác
núi keáo àïën lêåp nghiïåp möîi ngaây möåt àöng vaâ möîi nùm Baäi Lúã möåt
khang trang, töët tûúi hún. Chùèng bao lêu, caã möåt vuâng daâi haâng
trùm dùåm ven söng Caái xûa hoang vu, trùæng nûúác, con caây con caáo
khöng biïët ruác muäi àêu cho söëng, caã àïën con chuöìn chuöìn bay laåc
qua àêëy cuäng àïën phaãi moãi raä caánh rúi xuöëng nûúác maâ chïët, bêy
giúâ nhaâ cûãa nhû baát uáp. Laâng xoám an cû, ngûúâi úã yïn têm tröìng
cau, tröìng mñt, àùæp nïìn nhaâ, tñnh chuyïån lêu daâi. Nùm naâo muâa
maâng cuäng rúâ rúä, trïn àöìng àêìy tiïëng haát vaâ tiïëng saáo. Trong laâng,
khoái bïëp suöët ngaây àïën canh khuya.
Vaâo dõp cúm múái thaáng mûúâi hay ra giïng thong thaã, ngûúâi
caác coäi dêåp dòu ài chúi àöng nhû traãy höåi. Nùm nay, Baäi Lúã àûúåc
nhaâ vua cho vïì kinh àö dûå höåi. Baäi Lúã àaä àûúåc ngang haâng vúái caác
coäi trong mûúâi lùm böå trïn àêët nûúác. Moåi viïåc sûãa soaån àaä àïën mûác
têët bêåt hïët sûác. Haâng trùm àö caác loâ vêåt lïn súái têåp suöët àïm. Tûâng
laâng múã höåi thöíi cúm thi, laâm cöî cúm neán àïí keán ngûúâi taâi cúm thi,
cöî neán. Àö vêåt vaâ ngûúâi thöíi cúm, ngûúâi laâm cöî gioãi möîi laâng àua
taâi nhau, chen nhau cho túái khi caã Baäi Lúã chó coân choån lêëy coá möåt
àöåi vêåt, möåt toaán cúm thi, möåt toaán cúm neán gioãi nhêët vïì kinh àö.
An Tiïm goåi têët caã caác laâng àïën vaâ noái:
- Ta vöën ngûúâi tûá chiïëng àïën àêy, chó vò cuâng loâng múã àêët lêåp
nghiïåp. Bêëy lêu nghòn ngûúâi nhû möåt yá chñ, söëng chïët khöng rúâi
nhau, thïë múái nïn cú ngúi ngaây nay. Bêy giúâ laåi àûúåc ún vua goåi vïì
dûå höåi, thïë laâ caã nûúác àaä biïët cöng khoá nhoåc ngûúâi Baäi Lúã. Chuáng
ta phaãi cöë gùæng laâm cho tiïëng thúm caâng thúm xa.
Ai nêëy vui sûúáng khöng kïí xiïët. Àaä àïën ngaây traãy höåi. Möîi
laâng chó coá vaâi ngûúâi àûúåc choån ài maâ àaám traãy höåi cuãa ngûúâi Baäi

Lúã àöng vui haâng dùåm àûúâng, àaám àêìu àaä khuêët maâ quaäng cuöëi
coân tuå úã àêìu coäi. Caác laäo trûúång cuäng traãy höåi. Àêy laâ caác cuå möåt
àúâi gioãi caây, taâi vaác àaá chùæn soáng, chõu khoá àïën con chaáu cuäng
khöng bò kõp, àûúåc caã laâng kñnh troång. Caác cuå öng, rêu toác baåc
trùæng, mùåt àoã böì quên, tay cêìm chiïëc quaåt mo tre, bûúác phùng
phùng, nhanh hún caã nhûäng cöî xe trêu taãi ngûúâi vaâ moåi thûác ùn
vêåt duång. Àoaân ngûúâi vaâ xe cöå ài theo búâ söng Caái. Trong loâng con
söng quï hûúng rûåc rúä boáng ngûúâi vaâ söëng aáo maâu nêu voã soá, quan
luåc, höìng àiïìu loãa toãa trong daãi nùæng nheå àêìu xuên. Doâng söng hoáa
têëm the maâu traãi daâi theo chên àaám traãy höåi. Gaái vaâ meå ngöìi trïn
chiïëc xe trêu ài giûäa àaám trai gaái laâng trong àöåi cúm thi cúm neán.
Àêìu tiïn coân nom thêëy nhau, röìi ngûúâi ngûúâi göìng gaánh bïì böån
tuöën theo, chen lêën lïn, têët caã ài àaä xa, buåi cuöën muâ mõt. Mon
tröng theo khöng thêëy meå vaâ em àêu nûäa. Bêëy giúâ múái àïën lûúåt
caác àö vêåt. An Tiïm vaâ Mon ài vúái àaám tay àö. Mon ngöìi goån loãn
àùçng sau xe, bïn caånh caái böì coã, àûúng nghïín cöí nhòn laåi. Chiïëc xe
lùæc lû qua caác laâng, ngûúâi ra àûa àûáng chen chên bïn àûúâng. Mon
ta cuäng lêy caái sung sûúáng vaâ haänh diïån nhû möåt tay àö àûúåc
tuyïín ài höåi, suöët doåc söng nghe tiïëng chiïng vaâ tiïëng tröëng, tiïëng
hoâ reo cöí vuä. Caác cuå laäo baâ cuäng traãy kinh xem höåi. Vaâ chó coá caác
cuå laäo baâ ngöìi kiïåu vò àûúâng xa. Thïë nhûng, xûa nay caây cêëy thò
caác laäo baâ chùèng chõu ai, möåt tay àaä baão ban con chaáu mêëy àúâi cêëy
haái. Coá nhûäng laäo baâ thoå haâng trùm tuöíi, khöng nhúá tuöíi mònh
nûäa. Caác cuå mùåc vaáy söìi, thùæt lûng söìi möåc, àêìu troåc, chñt khùn
vuöng àiïìu ngöìi ngay ngùæn trïn caái ghïë àoân böën ngûúâi khiïng.
Àaám Baäi Lúã ài àaä àûúåc möåt chúå. Dêìn dêìn, gùåp ngang àûúâng àaám
traãy höåi ngûúâi caác böå khaác, úã Ninh Haãi, úã Dûúng Tuyïìn, vaâ caã àïën
caác böå xa tûâ Hoaâi Hoan, Luåc Haãi àaä túái, caâng ngaây caâng têëp nêåp.
Biïët laâ sùæp àïën vuâng Phong Chêu.
2
Bi... ly... bi... ly... Buâng... bi... Nhûäng cêy muöîm luân àöåi àêìu
möåt mêm hoa nhû àúm xöi àûúng vaâo giûäa cuöåc tiïën hûúng tiïën
hoa. Hoa cau, hoa moáng röìng toãa thúm dòu dõu khùæp. Kinh àö rung
àöång naáo nûác trong tiïëng chiïng, tiïëng cöìng, tiïëng tröëng thuác giuåc.
Nhûäng cuöåc thöíi cúm thi, nhûäng àaám vêåt cuãa caác coäi vïì àua taâi.
Ngaây naâo cuäng tûâ súám àïën chiïìu, coá höm mï maãi àöët àònh liïåu
saáng rûåc àïí thöíi cúm vaâ àaánh vêåt thi tuyïín caã àïm. Tûâ bïën söng
Caái lïn, caác phûúâng liïn tiïëp dûång nhûäng cöåt truå, nhûäng cêy tre

ÀAÃO HOANG 9
cao treo àeân phêët giêëy lïånh. úã möîi goác àûúâng, úã giûäa chúå chêët
nhûäng àöëng cuãi cao nhû goâ, nhûäng cêy àònh liïåu chaáy suöët àïm
chûa hïët. Tûúãng nhû trúâi kinh àö lú lûãng haâng nghòn haâng vaån
öng trùng troân cho ngûúâi chúi thêu àïm. Röìi múái saáng súám baäi coã
röång dûúái chên thaânh àaä àöng ghïë ngûúâi. Caã àêët nûúác cúm nùæm
cúm àuâm keáo nhau vïì höåi xem caác coäi tranh taâi. Höm nay, toaán
cúm thi coäi êët böå Hoaâi Hoan àoå taâi vúái toaán cúm thi Baäi Lúã. Toaán
coäi êët nöíi tiïëng mûúâi lùm böå, giûä giaãi cúm thi àaä nhiïìu nùm. Àïën
nöîi coá nhûäng ngûúâi haâng nùm àaánh cûúåc ùn giaãi, ai kiïn gan àoaán
coäi êët àûúåc, nùm naâo hïët höåi cuäng àûúåc giùæt vïì nhaâ mònh haâng àaân
trêu, àaân ngûåa. Nhiïìu toaán caác coäi cöë gùæng ganh nhau, toaán naây àeâ
àûúåc toaán khaác thêåt quyïët liïåt, nhûng chûa ai vûúåt toaán coäi êët.
Nùm nay toaán coäi êët vaâo thi trêån sau cuâng vúái Baäi Lúã.
Khöng ai ngúâ sûå xuêët hiïån choái loåi cuãa Baäi Lúã. Chó vò Baäi Lúã
múái vïì höåi lêìn àêìu, thïë maâ Baäi Lúã àaä lêìn lêìn àaánh ngaä àûúåc hïët
caác coäi röìi ra àoå taâi vúái coäi êët. Lïå thûúâng, àöåi thùæng nùm trûúác ùn
möåt àiïìu lúåi laâ àûúåc ra baäi sûãa soaån trûúác. Ngûúâi truâm toaán cúm
thi coäi êët laâ chaáu gaái quan laåc tûúáng àêët Hoaâi Hoan. aã coá tiïëng tai
aác, ngûúâi ta noái cö aã naây nhiïìu maánh khoáe xaão quyïåt àaä khiïën
toaán coäi êët giûä àûúåc giaãi lêu, chûá cuäng khöng phaãi vò coäi êët taâi gioãi
àùåc biïåt gò. Coá àiïìu laâ nhûäng mûu chûúác múâ aám vaâ ma maänh cuãa
toaán coäi êët, ai cuäng àöìn dùng dùng, maâ khöng biïët thïë naâo àöëi phoá
hoùåc kïu lïn nhaâ vua àûúåc. Nhiïìu toaán àaä cêët cöng rònh - coá khi
cöng phu rònh trûúác haâng thaáng, xem toaán coäi êët chiïëm baäi trûúác
nhû thïë naâo. Nhûng cuäng khöng thêëy gò. Maâ chó êëm ûác, búãi vò khi
vaâo cuöåc, thûúâng thûúâng àõch thuã cuãa toaán coäi êët, nïëu khöng bõ tai
naån thò cuäng gùåp luáng tuáng. Chïët uêët ài àûúåc maâ àaânh than:
“Bao giúâ toaán coäi êët mêët quyïìn ra baäi trûúác thò may múái àïën
lûúåt coäi ta giêåt giaãi".
Laâm sao biïët àûúåc nùm nay toaán cúm thi coäi êët àem maánh
khoáe gò haåi toaán Baäi Lúã. Caái baäi thöíi cúm thi röång, tûâ giïëng nûúác
àïën chöî àùåt àaá àaánh buâi nhuâi, àïën chöî àùåt ba öng àêìu rau, núi noå
xa núi kia, phaãi chaåy nhanh haâng mêëy trùm bûúác. Chó möåt caái laåt
gaâu tuåt, chiïëc gaáo mo cau xöåc xïåch hay hoân àaá chêåm ra lûãa, hay
buâi nhuâi chûa noã, bùæt lûãa keám, hay chöî àaám coã kï nöìi coân êím chuát
sûúng mûa àïm qua, cuäng àuã thua cuöåc. Nhûng khöng ai biïët àêëy
laâ caái sú yá cuãa toaán thöíi cúm thi hay hoå àaä bõ keã àua taâi ganh gheát
ngêìm haåi. Thêåt ra, toaán coäi êët àaä coá yá coi thûúâng àûát àuöi dên Baäi
Lúã röìi. Búãi vêåy, hoå chó laâm coá möåt caái aác vùåt. Nûãa àïm trûúác, cho

ngûúâi búái luäm mêëy quaäng àêët giûäa löëi ài lêëy nûúác röìi laåi traãi coã lïn
nhû thûúâng. Chùèng cêìn vêëp ngaä, chó huåt vaâi bûúác chên, àïën sau
ngûúâi ta möåt nhaáy mùæt, moåi viïåc chêåm hún ngûúâi möåt thoaáng,
cuäng àuã thua tröng thêëy. Tuâng... bi... ly... Ngûúâi xem àaä xuám àen
xuám àoã quanh baäi àúåi tûâ gaâ gaáy. Thoaåt àêìu, bïn nam vaâo thi coá
hai ngûúâi. Baäi Lúã laâ möåt chaâng treã tuöíi vaâ beá Mon. Höm nay thò
böën àúåt liïn tiïëp. Anh trai cao lúán lûåc lûúäng. Beá Mon loùæt choùæt,
nhûng cuäng goån gaâng khöë bao trong chiïëc thùæt lûng àiïìu boã gioåt,
nhû ngûúâi lúán... Tröng thêåt laå. Búãi vò trïn baäi cúm thi naây, chûa
bao giúâ coá cêåu beá mûúâi tuöíi ra chaåy giuáp ngûúâi lúán nhû thïë. Ngûúâi
àûáng xem quanh baäi vûâa cûúâi vûâa cheáp miïång:
“Hïët ngûúâi hay sao maâ phaãi cho treã thoâ loâ muäi ra thïë kia!
Caánh Baäi Lúã phen naây àïën tröi ra söng Caái vïì Baäi Lúã mêët thöi".
Ngûúâi Baäi Lúã, caác laäo baâ, caác chõ ngöìi xuám àùçng cuöëi baäi. Hoå àöët
tûâng àöëng trêìm, tûâng boá hûúng àen, laåi möí gaâ xem boái toãi gaâ, chên
gaâ vaâ kïí veâ nhûäng baâi kïí cöng An Tiïm vúái sûå tñch àaánh trêu nûúác
lêåp nïn Baäi Lúã. Buâng... bi... ly... Mon bûúác saát theo anh lúán. Trûúác
tiïn, nghe tröëng thuác nhõp möåt, hai bïn hai ngûúâi cuâng ra hai
giïëng. Möîi giïëng caách nhau trùm bûúác. Khöng nhòn nhau, khöng ai
baão ai maâ hai caái gaâu mo cau thaã àïìu, keáo àïìu tûâ mùåt giïëng lïn.
Tiïëng reo nhû soáng quanh baäi. Röìi anh lúán, tay cêìm niïu nûúác
giïëng, vai àeo tuái gaåo. Mon bûng lon nûúác àïí vo gaåo, laåi keåp thïm
dûúái tay caái raá nhoã. Anh trai bûúác nhanh. Mon chaåy theo vïì phña
nhûäng öëng giang. Anh trai nhùåt möåt öëng. Mon cuái lêëy hoân cuöåi.
Tay cùæp thïm mêëy thûá maâ khöng cêìn àùåt niïu, anh vúái àúä caái raá úã
tay Mon. Mon bûng lon nûúác. Hai ngûúâi vûâa ài nhû chaåy vûâa vo
gaåo, kõp àïën chöî bùæc bïëp thò gaåo cuäng àaä vo xong. Bïn toaán coäi êët
cuäng laâm thïë. Chöî thöíi cúm hai toaán cuäng caách nhau haâng trùm
saãi chên. Hoå àïën àïìu nhau nhû in bûúác. Vûâa dûát ba tiïëng cöìng,
anh trai Baäi Lúã àaä bùæc xong bïëp röìi quay ra, cêìm maãnh àaá sùæc caåo
loâng öëng giang cho thaânh luâm luâm tûâng àöëng buâi nhuâi röìi àem uã
kõp giûäa hai hoân cuöåi, rùæc möìi tro lïn, àêåp möåt caái. Àaá toáe lûãa, bùæt
buâng vaâo àaám buâi nhuâi. Thïë laâ caã öëng giang chûáa lûãa laâm noâm
cuâng chui toåt vaâo bïëp. Luác êëy, gaåo vo àaä raáo nûúác. Lïå thöíi cúm thi
thöíi kheáo khöng àûúåc àaão, khöng ghïë, khöng vêìn, phaãi giûä àûúåm
lûãa àïí luác nûúác söi tra gaåo thïë naâo thò caã niïu cúm àïën luác chñn
àïìu vêîn nguyïn thïë. Höm êëy trúâi khö quang, nhûng laân gioá bêëc tai
aác muâa laånh coân soát laåi, chöëc chöëc böîng lûúát qua mùåt coã. Lïå thöíi
cúm thi khöng àûúåc che gioá. Anh trai phaãi cuái nhanh xuöëng, tay
nhêëc thanh giang, vûâa chùån chiïëc que cúi giûä than khoãi vaåc, vûâa

ÀAÃO HOANG 11
chuyïín thanh giang chia àïìu lûãa dûúái trön niïu khi coá gioá taåt. Dûát
hai höìi cöìng, cúm vûâa chñn. Maâ chûa chñn thò cuäng phaãi dûâng laåi
àêëy. Hai bïn cuâng àùåt niïu cúm vaâo caái rïë nhoã, bûng chaåy laåi chöî
dûång àaâi coá caác quan chêëm giaãi ngöìi. Anh trai Baäi Lúã ung dung ài,
khöng nhanh, khöng chêåm. Mon nghiïm trang ngêíng mùåt,
khuyânh tay, lon ton bûúác theo.
Tiïëng tröëng thuác giuåc ngûúâi àua taâi vêîn gioåt nhõp möåt xuöëng.
Boån coäi êët cuäng bûúác ài, nhûng àaä mêëy lêìn giûúng tröë mùæt, höìi
höåp. Hai àûáa Baäi Lúã mêëy lêìn bûúác àuáng chöî huäm coã. Nhûng, ö
hay, sao chuáng noá dûúâng nhû chùèng lêìn naâo bõ hêîng, mùåt chuáng
noá vêîn tûúi tónh nhû kia! Bi... ly... bi... ly... Chêëm höìi chiïng, caã
hai niïu cúm àaä àûúåc baây lïn hai chiïëc mêm böìng phuã vuöng luåa
àiïìu. Möîi bïn coá möåt ngûúâi àûáng caånh mêm böìng àïí canh cho niïu
cúm khoãi lêîn. Beá Mon àûáng laåi. Trong khi hai bïn lao vaâo àúåt thöíi
cúm thi nûäa thò caác quan chêëm giaãi àïën nïëm cúm, xûúáng danh cho
caã baäi biïët cúm ai thöíi kheáo, àûúåc cuöåc. Laåi möåt cuöåc thi múái tiïëp
luön. Möîi bïn möåt ngûúâi chaåy thoùæt àïën, nhaãy xuöëng chiïëc thuyïìn
thuáng cùæm úã laåch nûúác caånh baäi. Bêëy giúâ anh trai Baäi Lúã êëy laåi
bûúác ra, àoå taâi kheáo lêìn nûäa. Moåi thûá àïí thöíi cúm àaä àïí sùén trong
khoang thuyïìn beá: ba hoân àaá kï niïu, öëng giang, àaá cuöåi àaánh lûãa,
gaåo, lon nûúác vo. Têët caã luãng cuãng dûúái chên. Khöng kheáo thò chó
luáng tuáng giêîm lónh kónh cuäng vúä caã. Tûâ trong laåch, ngûúâi trai Baäi
Lúã thoâ tay xuöëng nûúác laâm bï cheâo, búi maãi miïët ra àêìm nûúác.
Ngûúâi coäi êët cuäng àûúng ngöìi trong möåt caái thuáng nhû thïë, búi
soáng àöi ra. Giûäa àêìm nûúác coá möåt goâ coã. Hai bïn àaä àùåt niïu thöíi
cúm trïn búâ goâ. Túái núi chó viïåc bùæc bïëp, búãi vò moåi viïåc lo thöíi nêëu
àaä phaãi laâm ngay trong khi búi thuyïìn, caã vo gaåo, caã àaánh àaá lûãa.
Vûâa laâm thïë maâ hai tay laåi phaãi thoâ xuöëng nûúác thay bï cheâo.
Caái thuáng con con chó rònh xoay ngang, quay tñt. Maâ thuyïìn
cuãa bïn coäi êët laåi àûúng chen ra ve veá lûúát vûúåt qua bïn traái, cöë yá
àaánh soáng cho thuyïìn naây uåp hay ñt nhêët thò cuäng troâng traânh,
chùèng àaánh lûãa hay vo gaåo àûúåc. Ngûúâi trai Baäi Lúã khöng theâm
àoân traã miïëng hiïím êëy maâ cuäng khöng chuát luöëng cuöëng. Mêëy
thaáng àaä roâng raä luyïån thöíi cúm nhiïìu lêìn trïn doâng söng Caái
nûúác lïn cuöìn cuöån. Bêy giúâ chó nhû laâm laåi, àaä quen, laåi àûúåc
nûúác àêìm phùèng lùång, dïî hún. Bûúác xuöëng thuyïìn, anh neám
phùng caái aáo vaâ thùæt lûng lïn búâ. Anh cúãi trêìn, khöë àiïìu àoáng goån,
khöng vûúáng maãy may. Anh cùæm cuái cheâo. Chiïëc thuáng nhêëc cong
muäi, vûúåt bêåt lïn trûúác thuyïìn coäi êët. Hai baân tay lia lõa cùæt nûúác.

Baân tay gaåt nûúác gaåt thêåt nhanh, thêåt goån, baân tay chó ûúát möåt
phña, coân loâng tay vêîn raáo khö, nhêëc lïn vêîn àaánh àaá vaâo buâi nhuâi
lûãa ngay. Röìi möåt tay cheâo, möåt tay vo gaåo, vûâa àïën búâ goâ. Caái
thuáng aáp maån, caác thûá àaánh möìi lûãa, vo gaåo àaä xong. Theo lïå,
ngûúâi chó àûúåc úã dûúái thuyïìn, thöíi cúm vúái lïn búâ. Anh neám ba hoân
àaá vaâo kï niïu. Niïu cúm vûâa àùåt, múá buâi nhuâi vaâ thanh giang boã
ra, lêåp tûác trong bïëp àaä rûâng rûåc lûãa. Thïë röìi, bïëp thò trïn búâ,
ngûúâi ngöìi trong loâng chaão thuyïìn vúái lïn thöíi lûãa. Caái thuáng nheå
nhû laá tre, chöëc laåi troâng traânh quay ngang, laåi phaãi cheâo khñt vaâo,
röìi tay ûúát êëy laåi cêìm möìi lûãa. Coá luác thuyïìn tuöåt ra, nhûng súå tay
ûúát, khöng daám thoâ tay búi, cûá cöë nhoaâi lûng bñu búâ, phaãi uöën lêëy
àaâ múái khoãi ngaä sêëp xuöëng nûúác.
Tiïëng chiïng tiïëng cöìng nöíi böën phña, röëi caã ruöåt. Caác quan
chêëm giaãi àùåt aán thû ngöìi coi thöíi cúm thi ngay giûäa goâ. Coân bao
nhiïu buâi nhuâi, quêën vöåi lïn àöët niïu nhû àöët rúm. Lûãa vûâa vaåc,
coi nhû cúm cuäng vûâa chñn. Anh chaâng Baäi Lúã nhuán chên nhaãy
nheå lïn búâ, múâi caác quan ra chûáng kiïën. Luác êëy, ngûúâi thöíi cúm
toaán coäi êët múái àûúng quïình quaâng quêën buâi nhuâi àöët niïu cúm.
Chúåt cún gioá chuái àïën, àêíy thuyïìn ra. Ngûúâi thöíi cúm cong lûng
luyánh quyánh nghiïng vaâo. Chùèng may, vúái xa quaá, caã ngûúâi rúi
toäm xuöëng nûúác, mêët giaãi. Quanh àêìm, quanh baäi êìm vang tiïëng
reo hoâ chen trong tiïëng hö baáo tin toaán Baäi Lúã àoaåt giaãi nhêët thöíi
cúm bïn nam. Moåi ngûúâi laåi chaåy döìn quanh baäi. Bùæt àêìu cuöåc thi
thöíi cúm bïn nûä. Khöng ai coân àïí mùæt àïën caái ngûúâi coäi êët vûâa ngaä
xuöëng nûúác bõ thua cuöåc, àûúng loáp ngoáp àêíy chiïëc thuyïìn bú vú ra
giûäa àêìm. Toaán nûä Baäi Lúã ra quên. Naâng Hoa vaâ beá Gaái. Beá Gaái,
vaáy aáo troân xoe, hïåt meå, nhû caái boáng meå, bûúác sau meå con coán, beá
xinh tñ teåo. Nhûng tûâ luác naäy, thêëy Mon nhanh nheån, xöëc vaác giuáp
bïn nam àûúåc, khöng ai daám coi thûúâng treã con Baäi Lúã nûäa. Bïn
coäi êët thò aã chaáu gaái quan laåc tûúáng böå Hoaâi Hoan ra àöëi àõch.
Khöën thay, tûâ luác khöng may xaãy caái anh ngaä löån cöí xuöëng nûúác
thò thïë thua hònh nhû àaä hùçn roä trïn neát mùåt ngú ngaác cuãa nhûäng
ngûúâi toaán coäi êët. Nhûng maâ chûa biïët thïë naâo. Trêån àêëu nûä naây
thêåt rùæc röëi. Möîi ngûúâi phaãi àõu trïn lûng möåt àûáa treã laå chûa àêìy
tuöíi töi maâ khöng quen húi. Bïn caånh àïí möåt chiïëc röí saão, trong coá
hún chuåc con ïëch to. Àaân ïëch nhöën nhaáo nhaãy nhö nhöëp troâng
traânh caái röí. Chó nhúä caái röí traânh quaá, nghiïng ài, ïëch seä chöìm ra
hïët. Maâ lïå cêëm ngûúâi phuå khöng àûúåc laâm höå. Ai thöíi cúm thò
ngûúâi êëy phaãi vûâa chùm bïëp, vûâa döî àûáa treã trïn lûng, vûâa giûä cho
caái röí saão àûång ïëch khöng coá meåt àêåy khoãi nghiïng. Tiïëng cöìng daâi

ÀAÃO HOANG 13
hai höìi baáo hiïåu cúm phaãi chñn túái. Laåi khöng àúåi àûa cúm vaâo
trònh, caác quan chêëm giaãi nghe hiïåu cöìng thûá hai coân àûúng ngên
ngû àaä tiïën vaâo xeát caã hai bïn. Quan chuã khaão àïën bïëp Naâng Hoa.
Nhêëc caái röí, luä ïëch giúã chûáng, böîng nhiïn ngoan ngoaän kia vêîn
ngöìi chöìm chöîm, trö tröë nhö lïn àuã mûúâi böën caái àêìu àen truäi,
boáng nhêîy. Beá con àõu trïn lûng thò àûúng giuåi mùæt muöën nguã.
Naâng Hoa húi cuái, chên àûáng cheáo nhuán göëi tûåa àûa voäng ru em
beá. Tûúãng àûúåc voäng àûa, em beá thiu thiu vaâo giêëc nguã. Cúm ai
chñn maâ treã khöng khoác, ïëch khöng nhaãy ra mêët con naâo thò quan
chuã khaão cho nöíi tröëng lïn. Tiïëng tröëng chêëm giaãi trûúác nhêët tûng
bûâng vang ài tûâ bïëp Baäi Lúã. Lêåp tûác, khùæp baäi ngûúâi xem laåi rïìn
tiïëng reo hoâa vaâo nhû sêëm. Chaáu gaái quan laåc tûúáng böå Hoaâi Hoan
úã bïëp àùçng kia nghiïng tai nghe. Tiïëng tröëng múái nöíi àùçng bïëp êëy,
aã àaä quyå xuöëng, ngêët ài. Àöí caã niïu cúm. Àûáa beá bõ vêåp àêìu, khoác
reá trong àõu trïn lûng. Thïë laâ àaân ïëch nhaãy tûá tung. Quanh baäi
coân àûúng nhöën nhaáo, àaám naây coân hoâ reo, àaám kia coân lao xao
khen taâi kyâ laå cuãa Naâng Hoa thò trêån thöíi cúm thi sau cuâng àaä laåi
múã ra giûäa hai höìi cöìng hiïåu. Bêy giúâ haâng loaåt tröëng àöìng múái lïn
tiïëng cuâng möåt luác trong cuöåc thöíi cúm thi quan troång sau cuâng.
Caånh aán thû chuã khaão, hai daäy tröëng àöìng bùæc gioáng song song.
Nhûäng chiïëc duâi tröëng göî mñt daâi bùçng caái àoân öëng, àêìu àêåp giêåp
mïìm xú nhû böng, àêìu boåc da baáo da höí cûá nhêëp nhö àïìu àùån, uy
nghi àêm xuöëng mùåt tröëng.
Nhûäng höìi tröëng àöìng trang nghiïm nöíi lïn, bùæt àêìu cuöåc
àêëu khoá khùn nhêët. Caái húi tröëng àêìm àêìm, rïìn laå luâng baáo cho
moåi ngûúâi biïët cuöåc sau cuâng cuãa giaãi thöíi cúm thi. Ngûúâi xem
nhöån nhaåo hùèn. Chiïng vaâ cöìng theo nhau àöí höìi döìn dêåp, khöng
thong thaã nhõp möåt nhû luác naäy. Thinh khöng luác naâo cuäng êìm
vang. Coäi êët vaâ Baäi Lúã, möîi bïn bûúác ra àuã möåt cöî mûúâi cö gaái. Sùæp
haâng ngang, mûúâi cö maây ngaâi mùæt phûúång long lanh, daáng dêëp
khoan thai, vaáy xùæn quai cöìng, toác buái ngûúåc. Möîi cö, sau thùæt lûng
buöåc möåt chiïëc cêìn truác daâi vuát lïn àêìu, coá súåi dêy àay thoâng loång
xuöëng keáo miïëng phïn daâi laâm baân bïëp treo trûúác mùåt. Caái niïu
àùåt trïn têëm phïn. Ngûúâi thöíi cúm cêìm àuäa caã, laåi cêìm thanh
giang chaáy hú trön niïu. Mûúâi cö gaái êëy vûâa ài vûâa vo gaåo, àaánh
buâi nhuâi, bùæc àêìu rau, nhoám bïëp thöíi cúm trïn caái phïn tre. Luác
bûúác huåt, caái phïn àaão ài, giûåt lïn ngang mùåt. Luác êëy phaãi kheáo
uöën ngûúâi sao cho khoãi àöí. Röìi laåi raão chên lïn kõp àïìu haâng. Caã
mûúâi cö cuâng ài vïì phña cuöëi baäi, xa tñt. Ngûúâi quanh baäi höìi höåp
àïën mï ngûúâi, àúåi xem laát nûäa toaán naâo tûâ àùçng kia ài trúã laåi maâ

giêåt giaãi. Khöng biïët mûúâi cö gaái naâo qua rûâng, lïn goâ, xuöëng ngoâi,
röìi trúã laåi àïën àûúåc trûúác aán thû quan giaám khaão vûâa luác dûát höìi
cöìng, luác êëy niïu cúm trïn maãnh phïn cuäng vûâa chñn túái. Toaán naâo
giûåt giaãi àêy? Loâng mong ngoáng cuãa moåi ngûúâi àaä àöí sûå tin cêåy
vaâo toaán Baäi Lúã, coá thïí vûúåt nöët leâo naây nûäa thò...
Tiïëng cöìng, tiïëng chiïng döìn dêåp giûäa tiïëng tröëng àöìng vêîn
àûúng trêìm huâng nöíi lïn. Ngûúâi úã Baäi Lúã tuå möåt goác baäi, vêîn àöët
trêìm vaâ xem boái chên gaâ cuâng haát kïí sûå tñch àêët nûúác. Trúâi xuên
giïng hai böîng thúm trong treão möåt muâi hoa cau vûâa nûát beå. Moåi
ngûúâi höìi höåp nghïín nhòn phña rûâng thûa. Toaán naâo vïì trûúác? Kia
kòa àoaân ngûúâi àûúng nhö ra khoãi rûâng, caã mûúâi cö bûúác thùèng
haâng ngang suöët nhû keã chiïëc àoân öëng. Vaáy aáo nêu non tûúi vaâ
khùn vuöng àiïìu -maâu nêu maâu àiïìu chên chó quen thuöåc trïn caác
caánh àöìng, caác bïën nûúác. Thoaåt tröng ai cuäng nhêån ra ngay àêëy laâ
mûúâi cö gaái Baäi Lúã. Mûúâi cö gaái Baäi Lúã húán húã bûúác vïì túái àêu,
ngûúâi xem úã àêëy cöìn lïn nhû soáng döìn theo. Khöng ai coân ngoäi àïën
mûúâi cö gaái coäi êët luãi thuãi ài sau. Ngûúâi ta chen lêën lêëp caã ài, duâ
mûúâi cö coäi êët chó ài caách möåt quaäng. Mûúâi cö Baäi Lúã vïì nhêët. Nhû
àoaân quên huâng duäng, nhanh nhû caánh cùæt, ngay giûäa núi trêån
maåc xung saát maâ vêîn àûa àûúåc cúm chñn ngon laânh ra chiïën
trûúâng cho ba quên. Caã vuâng Phong Chêu söi nöíi mûâng Baäi Lúã.
Luác êëy, aã chaáu gaái quan laåc tûúáng böå Hoaâi Hoan vûâa höìi tónh, mùåt
haäy coân xanh leát, laåi lùn ra, ngêët ài lêìn nûäa. Liïìn höm sau, àïën kyâ
tranh giaãi vêåt. Buâng... bi... bi... buâng...
3.
Nhûäng loâ vêåt taâi gioãi bêåc nhêët vaâo giêåt giaãi. Tûâ mêëy höm múái
bùæt àêìu höåi, àöåi vêåt caác coäi lïn kinh àaä coá àêëu rúân, àêëu boã. Ngûúâi
ta naáo nûác àöìn nùm nay coá loâ vêåt Baäi Lúã múái vïì höåi maâ àaä nöíi lùæm.
Vò laâ loâ múái, phaãi vêåt thûã sûác tûâ àêìu, Baäi Lúã ài khùæp caác súái, chaåm
traán vúái àuã caác loâ, cho nïn, lúâi àöìn êëy, ngay lêåp tûác, àûúåc chûáng
nhêån. Loâ vêåt Baäi Lúã coá hai mûúi àö, höm naâo cuäng àêëu liïìn liïìn,
thïë maâ túái höm nay, caã hai mûúi ngûúâi cûá trú nhû cöåt àaá. Àö taâi
gioãi caác loâ, chó múái àuång àïën àö Baäi Lúã, cuâng lùæm cuäng chó chõu
àûúåc hai lêìn tyâ cöí tyâ vai vaâ möåt miïëng queát àaä phaãi lùn ra, khöng
ai àûáng àûúåc trûúác mùåt hoå. Tiïëng tùm Baäi Lúã caâng döåi lïn. Tûâ gaâ
gaáy, súái vêåt àaä öìn ngûúâi nhû múã chúå. Súái vêåt trïn àaâi cao, coá àïën
haâng vaån ngûúâi chen lêën nhû nhûäng àúåt soáng bao quanh. Lêìu xem
vêåt cuãa nhaâ vua choaán möåt goác baäi. Têët caã caác tay àö bïån khöë luåc

ÀAÃO HOANG 15
àûáng daân trïn àaâi. Mùåt vuöng, cùçm baånh, vai nöíi, ngûåc beâ, lûng vaâ
lûúân, chên tay chaâm vùçn veâo hònh thuãy quaái, caã trïn nhûäng bùæp vïë
quùån chaäo. An Tiïm àoáng khöë bao àiïìu. Àiïím mùåt caã mûúâi àö vêåt
caác loâ lïn súái àêëu vúái loâ Baäi Lúã khöng thêëy coân laåi möåt öng quan voä
naâo. Chó coá möåt mònh àö An Tiïm laâm quan trêën coäi ngoaâi. An
Tiïm àaä àêëu taám trêån. Tiïën àïën trêån naây, An Tiïm àaä böëc böíng
àöëi thuã lïn röìi vöî àöm àöëp vaâo röën caã taám ngûúâi thua ngaä ngûãa
choãng cùèng. Caác öng quan voä thay nhau ra cêìm chõch. Caác öng
quan voä àûáng trïn lêìu xem vêåt. Khöng phaãi caác quan voä khöng lïn
tranh taâi. Xûúáng danh thêåt nghiïm ra thò coá quan cuäng laâ àö vêåt,
nhûng àaä thua ngay tûâ nhûäng keo àêìu. Chó coân laåi nhûäng tay àö laâ
lñnh, laâ thuã tuác hoùåc con chaáu, quanh nùm ùn löåc vua àïí luyïån vêåt,
chûá khöng phaãi nhûäng tay àö àûúåc keán tûâ caác loâ trong laâng nhû
Baäi Lúã. Lyá thuá nhêët, khi àûáng daân trïn àaâi, bïn caånh àö An Tiïm,
laåi coá caã thùçng àö cu Mon. Mon ta cuäng cúãi trêìn, cuäng àoáng khöë
àiïìu, noâi nhû böë.
Chó khaác: toác Mon coân cun cuán vaâ Mon múái chó àûáng cao
ngang sûúân böë. Tuy vêåy, neát mùåt nghiïm nghõ cuäng oai chùæm
chùæm nhû tay àö chñnh cöëng. Buâng... buâng... bi... Tiïëng tröëng nöíi
liïn tiïëp. Caã vaån ngûúâi xem àêìy tinh thêìn thûúång voä, cûá nhaãy lïn,
hñ vang, rêìm rêìm muáa sûác khoãe, nhû trïn àaâi vêåt. Caã nûúác Vùn
Lang àua taâi. Tiïëng tröëng thuác rïìn. Ngûúâi xem tûâng luác laåi hñ, laåi
reo nhû sêëm, möîi khi coá tay àö cheân àûúåc miïëng hay hoùåc möåt àö
naâo àuöëi tay quai, ngaä ngûãa chïình ïình giûäa àaâi. Nùm cuöåc liïìn,
chûa àö naâo vêåt ngaä àûúåc àö loâ Baäi Lúã. Trêån cuöëi cuâng, An Tiïm ra
vúái àö loâ coäi Bñnh nùm ngoaái giûä giaãi. Chaâng àö treã tuöíi coäi Bñnh laâ
con trai quan laåc tûúáng böå Vuä Ninh. Tröëng àöìng nhõp àöi trêìm
huâng lïn. Loâ Baäi Lúã bûúác vaâo trêån ùn thua naây, caái thùæng àaä cêìm
trong tay, nhûng ngûúâi xem laåi caâng höìi höåp àúåi keo vêåt cuöëi cuâng,
chùæc phaãi aác liïåt. Thïë maâ chúáp nhoaáng quaá. Coá ngûúâi coân àûúng
ngú ngaác, chûa kõp tröng, hoùåc tûúãng mònh tröng nhêìm hay sao êëy.
Laå khöng, roä raâng hai àö vûâa vaâo súái, vûún caái lûng to beâ nhû caánh
phaãn, àûúng vúân lûúån mònh, cuâng moác tay röìi muáa lïn àònh. Baâi
muáa lïn àònh trang troång, ngoán tay vui mûâng xoùæn vaâo nhau nhû
haái hoa. Vûâa xong, àöi bïn luâi laåi quúâ röång thaânh vai ra baái nhau,
thïë maâ chó möåt chúáp mùæt vûâa chúám vaâo vêåt, coân àûúng lûâa tay vñt
vai, chûa tyâ, chûa cheân, böîng vuåt möåt caái, àö loâ coäi Bñnh àaä ngaä
quay.

Thaãm haåi, ngûúâi bõ àöåt ngöåt ngaä mêët àaâ bùng ài, lêîy maäi
khöng dêåy àûúåc, nhû con caá rö raåch caån, trong khi êëy caánh tay
quai cuãa An Tiïm coân giú lïn chûa hïët têìm. An Tiïm àûáng thùèng
lïn, cuäng quïn khöng àêåp vaâo röën àõch thuã àïí giao heån àûúåc cuöåc
nûäa. Caác quan cêìm chõch, caác quan xem vêåt coân àûúng giêåt mònh,
àaä nghe tiïëng hö xûúáng danh choä ra böën phña baäi baáo tin loâ vêåt Baäi
Lúã giêåt giaãi nùm nay. Àïën luác êëy, chaâng àö treã tuöíi coäi Bñnh vêîn
coân nùçm giaäy giûäa àaâi. Àïën luác êëy, An Tiïm múái chúåt nhúá vaâ cuái
xuöëng lêåt ngûãa chaâng ta lïn, vöî tay àeát möåt caái vaâo giûäa röën anh
chaâng, àaánh caái dêëu thùæng trêån chùæc chùæn vaâo àêëy cho thiïn haå
böën phûúng tröng toã tûúâng. Khöng hiïíu An Tiïm haå miïëng hiïím
àïën thïë naâo maâ khuãng khiïëp thïë! Quan laåc tûúáng Vuä Ninh, vûâa
ngûúång, vûâa lo, xaám hùèn mùåt. aång nhaãy tûâ trïn lêìu xuöëng, heát to:
- Khöng phaãi maây àêëu vêåt. Maây cêìm dao àêm tröåm con tao,
maây giïët con tao röìi! Luác bêëy giúâ An Tiïm àaä luâi xuöëng chên àaâi.
Quan laåc tûúáng böå Vuä Ninh chöìm thùèng ngay vaâo àêìu böë con An
Tiïm. An Tiïm traánh möåt bïn, Mon bùæt chûúác böë cuäng neá ngûúâi,
nhûng röìi Mon laåi nhaãy thoùæt lïn àaâi. Xem veã thùçng beá thêåt taáo
túån. Dûúái kia, quan laåc tûúáng Vuä Ninh mêët àaâ, ngaä chuái xuöëng.
Trïn àaâi, con quan laåc tûúáng àaä ngoác lïn àûúåc, nhûng àau xûúng
sûúân, coân ngöìi ngheåo ngoå. Khùæp baäi xön xao, tiïëng cûúâi nhû sêëm
àöång cúân ra xa. An Tiïm vêîy con xuöëng. Hai böë con trúã vïì chöî àõa
phêån loâ vêåt Baäi Lúã. Ngûúâi xem uâa túái, nhû möåt laân soáng keáo theo.
Nhûäng àïm höåi, kinh àö tûng bûâng saáng nhû traãi luåa. Àuöëc vaâ
àònh liïåu trong ngoaâi nöåi àoã ngoån suöët àïm. Ngúâ chûâng caã thaáng
nay, kinh thaânh hoáa ra caã thaáng nhûäng àïm trùng. Tin coäi Baäi Lúã
àaä giêåt giaãi cúm thi laåi giêåt giaãi vêåt, laâm cho khùæp núi caâng röån
rõch hún. Ngûúâi ta hïí haã thêëy coäi êët vaâ coäi Bñnh xêëu höí khöng daám
thoâ mùåt nghïnh ngang ài àêu. Bêëy lêu, nhûäng coäi naây cêåy thïë, laåi
nhiïìu kheáo gian àïí giûä giaãi. Ai cuäng biïët, nhûng khöng daám noái.
Ngûúâi kinh àö laåi vui sûúáng vaâ laå luâng nûäa. Chûa bao giúâ möåt coäi
maâ lônh àûúåc caã giaãi vêåt vaâ giaãi cúm thi, nhû vinh quang cuãa ngûúâi
Baäi Lúã àûúåc lêìn naây. Àêët nûúác ta nhiïìu ngûúâi taâi gioãi. Ai cuäng
mûâng àêët nûúác bêy giúâ úã têån coäi Baäi Lúã xa xöi maâ dên coá sûác, coá
gan to, àaân öng vaâ àaân baâ àïìu xöëc vaác, mûu lûúåc, àaánh vêåt thò àõch
thuã chó coân biïët ngaä nhû chuöëi àöí, thöíi cúm thi thò vûâa ài vûâa
nhoám bïëp àuöíi theo quên trêíy maâ cúm vêîn deão. Coá nhûäng ngûúâi
êëy thò chùèng coân lo phïn giêåu coäi xa bõ giùåc giaä quêëy nhiïîu nûäa.

ÀAÃO HOANG 17
Khùæp kinh thaânh, nhaâ naâo, ngoä naâo cuäng truyïìn tai nhau
dùng dùng nhûäng chuyïån Baäi Lúã. Danh tiïëng An Tiïm lûâng lêîy,
thöíi nhanh nhû gioá àûa. Àeân àuöëc kinh àö àûúng vaâo nhûäng ngaây
höåi sau cuâng. Coân thi cöî neán nûäa thò giaä àaám. Àêy laâ cuöåc thi khoe
cuãa vaâ kheáo tay cuãa caác böå. Nguyïn vò ngaây trûúác coá möåt lêìn vua
cha cêìm quên ài àaánh giùåc, nûãa àïm, ngûúâi caác coäi úã Chu Diïn
àem thûác ùn àïën dêng tiïîn. Toaân thûác ùn nguöåi maâ thêåt ngon.
Ngûúâi coäi Chu Diïn têu rùçng: quên trêíy tûâ àêy lïn Luåc Haãi hay
lïn Vuä Àõnh àïìu phaãi treâo àeâo löåi suöëi, mêëy ngaây àûúâng khöng
kiïëm àûúåc caái ùn laâ thûúâng, cuãa ngoåc thûåc naây chuáng töi àaä nêëu
nûúáng theo lïì löëi tûâ àúâi xûa, àïí daânh ùn dêìn haâng thaáng àûúåc.
Quan quên nghe lúâi caác bö laäo, ùn röìi coân mang theo laâm lûúng
khö. Quaã nhiïn, haâng thaáng múã goái ra ùn vêîn ngon laânh nhû
nguyïn. Tûâ àêëy, nhaâ vua àùåt lïå thi cúm neán vaâo höåi àêìu nùm. Nhúá
ghi lêìn ra quên coäi xa êëy, laåi hoåc àûúåc caách cuãa ngûúâi böå Chu Diïn
luyïån tñch trûä binh lûúng àûúåc phong phuá, phoâng khi trêån maåc.
Àêëu vêåt àïí luyïån quên vaâ thöíi cúm thi cuäng laâ viïåc phoâng vïå sùæp
sùén nhû thïë, lêu dêìn thaânh phong tuåc. Nhûng röìi trong luác thaái
bònh, höåi thi cúm neán, thûúâng caác coäi nhiïìu cuãa àöng ngûúâi úã caánh
àöìng hay ven söng, lùæm thoác, lùæm trêu, lùæm caá, lùæm mña, nêëu
nûúáng kheáo, dïî àûúåc giaãi. Dêìn dêìn, chùèng coäi naâo ùn àûát àûúåc caác
phûúâng chuyïn nêëu cöî. Mêëy àúâi röìi, chó phûúâng noå thay chên
phûúâng kia núi kinh àö vaâ caác böå gêìn àûúåc giaãi. Chûa hïì caác coäi
ven nöåi chõu mêët giaãi cho coäi ngoaâi, vöën chó àûúåc coi laâ dên núi
hoang daä, thûác ùn caái uöëng thö lêåu. Bao giúâ cuäng vêåy, caã àïën trong
möåt àaám höåi laâng thò cûá àïën trûúác ngaây giaä àaám, nhûäng àaám höåi
thûúâng nhöån nhõp hún. Ngûúâi ngûúâi muöën chúi cho àaä. Caã kinh àö
múã cûãa, nhaâ naâo cuäng baây biïån, múâi moåc vaâ ruã nhau ùn uöëng linh
àònh thêu àïm. Tiïëng saáo, tiïëng kheân reáo rùæt tûá phña. Chiïng, cöìng
vúái tröëng gioåt khöng ngúát. Àêëy cuäng laâ hiïåu lïånh cho khùæp núi,
khùæp nhaâ laâm cöî ùn mûâng, chêët thïm cuãi ngoaâi àûúâng, dûång nöët
nhûäng cêy àònh liïåu lïn àöët phoáng suöët saáng. Höm nay, ngaây nhaâ
vua ra chêëm cöî cho caác coäi vaâo höåi. Möîi coäi àoáng möåt phña quanh
taám goác vûúân ngûå. Vua vaâ caã nhaâ cuâng caác quan vùn quan voä lêìn
lûúåt ài ngùæm cöî, nïëm cöî tûâng boån. Nhû höåi àïm nùm múái úã kinh àö
möîi nùm, àêy laåi laâ dõp cho caác coäi tha höì khoe moåi thûá quyá trïn
rûâng, dûúái bïí cuãa àêët mònh. Nhûng nhiïìu nùm vïì gêìn àêy, vaâ caâng
gêìn àêy, nhûäng cuöåc thi cúm neán khöng giûä àûúåc yá nghôa nhû xûa.
Chó vò caác coäi àua àoâi ganh nhau tòm cuãa laå. Coá khi cûúáp àoaåt
cuãa nhau, giïët nhau cuäng vò thïë. Röìi caác àúâi vua cuäng cûá theo caái

cêìu kyâ êëy maâ àùåt giaãi. Thoái quen àaä lêëp mêët caái nïìn nïëp töët àeåp
ban àêìu cuãa cuöåc thi cöî neán tûâ luác naâo, khöng ai biïët. Caác coäi àuöíi
nhau tòm chuöëc caái múái, caái laå khöng phaãi cuãa àêët mònh. Thûác ùn
àem vaâo giaãi thò bêy giúâ khöng coân laâ cuãa mònh àem nêëu nûúáng ra
maâ nhiïìu thûá phaãi ài tòm maäi têån coäi ngoaâi vïì àïí khoe hún, khoe
cuãa. Lïìu caác coäi raãi raác quanh vûúân ngûå. Nhûäng àöëng göî trêìm
cuöån khoái lïn xanh caã ngaân cêy, ngaâo ngaåt, kñn goác têy thaânh. Laân
khoái thúm àùåc böëc lïn röìi quyïån xuöëng, khiïën cho mùåt söng Caái
cuäng uã àêìy hûúng. Ngûúâi úã cuöëi söng coá caãm tûúãng nûúác muâa hoa
bûúãi chaãy qua àaám höåi kinh àö cuäng àûúåm muâi thúm àûa vïì têån
àêëy. Nhaâ vua vaâ caác quan lêìn lûúåt ài xem, nïëm. Khöng coá àêu
khaác moåi nùm. Caái húåm khoe cuãa àaä khiïën ngûúâi ta luá lêëp caã sûå
thêåt nhaän tiïìn laâ thûác ùn uöëng laå khöng bao giúâ àem laåi àûúåc caái
thñch ngon miïång, chó laå miïång maâ khöng ngon cúm. Miïëng ùn
ngon khöng phaãi chó vò no àoái, maâ coân vò nöîi caãm thûúng nghòn àúâi
àöëi vúái àêët quï chön rau cùæt röën cuãa mònh. Möîi nùm möîi coäi àua
nhau laâm moán múái, naâo tï giaác khö, naâo giao long sêëy, thõt tï tï
vaãy àoã, naâo toãi chim trô ûúáp, naâo gan caá nhaâ taáng, naâo chaã phûúång
àuöi trùæng...
Moåi sún haâo haãi võ àïìu àûúåc chuöëc tûâ biïín bùæc hoùåc àem vïì
tûâ caác rûâng coäi ngoaâi, tröng thò laå, nhûng muâi võ cuäng thêåt khaác
thûúâng, khöng coá caái ngon laânh quen thuöåc. Luác êëy, goác nam vûúân
xön xao tiïëng dao thúát, tiïëng chaây giaä, tiïëng haát vñ, tiïëng saáo, tiïëng
cûúâi. Nhû caã laâng àûúng coá cöî to. êìm ô nö cûúâi nhû àaám ngûúâi cêëy,
ngûúâi gùåt giûäa buöíi àem mo cúm ra ùn ngay ngoaâi ruöång baäi. Vua
hoãi:
- Caái gò öìn aâo vêåy?
Caác quan thûa:
- Àêëy laâ lïìu cöî neán cuãa caác coäi úã Baäi Lúã. Vua truyïìn àïën
thùèng àêëy. Thò thêëy quang caãnh lïìu Baäi Lúã àûúng nhöån nhõp, khaác
hùèn veã sang troång maâ laåi kheáp neáp gûúång gaåo chöî mêëy lïìu nhaâ vua
vûâa àïën. Nhû úã nhûäng quaán rûúåu àûúng giûäa buöíi chúå àöng! Nhû
quang caãnh chúå bïën àoâ sung tuác ngoaâi thaânh àem vaâo àêy. Nhûäng
nhöån nhõp têëp nêåp chúå buáa àoâ giang ai cuäng quen maâ bao giúâ thêëy
laåi cuäng vui thñch, nhû núi laâng quï àaä biïët tûâ thuúã beá maâ bao giúâ
cuäng nhúá. Haâng trùm ngûúâi Baäi Lúã, trai gaái vûâa laâm vûâa haát-haát
vñ ùn giaãi àêëy. Àùçng kia, caác cuå laäo baâ àûúng dúä ra nhûäng nöìi àaåi
cúm gaåo reá thúm phûác. Laá chuöëi ngûå àaä hú sùén xïëp lïn nhûäng
chiïëc mo cau moãng vaâng cùng nhû khùn laá möåc. Röìi tûâng nùæm cúm

ÀAÃO HOANG 19
mõn boåc laá chuöëi múã ra àùåt lïn mêm böìng chen caånh möåt chöìng
baánh daây trùæng múä, bïn nhûäng chiïëc baánh chûng vuöng chùm
chùæm cao àïìu böën thaânh goác buöåc cùåp laåi möåt. Haâng chuåc caái cöëi göî
mñt lúán coân àûúng bò baåch giaä thïm böåt baánh. Baánh daây ùn vúái cheâ
kho mêåt mña raáo nhû ngoái, phaãng phêët muâi thaão quaã.
Caái ngon riïng cuãa baánh daây cheâ kho rùæc vûâng cuãa Baäi Lúã
coân úã chöî àïí daânh àïën haâng thaáng sau, baánh vêîn deão, cheâ vêîn
vaâng oáng, nöíi caát, súâ khöng ûúát tay. Cheâ kho quêëy xong àöí ra àïí
nguöåi trïn nhûäng chiïëc nia lúán bêy giúâ àûúng cùæt khuác. Phña cuöëi
lïìu, xïë ngoaâi göëc cêy choâ lúán, nhûäng chiïëc chaây giaä gioâ cuãa caác
chaâng àö vêåt lûåc lûúäng höm trûúác, xem chûâng àaä bõ bïët quaánh, sùæp
àûúåc. Cöëi gioâ hoa, gioâ luåa, gioâ múä, goái thaânh chiïëc, keåp hai thanh
tre neåp, treo nhû lúån con luãng liïíng àïìu möåt chuöîi daâi tûâng trùm
chiïëc. Chó tröng maâu laåt tûúi laåt chñn múái phên biïåt àûúåc gioâ luöåc
röìi hay chûa. Coân chaã ûúáp quïë thò àùåc biïåt khöng raán. Miïëng chaã
quïë àùæp voâng quanh caái öëng bûúng to nhû cöåt. Bïëp xïëp tûâng thanh
cuãi nuái àaá than hoa àûúåm caã buöíi àûúng rûåc höìng. Caái öëng àùæp
miïëng chaã quïë cûá quay àïìu trïn lûãa cho àïën khi maâu vaâng hoa
sêîm röåp lïn, toãa thúm ngoåt muâi quïë ngêåy saánh nhû mêåt ong.
Khöng uöëng cheâ sêëy nhû thoái quen bùæt chûúác, khaách àïën chúi Baäi
Lúã àûúåc múâi uöëng cheâ tûúi voâ nêëu nûúác giïëng àêët, nhû ngûúâi àöìng
baäi coäi nam. Caái cheâ xanh nhêëm àêìu caânh cuäng ngoåt àêåm lûúäi, múái
tröìng ba nùm trïn baäi böìi maâ àaä búäi vöíng nhû cêy cheâ lûu niïn.
Haâng thuáng cam, loaåi cam àûúâng tröìng vûúân ven söng Caái, àaä
àûúåc chiïët haäm cho chñn theo vuå vaâ khi haái laåi àem vuâi trong caát,
giûä tûúi àûúåc àïën mêëy thaáng. Nhêëp muái cam ngoåt lõm, ngûúâi ài
àûúâng nhõn nûúác hùçng ngaây vêîn bûúác khoãe nhû khöng. Nhûäng
chaâng trai höm trûúác tranh giaãi trïn súái vêåt vaâ thöíi cúm thi kheáo
khöng nhûúâng taâi ai, bêy giúâ giaä gioâ, quêëy cheâ kho, thöíi cúm,
nûúáng chaã quïë. Caác cuå goái baánh, nùæm cúm, goái gioâ, xem nöìi nûúác,
àûáng sai baão cùæt àùåt cho con chaáu möîi àûáa möîi viïåc.
Nhûäng chiïëc caãnh rûúåu gaåo nïëp cêím múã sùén nuát laá chuöëi khö
àûáng luâ luâ trong böën goác lïìu, caã dûúái göëc cêy choâ, ai möîi luác qua laåi
cuäng uöëng möåt baát. Muâi rûúåu thúm nöìng êëm caã daäy lïìu Baäi Lúã
nhöån tiïëng cûúâi haát. Cuäng baây biïån nhû trûúác lïìu coäi khaác, nhûng
ngûúâi Baäi Lúã àem mêm kiïåu cöî neán aán ngûä goån gaâng phña ngoaâi,
nhû àem kho lûúng àùåt ra giûäa àûúâng quên trêíy. Nhaâ vua túái, moåi
viïåc bïëp nuác vûâa xong àêu àêëy. Mêm nguä quaã àoã öëi cam. Cheâ xanh
àùåc khoái thúm ngoåt. Röìi cúm neán, gioâ chaã, thûá thò baây lïn mêm àïí

nïëm ngay, coá thûá àaä xïëp tûâng khùn goái möåt àïí biïëu khaách, nhû
sùæp sùén cho ngûúâi lïn àûúâng, cho quên keáo qua lêëy lûúng ùn. An
Tiïm vaâ Naâng Hoa cuâng caác laäo öng xuáng xñnh aáo àiïìu, khùn lam
àêìu ròu, laäo baâ aáo daâi nhuöåm voã soá múái, ra àoán vua. Vua, vúå vua-caã
meå vua cuäng vûâa àïën, con trai con gaái vua, quan vùn quan voä caác
coäi àïìu xö nhau ra nïëm cúm neán vaâ gioâ chaã Baäi Lúã. Vûâa quen
miïång laåi vûâa buâi miïång, cúm vaâ thûác ùn, thêåt ngon. Laåi thïm, ai
cuäng caån luön mêëy tuêìn rûúåu tùm nöíi tiïëng àêët baäi, àïìu ngaâ ngaâ
caã. Caác baâ, caác cö thò nhêëp rûúåu nïëp cêím. Thêåt hay. Thïë maâ chó laâ
thûác ùn thûác uöëng haâng ngaây àûúåc laâm cho tinh, cho kheáo hún. Ai
cuäng sûãng söët thêëy ra caái ùn bònh thûúâng maâ quyá vaâ nhêån thêëy chó
coá thûúãng thûác caái ùn caái uöëng cuãa àêët nûúác mònh múái thêëm thña
hïët miïëng ngon tûâ têëm beá àûúåc. Vua têëm tùæc khen röìi úã laåi luön
àêëy cuâng caác quan nhùæm rûúåu cho àïën chiïìu. Mêëy khi àaä ngöìi xem
dên Baäi Lúã giaä baánh, neán cúm, àöí cheâ kho, thêåt nhanh thêåt thaåo.
Thïë laâ caác coäi, caác phûúâng chuyïn cöî baát cêìu kyâ nùm nay àêm ra ïë,
vua khöng vúâi àïën. Cay nhêët laâ boån chuöång laå, nem cöng chaã
phûúång àïën thïë maâ phaãi thua moåi thûá baánh traái bònh thûúâng úã
àêu cuäng coá. Àïën höm tan höåi, nhaâ vua múã àaåi tiïåc thïët caác quan
trong ngoaâi vaâ caác coäi vïì höåi àûúåc giaãi. Höåi àêìu nùm nay cuäng
khaác moåi nùm. Chûa bao giúâ, kïí caã mûúâi lùm böå trong nûúác, chûa
coäi naâo vaâo dûå höåi kinh àö maâ giêåt caã ba giaãi nhêët àaám. Caác cuå laäo
trong phûúâng àöng lên noái:
- Giaâ naây àaä àûúåc xem höåi kinh àö tûâ luác coân treã, thêåt khöng
bao giúâ thêëy ngûúâi ngoaâi coäi taâi àïën nhû öng An Tiïm. Nghe caác cuå
kïí laåi thò caã àúâi trûúác cuäng chûa coäi naâo giêåt àûúåc ba giaãi möåt höåi.
Thïë maâ coäi Baäi Lúã nùm nay giêåt giaãi caã ba!
Nhaâ vua hoãi An Tiïm:
- Ngûúâi daåy dên thïë naâo maâ gioãi vêåy?
An Tiïm noái:
- Luác coân beá theo nhaâ vua vïì, töi thûúâng àûúåc nghe ngûúâi giaâ
kïí cho biïët göëc tñch tûâ khi coá àêët nûúác. Àêëy laâ luác meå àûa nùm
mûúi con lïn úã tûâ vuâng chên Tam Àaão vùæt qua söng Caái sang Taãn
Viïn, anh caã laâm vua àêìu röìi vïì sau cha truyïìn con nöëi, cuâng úã
möåt nhaâ, àúâi naâo cuäng hoâa thuêån, thiïn tûã vaâ thêìn dên tùæm cuâng
söng, caây möåt ruöång, vua töi chõu khoá chõu khöí múái dûång nïn àûúåc
mûúâi lùm böå nûúác Vùn Lang ta ngaây nay. Kõp àïën khi töi vêng lúâi
nhaâ vua ra trêën Baäi Lúã, ngaây àïm nghô àïën cöng lao lêåp ra àêët

ÀAÃO HOANG 21
nûúác cuãa caác vua cha, lo súå maâ cöë gùæng noi theo, quyïët laâm cho àêët
Baäi Lúã chòm röìi phaãi söëng laåi, coá àûúåc thïë múái khoãi phuå loâng tin
cuãa nhaâ vua. Vò vêåy maâ hún mûúâi nùm nay, ngûúâi Baäi Lúã chuáng
töi maãi mï khöng biïët thïë naâo laâ khoá nhoåc, úã nuái cuäng nhû úã nhaâ,
ài àûúâng àaá gêåp ghïình, cuäng nhû ài chöî phùèng. Àïën nöîi boån coäi êët
àõnh mûu aác àïí tranh giaãi, àaâo höë giûäa baäi thöíi cúm thi, nhûng
dên töi hùçng ngaây àaä quen coi bûúác huäm cuäng giöëng bûúác núi
bùçng, khöng thïí ngaä àûúåc. Ngûúâi Baäi Lúã chuáng töi quanh nùm vaác
àaá ài àaánh nhau vúái trêu nûúác, chùån cöí àuöíi àûúåc trêu nûúác, cho
nïn khöng thïí àö naâo lay nöíi nhûäng caánh tay àaä khiïng àaá, duâ cho
àö coäi Bñnh àaä àõnh xóa àoân ngêìm vaâo huyïåt bùæp thõt, röët cuöåc
nhûäng keã thêm thiïím cuäng àaânh chõu ngaä ngûãa buång trûúác àö Baäi
Lúã chuáng töi maâ khöng giúã troâ aác àûúåc. Ngûúâi Baäi Lúã chuáng töi tûâ
ài múã àêët àïën nay chûa luác naâo biïët àïën caái thong thaã, ùn khöng
kõp ngöìi mêm, àïm khöng biïët coá gaâ gaáy tan canh, cho nïn, ùn
àûáng thò phaãi biïët thöíi cúm nhanh, lam laâm vêët vaã àïm ngaây roâng
raä trïn àûúâng thò phaãi biïët neán cúm thaåo. Ngaây nay, Baäi Lúã coá haåt
thoác, coá cêy mña, coá con lúån, con trêu, luác khöí cuäng nhû luác sûúáng,
chuáng töi àïìu nhúá lúâi vua cha, khi ngaâi laâ cöng tûã Lang Liïu, coân
haân vi, nghô ra caách laâm baánh chûng, baánh daây, coá noái:
“Vêåt trïn trúâi àêët vaâ moåi cuãa quyá khöng gò bùçng gaåo", cho
nïn chuáng töi caâng cöë gùæng kheáo tay laâm àêëy thöi. Chó coá möåt loâng
tin vaâ hai chûä kiïn têm maâ Baäi Lúã múã mang lïn àûúåc, nay àûúåc
cuâng caác coäi àem sûác, àem cuãa mònh laâm ra, mûâng rúä vïì höåi... Nhaâ
vua nghe An Tiïm noái chûa hïët lúâi, àaä àuâng àuâng nöíi giêån, sai ài
bùæt aã truâm toaán cúm thi coäi êët vaâ ngûúâi trûúãng loâ vêåt coäi Bñnh.
Nhaâ vua quaát:
- Cheám!
Nhiïìu ngûúâi trong haâng quan àûáng dêåy, ngùn rùçng àûúng
tiïåc vui, khöng nïn cheám ngûúâi. Nhaâ vua laåi quaát:
- Àem boã nguåc!
Lñnh dêîn aã coäi êët vaâ boån loâ vêåt coäi Bñnh ra.
4.
Nhaâ vua baão mûu sô:
- An Tiïm coá cöng to, cêìn troång thûúãng. Mûu sô têu:

- An Tiïm coá töåi, phaãi kheáp noá vaâo töåi chïët múái àûúåc.
Nhaâ vua ngaåc nhiïn hoãi cúá sao. Mûu sô laåi têu:
- Hún mûúâi nùm nay, An Tiïm toaân mûu àöì nhûäng chuyïån
phaåm thûúång vaâ phaãn trùæc. Àêët lúã, soáng traân, nhûng nhúâ oai àûác
nhaâ vua, àêët àaä böìi, söng àaä lùång, cúá sao noá vêîn àùåt tïn laâ Baäi Lúã,
noá mong cho àêët nûúác long lúã aâ? Ngùn söng lúã laâm sao noá daám àùæp
lïn ba ngöi nuái àaá. Àêët nûúác ta múã ra trïn söng Caái, coá nuái Taãn
Viïn vaâ nuái Tam Àaão trêën hai hûúáng trúâi, nay noá daám àùæp nuái lïn
àoå vúái hûúáng trúâi, thïë laâ noá muöën thïë naâo? úã kinh àö naây vaâ trïn
caã mûúâi lùm böå nûúác Vùn Lang nhaâ vua cuäng chûa àùæp nuái àaá,
chûa àùåt baâi veâ tuång cöng àûác, maâ noá daám bùæt dên haát kïí cöng, noá
daám àùæp nuái àaá cao hún caã kinh àö, thïë laâ coá yá gò? Àêët phña êëy coá
thïë chñn mûúi chñn nuái, bêy giúâ noá muöën thïm möåt ngoån nuái nûäa
àïí vua töi phaãi quay mùåt chêìu vïì phña êëy. Noá thêåt coá yá hiïím àïën
núi röìi. Ngaây nay, ún nhaâ vua, noá àûúåc vïì kinh dûå höåi, laåi caâng caân
rúä quaá lùæm. Xûa nay, khöng coäi naâo daám àïí àûáa con treã vaâo àûáng
trûúác mùåt caác quan chêëm giaãi, chùèng nhûäng thïë, noá coân daám xui
treã lïn àaâi, laâm nhuåc quan laåc tûúáng böå Vuä Ninh ngay trûúác mùåt
nhaâ vua, khöng coân ra thïí thöëng nûäa. Laåi nhû höm qua, giûäa àaåi
tiïåc vua ban, noá daám noái ngöng, bõa taåc, gêy tao loaån trong caác
haâng quan. Xûa raây, àaä nhiïìu ngûúâi kïí noá vêîn thûúâng khoe rùçng
laâm ngûúâi úã àúâi chó coá mònh laâm nïn mònh, khöng biïët trïn dûúái coá
ai. Khöng thïí coân keã cuöìng loaån naâo àïën nhû thïë nûäa! Bêy giúâ caái
thïë noá àang lêën túái, àûúåc caã ba giaãi höåi, caâng ngöng cuöìng hún,
nïëu khöng tûác khùæc ngùn chùån ài thò hoåa vïì sau khöng biïët àêu
maâ lûúâng. Chi bùçng, nhên noá coân àûúng úã trong tay ta, nhû höí lòa
rûâng, chim cuáp caánh, xin nhaâ vua haäy kõp thúâi xûã trñ.
Nhaâ vua thêët kinh:
- Bêy giúâ ta múái nghô ra.
Röìi böëi röëi:
- Laâm thïë naâo bêy giúâ?
Mûu sô têu:
- Ngoaâi bïí Àöng coá daãi àêët chûa ai àïën bao giúâ, noá xêëc xûúåc
nhû thïë thò bùæt noá phaãi chung thên biïåt xûá ra àaão hoang giûäa bïí
àïí xem noá coá pheáp biïën chïët thaânh söëng, àïí xem noá coá thên lêåp nöíi
thên nhû noá thûúâng khoaác laác hay khöng. Vaã chùng, nhû thïë cuäng
àïí dûát möëi lo vïì sau.

ÀAÃO HOANG 23
Nhaâ vua gêåt àêìu. Thïë laâ caã nhaâ An Tiïm bõ bùæt boã nguåc. Mõt
muâ ngaây àïm. Hai buöíi, cai nguåc múã heá khe cûãa àûa cúm. Ngoaâi
cûãa nhaâ nguåc xaám ngùæt mêëy lúáp tûúâng àaá. Möîi ngaây ngûúâi tuâ chó
coân biïët tröng lïn caái khe àêìu tûúâng àïí àoaán lúâ múâ luác êëy laâ luác
naâo. Trong nhaâ nguåc göì ghïì, ngöìi nùçm trïn àaá, böën phña tûúâng àaá
taãng. Phaãi khi trúâi nöìm, möì höi àaá toaát nhêìy nhuåa, laånh nhû xùm
vaâo ngûúâi. Thïë maâ thónh thoaãng, trong voâm àaá êím ûúát, nghe vùèng
tiïëng cûúâi khuác khñch, laåi coá khi tiïëng thuát thñt khoác. Mon vaâ caái
Gaái àêëy. Treã con thò cûá vui àêëy, buöìn àêëy, nhû mûa nhû nùæng.
Mon hoãi böë:
- Böë úi! Nhaâ ta phaãi úã àêy maäi aâ?
An Tiïm àaáp:
- Chûa biïët.
Gaái hoãi böë:
- Böë úi! Nhaâ ta coá vïì Baäi Lúã nûäa khöng?
An Tiïm vuöët àuöi toác con gaái. Mon laåi hoãi:
- Böë úi! Khöng úã àêy thò röìi nhaâ ta ài àêu.
An Tiïm àaáp:
- Àúåi xem, con aå.
Trong boáng töëi àêìy húi àaá nhúáp nhaáp. Gaái nùçm vaâo loâng meå,
tiu nghóu. Mon im lùång, veã têëm tûác. Nhiïìu luác, chùèng cûúâi chùèng
khoác, hai àûáa cûá buöìn thiu nhû thïë. Vò khöng thïí hiïíu àêìu àuöi ra
sao, àûúng úã ngoaâi nhaâ traåm, ngûúâi Baäi Lúã quêy quêìn sûãa soaån trúã
vïì thò àöåt nhiïn coá lñnh àïën goåi ài, röìi àuöíi caã nhaâ phaãi chui vaâo
hêìm àaá naây. Caái gò khöng roä thò tûác khöng chõu àûúåc! Laát sau, An
Tiïm noái:
- Caác con úi, ngöìi nhñch laåi àêy böë kïí caác con nghe chuyïån
ngaây trûúác. Caác con lúán lïn chó tröng thêëy Baäi Lúã àaä thaânh laâng
xoám, caác con khöng biïët nhûäng ngaây àêìu ra Baäi Lúã gian nan chùèng
khaác mêëy höm nay úã trong nhaâ àaá naây àêu...
Chuyïån Baäi Lúã ngaây xûa... Nhûäng cêu chuyïån tung hoaânh
ngaây trûúác cuãa An Tiïm àûúåc àem kïí laåi trong caái hêìm àaá bûác böëi,
êím ûúát. Ngoaâi tûúâng, caái vui êëm giïng hai coân àûúng giúän qua.
Mon vaâ Gaái thêëy mònh ngöìi ûúáp trong muâi thúm hoa àaåi. Anh em
noá àoaán ngoaâi búâ tûúâng àaá coá cêy àaåi, muâi hoa thò khöng biïët àêu
toâa ngang daäy doåc, àêu laâ nguåc töëi, muâi hoa cûá ngoåt ngaâo àûa khùæp

núi, àïën cho têët caã moåi ngûúâi. Möåt tiïëng chim hoát anh aánh trïn
khe àaá. Röìi boáng chiïëc laá àaåi húi xö àöång, vúân lïn tûúâng möåt chuát
nùæng nhaåt. Möåt con chim baåc maá nho nhoã vûâa nhuán chên nhaãy
qua. Quaã nhiïn laâ muâa naãy löåc coân àûúng húán húã thêëp thoaáng
ngoaâi kia. Cêu chuyïån kyâ thuá böë kïí caâng mï maãi, chúân vúân nhû
böng hoa lêëp loá trïn vaách àaá. Ngaây êëy, söng Caái chûa hiïìn nhû bêy
giúâ. Muâa nûúác àïën, söng cûá reáo êìm êìm, thuác lïn thuác xuöëng tûâng
taãng nûúác, taãng àêët. Chó möåt thoaáng maâ nhûäng con nûúác àaä huâng
huåc ngoaåm xuöëng àûúåc caã möåt caánh baäi. Àêët vaâ nûúác vaâo trêån giaáp
laá caâ. Ngûúâi cûáu àêët rêìm rêìm keáo ài vaác àaá neám xuöëng àaánh nhau
vúái nûúác. Coá luác nûúác thuác dûä, queát saåch àaá, àuöíi moåi ngûúâi phaãi
baåt vaâo nuái. Nûúác vêîn àuöíi theo uâa lïn, ngêåp traân lan. Nhûng con
ngûúâi caâng toã ra kiïn gan. Nûúác khöng thïí dêng maäi. Àïën möåt luác
nûúác cuäng phaãi moãi, nûúác ruát xuöëng, thïë laâ ngûúâi laåi luä lûúåt hoâ
nhau vaác àaá xö ra, neám xuöëng chùån söng. Cûá thïë, dùçng dai nùm
naây sang nùm khaác, giûä tûâng saãi àêët, phaãi, tûâng saãi àêët, múái nïn
àûúåc caái Baäi Lúã truâ phuá bïn söng ngaây nay. Mon nùçm göëi lïn àêìu
göëi böë. Cêu chuyïån hay àaä xua khöng cho cún buöìn nguã àêåu
xuöëng. Àöi mùæt cûá thao laáo. Gaái thò thao thûác hoãi meå: nïëu ngaây êëy
con maâ àûúåc ài neám àaá chùån nûúác luä thò hoân àaá con vaác coá to bùçng
taãng àaá vaách hêìm naây khöng? An Tiïm noái:
- Caác con aå, khöí thïë nhûng vêîn söëng. Búãi vò con ngûúâi coá laá
gan.
Mon àõnh hoãi, laåi thöi. Cho àïën luác ài nguã, Mon múái hoãi cêu
êëy:
- Laâm thïë naâo böë coá àûúåc caái gan?
An Tiïm noái:
- Con aå, böë seä kïí chuyïån böë ngaây xûa cho caác con nghe.
Laåi àïën nhûäng àïm nghe böë kïí chuyïån thuúã beá cuãa böë. Tiïëng
tröëng àöìng êåp ònh xa xa. Àïën luác àaä buöìn nguã dñp hai mùæt laåi maâ
coân nghe tiïëng tröëng vaâ tiïëng soáng trong cêu chuyïån traâo lïn. ...
Cho àïën bêy giúâ, khi nhúá laåi thuúã êëy, bïn tai An Tiïm cuäng
coân vang tiïëng nûúác vöî. Múái sinh ra, An Tiïm úã búâ biïín. Nhûäng
àúåt soáng cao luâ luâ tûâ ngoaâi khúi chaåy vaâo, vûâa chaåy vûâa gaâo, êåp
xuöëng, muöën löi ngay thùçng beá ra khúi. Nhûng thùçng beá vêîn baám
àûúåc vaâo àêët. Thùçng beá vêîn lang thang söëng trïn doåc biïín Àöng.
An Tiïm lúán lïn, cha meå mêët tûâ luác ùém ngûãa, khöng biïët mònh laâ

ÀAÃO HOANG 25
ai. Nhûäng choâm xoám ven biïín àaä chuyïìn tay nhau nuöi thùçng beá.
Múái àêìu thò ai cuäng coá loâng thûúng. Nhûng sau vò möîi ngûúâi àïìu
phaãi àïm ngaây maãi miïët ài àêm caá, ài goä haâ, goä ngao kiïëm miïëng
ùn, thïë laâ thùçng beá cûá boâ ài vú vêín, ngûúâi phaãi àöíi tay nuöi, ngûúâi
naây vûát cho ngûúâi khaác. Coá ngûúâi khöng muöën nuöi, àem boã noá ra
baäi cho soáng liïëm ài. Coá ngûúâi thûúng, laåi ra ùém vïì. Böìng bïình
giûäa caái söëng caái chïët nhû thïë, thùçng beá traãi gian truên tûâng ngaây,
vûâa lúán lïn, vûâa lûu laåc, ài nhiïìu quaá àïën nöîi trñ nhúá moãng manh
cuãa noá khöng coân nhúá àûúåc höm qua, nùm qua úã àêu nûäa. Quaäng
mûúâi tuöíi, traåc nhû Mon, nhû Gyåi -nhû tuöíi caác con bêy giúâ, bùçng
tuöíi êëy, beá An Tiïm àaä daây daån lùæm, khùæp mònh àaä tröí chaâm vùçn
veâo, xaám xõt, àïí hùçng ngaây xuöëng moâ caái ùn dûúái nûúác thò caá mêåp,
caá trònh khoá nhòn thêëy maâ àuöíi bùæt ùn thõt. Coá möåt lêìn, beá An
Tiïm cùæp xôa ra biïín àêm caá. An Tiïm búi möåt húi ra ngoaâi khúi,
röìi lùån xuöëng. Muöën àûúåc caá to phaãi tòm chöî nûúác sêu. Dûúái nûúác,
múã mùæt tòm caá trong aánh saáng vaâng choáe. Möåt àaân caá mêåp ngûãi
thêëy húi ngûúâi, xöåc àïën. Nhûäng caái miïång caá mêåp hoaác ra bùçng caái
chiïng, àoã nhû maáu, rùng xñt luãa tuãa nhoån hoùæt, coá thïí cùæn àöi, coá
thïí nuöët chûãng ngûúâi. An Tiïm quêîy nhû con caá mùng beá nhoã,
giûäa cún gêìm gaâo cuãa àaân soái nûúác. Bònh tônh, An Tiïm vûâa búi
luâi, vûâa giú xôa lïn chöëng àúä. Möåt caái miïång caá mêåp àoã lûâ ngoaåp
túái, chôa rùng, bõ luön möåt xôa. Con caá nghiïng ngûúâi, nhaão ra.
Mêëy caái möìm maáu khaác nhêu nhêu àïën. Vûâa àêm con naây trûúác
mùåt, con khaác àaä xöng àïën àúáp àùçng chên. An Tiïm thoùæt co chên,
quay xôa laåi, àêm suöët... Cûá vuâng vêîy túi búâi thïë, dêìn dêìn, An
Tiïm luâi vaâo àûúåc chöî caån. Àuöíi theo muâi maáu, boån caá mêåp löìi mùæt
troân xoe, caâng say maáu. Nhûng àaä vaâo túái núi nûúác nöng nöíi gúâ
lûng lïn röìi, àaân caá mêåp khöng daám theo nûäa, cûá àaánh soáng êìm
êìm teá nûúác lïn.
An Tiïm loáp ngoáp boâ vaâo búâ. Bõ nhûäng caái àuöi caá mêåp taát
vaâo, bêëy giúâ An Tiïm múái nhòn thêëy khùæp ngûúâi bêåt maáu, chaãy
roâng roâng, àoã xaám. Nhûng tay vêîn cêìm caái xôa. An Tiïm lúán lïn
giûäa nhûäng hiïím ngheâo êëy. Trong caái chïët maâ khöng chïët, thò caái
söëng phaãi maånh. Mon vaâ Gaái cûá nñn húi, nhõn thúã, daán mùæt lïn
nhòn böë, loâng àêìy kñnh troång, khêm phuåc. Bêy giúâ thò quïn hùèn
mònh àûúng ngöìi trong nhaâ àaá. Hai àûáa treã thaã mònh vaâo nhûäng
tûúãng tûúång mïnh möng tuöíi thú cuãa böë àûúng kïí, coá caá mêåp, coá
xôa muäi àöìng sùæc nhû nûúác, coá àïm trùng nguã trïn taãng àaá maát
rúåi, coá boáng sao nhû nhûäng caái hoa àeân rúi xuöëng chên trúâi, coá
miïëng caá tûúi ngoåt thúm, coá bûúác chên len loãi ài trïn búâ caát maäi

àïën têån cuöëi trúâi. Hïët ngaây sang àïm, böë vêîn kïí chuyïån. Tiïëng con
chim mï nguã böîng hoát trïn vaách àaá àoång laåi trong aánh trùng. Röìi
möåt con chim gaáy naâo, tûúãng trúâi saáng, tiïëng cuác cu cuãa noá vui hùèn
lïn. Àïën möåt ngaây kia, vua cha xuöëng böå Ninh Haãi múã höåi thi caây.
Nhaâ vua cuäng caây thi vúái dên caác coäi múái àïën àêëy phaá àêët. An
Tiïm chó àûáng cao ngang ngûåc ngûúâi lúán, àaä àïën höåi. Chùèng nhûäng
thïë, An Tiïm caây vûâa nhanh vûâa chùæc, àûúåc nhaâ vua thûúãng luåa,
cho àûáng ngang haâng nhûäng ngûúâi caây gioãi. Sau àoá, nhaâ vua goåi
An Tiïm àïën, röìi cho theo vïì kinh àö. ... Chúåt nghe gaâ nhaâ ai le te
gaáy sang canh ngoaâi àêìu tûúâng àaá, Mon hoãi böë:
- Vïì kinh àö röìi sao nûäa, haã böë?
- Vaâi nùm sau, ài àùæp nuái trõ thuãy úã Baäi Lúã.
- AÂ ài àaánh nhau vúái trêu thêìn úã söng Caái...
- Böë chó úã bïí Àöng àïën nùm êëy nhûng nghôa cêu chuyïån gian
truên êëy thò coân daâi suöët àúâi, caác con aå. Caái nghôa laâm ngûúâi, coá
chñ thò nïn.
Gaái ngêîm nghô, buöng möåt cêu khöng àêìu àuöi:
- Bêy giúâ, böë aå.
An Tiïm cûúâi, quen tay xoa múá toác àuöi boâ nhoã mûúát, lûa
thûa trïn àêìu con gaái. An Tiïm noái nhû ùn yá vúái cêu noái àûát quaäng
cuãa con gaái:
- Phaãi, nhû bêy giúâ. Trong böën bûác tûúâng àaá, maâ khöng buöìn,
vêîn coá tiïëng cûúâi, caác con vêîn cûúâi. Tûúâng àaá coá daây mêëy cuäng
khöng giûä nöíi chên con ngûúâi àêu.
Gaái baão meå:
- Thïë thò meå àûâng buöìn, meå aå.
Naâng Hoa cuäng phaãi cûúâi:
- Múái thêåt böë naâo con êëy!
Mon noái:
- Bêy giúâ àïën lûúåt meå kïí chuyïån!
Naâng Hoa laåi kïí chuyïån cöí tñch trêìu cau cho caác con nghe.
Chuyïån kïí àïën chöî ngûúâi em hoáa hoân àaá, ngûúâi anh hoáa cêy cau,
vúå ngûúâi anh thaânh dêy trêìu khöng leo cêy cau, thò Mon vaâ Gaái

ÀAÃO HOANG 27
àïìu buâi nguâi thûúng. Gaái rúm rúám nûúác mùæt. Cuäng tûâ luác êëy, caãm
thêëy anh em caâng quyá mïën nhau hún.
Taãng saáng höm êëy, nghe ngoaâi tûúâng coá tiïëng êìm êìm, röìi
tiïëng kïu khoác rêm ran luác xa luác gêìn. An Tiïm àûáng dêåy, aáp tai
ra phña khe húã. Cuäng khöng hiïíu chuyïån gò àûúng xaãy ra ngoaâi
kia. Khi àoá, ngoaâi caác phûúâng dên caâng ngaây caâng xön xao tûâ luác
loang caái tin caã nhaâ öng An Tiïm bõ bùæt boã nguåc. Ngûúâi thêåt thaâ
nhû àïëm cuäng phaãi nghô ra àêy laâ thuã àoaån cuãa boån àöåc aác, maâ thïë
naâo cuäng coá baân tay quan laåc tûúáng böå Vuä Ninh vaâ böå Hoaâi Hoan,
hai öng quan naây coân àûúng cay àùæng vò nöîi mêët mùåt trong chuyïån
giêåt giaãi vûâa röìi. Chùèng bao lêu, tiïëng àöìn caã nhaâ An Tiïm bõ boã
nguåc àaä dêåy khùæp. Laåi thïm, nhûäng ngûúâi Baäi Lúã tûå dûng mêët
chuã, haâng trùm ngûúâi ngaây naâo cuäng lang thang ài nghe ngoáng.
Hoå ài ngú ngaác, tiu nghóu nhû ngûúâi coá töåi, nhû gaâ con laåc meå.
Caâng laâm cho caã trong thaânh ngoaâi nöåi àöång loâng thûúng vaâ thïm
tûác nhûäng keã haåi ngûúâi. Cún giêån cuãa moåi ngûúâi möîi luác möåt tùng.
Cêu chuyïån kñn khöng coân ai gheá tai thò thaâo vaâ khöng chúâ àúåi
àûúåc nûäa. Nhûäng tiïëng öìn aâo àöi luác vùèng vaâo têån khe àaá chñnh laâ
tiïëng hoâ heát, kïu khoác cuãa ngûúâi kinh àö cùm uêët vò nöîi oan cuãa
An Tiïm. Tûúãng nhû nïëu cûá caã haâng nghòn ngûúâi tuå laåi thò chùæc
khöng thïí muäi maác hay tûúâng àaá naâo caãn nöíi. Boån mûu sô baân
nhau:
- Hay laâ...
- Têu nhaâ vua cho àaây ngay noá ài.
- Phaãi.
- Cûá phao tin ngaây êëy... ngaây êëy... nhaâ vua cho quan laåc
tûúáng An Tiïm ài nhêåm chûác úã Cûãu Chên.
-...
5
Möåt súám kia, Phong Chêu coân nguã im trong laân sûúng daây.
Nhûäng ngûúâi ài moâ hïën vaâ bùæt öëc, húát töm súám trong búâ söng Caái
nhòn ra coân thêëy tûâng àoaân thuyïìn ruác muäi vaâo nhau, àöî san saát.
Thêëp thoaáng aánh lûãa nêëu nûúác uöëng súám úã àêìu khoang naâo àoá vûâa
chúåt loá aánh lïn laåi bõ vuâi ngay vaâo muâ sûúng trùæng xoáa vûâa xuöëng
têån mùåt nûúác, laâm cho caái bïën súám caâng hiu hùæt hún. Giûäa luác êëy,
coá saáu chiïëc thuyïìn to lêìn lûúåt rúâi bïën, ïm nhû biïën ài. Thuyïìn

naâo cuäng àöëc saâo àêíy lùèng lùång xuöi ra àïën giûäa doâng muâ sûúng
múái àöång cheâo. Àêëy laâ àoaân thuyïìn aáp giaãi caã nhaâ An Tiïm ài biïåt
xûá. Vúå chöìng An Tiïm vaâ hai con loá àêìu lïn khoang thuyïìn nhòn
laåi caái bïën vêîn àang coân nguã trong laân sûúng thêëp boåc hai bïn búâ
nûúác, chó thêëy nhêëp nhö ngûúâi lêìm luäi moâ hïën vaâ nhûäng con vaåc ài
ùn àïm vïì. An Tiïm caãm thêëy buâi nguâi, khi nhúá rùçng cuäng cûá
ngûúåc con söng Caái, cheâo àöå thaáng roâng thò túái vuâng Baäi Lúã. Ba Vò
nuái nhoån hoùæt trïn àónh Taãn Viïn àöëi nhau vúái bïn kia ba gúâ nuái
Tam Àaão xanh thêîm, tröng cuäng àoaán biïët cûá theo doâng söng Caái
naây lïn seä qua Baäi Lúã, dûúái chöî xanh xanh êëy laâ àêët Baäi Lúã. An
Tiïm cûúâi, noái:
- Mònh aå, hún mûúâi nùm trûúác, vúå chöìng ta lïn ngûúåc ài múã
àêët, bêy giúâ thò xuöëng xuöi, cuäng ài múã àêët...
An Tiïm troã tay baão hai con:
- Nhaâ ta trûúác úã àùçng sau laân sûúng kia.
Trong têm trñ hai ngûúâi lúán, Baäi Lúã hiïån ra, lêîn löån nhûäng
neát buöìn. Mon vaâ Gaái àûúng thñch chñ. Treã con úã caån, möîi khi àûúåc
cûúäi lïn nûúác, bao giúâ cuäng vui. Chó möåt búi cheâo àêíy con thuyïìn
xa vaâi saãi, àaä ra veã phong caãnh àöíi khaác röìi. Bêëy giúâ, àónh cao trúâi
trong, mùåt nûúác coân múâ sûúng. Mon noái:
- Moåi khi con tröng thêëy khoái thöíi cúm súám Baäi Lúã bay xuöëng
söng cuäng thaânh sûúng daây thïë naây.
Gaái laå luâng nhòn nhûäng àaân vaåc ài ùn vïì bay leã teã trïn doâng
söng tan sûúng, phuát chöëc àöi caánh vöî nhõp nhaâng àaä loang loaáng
chêëp chúái àêìy aánh nùæng, caâng bay caâng xa. Chùèng bao lêu, saáu
chiïëc thuyïìn giûúng buöìm bùng bùng xuöi trïn doâng cûá möîi luác
möåt lúán, hai bïn búâ caâng tñt tùæp. Böîng àùçng àuöi, hiïån ra möåt chiïëc
àoâ doåc nhoã nhû chiïëc laá tre, vun vuát àuöíi theo. Àaä sang ngaây thûá
hai rúâi bïën. Àuáng ngaây maâ ngûúâi kinh àö àaä nghe àöìn höm êëy
quan laåc tûúáng An Tiïm ài nhêåm chûác. Ngûúâi tiïîn quan laåc tûúáng
keáo uân uân ra bïën söng Caái. Àïën saáng àaä àöng àùåc khùæp ven söng.
Nhûng chúâ àïën trûa, röìi chiïìu cuäng khöng thêëy gò. Bïën quan
thuyïìn beâ xuöi ngûúåc vaâ ra vaâo aáp maån chen chuác kñn mùåt nûúác.
Ngûúâi ra tiïîn cûá ài hoãi thùm maäi, cuäng khöng ai biïët thuyïìn quan
laåc tûúáng An Tiïm ài nhêåm chûác úã Cûãu Chên àêåu àêu. Caác cuå giaâ
Baäi Lúã lo lùæng:
- Coá khi chuã tûúáng ài röìi.

ÀAÃO HOANG 29
Möåt cuå noái:
- Töi doâ thêëy möåt ngûúâi laái àoâ ngang noái tinh mú hai höm
trûúác coá àoaân saáu thuyïìn xuöi, nghe àöìn thuyïìn quan traãy ra cûãa
bïí.
- Thïë thò àuáng röìi. Möåt cuå thúã daâi:
- Chuyïën naây chuã tûúáng ài, laânh ñt dûä nhiïìu. Nhûng múái ài
hai höm, chùæc khöng xa.
Thïë röìi, möåt chiïëc thuyïìn nhoã rúâi bïën, vuåt ài nhû tïn bùæn.
Trïn thuyïìn, möåt cuå giaâ vaâ möåt ngûúâi trai treã, coá àuã àöì nghïì lûúái
goä nhû chiïëc thuáng cêu àûúåc con nûúác àûúng xuöi maånh. Chùèng
bao lêu àaä bùæt kõp àûúåc àuöi àoaân thuyïìn chúã An Tiïm. Caái
thuyïìn nhoã khön ngoan khöng aáp vaâo haâng thuyïìn trïn àêìu, cuäng
khöng àïën bïn thuyïìn cuöëi, maâ hoå cheâo gheá túái chiïëc thuyïìn thûá
nùm, kïì ngay dûúái àuöi laái. Bêëy giúâ nûúác àûúng cûä lúán, laåi àûúåc
gioá, nhûäng caánh buöìm coái cùng hïët goác, coân ngûúâi cheâo thuyïìn thò
àûúåc luác thong thaã thaã tay, nùçm daâi caã ra nguã trïn mui. Chó coá möîi
ngûúâi laái phaãi thûác, àûúng gaâ gûúäng àûa àêíy caái caán laái to tûúáng.
aång giaâ dûúái mùåt nûúác goåi voång lïn:
- Chuá lñnh úi!
Ngûúâi lñnh choaâng tröng ra:
- Gò thïë, cuå?
Öng giaâ noái:
- Giaâ hoãi khöng phaãi thò chuá boã ài cho, coá phaãi öng An Tiïm
trïn thuyïìn naây?
Ngûúâi lñnh trúån mùæt, àaão nhòn vöåi lïn mùåt söng phña trûúác.
Àoaân thuyïìn vêîn xuöi thùèng bùng giûäa cún gioá bêëc nhaåt nheäo coân
soát laåi cuãa nhûäng ngaây cuöëi muâa hoa bûúãi àûúng löìng löång trong
nùæng nheå, laâm cho con nûúác cûá truöìi ài àêm laåi, xön xao lïn möåt
caách kyâ laå. Ngûúâi lñnh hoãi kheä xuöëng:
- Cuå giaâ úã àêu?
- Giaâ ngûúâi Baäi Lúã.
- ...
- Giaâ ra àïën búâ söng thò nghe tin chuã tûúáng ài röìi. Giaâ naây àaä
gêìn kïì miïång löî, khöng biïët coá coân àûúåc gùåp chuã tûúáng lêìn naâo nûäa
khöng, chuá lñnh thûúng giaâ.

Ngûúâi lñnh nghe öng giaâ noái thïë thò muãi loâng. Vaã chùng, ai
ngûúâi àaä xem höåi kinh àö vûâa röìi maâ khöng mïën yïu ngûúâi Baäi Lúã!
Beân quùng caái chaäo neáo xuöëng cho chiïëc thuáng con buöåc nuáp vaâo
àuöi laái, röìi àúä öng giaâ vaâ ngûúâi treã leo lïn.
- Töi ài múâi quan laåc tûúáng laåi àêy. Naây, àûâng ai lïn mui,
thuyïìn quan tuêìn qua maâ biïët thò chïët caã.
- Daå daå... öng giaâ vûâa tröng thêëy An Tiïm, àaä rúi nûúác mùæt.
An Tiïm chó cûúâi:
- Öng laäo chúá lo cho töi. Gian nan àïën nhû khi Baäi Lúã, thò
cuäng àïën thïë maâ thöi. Chên cûáng àaá mïìm, öng laäo aå.
Öng giaâ àûa biïëu An Tiïm möåt àöi giaây coã vaâ möåt chiïëc noán
laá coå.
- Àêy khöng phaãi cuãa riïng laäo maâ laâ cuãa ngûúâi Baäi Lúã tiïîn
chên chuã tûúáng. Vêåt thò thûúâng, nhûng quyá úã loâng, xin chuã tûúáng
giûä cêín thêån, coá khi cêìn àïën.
An Tiïm toan noái:
“Khi xuöëng thuyïìn, àïën luác gaâ gaáy sùæp ài, boån quan quên coân
khaám gùæt khaám kyä tûâng neåp aáo, khöng cho mang gò theo, cöët haäm
ta vaâo chöî chïët", nhûng An Tiïm laåi khöng noái nhû thïë. An Tiïm
baão öng laäo:
- Nhûäng ngûúâi êëy khöng hiïíu àûúåc ta. Khaám thò khaám,
phoãng thûã àem ài möåt maãy thoác, möåt maãy haåt vûâng thò coá khoá nöîi
gò! Nhûng ta khöng mang, ta nhêët quyïët khöng khuêët têët, khöng
mang. Con ngûúâi nûúng tûåa úã baân chên baân tay naây chûá coân úã àêu.
Ta chùèng cêìn möåt maãy may gò.
Öng laäo khêín khoaãn:
- Vêåt thò thûúâng, nhûng quyá úã têëm loâng ngûúâi Baäi Lúã chuáng
töi, xin chuã tûúáng biïët cho...
Noái maäi, An Tiïm phaãi nhêån. Röìi laåi cûá tûå nhiïn vaâ söi nöíi
baân baåc, dùån doâ moåi chuyïån laâm ùn úã Baäi Lúã. Trûúác sau, An Tiïm
noái ài noái laåi:
- Phaãi tröng con nûúác maâ chùån laåi thò múái coá àêët söëng àûúåc,
baão nhau thïë.
- Chuã tûúáng àûâng lo, bao nhiïu nùm nay ngûúâi Baäi Lúã ta àaä
biïët ngùn luä lêëy àêët söëng.

ÀAÃO HOANG 31
Nhûng An Tiïm vêîn khùæc khoaãi. Buöìn nhû chim lòa àaân,
nhû töí ong vúä, ong mêët chuáa. Mùåt trúâi àaä gaác nuái. Chiïìu múâ múâ
trïn söng. An Tiïm vaâ öng giaâ cuâng ngûúâi treã Baäi Lúã vêîn ngöìi troâ
chuyïån, chûa núä chia tay.
Böîng coá tiïëng quaát dûúái loâng söng vang lïn:
- Thuyïìn naâo àêy?
Luác êëy àûúng buöíi tuêìn chiïìu. Thêëy coá caái thuáng laå buöåc vaâo
thuyïìn lúán, boån lñnh tuêìn quaát hoãi. Ngûúâi lñnh laái thuyïìn vöåi baão
An Tiïm lui vaâo trong khoang. Röìi ngûúâi lñnh cêìm hai caái gioã to,
nhuáng nûúác, neám lïn vai cho ngûúâi trai treã vaâ öng giaâ. Sau àoá, hai
ngûúâi treâo xuöëng. Nhû ngûúâi àaánh caá trïn söng. Ngûúâi lñnh noå
ngöìi laái thuyïìn, thoâ àêìu ra ngoaâi cûãa, àuãng àónh, tay gaåt laái miïång
noái voång ra, traã lúâi boån lñnh tuêìn:
- Goåi phûúâng chaâi lïn àöíi caá àïí ùn lêëy sûác cheâo àïm àêëy!
- Àaä bêím quan chûa?
- Chó àöíi caá ùn thöi, viïåc gò phaãi bêím.
- Khöng àûúåc, khöng àûúåc.
Chiïëc thuyïìn canh cheâo lûúát lïn, ài baáo quan.
Thêëy thïë, ngûúâi lñnh buöng ngay tay laái röìi hêëp têëp nhaãy
theo xuöëng chiïëc thuyïìn cuãa hai ngûúâi Baäi Lúã. Ngûúâi lñnh êëy súå
quan àïën khaám thò coá khi phaãi töåi, àaä boã tröën. Chiïëc thuyïìn nhoã
àûúåc cúãi dêy tröi bùng ra giûäa doâng, caã ba ngûúâi cuâng cheâo lêín
nhanh vaâo sûúng muâ àaä bùæt àêìu giùng trïn mùåt söng röång. Laát
sau, úã àoaân thuyïìn, mêëy caái thuáng chúã lñnh àaä êåp túái. Hoå lïn
thuyïìn thêëy vúå chöìng con caái An Tiïm vêîn bònh thûúâng ngöìi trong
khoang caái. Nhûng hoãi àïën ngûúâi laái luác naäy vûâa àöëi àaáp thò khöng
thêëy. Böën phña mùåt nûúác muâ mõt röìi. Caã toaán cheâo thuyïìn êëy phaãi
àoáng göng vaâo cöí, lêåp tûác bõ àiïåu sang tuâ giam trong gian àaáy
thuyïìn khaác. Àoaân thuyïìn xuöi roâng raä hún mûúâi ngaây thò ra àïën
cûãa biïín. Nhòn ngûúåc laåi, khöng coân biïët nuái Taãn Viïn, nuái Tam
Àaão úã àêu. Röìi coá àïën mêëy ngaây nûäa, vêîn chó thêëy nûúác àoã xuöåm
nhû ài trong söng. Àêëy laâ vò phuâ sa úã cûãa söng Caái tuön ra ngaây
àïm böìi biïín thaânh nhûäng sûúân caát non lïnh laáng maâu àoã son. Xa
xa, nhûäng vuâng nêëm àaá àoã hùæt nhû aánh hoaâng hön. Nhûäng baäi
hêìu lúãm chúãm giöëng nhûäng böng hoa àaá vûâa núã vûâa chuyïín àöång.
Cûãa söng àaä luâi laåi, man maác dêìn dêìn, röìi coá möåt luác, tröng laåi,
chùèng thêëy àêët quï àêu, àïën khi ngûúác ra trûúác mùåt thò chó coân

möåt trúâi möåt nûúác vúái tûâng àúåt soáng nguöìn daâi nhû nhûäng con trùn
quùng mònh, vaâ tûâng àúåt con moâng, con sïëu bay thaânh àaân trïn
trúâi cao. Bêëy giúâ àaä vaâo muâa nùæng, nhûäng àaân moâng, àaân sïëu ài
traánh reát bay rúåp vuâng biïín trúã vïì phûúng bùæc. Lêìn àêìu tiïn, anh
em Mon tröng thêëy biïín. Coân àûúng ngú ngaác, nhûäng cún gioá
maånh àaä thöíi túái, muöën laâm bay ngûúâi xuöëng nûúác. Tûâ luác êëy, nöîi
nhúá àêët cûá bêng khuêng day dûát hai anh em. Nhûäng dêëu vïët sau
cuâng cuãa muâa hoa coân soát laåi cuäng àaä lùång leä qua. Moåi höm, coân úã
trong söng, cûá àïën chùåp töëi, khi nhûäng caánh lñnh àöíi boån cheâo thò
nhûäng tiïëng hoâ laåi röån mùåt soáng. Phaách nhêët cheâo múã maái ra
Phaách nhò chên dùåm Phaách ba reo hoâ Phaách tû búát dùåm khoan
cheâo Dö ta Dö taâ...
Bêy giúâ, chùåp töëi im bùåt. Nhûäng ngûúâi lñnh cheâo thuyïìn ra
biïín súå khöng daám cêët tiïëng hoâ nûäa. Trïn mùåt biïín, ngaây àïm
chuyïín àöång nhûäng cún gioá lúán baáo hiïåu trêån baäo àêìu muâa coá thïí
thöíi àïën, laâm vêåt vaä mïåt nhoåc caã ngûúâi vaâ thuyïìn. Vûâa möåt tuêìn
trùng. Àaä sang vuâng biïín xanh nhû laá vaâ tûâ àêy, chó coân nhûäng
thùm thùèm buöìn baä thïë. Möåt höm, thêëy boáng chim rêåp rúân àêìu
thuyïìn, röìi bay trúã laåi. An Tiïm noái:
- Thïë laâ ta ra àaä xa lùæm.
- Sao böë biïët?
- Chim àaä bay trúã laåi àêët trong búâ röìi. Suöët àïm, àoaân
thuyïìn vaâo vuâng biïín phùèng lùång. Giaân sao lêëp laánh caã trïn trúâi
dûúái nûúác vaâ tiïëng nûúác oác aách goä nhõp quanh ngûúâi. Àöåt nhiïn,
gêìn saáng, Mon àûúng nguã say, böîng mï thêëy mònh ngaä vêåt maånh
vaâo bïn maån. Àïën khi thêåt sûå thêëy àau àiïëng hùèn bïn vai, múái
biïët ngaä thêåt. Luác êëy, Mon nhòn ra, caã nhaâ àaä nhöën nhaáo xö giaåt vïì
möåt phña. Chiïëc àeân bêëc quang treo trïn vaách khoang xoay troân.
Röìi vuåt tùæt. Tiïëng thònh thònh àêåp vaâo maån thuyïìn, nhû vöì nïån.
Ngay trïn àêìu, chên ngûúâi chaåy liïn tiïëp xö lïn xö xuöëng ngoaâi
mui. Tiïëng huá, tiïëng xö cuãa nhûäng ngûúâi cheâo baáo hiïåu àêíy thuyïìn
cho nhau keáo daâi röìi mêët huát vaâo tiïëng gioá, tiïëng soáng vaâ boáng töëi
gaâo theát. An Tiïm noái:
- Baäo röìi.
Vúå chöìng con caái ngöìi quêy möåt chöî trong chiïëc thuyïìn
àûúng nhêëp nhö nhaãy nhoát. Coá luác mêët àaâ, thuyïìn trûúåt tuöåt theo
chên soáng, ngûúâi nhû bõ ngaä cêy, ruöåt gan hùéng lïn. Röìi tûå dûng

ÀAÃO HOANG 33
soáng laåi aâo aâo trúã laåi, quay cuöìng, xoay con thuyïìn chong choáng.
Cún say soáng mêëy höm vûâa búát, bêy giúâ laåi nön nao.
Naâng Hoa guåc möåt goác khoang. Gaái nùçm laã. Chó coân mònh An
Tiïm ngöìi nguyïn, coá Mon baám hai tay lïn vai böë. Nhû khöng biïët
caã böën phña soáng àûúng àiïn àaão àêåp chiïëc thuyïìn. Möåt chiïëc
thuyïìn àùçng sau bõ soáng àöån nhö vuát lïn, röìi lao xuöëng, khöng
thêëy ngoi lïn nûäa. Nhûäng cún soáng ngêìm àaä lùæc vúä tan caái thuyïìn,
ngay trûúác mùæt. An Tiïm bònh tônh noái:
- Caác con aå, luác naâo tröng ra bïí, caác con cûá nhúá cêu chuyïån
Baäi Lúã böë kïí höm noå nheá. Caác con cûá nhúá chuyïån böë khi böë coân beá,
böë úã búâ bïí, ngaây naâo cuäng thêëy soáng gioá thïë naây, àïën khi lïn Baäi
Lúã, ngaây naâo trúâi àêët cuäng thûã thaách thïë naây. Àêy cuäng laåi thïë,
haâng nghòn haâng vaån con trùn bïí, con rùæn bïí, con trêu bïí àïën huác,
àïën quêën, àïën thûã laá gan caác con àêëy. Mon ngêíng àêìu, rùæn roãi hoãi
böë:
- Bêy giúâ lêëy àaá úã àêu neám noá?
An Tiïm cûúâi:
- Gioãi lùæm! Nhûng luác naây chuáng ta àûúng úã trong thuyïìn.
Bònh tônh, noá khöng thïí laâm gò àûúåc. Noá khöng thïí hung hùng maäi
thïë àêu.
- Taåi sao vêåy?
-Soáng to khöng thïí to maäi. Coá luác soáng cuäng phaãi moãi, phaãi
ruát chaåy maâ ta thò vêîn nhû thûúâng. Con cûá chuá yá maâ xem. Trúâi àaä
múâ saáng, Mon tröng ra ngoaâi mùåt biïín, thêëy haâng nghòn vaån con
thuãy quaái xaám sò hung hùng dûång àûáng lïn, nanh vuöët trùæng xoáa.
Caái thuyïìn caâng bõ àe doåa, cûá phuát chöëc bõ nhêëc böíng, phuát chöëc bõ
neám sêu xuöëng. Mon khiïëp quaá, nhùæm mùæt. Nhûng Mon laåi nhúá
chuyïån böë kïí. Nhûäng ngaây àêìu böë meå àïën Baäi Lúã. Nhûäng ngaây
thuúã beá tröi nöíi cuãa böë. Mùåt biïín vaâ con soáng ngaây êëy cuäng hung
túån thïë naây... maâ böë mònh vêîn maånh khoãe.
Thïë laâ Mon baão Gaái:
- Àûâng nhùæm mùæt, àûâng súå, em aå!
Mon cûá múã mùæt trên trên nhòn qua caái löî öëng tre cûãa khoang
bùçng baân tay. Möîi lêìn thuyïìn bõ vuâi trong soáng, soáng ngêìm lùæc
thuyïìn kïu rùng rùæc, nûúác aâo qua mui, laåi phun öåc vaâo nhû múã
cöëng. Mon khöng súå, Mon cûá nhòn. Mon khöng súå! Nhû böë ngaây

trûúác. Khöng súå! Quaã nhiïn, àïën chiïìu, nhûäng laân soáng dûä dêìn
dêìn thu mònh laåi, biïën àêu mêët. Biïín laåi bêng khuêng, hiïìn hêåu.
öì, soáng cuäng phaãi coá luác moãi, thïë thêåt. Möåt höm, An Tiïm noái:
- Sùæp àïën àaão.
- Sao böë biïët?
- Soáng cûá lùn tùn luác nhoã luác to, soáng vûúáng búâ àùçng kia röìi
maâ.
Àïën chiïìu, thêëy nöíi lïn ngang mùåt möåt vïåt àen lúãm chúãm
daâi. Mon hoãi böë:
- Àaão naây a?
- Coá nheä thïë.
Mon böîng thêëy caái àaão naây cuäng thûúâng thöi. Àùçng xa, Mon
thêëy mònh àûáng lïn, cao hún caã hoân àaão luác êëy chó deåt àeát bùçng súåi
chó trïn mùåt nûúác. Mon hoãi böë:
- Àaão naây coá ngûúâi úã khöng aå?
An Tiïm nhòn con, ngêìn ngûâ, röìi noái:
- Böë chûa biïët. An Tiïm khöng ngú ngaác, cuäng khöng thú thúái
nhû caác con. An Tiïm trêìm ngêm. Thïë laâ cuöåc àúâi sùæp sang khuác
khaác. An Tiïm lùång nhòn búâ àaão xaám daâi, laånh leäo dêìm chên trong
nûúác vaâ sûúng muâ. Mùåt biïín àuân lïn nhûäng cún gioá àöåt ngöåt, àêíy
àoaân thuyïìn lûúát nhanh vaâo boáng töëi run rêíy, baåt vïì phña caái àaão
hoang.

Dao hoang 585

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (16)

Similar to Dao hoang 585

Similar to Dao hoang 585 (20)

Dao hoang 585