NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỬ NGHIỆM ĐÔNG TRÙNG HẠ THẢO TRÊN TẰM DÂU TẠI 3 TỈNH SƠN LA, ĐIỆN BIÊN, LAI CHÂU
1. i
LỜI CẢM ƠN
T ự ệ ề , ợ ự
ỡ ớ ủ ể ủ ệ V
T - ọ ộ
ế ớ ự ỡ ủ
ọ ự ỡ ề ủ
ọ ệ – TS. ù T Tù ( Y ợ , ọ ộ );
T ể k Y ợ , ọ ộ , V ệ ợ ệ - ộ Y ế,
ọ ợ ộ , V ệ T ự ẩ ứ , Biotrade - T T ể
T S ọ V ệ , ổ ầ ợ , ợ
khoa DK Pharma, TS V (
, , U ), ù ể
ỡ ề ệ ợ ự ệ
ề
X ợ ọ ự ỉ ị , ề ệ ỡ
ủ ể ở , ở ệ T T, ở Y ế ở
ó 3 ỉ S , ệ
X ọ ể ệ , ọ ệ
T, T SV ù ị ứ T ỉ
ị , ề ệ ỡ ề ủ ụ , ở
ự ể ề ự ệ ợ
ề ợ ự ủ ộ, ỡ ệ ọ ề ệ ợ
ủ ủ ệ , ể , ộ S - , ọ
T ; Sự ỡ ủ ộ ề ể ệ
ự ệ ề
q ý á ó!
S La, á 9 ăm 2017
C
TS. P ạ Vă N ã
2. ii
MỤC LỤC
MỞ ẦU........................................................................................................................................1
2 ụ ứu....................................................................................................3
3. Nộ ứu ...................................................................................................3
PHẦN 1: TỔNG QUAN..............................................................................................................4
1 1 Tổ ề ù ..................................................................4
1.1.1. ớ ệ ...................................................................................................................4
1 1 2 ặ ể ọ ủ Cordyceps militaris ........................................................6
1 1 3 ị ợ ệ ủ Cordyceps militaris...................................................................9
1.1 4 ứ ồ C. militaris ế ớ V ệ ................................12
1.2. ặ ể ự , ế, ộ ủ ệ , , S ...............................18
1.2.1. Tỉ ệ ....................................................................................................................18
1 2 2 Tỉ ......................................................................................................20
1.2.3. Tỉ S ........................................................................................................................23
PHẦN 2: VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................29
2 1 V ệ ứ , ó , ế ị..................................................................................29
2 1 1 V ệ ................................................................................................................................29
2 1 2 ó ết bị.............................................................................................................29
2 2 ứ .......................................................................................................29
2 2 1 ề , ..........................................................................................29
2 2 2 ó ực nghiệm......................................................................................30
2 3 T í ệ ......................................................................................................47
2 3 1 T ệ .................................................................................................................47
2 3 2 X í ệ ........................................................................................................................48
PHẦN 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN.......................................................49
3 1 Ặ IỂM CỦA NẤM C. militaris NBRC 100741.....................................................49
3.1.1. ế ứ ặ ể ể ủ C. militaris NBRC 100741
........................................................................................................................................................49
3.1.2. Kết qu t ó ếu t ở ến t o nguồn gi ng n m C. militaris cung
c ù th ữ gi ng.....................................................52
3 1 3 ĩ ............................................................................................................57
3. iii
3 2 ẾT UẢ IÊ ỨU XÂY Ự UI TRÌ UÔI TRỒ Ấ
C. militaris Ở UI Ô Õ T Í IỆ ......................................................................59
3.2.1. Kết qu ứ ở , ển của n m C. militaris ể bột nhộng
tằm..................................................................................................................................................59
3.2.2. Kết qu t ếu t ở ến sự ở ển của n m
C. militaris ể tự ( ằm/nhộng tằ )...............................................................82
3.2.3. Kết qu ịnh th ểm thu ho ù th o C. militaris
...............................................................................................................................................98
3 2 4 ồ ùng h th o C. militaris ở í ệm....104
3.3. KẾT QUẢ IÊ ỨU XÂY Ự UI TRÌ UÔI TRỒNG NẤM
Cordyceps militaris NBRC 100741 Ở UI Ô I T.........................................................108
3 3 1 ng n m NBRC 100741 C. militaris NBRC 100741 ể
........................................................................................................................................108
3.3.2. Sự ở ển của NBRC 100741 ở pilot sau khi xu t hiện thể qu t i
í ệm........................................................................................................................108
3.3.3. Sự ở ển của NBRC 100741 ở ện hệ
sợi t í ệm.............................................................................................................113
3.3.4. Sự ở ển của NBRC 100741 ở y gi
ể t í ệm.......................................................................................................117
3.3.5. ù th o Cordyceps militaris ...........................121
3.4. IÊ ỨU XÂY Ự UI TRÌ UÔI TRỒ Ấ C. militaris Ở UI
Ô Ộ I Ì ...................................................................................................................125
3 4 1 ễ ế ế ừ 10/2015 - 9/2016 ị ể ứ ........................125
3 4 2 ng n m Cordyceps militaris R 100741 y NBRC 100741 ể
bột nhộng tằm..............................................................................................................................128
3.4.3. Sự ở ển củ ù th o NBRC 100741 t ộ
ể qu t i PTN............................................................................................128
3.4.4. Sự ởng củ ù th o NBRC 100741 t ộ
thiện hệ sợi ở í ệm.................................................................................................134
3.4.5. Sự ởng ển củ ù th o NBRC 100741 t i hộ
khi c y gi ể ở PTN.................................................................................................137
3 4 6 T ể ồ ù ợ ù ......................................143
4. iv
3 4 7 ồ ù th o Cordyceps militaris ộ ...143
3.5. IÊ ỨU XÁ Ị T À Ầ , À ƯỢNG MỘT SỐ CHỈ TIÊU
I ƯỠ VÀ ỢP CHẤT Ó ẠT TÍ SI ỌC CỦA SẢN PHẨ Ô
TRÙ Ạ THẢO C. militaris NBRC 100741.....................................................................147
3 5 1 ợ C. militaris NBRC 100741 ...............147
3 5 2 ợ C. militaris NBRC 100741 ....................................149
3 5 3 ợ ộ é C. militaris NBRC 100741.............................151
3 5 4 ợ , , β C. militaris NBRC 100741
......................................................................................................................................................152
3 5 5 ợ ộ C. militaris NBRC 100741.............153
3 5 6 ợ C. militaris NBRC 100741..............................................154
3 5 7 ợ C. militaris NBRC 100741..........................................155
3.6. HIỆU QUẢ KINH TẾ, KHẢ Ă TRIỂN KHAI ỨNG DỤ UI TRÌ UÔI
TRỒNG NẤM C. militaris TRÊ IÁ T Ể TỪ NHỘNG TẰ ÂU TẠI SƠ , IỆN
IÊ , I ÂU......................................................................................................................155
3 6 1 ầ ................................................................................................155
3 6 2 ề kh ụn ........................................................................157
3 6 3 ề thị ng......................................................................................................158
3 6 4 ệu qu kinh tế.................................................................................................159
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................................163
1. Kết lu n....................................................................................................................................163
2. Kiến nghị.................................................................................................................................164
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................................165
5. v
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Ả ởng củ ế ởng, ển của n m
C. militaris....................................................................................................................................52
Bảng 3.2. Ả ởng củ ến sự ển của n m C. militaris..................................54
Bảng 3.3. Ản ởng của nhiệ ộ ế ởng của n m C. militaris...........................56
Bảng 3.4. ợ t bổ ể bột nhộng tằm..........................................69
Bảng 3.5. T ầ ể y n m C. militaris.......................................70
Bảng 3.6. ặ ểm hệ sợi n ể 5 y ...........................70
Bảng 3.7. ể ủ ể 45
ồ .......................................................................................................................72
Bảng 3.8. Ả ởng củ ộ ẩm tới kh ể qu của n m C. militaris
ể bột nhộng tằm..................................................................................................................74
Bảng 3.9. Ả ởng của nhiệ ộ tớ ở , ển của của n m C. militaris
ể bột nhộng tằm..................................................................................................................76
Bảng 3.10. Ả ởng củ è è ởng,
ển của thể qu n m C. militaris ể bột nhộng tằm...........................................78
Bảng 3.11. Ả ởng củ ộ ự ở , ển của thể qu n m
C. militaris ể bột nhộng tằm........................................................................................81
Bảng 3.12. Ả ởng củ ứ ễm n m C. militaris ế ở ,
triển của nhộng/tằ ...............................................................................................................83
Bảng 3.13. Ả ởng tuổi của nhộng tằ ến việ ể qu n m C. militaris....88
Bảng 3.14. Ả ởng của nhiệ ộ tới kh ở , ển thể qu
ợng adenosin, cordycepin của n m C. militaris ộng tằ ................................90
Bảngng 3.16. Ả ởng củ ộ ẩm tới kh ể qu của n m NBRC
100741 ộng tằ .........................................................................................................92
Bảng 3.17. Ả ởng củ è è ng93 ự
ể qu của n m NBRC 100741 ộng tằ .....................................................93
Bảng 3.18. Ả ởng củ ộ ự ể qu của n m NBRC
100741 ộng tằ ........................................................................................................95
Bảng 3.19. Ả ởng của gi ng tằ ến kh ể qu n m NBRC 100741
........................................................................................................................................................96
6. vi
Bảng 3.20. ợ in trong thể qu NBRC 100741 nhộng tằm
é ộng tằ é ................................................................................................97
Bảng 3.21. Chiề ng của thể qu C. militaris ở ể ởng......98
Bảng 3.22. ợ ể ở ể ở
.......................................................................................................................................99
Bảng 3.23. Sự ổi kh ợ , í ớ , c của thể qu NBRC 100741 sau khi
s y trong tủ s ( )...........................................................................100
Bảng 3.24. ợ ể qu của n m C. militaris theo
y trong tủ s ...............................................................................102
Bảng 3.25. ợ ể R 100741
.......................................................................................................................................103
Bảng 3.26. Sự ổ ợ ể ù ớ
ề ệ ế ..........................................................................103
Bảng 3.27. ặ ể ở , ển của n m C. militaris NBRC 100741 ở
pilot sau khi xu t hiện thể qu t í ệm................................................................109
Bảng 3.28. ặ ể ở , ển của n m NBRC 100741 ở lot sau khi
ện hệ sợi t í ệm......................................................................................113
Bảng 3.29. ặ ể ở , ển của n m NBRC 100741 ở
c y gi ể t í ệm................................................................................117
Bảng 3.30. Diễn biến th i tiết từ 10/2015-9/2016 t ị ể í ệm...........126
Bảng 3.31. ặ ể ởng của thể qu ù th o C. militaris NBRC
100741131 t i hộ t hiện thể qu t i PTN............................................131
Bảng 3.32. ặ ể ởng củ ù th R 100741
thiện hệ sợi ở PTN....................................................................................................................135
Bảng 3.33. ặ ể ở , ển củ ù th o NBRC 100741 t
hộ y gi ể ở PTN......................................................................140
Bảng 3.34. T ầ , ợ t ch ó ể qu ể Nhiệ ộ tự
, o............................................................................................................142
Bảng 3.35. ợ ệ ợ ể C. militaris
NBRC 100741 ề ệ í ệ .......................................................147
Bảng 3.36. ợ ệ ợ ể C. militaris ở ề ệ í
ệ .......................................................................................................................150
7. vii
Bảng 3.37. ợ é ệ ợ ể C. militaris ở ề ệ í
ệ .......................................................................................................................151
Bảng 3.38. ợ , , β ệ ợ ể ủ
R 100741 ở ề ệ í ệ .............................................................152
Bảng 3.39. ợ ộ ệ ợ ể C. militaris
R 100741 ề ệ í ệ .......................................................153
Bảng 3.40. ợ ệ ợ ể C. militaris NBRC 100741 trong
ề ệ í ệ c nhau...........................................................................................154
Bảng 3.41. ợ ệ ợ ể C. militaris NBRC 100741 trong
ề ệ í ệ ...........................................................................................155
Bảng 3.42. í ầ ự ồ T T t i 3 tỉnh S ,
ệ , ...................................................................................................................156
Bảng 3.43. Tổng hợ ề kh ụ ồ T T i 3
tỉ S , ệ , ..............................................................................................157
Bảng 3.44. Hiệu qu kinh tế củ ồ T T ( VT: V ồng)...........160
Bảng 3.45. Hiệu qu kinh tế củ ồ T T ự ( VT: V ồng).....161
Bảng 3.46. Tổng hợ ệu qu kinh tế ứng dụ ồ
trồng n m Cordyceps militaris t i 3 tỉ S , ệ , .................................161
8. viii
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. m Cordyceps militaris ặ ọ ể ứ ...........................6
Hình 1.2. ủ Cordyceps militaris............................................................8
Hình 2.1. S ồ b í í ệm ở ......................................................................43
Hình 2.2. S ồ ớc tiế í í ệ ồng C. militaris ộ gia
.................................................................................................................................................44
Hình 3.1. nh cu ( ) của n m C. militaris (B).......................49
Hình 3.2. Kết qu ện di s n phẩm PCR rDNA của C. militaris NBRC 100741..................50
Hình 3.3. ế ự 5,8S ủ R 100741 ớ
.....................................................................................................................51
Hình 3.4. Vị í ủa chủng n m C. militaris R 100741 i....................51
Hình 3.5. Biể ồ í ớc khuẩn l c n m C. militaris ng.......................52
Hình 3.6 ẩn l c n m C. militaris (A) c t do hệ sợi n m C. militaris (B)
ế ng (Tỉ lệ: 60mm).............................................................................53
Hình 3.7. Biể ồ í ẩn l c n m C. militaris ở d i pH 4-9 .................................54
Hình 3.8. S c t do hệ sợi n m C. militaris ế ở ộ ..............................55
Hình 3.9. í ẩn l c n m C. militaris ở ệ ộ ..........................56
Hình 3.10. í ớc khuẩn l ( ) c t do hệ sợi n m C. militaris tiết ra (B) ở
nhiệ ộ (Tỉ lệ: 50mm)................................................................................................57
Hình 3.11. ĩ C. militaris ( ) ệ ( ).............58
Hình 3.13. í ớc của khuẩn l c n m C. militaris ở ợ ......60
Hình 3.14. Kí ớc của khuẩn l c n m C. militaris ở ợng cao n
nhau................................................................................................................................................62
Hình 3.15. Ả ởng củ ợng cao n ến sự ởng của hệ sợi n m
C. militaris (tỉ lệ: 50mm)..............................................................................................................62
Hình 3.16. Kí ớc của khuẩn l c n m C. militaris ở ợ .....63
Hình 3.17. Ả ở ủ ợ ế ự ở ủ ệ ợ C. militaris
(tỉ lệ: 50mm)..................................................................................................................................64
Hình 3.18. Ả ởng củ ợng MgSO4.7H2 ến sự ởng của hệ sợi n m
C. militaris......................................................................................................................................65
Hình 3.19. Ả ở ợng KH2PO4 ến sự ởng của hệ sợi n m C. militaris...66
9. ix
Hình 3.20. Ả ở ợ 1 ến sự ởng của hệ sợi n m................67
Hình 3.21. Ả ở ợng nhộng tằ ến sự ởng của hệ sợi n m.......68
Hình 3.22. ẩ ủ C. militaris ở ợ ộ ................68
Hình 3.23. Hệ sợi n t ở ể bổ sung thể í 30-50 ng....71
Hình 3.24. Hệ sợi n t ở ể bổ sung 60-80 ng.................72
Hình 3.25. Hệ sợi n t ở ể bổ sung 90-100 ng...............72
Hình 3.26. ể qu 45 ồng .........................73
Hình 3.27. ể ể qu 45 ồng................................73
Hình 3.28. S ởng của thể qu n m C. militaris ở ộ ẩm ể bột
nhộng tằm .....................................................................................................................................74
Hình 3.29. ớc t ộ ẩ ồng t o thể qu C. militaris...........................75
Hình 3.30. S ởng thể qu n m C. militaris ở nhiệ ộ ể bột
nhộng tằm......................................................................................................................................77
Hình 3.31. S ợ í ớ ể ới ởng củ ộ ớ ó
................................................................................................................................................79
Hình 3.32. S ởng của thể qu n m C. militaris ớ ng ộ
ể bột nhộng tằm....................................................................................................................80
Hình 3.33. Tằ ù ị nhiễm vi khuẩn, n m m ..........84
Hình 3.34. ĩ y n m C. militaris ộng tằ ..........................................85
Hình 3.35. S ởng của n m C. militaris ằ ù ........................................86
Hình 3.36. S ợng thể qu C. militaris ộng tằ ợ ễ 2 ức
( ) ( )....................................................................................................................87
Hình 3.37. Thể qu n m C. militaris ộng tằ ở ổ c nhau............89
Hình 3.38. Thể qu n m C. militaris ộng tằ ở d i nhiệ ộ 7 - 30o
C................90
Hình 3.39. Thể qu n m NBRC 100741 ộng tằ ở ộ ẩ .........92
Hình 3.40. S ởng của thể qu n m NBRC 100741 ộng tằ ồng
ều kiệ è ( ) è compact (B)................................93
Hình 3.41. Thể qu n R 100741 ộng tằ ồng ở ộ
.......................................................................................................................94
Hình 3.42. ộ ằ é ( ) ộ ằ é ( ).............................96
Hình 3.43. Thể qu NBRC 100741 khi thu ho ch.....................................................................99
Hình 3.44. ù th o NBRC 100741 xế y...................................100
10. x
Hình 3.45. ù th y truyền th ng (A)
( )......................................................................................................................101
Hình 3.46. S ẩ ù ợ ó ó .102
Hình 3.47. ù ế ổ 30 ề ệ ế ...103
Hình 3.48. Hệ sợi C. militaris R 100741 ể bột nhộng tằm ở pilot ................120
Hình 3.49. Sự xu t hiệ ể qu NBRC 100741 từ hệ sợi ở pilot....................................120
Hình 3.50. Kh ợng củ ể qu NBRC 100741 (lớn nh t – nh nh t) ở pilot..........120
Hình 3.51. Kh ợng thể qu R 100741/ ở pilot...................................................120
Hình 3.52. í ớc thể qu NBRC 100741 ở pilot khi thu ho ch ....................................121
Hình 3.53. S ợ í ớc thể qu R 100741/ ở pilot...............................121
Hình 3.54. ể qu NBRC 100741 ở pilot...............................................................121
Hình 3.56. Sự xu t hiện thể qu từ hệ sợ ( ỉnh t T ) ều kiện
nhiệ ộ tự , o/tự ở th ể X ................................134
Hình 3.57. Sự xu t hiện của hệ sợ ều kiệ í ệ ............................138
Hình 3.58. c thể qu ều kiệ í ệ .................................139
Hình 3.59. ng thể qu ều kiệ í ệ ..............................139
11. xi
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
Kí hiệu Chữ viết đầy đủ
C.militaris Cordyceps militaris
C. sinensis Cordyceps sinensis
T T T ù T
CDA Czapek- Dox agar
CZYA Czapek Yeast Extract agar
MCM Schizophyllum Genetics Complete Medzum plus Yeast Extract
MPDA Martins Peptone Dextrose agar
PDA Potato – Dextrose agar
SDA Sabouraud Dextrose agar
SDAY Sabouraund Dextrose agar plus Yeast Extrac
12. 1
MỞ ẦU
ù th o Cordyceps militaris ộ ù ó
ợc liệ ự m Cordyceps sinensis ợ ụ ề
trong y học cổ ề C ụ í ủ ị ế ũ
ợ ứ khoa ọ ệ ỉ ra : ế ở cao ế
; ệ ợ ế ở tim; ụ ủ ợ
ớ ; ệ trong ợ ặ ổ do ế ; ự
suy ủ , ế ệ sinh ụ ồ ế ể ở ; T
ị ế trong í ừ ; cholesterol trong
ữ ộ ; X ế ụ ủ ộ ế , ẩ ế ế ra
insulin; ữ ổ ị ị ủ tim; T ễ ị ặ h ệ … T
í, ù ó ụ ó ủ ể, ế ệ
ủ ổ , ó ụ ệ ầ , y ọ
ệ ù ó ụ ứ ế ự ẩ lao õ ệ ù
ó ụ cao ứ ễ ị ủ ế ó ệ ề ị
ị ớ ệ gan B, ặ gan (Seulmee et al., 2009;
Shonkor, 2010)
ù ệ ó : T ù ( ự
) ù ( ) ứ
ự , ệ ế ứ ự
ộ ó ể ớ T
ứ ằ
ợ ự ệ í ệ ớ ữ ế ị ệ
ớ Cordyceps sinensis với s ợng r í ỉ mọc trong tự ,
Cordyceps militaris ó ể ợ ồ ề ệ o.
ệ ề ộ Cordyceps ợ ồ
ệ ể ế ó ợ í ẩ ự ẩ ứ
ừ Cordyceps militaris c ế ị ớ ế ớ thi ủ
ẩ ty Zeolite 41,95USD/ ọ 90 (650 / ), Cordygen
19,95 US / ọ 90
Ở V ệ Nam, T ế ĩ Khoa ọ Duy Ban ù khoa ọ uy
í ty Daibio ra T ù T V ệ
13. 2
Nam ể ể T ù T Daibio. Viện Di truyề ệp
Việ ũ ù th o bằ
m C. militaris ặc biệ , n xu ù th o (n m C.
militaris C. takaomontana ó í C. sinensis) ằ ủa
T ứu Thực nghiệ ệ ồng t i B o Lộ
t t - mở ra mộ ớ ớ ầy triển vọng ồng trong việc s n xu ợc
liệ ện rộng.
T ự ó ề ặ ể ự ợ ệ ồ ế
ế ệ , ệ , ợ ệ , ệ … V ệ ể
ồ ợ ệ ự ở , ồ ó ủ ị é
ể ề ệ ó ệ ế ó ụ
ế , … ằ ề ổ ế ở ồ ộ ề
T , í ừ é ộ ù ó
ể ợ ằ C. militaris sinh ở ằ -
ợ T í ở ộ ù ủ S , ệ ,
ù ợ ớ ở ủ ù ( ệ ộ
23-25o
) ề ệ ồ ớ ồ ,
ệ ù ằ
ị ợ ệ , ị ế ủ ệ
Cordyceps militaris ở ớ , ệ ể ứ ề ồ
Cordyceps militaris ằ , ứ ầ ủ
ớ ể ể ợ ế
ị ế ứ ầ ế
X ị ự í ợ ồ ù
ằ ỉ S , ệ , ỉ ợ í ế
( ợ ù ợ ớ ụ , ị , ặ
ệ ổ ị ị ), ó ị ọ ( ổ
ồ ớ , ự ) ồ ở ộ ù ệ ợ ệ
ó ị ự , ó ầ ộ .
Vớ í , ự ệ ề ―Ng ê cứu uô
rồ g ử g Đô g rù g ạ ảo rê ằ dâu ạ 3 ỉ Sơ La, Đ B ê ,
La C âu” ế ứ ầ ế , ó ó ự ể ủ ự T
14. 3
2. M ti u nghi n ứu
(1) X ị í í của ù th ằ i 3 khu vực ở
ỉ S , ệ ,
(2) X ự nghiệ ồ ù th o t i 3 tỉnh
S , ệ , o s n phẩ ù h th ó ợ
chuẩn của WHO-GACP.
(3) ệu qu kinh tế ển khai ứng dụ n xu t
ù th o, từ ó ề xu t kh ể ổi sinh kế ển kinh tế -
ội t i một s ị ù T y B c.
3. Nội dung nghi n ứu
Nội dung 1. ứ ở ọ ệ ồ C.
militaris ể ự ớ ộ ủ
Nội dung 2 ứ ề ị ự ó ề ệ ự í
ợ ồ C. militaris ằ 3 ỉ S , ệ ,
Nội dung 3 ứ ự ng n m C. militaris ở qui
í ệm.
Nội dung 4 ứ ự ồng n m C. militaris ằ
4.1. ứ ự ồng n m C. militaris ằ
í ệm
4.2. ứ ự y n m C. militaris ằ ở qui
i khu vự ợc lựa chọn
4.3. ứu n ồng th nghiệm n m C. militaris ều kiện tự
vớ ộ i khu vự ợc lựa chọn.
4.4. ứ ự o qu ù th o
Nội dung 5. ứ ị ầ , ợng một s chỉ ti
ỡng, ho í ọc của s n phẩ ù th ợc
Nội dung 6 í , ệ ế ủ ; ể
ứ ụ C. militaris ằ 3 ị ợ
ự ọ
15. 4
PHẦN 1.
TỔNG QUAN
1.1. Tổng quan về Cordyceps và ông trùng hạ thảo
1.1.1. Giới thiệu hung
Cordyceps ọ ủ ộ ( ),
ồ 300 ợ ( ) ọ Cordyceps
ề í ù ( ủ ế ù ) ộ
ộ ớ ( ) ộ ở Á
Ö ớ ù Á, ở T , , T ề T ,
V ệ T ), ặ ệ ổ ế ở ặ ể ừ 3 000
ế 5 000 : T T , Tứ X , T , T , V ỉ ở
T 60 Cordyceps ở
ể ừ ớ ệ ớ ẩ ớ ứ ộ ớ
ó ề í , ổ Beauveria (B.
bassiana), Metarhizium Isaria ợ ế ế ề ớ ứ ụ ể
ọ ớ ị ù T , ị Y ọ ổ ề
Cordyceps sinensis ( ) S Cordyceps militaris ( F ) ợ
ứ ề ề ự ẩ ứ
Cordyceps sinensis ( ệ Ophiocordyceps sinensis – , í
ị ủ ù , ứ ụ Cordyceps
sinensis) ợ ù è ớ ể ọ ể ủ
Thitarodes baimaensis ặ Thitarodes armoricanus , 46 ộ
Thitarodes ũ ó ể ị Cordyceps sinensis ợ ọ
ặ ể ở ù ( ù í
ù , ù ầ ể , ) T ự ,
Cordyceps sinensis ỉ ợ ở T T , ó ộ 3800 ệ
ộ ù è ớ 21o
ề Thiarodes ị ễ ( , ỗ
ể, ế ể …) T , ù ằ
ệ ộ í ợ ự ở ể ủ V
ù , ầ è, ệ ộ ầ , Cordyceps ầ , ế
ỡ ủ ể ở ể , ể , ằ ặ ,
T ể ứ ề ữ í ở
, ặ ề ệ ộ ẩ ẽ , ầ ở í
16. 5
ồ ễ ể ớ S , ộ ợ ị ó
ề ị ệ ợ ệ , ù
ỉ ớ C. sinensis Cordyceps í
ù ợ ứ ụ ọ ( , 2013)
Cordyceps militaris ( S ) ũ ợ ụ
ọ ổ ề ủ T ộ ớ Á ó ể
7 , ụ, , ầ ể ứ ó
ề ặ ị T , ộ 4μ ợ ,
ẻ ặ í ù ộ ủ ớ ớ
ổ ế ệ , C. militaris ợ ứ ề ó ầ
ọ ệ ệ ợ ế ớ
(Huang et al., 2010; Dong et al., 2013) S ớ C. sinensis, C. militaris ợ
ứ ụ ộ ề ặ í ó ồ ủ
í , ặ ù ị ẩ C.
sinensis ị ĩ ộ C. militaris ự ỳ ớ ,
ứ ợ ầ ủ ọ ế ớ
Cordyceps takaomontana Yakush. & Kumaz. 1941, ợ ủ
ủ ể ủ ộ ừ ợ
2-5 μ , ề , ề T ể ợ ẻ ặ
ụ , ù ớ í ớ ừ 1-4,5 ớ ầ ữ í 2-20mm,
ộ 1,5-3,5 ầ ừ 7-25 , ó ể ừ
ớ ở ; ề ặ ẵ C. takaomontana ớ ũ ợ
ứ ứ ụ ọ , ự ẩ ứ
(http://cordyceps.cgrb.oregonstate.edu/node/5688).
Vai trò ủa đông trùng hạ thảo
Từ nay, Naxi, Lisu ộ ộ ở T T , Trung
ế ụng ù ể ệ ị ự , ể ề ị ế canxi,
ó (cho ẻ em), ệ ể ệ , ể ứ ,
ệ ễ ị ầ ở Sikkim ụ C. sinensis ể ữ 21
ệ ung , hen ễ , ệ lao, ệ ể , ho ,
ứ ở nam ớ ề ệ í ữ, gan,
ệ ể , da, gan do ợ ữ ệ …T , vai
ủ ù o ở ổ ế ế ớ ợ bao ế khi
17. 6
khi hai ữ ộ Trung ỷ ụ ế ớ trong ộ dung ề
kinh 1.500, 3000 10.000 é ở Stuggartt 1993 ề ụ í
í ị Trong ế ộ ệ ủ , ộ ó ụ
ù (Winkler, 2005; Panda Swain, 2011).
ù ợ ụ ự ẩ ợ ẩ Hoa ỳ
ộ ự ẩ ợ an (GRAS). Cho ớ nay, ề
coi ù ộ ự ẩ (superfood) ó ể ợ
ụ trong ầ ế ế ộ (Miller, 2009).
1.1.2. Cá đặ điểm sinh họ ủa nấm Cordyceps militaris
1.1.2.1. P â oạ ô ả Cord ce a
Cordyceps militaris ộ ọ ,
ợ 1753 ớ ọ Clavaria militaris
( , 1982) F ọ ề
ợ ổ ủ Ướ í ó 400 ( , 1958;
Kobayasi et al, 1982; Stensrud et al., 2005).
Cordyceps militaris ộ ớ , , ớ S ,
ộ , ọ , C. militaris. T
ọ Cordyceps militaris(L.) Fr. (1818) (Kobayasi et al, 1982).
ù Cordyceps militaris ớ
ớ , ó , ề 8-10 ầ ể ó
T ể ừ ù ặ ộ , ặ ể ó
, ỗ ở ữ ( 1.1) ừ 300-510 μ , ề ộ 4 μ
ợ , , í ớ 3 5-6 × 1- 1 5 μ
ề ệ è ỡ ẽ ứ ồ ứ
ó ộ , ở , Â Á ( , 2008)
Hình 1.1. Nấm Cordyceps militaris và mặt ắt dọ thể quả hứa á ào t
(Christian et al., 1837)
18. 7
ộ ợ ổ ỡ ộ C.
militaris W , è ở ,
ề S Y S Y (S , 2006) ẩ
ộ ừ , , ế ù ầ ỡ
ó ổ ẩ ó
(Shretha et al, 2006).
1.1.2.2. C u r g c a Cord ce ar
ầ ế , C. militaris ộ
ù ù ủ ù ủ ế ễ ở
ộ ủ ớ , ồ ể ủ ù
ó ủ, ó ừ
ầ ó ể ế , ,
ủ ủ ể S ó ợ
ỡ ở ẽ ế ộ ể ế ủ
ế è ặ , ể ể í
( , 1982; , 2012) ể C. militaris ó
ặ (Z , 2011) Cordyceps militaris ó
ủ ( nh 1.2).
Ở ề ệ , ự ũ
ự ệ , ệ ặ
ồ
1.1.2.3. c
Cordyceps militarisis ợ ứ
ủ ( , 1941) Sự ề
í ủ ở ề ó ể ế
ó ặ ở ề ù ị ( , 1941;
, 1958; S S , 2004) ủ ổ ế ủ C.militaris trong
ự ồ ù ộ ủ ớ , ó
ủ ù ộ ộ ứ ( ), ộ
( ) ộ ( ), v ụ Ips sexdentatus, Lachnosterna
quercina, Tenebrio molitor ( ộ ộ ứ ), Cimbex similis ( ộ ộ
) Tipula paludosa ( ộ ộ H ).
19. 8
T ự ó ề ó ự ặ ầ
C.militaris, ồ C. cardinalis G.H. Sung & Spatafora, C. kyusyuensis A. Kawam.,
C.pseudomilitaris Hywel-Jones & Sivichai, C. rosea Kobayasi & Shimizu, C.
roseostromata Kobayasi & Shimizu, C.washingtonensis , ộ
(S S , 2004; S , 2007; W , 2008)
Hình 1.2. Cá dạng ào t ủa nấm Cordyceps militaris (Zheng et al., 2011)
a a m a
a m F - q a q
a a F a m a á m a M
a
1.1.2.4. T o c d ru c c a Cord ce ar
ế ó ộ ứ ề ế ọ ề ủ C.
militaris T (1964) ằ ế ự
ế ỡ í ệ ó 7
ễ ể, í ớ ễ ể ộ 2,0 5,7 (W
, 2010) T , ứ ầ ộ ầ ủ C.
militaris ó ề 32,2 (Z , 2011) ế í
ó ự ệ ề ể ữ ủ ủ
ó ( , 2003, 2007) T , ự ể
ề ủ O. sinensis (Z , 2009), ề ủ
C. militaris ừ ự ự ỳ ự
ự ITS ( 2 ≤0 01) (Wang et al., 2008).
20. 9
ề ệ ở ế ự ủ ầ ủ C.
militaris ợ ứ ộ ( , 2008; , 2009; Z et al.,
2009; , 2011) ộ ứ ộ ế ằ ứ
C. militaris ó ể ộ ế ó ặ ể ợ ộ ớ
ứ , ợ , , ặ
ể ( , 2004; Z et al., 2007; Zhou et al.,
2009; Li et al, 2011).
ự ự ể ệ T ( ST)
ở C. militaris ệ ợ ,
ứ , ể ặ ộ ằ (X , 2010)
í ể ó ế , ể ó
ợ ứ ũ ị ế
ữ (X , 2010) ề ứ ứ ó ự
ở ủ ề ệ ế ệ ể ợ
ể ó ( í ụ, , ), ở ề
í õ ( et al., 2011; He et al., 2011).
1.1.3. Giá trị dƣ iệu ủa nấm Cordyceps militaris
1.1.3.1. C c a c c a Cord ce ar
T ệ ứ ề ầ ó ọ ủ ể C.militaris
ứ ầ ế 40,69%; :
(34,7 mg/gam), vitamin B1 (13,0 mg/gam), vitamin B6 (62,2 mg/gam), vitamin B12 (70,3
/ ), 3 (42,9 / ); : S (0,44 ), Z (130,0
ppm), (29,15 ); ợ ó ọ ó ợ ọ :
(1,52%), cordycepic acid (11,8%), polychaccaride (30%) (Shih et al., 2007).
Trong thể qu Cordyceps militaris ó ứ ợ ổ
(69,32 mg/g ể 14,03 / )
ợ ỗ ể ũ ó ự ệ , ộ
ừ 1,15 - 15,06 / 0,36 - 2,99 / T ầ ủ ỗ lo i trong thể
qu ba ồ : (15,06 / ), (8,79 / ), (6,68 / ),
(5,99 / ), (5,29 / ), (5,18 / ) ể qu . S liệ
í ủ et al. (2001) cho th y phần lớn trong sinh kh i n m chứa acid
aspar (2,66 / ), (2,21 / ) (1,57 / ) (Chang, 2001).
21. 10
T ể Cordyceps militaris chứa nhiề é , ế 70% ổ
s é , ó ợng acid linoleic chiế ến 61,3% trong thể qu 21,5%
trong ợ é ủ yế , ế 24,5% ể
qu 33,0% ( , 2008).
ợ ó ợ í ủ Cordyceps
militaris. ế 0,18% trong thể qu 0,06% i n ớ
hợ , ể qu ó ợ 3 ầ ớ
(0,97% ớ 0,36%) ( et al., 2008).
Polysaccharide
S-1 S-2 ợ ế ừ C. militaris
ó ầ ừ ,
ế ứ ó ụ
ồ ổ , ụ ề ù ết xu t.
Yan et al. (2008) ằ ụ ó ể ứ ó ủ
polysaccharide từ n m.
1.1.3.2. T c dụ g c c a C. ar
ợ ợ ệ ủ Cordyceps militaris ứ ụ ề
ệ ứ , ó ó ế
Cordyceps militaris ế ự V , ệ ở
ớ ế ừ ụ ụ ứ ề ệ ừ Cordyceps militaris
ệ ộ ề ế
* ợ : ợ (3 - ) ừ
ó í , , ừ , ề ễ
ị (S et al, 2010).
* ó : ứ ợ -hs- S2 ứ
ị ế C.militaris ó ự 1,1- -2-
( ), ứ ở ồ ộ (8 / ) 89%, 1,188 85%
(Fengyao et al., 2011).
* T ợ ù : ứ ợ ù ế ẩ ừ
Cordyceps militaris, ợ ù , ầ ù ộ
22. 11
ệ ợ 2 ầ ụ ế ẩ
ợ ế ụ ế ẩ ó
ợ ị ợ ù ở ( , 2007)
* ế : ( S) ế ừ Cordyceps
militaris ồ ầ ó ứ ụ ề
ó ầ ề ộ ễ ị ủ ự (Y , 2007)
* ẩ , : C.militaris ( )
ế ừ C. militaris ó ớ 12 , I 5,1 ó
7-9 ứ ế Fusarium oxysporum ộ ớ ế
b ( -T , 2009) ợ
ẩ ợ ừ ợ ợ ứ ụ
ệ ề ệ ễ ẩ ộ (Y -Joon et al., 2000).
ự ể ệ ủ T2 (T 2 ) ị ệ ề
ệ ể ệ ứ ế ứ ứ ụ ộ F-
, ó ợ ọ ẽ ứ ụ ợ ộ ề ễ ù
ề ệ ề ễ ị (S , 2009)
* T ế : ợ ế ế ừ Cordyceps militaris ó
í , ó ế ệ ủ ó
ụ ề ị ế ự
ế ừ ó ể ở ớ
ẽ ộ ế ữ ệ ệ
ợ ụ ệ ó ở ( -Sung et al., 2006).
* T : ể ị ụ ủ , ị ế ừ ể
Cordyceps militaris (CMWE - hot water extract from Cordyceps militaris
) ợ ệ ề ụ ể ( S)
( ị ệ ệ ), ệ ó í ế
α (T F-α - -α) -6 (I -6) ủ ế R W
264 7 ự ợ ớ ồ ộ ủ W
ể S, T F-α I -6 ứ ộ ồ ộ ủ ị ế ữ ế
ằ W ó ụ ứ ế ế ệ
ủ ế (W et al., 2010).
23. 12
* ứ ụ ủ Cordyceps militaris: ặ ù
Cordyceps sinensis ợ ụ ộ Cordyceps militaris, ứ
ụ ủ ũ ự ế ừ Cordyceps
militaris ó ể ợ ụ ợ ứ ổ , ó
, ó ặ ( , 1999; , 2010)
1.1.4. Nghi n ứu nuôi trồng nấm C. militaris tr n thế giới và Việt Nam
1.1.4.1. Ng ê cứu uô rồ g C. ar rê g ớ
ữ ế í ầ ợ ủ ù ự
ọ ủ ù ừ ó ầ ở ọ
ứ ứ ụ ủ ù ừ ồ
ũ ợ ẩ ể ẩ ọ ó
ằ ợ ẩ ó ợ
T ể ủ Cordyceps militaris ù ự ẩ , ù ó
ầ , , ... ở ớ Nam Á Hongkong, Loan, Trung (Che
et al., 2003) T ể ũ ợ ụ ồ ổ ứ
ớ , ộ , ợ , , , ớ (Wang et al.,
2006) ừ ù ứ , ổ , ó ,
ề ủ, ế ( , 2010) ệ ó 30
ẩ ó ứ ừ C. militaris (Huang et al., 2010).
T ớ ự ế ề vai , ồ cung v ữ ợ ự , ù ớ ự
ế ộ ủ khoa ọ ệ, khoa ọ ế ớ ó ề ứ
ồ Cordyceps í ầ ằ ủ ộ ồ cung,
ủ ù
ù th o hiện n ó 3 : ự , y bằng
( ệ sợ ) y t o thể qu ù ặ
ch t. ù Ophiocordyceps sinensis ( ọ Cordyceps
sinensis) ế ự ề ệ , ệ
ợ ồ ( ể ) ,
ó ợ ợ ứ ủ ầ ủ ị (
2006; Stone 2008; Zhang et al. 2012).
ộ ù ổ ế ớ O.sinensis Cordyceps
militaris ( : F ) , ó ế ớ ở ộ ừ 0 - 2 000 ự
24. 13
ớ ể ( , 1941; , 1958; , 1995; S ,
2005; , 2007) ợ ọ ớ , ó ể ễ
ằ ó ề
ồ C. militaris ợ ộ ồ ế O. sinensis
ó ứ ợ ó ọ ợ í ự O. sinensis
í ó , ứ ế ế ( , 2006 , ; , 2006;
Yu et al., 2006; Ni et al., 2007; Gao et al., 2008; Yue et al., 2008; Zhou et al., 2009;
Das , 2010; , 2010; , 2010; Z , 2011; ,
2012) T , ầ ó ứ ợ ằ ị ợ
ế ể ị í ị
ỡ ủ ( , 2008) ớ O. sinensis
ồ ợ ỉ ể ể , C. militaris ó
, ó ợ
ụ ể ứ ộ (S
, 2004; , 2008; Z , 2009; X , 2010) ở
ề ệ ị ặ O. sinensis, C. militaris ó
ộ ế ớ T , ộ ự ủ ể,
ợ ể ự , ó ữ ầ
ó ề ứ ệ ớ ể ứ
ụ ợ ọ ( , 2007; , 2007)
ầ , ộ ỉnh của C. militaris ũ ợc gi ự ở
ề ứ ề lo (Z , 2011) ó 400
ợ , ỉ ó 36 ợ
trồ ều kiệ ể s n xu t thể qu (Wang, 1995; Sung, 1996; Li et al,
2006). Trong s nhữ , ỉ ó C. militaris ợc trồng ở q ớn do
ó ó ợ í t t ó i gian s n xu t ng n (Li et al, 2006). Hiệ , ó
nhiề ứ ề ồ m C. militaris ằ ế O.
sinensis ó ề ứu quan trọ ề , ầu din ỡ ,
, ặ í ó ợ ủ C. militaris.
Từ ế ỷ 19, ọ ứ ể
ù (Shanor, 1936; , 1970) ó ứ
ồ ợ ữ í ệ
25. 14
( , 1941; , 1968; Y , 1982)
ồ C.militaris ứ ị ế
ù ợ ủ ứ
ó ó ớ ệ ể ỡ ớ
ủ ộng trong việ y t o thể qu , ứu thu nh n hệ sợi trong
n í ần của hệ sợ , ọc th y rằng
ợ ần của một s ch ặ ó í ủ ù th o,
, ợ ự T ớc v ề ó, ó
ng ợ ứu sao cho tỉ lệ ầ , é ,
ergoster … ủa hệ sợ t gần gi ng vớ ầ ự T ,
y thu hệ sợi vừ ộ , ừ ệ hiệ i
( í nghiệ ụng, hệ th ù t khe, hệ th ự ộng
ó , ệ th ng thu hồi s n phẩ …), t tiề ỉ ó ể phổ biến ở , p
n xu t (Baral et al., 2012). Mộ ở l , T c, Nh t
B , Qu ứu nhiề ồng t o thể qu n m Cordyceps
ù t r ằm kh c phụ ợ ợ ểm củ
y l ng thu hệ sợ ằ ợc s n phẩm gần với tự t. Một s
ợ y Cordyceps militaris ộng tằm
ở c, Trung Qu T ũ ớc t ứ ổ biến
ồng n m Cordyceps militaris ng vớ t nề o. Tuy
, ề ầ ợc ch t của thể qu ũ ợi n ợc từ
o cầ ợ ứu nhiề
ể ứ ầ ề ợ ừ C.militaris, ù ớ ệ ể
, ệ ợ C.militaris ũ ộ ớ ứ ể
ợ ó ọ ừ ( , 2006; Y ,
2006; Gu et al., 2007; Kwon et al., 2009; Xie et al., 2009a, b ; , 2010)
ứ ề ợ ó ợ ủ ế ó ũ ợ
ữ ầ ( , 2008; Z , 2009; , 2010)
* g c a u ô r ờ g u r uô rồ g
Cordyceps militaris
Cordyceps militaris ợ ồ ể ợ ồ
ể ể (2003) ( , 2008)
26. 15
ó ề ệ C. militaris. ể ớ ề ợ
ể C. militaris ệ ỉ ụ ứ
ặ ứ ù ( í ụ, ù ằ B. mori) T
, ệ ể ù é , ó ệ ủ
ế ợ ó ầ ù
ồ , ề ợ
T ầ ù ợ ớ ự ể
ủ ở ó 4 í ự ể ủ , ồ :
ợ , , ồ , ể
( , 2005) ệ ể ặ ẽ ề ệ ộ, ộ ẩ
(R , 2009) V ệ ợ
ứ ề S ớ ,
ệ ề ặ ệ ồ , ợ ớ ụ ớ
, ồ í ớ ụ ợ
T ự C. militaris s ở ế
ù ồ ề ệ ó ể ể ề ệ
ộ í ệ ể ể , ủ ế ể
ứ ề ợ ó ọ (S , 2006; Z , 2008)
T ể ợ ồ ứ ( , 1999; S ,
2002) ặ ù ù ( , 1995; S et al., 2002) ứ
k ũ ệ ở ể có ể ợ
adenosin ứ ũ ợ ù
ợ ớ ể ( , 2012)
* g c a d d g ro g ô r ờ g uô
N
ó ể ộ , ủ
ế ụ ộ ằ Bombyx mori ( , 2010) ứ ũ
ó ụ ù ể ù ớ
Antherea pernyi (Wang et al., 2002), Mamestra brassicae (Harada et al., 1995)...
N á
V ệ ụ ù ở ớ ề ế
ề ặ ệ ẵ ó, ự ễ , ó ợ
27. 16
ữ ợ ụ ể ế ù X ệ ổ
ứ , ợ ể ế ù
(X , 2009 ) T , Y et al. (2004) ũ ỉ ằ
ỡ ù ợ ệ .
ự 2, 4-D, citric acid tria , - ũ
ó ở ế ể (W , 2010) ứ ủ (2004)
(2012) ệ ổ +
, Mg2+
, Ca2+
ở ồ ộ
0 1 / ũ ó ể ể ợ
ọ ( , 2004; , 2012) T ể ộ
ể , 35-70 ( ,
2010) Z (1997) ế ầ 35–45
ể , ụ ( , )
ể ẽ
* g c a u ô r ờ g uô c
a
ệ ộ ó ở ớ ế ệ ể ồ
ứ ệ ộ 18 – 22 ự
ở ể T , ẽ
ệ ộ 25o
(S , 1999, 2002; , 2000) ó, ầ
ề ế ệ ộ ồ ề ệ
ế ồ ở ự ó ệ ộ í ợ ,
ụ ề
a á á
ộ ũ ở ớ ế ể
T ề ệ , ệ ể ứ ế ( , 2000; S et al., 2002)
ứ ộ ở ủ ó ể
ộ ù ủ , ừ 500-1000 l ợ ề ệ ợ
(Sung et al., 1999; Gao et al., 2000; Sato et al., 2002) ầ ế ế ế ộ ế
ù ợ ề ệ ớ C. militaris.
a á m
ộ í ự ở ủ ổ
ứ ệ ụ F ( )
ế ề ệ ể C. militaris (Zhang et al., 2010).
28. 17
ẩ ộ ợ ộ ừ 70–90 %, ớ ộ ẩ
í ự ẽ ù ợ ệ ể ộ ẩ ẽ
ế ự ể ủ ũ ể ó,
ầ ổ ẩ ằ ẩ ớ ồ ớ ẩ
ộ í ẩ ộ, ị C. militaris ầ ợ
pH tro 6 0 – 6 5, ệ ộ 20 – 25 ổ ồ ỡ
, (S , 2006)
* V o a g g ro g uô c C. ar
T ó ề ọ ệ ồ C. militaris
ề ệ Sự ó ể ệ ở ệ ộ ở ,
ộ , ể , ũ ổ ề
ớ ể , ự ó ể ệ ở ệ
ợ ợ ó ợ ể
T ó ể ó ế ệ ù ế
ợ ừ ặ , ệ ó ẽ ở ầ
ứ ặ (S , 2004) T , C. militaris
ó ợ ừ (S , 2004; S , 2006)
V ệ ũ ợ ồ ầ (S
, 2006) í ủ
ứ ủ 2010 ộ ứ ệ ữ ở 4-100
ó ể
duy tr ể ế 6 (S , 2006; , 2009)
ứ ũ ỉ ằ ó ự ệ ữ ế ổ ở ứ ộ
ự ó ủ C. militaris ( , 2003), í
ế ợ ị
ể ệ C. militaris ầ
ứ ầ ề , ể ợ
ể et al (2010) ể ị ợ
(24 98 / ể ) khi Che et al (2004) ủ ó
ổ ị ộ ế ằ UV ( , 2004; ,
2010). N ợ 0 5- 1 ộ ẩ
S ụ ự ặ ủ í ợ ệ ể ể
, ồ ó ể ụ
29. 18
1.1.4.2. T g ê cứu Cord ce ar V Na
Mặ ù ù th ó t quan trọng trong y họ ực
phẩ , ó ị lớ ứ n xu ù th o ở Việt
ầm l ng. S ợ ứu về ù th m
ó í : ứu về ần n m Cordyceps của viện Khoa
họ ệ , ứ ầ c Việ ó c tới Cordyceps
( ỗ T , 2012)
cộng sự kết hợp vớ
T ù Th o t i Việ ể ể ù th o
Daibio. Nguyễn M u Tu , T ứu Thực nghiệ ệp
ồ , ệ 2 c ù th o ở 2 s n phẩ
nhộ ù o (Cordyceps militaris) ộng tằ ù th o tằm
(Cordyceps takaomontana hay Paecilomyces tenuipes) ằ dễ
ụ ữ ều kiện k thu t nh ị ; ù ợ ới
ợc V Y ế ồng s n xu t th nghiệm hai lo ộ
é T ù Th o.
Nhữ ứ ầu t ở ớc ề ề, ở quan trọng
cho việ ề xu ể ề ứ ồng th nghiệm
ù th o Cordyceps militaris t i 3 tỉ S , ệ , ết
qu ứu củ ề ẽ ó ần quan trọ ệ ợng
ợc s n xu ớc với ch ợng cao, t ều kiệ ển kinh
tế ị , ự ứu khoa học.
1.2. ặ điểm tự nhi n, kinh tế, xã hội ủa iện Bi n, Lai Châu, Sơn La
1.2.1. Tỉ Đ B ê
1.2.1.1. Đ u ki n tự ê , , xã ội ỉ Đ B ê
ệ ộ ỉ ề ằ ở í T , ó ộ ị ừ 102 00 10'
ế 103 00 36' ộ ừ 20 00 54' ế 22 00 33' ĩ ộ í ớ
ỉ , í ớ ỉ S , í T T
ớ ớ ộ ủ ớ ỉ V - T .
ệ ó í ộ ệ ớ ó ù , ù
í , ù ó , ề ớ ặ í ễ ế ,
, í ị ở ủ , ị ở ừ ủ ó ó .
30. 19
ệ ộ ừ 21 – 230
, ệ ộ
12 ế 2 ( ừ 14 – 180
), ó ệ ộ
ừ 4 – 9 (250
), ỉ ự ó ộ 500 ợ
ừ 1300 ế 2000 , ù , ù
é ừ 10 ế 4 ộ ẩ ừ 76 – 84%. 2
Tở T T ộ ệ T ầ ( ự è ) ó ệ ộ
24,40
C, ộng từ 10,4 – 35,80
; ộ ẩ t kho ng 80%,
ù ợ ớ ể ủ C. militaris.
1.1.2.2. Đặc ểm v u ki n tự ê , - xã ộ xã Tỏa T , uy n Tu G o
* Vị í ịa ý, ặ m t
T T ộ ọ ểm thuộc huyện Tuầ – tỉ ệ ới tổng
diệ í 5 703,5 2
, ợ 7 n vớ 3 ầ ộ ù
s ’ , T T ó ộ ’ ế 80%, 20%
T
X T T ó ị í ị :
- í T T ớ T n – huyện Thu
- í T ớ
- í ớ T
- í ớ S
ị T T ểm trở ng, chủ yế ồ , ù
nhiề ù , ặc biệ è
S ở T T ớng
T c – , ồ ếm
kho ng 70% diệ í , ó ộ
cao từ 800m trở ,
ó ộ cao từ 500 – 600 , ộ d c trung
12 – 200
ó
ũ p nằm r ở n.
í T T ộc khu vực
nhiệ ớ ó ù , ù è ịu sự nh
ởng củ ó ó í u T T ợ 2 ù , ó ù
( ừ 5 ế 9), ù ( ừ 10 – 4) ệ ộ
18,2o
, ộ ẩ 87%, ợ 1 805 /
B í ã T a T
(Tuầ G á , Đ )
31. 20
T T T ủ yế ừng, nổi b ỗ Nghiến,
, T ủ yế ền phiến
th , ộ ó , ỡ r í ợp
cho việc trồ ực, thực phẩ , ệp ng
X T T ó ồi c í ợ ó ng
Qu c lộ 6 ( ớ ng s 41) ch ng Qu c lộ 279 ( ớ ng
42) ch t thu n lợi cho việ , ớ , ệ n.
* T nh t , ă óa – ã i
X T T ó ột vị í i thu n lợi cho việ ển kinh tế - ội,
ó t r í ợp cho trồ ực, thực phẩ : , , ỗ, l c...
ệp ng : ; nghiệ :
è, , è T ủ U T T ển
t ù , ể phục vụ nhu cầ ù , ự cung tự c
í T ữ ầ , ều kiệ ể
è ới ở mứ ộ n chế. Cụ thể, tổng diệ í
nghiệp củ 1 241,5 , ó ệ í n xu , ếm 450
ế 430 , Tổng s ợ t 502,5
t n, s ợ t 2,088 t n. Một s ồ : , Ý ĩ
l ệu qu kinh tế , ợc hết s diện
í ự kiến.
Thế m ủ T T ển kinh tế
gia cầ X ó , ầ ể ổ ịnh, dịch bệnh x
ể V ù i tiế í ều ở ến việ
T , , ự ới tổ
1 382 T ó T , ếm nhiều nh : T 794 , ếm 57,5&,
487 ế 35,2%, , ựa.
1.2.2. Tỉnh Lai Châu
1.2.2.1. Đ u ự ê , , xã ộ ỉ La C âu
ỉ ớ ộ í T ủ V ệ , T ủ
ộ 450 km ề í , ó ọ ộ ị : Từ 21o
51’ ế 22o
49’ ĩ ộ
, ừ 102o
19’ ế 103o
59’ ộ í T ỉ V
ủ T (265,095 ớ ), í T ỉ ệ , í
32. 21
í ế ớ ỉ Y , í ế
ớ ỉ S .
ằ ù , í ể ủ ù T ,
ó , í ịu ởng củ ệ ộ trung b ng 210
C-
230
ợ 2 ù õ ệ ( ù , ừ 5 ế 9 ù , ừ
11 ế 3 ) ợ ừ 2.500 – 2 700 /
ều, t p trung chủ yế ù è ( ừ 6 ế 8)
ng chiếm tới 70 – 80% ợ ; ừ 12 ế 3 ợng
í , ỉ chiểm kho 20% ợ ộ ẩ t kho ng 80%.
ệ S ồ nằ ị í , ó ọ ộ ị : 21o
58’ - 22o
10’ ĩ ộ ,
103o
02’ - 103o
36’ ộ ế ộ í ệ ớ ể , ệ ộ
ớ ự ỉ í
ù õ ệ ù é ừ 5 ế 9, ệ ộ ộ ẩm cao,
n ệ ộ ù ộ ở ứ 250
C - 350
C. Mù ầ ừ
11 ế 3 , í , ộ ẩ ợ , ệ ộ
ớ 200
, ặ ệ ữ ự , ệ ộ ệ ữ
ớ ộ ẩ 80%.
Huyệ T ng nằm ở í c của tỉ , í
huyện Phong Thổ, í T ệ S ồ ị , í
huyện Sa Pa (tỉ ), í ệ S ồ ệ T U
huyệ ó ị ức t ợc c u t o bởi nhữ ớng
T c - í S é 80 ới
ỉ 3 143 , í S é ng 60
km, xen kẽ nhữ ũ i... í í
ch ó ù í ế , ó , í 2 ù õ
rệ : ù ừ 5 ế 9, ó ệ ộ ộ ẩ ; ù ầu từ
11 ế 3 , í u l , ộ ẩ ợ p, nhiệ ộ
21º -23º ợ ừ 2.500-2.700 mm,
ề , ớng ó ủ yế ó T ó , í ịu nh
ởng củ ó ù c.
ệ S ồ S ộc huyệ T ứ ợ ều
kiện cần thiế ồ ù th o C. militaris ằ
33. 22
1.2.2.2. Đặc ểm v u ki n tự ê , - xã ộ xã Sơ B , u n Tam
Đ ờng, tỉ La C âu
* Vị í ịa ý, ặ m t
Vị í ịa ý
S õ í ộ ệ T , ó ổ ệ
í ự 10 829,14 Vớ 3 279 ẩ 9 ộ ù :
, T , , , , , , ộ 30 / 2 ó
ị ớ í :
+ í , ệ S , ỉ
+ í , T , ệ T , ỉ
+ í S X ồ, ệ S , ỉ
+ í T , ệ T , ỉ
T ị ó ộ 4 32 , ề ệ ợ ệ
ể ế ộ
Địa
ị ị ớ , ủ ế ũ ồ ự ồ
ợ ổ ề ó ộ ừ 1 100 ớ 2 900 ù ó
ề ể ừ
Đ ề
X S ằ ự í ệ ớ ó ù ệ ớ
- ệ ộ ừ 24 – 260
, ệ ộ 350
ệ ộ 6 - 80
C.
- ợ ớ , 2 600 / , 3 600
/ , 1 800 / ợ ề , ủ ế
5, 6, 7 8
- ộ ẩ í 85%, ộ ẩ
58% S 1 900
/
- S ũ ộ ù
í ù
ù
B í ã S
(Tam Đ ng, La )
34. 23
T
- T : X S ó ổ ệ í ự 10 829,14
ế 15,81% ệ í ủ ệ T T ị ó ề
, ó ủ ế ù ồ ụ, ế ổ ủ
ế ở ự ồ ớ , , ù
… , í ở ợ ệ ể ệ
ệ
T ớ : T ị ó 2 í ó ổ
, ề , ồ ớ ồ ù ợ ệ ể – ệ
ớ , ó ẩ
T ừ : T ệ ệ í ừ 2011, S ó
ổ ệ í ệ 7 090,99 ế 65,4% ệ í ự T
ó, ừ 210,76 ế 1,95 %, ừ ộ 6 880,23
ế 63,53 % Tỷ ệ ủ ù 49 % ù ệ ủ
S , ó ệ í ừ ó ữ ợ ỗ ỗ ớ
* T , ă óa – ã i
ệ ó 3 279 ẩ ớ 645 ộ ó 9 ộ
( ó ộ ế 60,9%, ế 12,6%, ế 9,6%,
ế 7,8%, ộ ) 4 - 5 ẩ / ộ Tổ ộ
2 041 ế 65,42 % ổ , ó ệ
ĩ ự , ệ 1 907 , ế 93,43% ổ ộ
1.2.3. Tỉnh Sơn La
1.2.3.1. Đ u ki n tự ê tỉ Sơ La
S ỉnh miề ộ ù í T c Việt Nam, nằm ở khu vực
ủ ù , ó ọ ộ ị ừ 200
39’
ến 220
02’
ĩ ộ B ừ 1030
11’
ến
1050
02’
ộ , ó : í ỉnh ỉ Y
; í ỉ T , ớc Cộ ủ ; í
ỉ ỉ T ọ; í T ỉ ệ
S ằ ù í u nhiệ ớ ó ù ù , ù ,
ù è ó g ẩ , ều. í S 4 ù õ ệ : , , ,
S ó ẩ ù ó ù ữ ù ù .
Se se l ù nh bu ù Nhữ ầ ệ ộ í
35. 24
/ ó ớ 20 ớ ừ 0,50
C - 0,60
( S
La từ 20,90
21,10
, Y ừ 22,60
230
); ợ ó
ớng gi ( từ 1.445mm xu ng 1.402mm, Mộ ừ 1.730mm xu ng
1 563 ); ộ ẩ í ũ m.
Khu b o tồ ( ộ , huyện Thu ) ó ộ cao
từ 1000 ế 1800 ới mự ớc biể ịu ởng củ ó ù
B ệ ộ i th p
(190
C). Về ù t hiệ
ợ 1 500-
1 600 / , p trung từ 5 ế 8,
ộ ẩ 85% ự ó ều
kiện tự í ợp nh
nghiệ ồng n m C. militaris ằ
t i tỉ S
1.2.3.2. Đặc ểm v u ki n tự ê , - xã ộ xã M ờ g É, u n Thuận
C âu, ỉ Sơ La
* Vị í ịa ý, ặ m t
X É ộ ù II ủa huyện Thu , ị í ằ
huyệ 25 , ó ổng diệ í 8 925,3 , ị ủ yế ồ X É
ó ị í ị :
- í ới huyện Tuầ , ỉ ệ ;
- í ớ ổ ;
- í T ớ É T ;
- í ớ ổng L p.
X ó 31 , ó ó 27 ộ , 2 ộ , 2
tộ ó ng Qu c lộ 6 , t, thu n tiện cho việc
ển kinh tế - ộ ị
Về : ệ í t tự ủ 8.925,3 , ó
t ệp 2.862,1 , ồng thủy s n 34,4 , t trồ ệp 15
ha, diệ í ừng 3.345,7 , ộ che phủ của rừ t 37,5 %.
* T , ă óa – ã i
- Về : Tổ ứ ( , , ) 7.140 con, tổn ầm
kho ng 38.000 con. Thu nh ầ 3 650 000 / / i
B í ã M É
(Thuận C , S La)
36. 25
s ng v t ch t tinh thần củ ợ i thiện. S hộ ó ức
s ở ếm 50% tổng s hộ.
- Về è : Tổng s hộ n è 2006 474 ộ chiếm 42%
tổng s hộ è ; 2007 ó 555 ộ chiế 40%, 2008 ó 556 ộ chiếm
41,5%; 2009 ó 575 ếm 41,5%.
X É ộ ó ị ộ , ở , ở h tầng kinh tế
ển nh ều kiện phục vụ kinh tế - ộ : ệ , ,
thủy lợ , ớc sinh ho , ng học gặp nhiề ó T liệ 2009 ổng s
ở t 38 ộ, chiếm 2,93% tổng s hộ S hộ ợc s dụ ện
ới qu 283 hộ chiếm 20,8%; s hộ ợc s dụ ớc sinh ho t hợp vệ sinh
chiế 90% ó 11/31 ợ ầ ó ểu
m , , ữ ù ặp nhiề ó
- Về ĩ ực kinh tế: Kinh tế củ ủ yế ệp, dịch vụ ển
, lẻ i s ụ thuộc chủ yế ộng s n xu t
ệ , ộ , ịch bệnh, diễn biến phức t
ộng trực tiế ến kết qu s n xu t của ng ị thu nh p th p, theo s liệu
th 2009, ổng s ợ ự 2009, ổng s ợng
ự 2009 t 221,83 t , 373 / /
- Về ĩ ự ội : S ng học thuộ p b ị ồ ó 1
T T, 1 ng THCS, 02 ng tiểu họ , 01 ng mầ X ó 01 m
y tế vớ 04 ng bệ t chuẩn qu c gia.
S hộ ị , 2006 ó 1 124 ộ, ế 2009
ó 1 293 ộ 169 ộ chiếm 15,03% (Gồm hộ mớ ự ộ ở
chung theo t ớ )
1.2.3.3. Đặc ểm v u ki n tự ê , - xã ộ xã Co Mạ, huy n Thuận
C âu, ỉ Sơ La
* Đặ m về ều ki n t
Vị í ịa ý
X ột ủ 6 ù ủa huyện Thu , ằm ở
í T c của huyệ , ện Thu ng 45 km. Co M
thuộ ù , ù , ặc biệ ó , ộ 134, 135 ủ í
37. 26
phủ với tổng diệ í ng 14.657,7 X ó ị í ị í ừ 210 17’30’’ ến 210
21’30’’ ĩ ộ B 1030 32’00’’ ế 1030 40’00’’ R ới củ :
- í : ớ
- í : ớ ề
- í T : ớ
- í : ới T
Địa ịa th
X ó ị t phức t p, bị chia c t bởi nhiề , ều khe
c lớn, phần lớ ị ( ó ộ cao so với mự ớc biể 1000 ),
diệ í t bằng chiếm tỷ lệ r t nh .
K í ậu
X mộ ó 2 ù õ ệ : ù ừ 5 ế 9, ù
từ 10 ế 4 ặc biệ , 2,3,4 ữ ó
x ừng nhiều nh t.
+ ợ 1500 7
ng 8, chiế 65 % ợ
+ ộ ẩ 85%, 90% 6 - 7.
+ Nhiệ ộ ừ 22 ến 28o
C.
+ S ù ng xu t hiệ 11 ế 3
+ S t hiệ , ó ợ é é 4 -
5 , ng xu t hiệ 12 ế 2
Địa ch a
- Về ịa ch : thuộ 2 ó í ến ch t với
: , , ệp th phiến th é , ch.
- Về : ó 2 í :
+ ù :
từ ộ cao 1.500 m – 2.000 m so với mặ ớc
biển, lo ếm tỷ lệ nh .
+ F ù ể
ặ ến ch
ng từ ộ 1 000 ến 1.500m so với
B í ã M
(Thuậ , S La)
38. 27
mặ ớc biển, t p trung phần lớn ở ộ í ủ
í t tầ ó ộ ừ 50 ến 1 , ộ d c mặ 35%
Th ă
Hệ th í , ng c n kiệt về ù , í ó 2 i
í i N T i N m Nhừ, i nh ng chỉ ó ều
ớ ù , ng h , ế ớc sinh ho ớc s n xu t
ệp về ù t lớn.
T Diệ í t tự ủ 14 657,7 , ó t
ệ 2 525 , ồng thủy s 21,89 , t trồ ệp 12 ha,
diệ í ừng 8.098,8 , ộ che phủ của rừ t 55,3%.
* Đặ m về kinh t - ã i
D c: T ị ó 3 ộc sinh s : ’ , T ,
T ó, ộ ’ ếm kho 80%, T ếm kho 15%,
D a :
- ộng: Tổ ị 5 605 i, sinh s ng trong
22 b n, vớ 2 803 ộng. M ộ 25 i/km2
. Tỷ lệ
s 3,2%
- ị ồ ều, t p trung nh t chủ yếu
ự ,
S n xu :
S n xu ệp chiếm tỷ lệ cao (94,5%), tỷ trọng s n xu ệ
nh , du lịch ch ể , ực nền kinh tế b ầu chuyển từ
tự cung tự c p sang s n xu ó
- Về trồng trọ : ồ í ồm N , , ớ ,
chủ yếu theo t ền th ng qu , t th ực
ầ 250 /
- Về : ồn thu nh p quan trọng sau trồng trọt của nhiều
hộ Tổ ( , ợ , ) 5 727 , ầ
8.366 con.
- Về s n xu ệ : ồng rừng: Mớ ợc thực hiện trong kho ng
10 ầ , ớ ầ t kết qu t , ến nay diệ í ồng mớ ợc
300 ừng.
39. 28
, ự ề ệ ự ủ ị ỉ S , ệ
, , ế ớ ặ ể ù ợ ớ ở , ể
ủ ù , c ị ó ều kiệ í ợ ù
h th Co M (Thu , S ), T T (Tuầ , ệ ), S
(T , ).
40. 29
PHẦN 2
VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Vật iệu nghi n ứu, hóa hất, thiết ị
2.1.1. Vậ u
Chủng n m: Chủng n m NBRC 100741 Cordyceps militaris ợ c p bở
S ọ ộ V ệ ệ Ứ ụ (T
Biological Resource Center, National Institute of Technology and Evaluation (NBRC)).
Tằm/nhộng tằ (Bombyx mori-Linnaeus) ợc cung c p gi
bở T ứ ằ T ; ở ổ
phầ tằ ộ (Thị tr ng Mộ , ện Mộ , ỉnh
S ); i huyện Thu (S )
Nguy n iệu bổ sung: , ớc dừa, g o lứt.
2.1.2. H a c t bị
Hóa hất: cao n m men, pepton; KH2PO4, MgSO4.7H2O, HCl, KOH (Scharlau -
T ) cồn 90o
; 1 ( ổ phầ ợc V ế H )
Thiết bị: nồi h ù T – SS 325 (Tomy - Nh t B n), nồi h ù
SA300VF (Sturdy - ); ồng c ù ( - M ); ể
(Schott - ức); nhiệt ẩm kế (HTC - Trung Qu ); c ổn nhiệt SI-300 (JeioTech -
c); nồ ự ộng (YUIN – c); bộ h n gi t t
mở thiết bị ện (Panasonic - T ); ủ l -500
C (Panasonic - Nh t B n) tủ
s y (Heraeus - ức); ề ( – T ); Y 118 (T –
); ớ (V ệ ) í ẩn l c.
2.2. Phƣơng pháp nghi n ứu
2.2.1. P ơ g u ra, ảo
ọ ệ ớ ớ ề C. militaris
ể ( ồ ) í ệm trọ ểm c p N
ớc về N m học (Viện Vi sinh v t, Học viện Khoa học Trung Qu c)
chuyến t p hu n t i C ệ Sinh học Boshiyuan, Qu n Jinming,
Lishui, tỉnh Chiết Giang (Trung Qu c).
X ị ự ó ề ệ ự í ợ ồ C. militaris
ằ 3 ỉ S , ệ , ự :
41. 30
- ệ ề ế , í , ị ợ ở í ợ
ự T ,
- ệ ề ằ ợ ở 5000 ộ ộ 16 , 11
ệ ủ 3 ỉ S , ệ , , gồ ớ : T ế ế ế ,
ế ề ; ề ỉ ế ; ề
ự ằ ề ệ ự ủ S , ệ ,
ế ề ợ ở U ( ế ề – ụ ụ 1).
2.2.2. N ơ g ực nghi m
2.2.2.1. Ng ê cứu ặc ểm c a n m C. militaris
2.2.2.1.1 N ứ ặ m hi n vi c a n m C. militaris
ù ù , ần hệ sợi của n m, c y ch ể ĩ
Petri có ứ ể ng n ặ ĩ ều
kiệ ó , ệ ộ y 25o
n ợ ề ề
mặ ng th ĩ S ó, ù ỗ th ột kh i th ch
ặ ề mặt í ể í ều kiện 250
, ó
i gian một tuần. L ặ ểm
ghi nh n ợc.
2.2.2.1.2. N ứ ặ m c a n m C. militaris
(1) Tá t ADN
T ế ổi củ ( dụng phenol)
- ớc 1: L y kho ng 300mg hệ sợi n ỗi ng Eppendorf 2.0 ml.
- ớc 2: Bổ 250 µ 2X T (2% CTAB, 100 mM Tris-HCl, 1.4
M NaCl, 20 mM EDTA, pH 8.0) cho mỗi m u. S dụ ề ến khi m u
ồng nh t.
- ớc 3: Bổ 250 µ 2X T ỗi m ộn bằ V
- ớc 4: Ủ ở 65o
60 ớ ó
T ủ, trộ í t một lần bằ V
- ớc 5: Bổ ù ột thể í (500 µ ) - isoamyl alcohol (24 :
1) ỗi m u. Giữ chặt n c m ế ó ũ T ếp tục
l ị ể ũ ó
- ớ 6: ở 13 000 / 12 ịch nổi sang ng
eppendorf mới.
42. 31
- ớ 7: T i m u lần thứ 2, s dụ ù ột thể í :
(500 µ ) ầ ẽ ó í t bị ũ ó ở 13 000 / 7
T ần dịch nổi sau khi l ( ặp l ớ ừ 3 - 4 lần).
- ớ 8: ợ ợc. Bổ sung 2/3 thể í
giữ n ộn nh ó ể th y kết tủ ng. M ợ ể l nh qua
ở - 20o
C.
- ớc 9: Thu nh n kết tủ ằ ở 13.000
/ 7 i b isopropanol, giữ l i phần kết tủa. Bổ sung 1 ml
70% ỗi o c n th ở 13 000 /
7 , i b phầ ề mặt (lặp l i 2 – 3 lầ ) ể N ở nhiệ ọ
ù ổ 50 µ T (10 mM Tris-HCl, 1 mM EDTA,
pH 8) ỗi ng. B o qu n ở - 20o
ể phục vụ ứu tiếp theo.
(2) ứ
Tiế n ứng PCR theo Vilgalys et al. (1990): Ph n ứng PCR khuếc i 2
ù ụ ITS-5.8S (mồ ITS4 ITS5) T ầ t cho một ph n
ứ R (50µ ) ồ : R 25 µ , ỗi lo i mồ 1 5 µ (10 ), 2O
19 µ 3µ R ợ ặ ệt với 35 chu kỳ: (1)
n biế í : 94 15‖ (2) n b t cặ : 48 40‖ (3)
é : 72 1’20‖ T é ỗ ỗ 8’ ở
72oC. Sau khi ph n ứng PCR kế , ểm tra s n phẩ R 1%
chứa ethidium bromide với 80V trong 30 – 40
(3) í ADN
Gi ự ợc thực hiện bở , ỗ
ợc chuyển t i về ó ằng phần mề ể ịnh d ng file.
T ự ợc từ ồ ợ ợ ó ớ ể
ó ợ ự ồng nh t củ n gen, thực hiện trong phần mềm ClustalX
(Thompson et al 1997).
S ó, ự ồng nh ẽ ợc s dụ ể ế ự
ồng sẵ ó ( -NCBI-M ) ự ọ ữ ự
ồ ó ệ ề ầ ũ ể ụ í ệ
ự ế ó
43. 32
í ự gen sẽ ợc thực hiện trong phần mềm PAUP (Swofford,
2004), y í ế ó ặ ị ( ),
ế ó ợ í 1000 ầ ặ ết qu í ự gen sẽ
é ị ết lu n m i quan hệ giữ ứ , ế ó ợc
hiển thị bằng phần mềm Treeview.
2.2.2.2. Ng ê cứu xâ dự g u r uô rồ g C. militaris u ô ò g
í g
* T u a c c u t ả g n tạo nguồn gi ng n m C. militaris
cung c c o u r uô Đô g rù g ạ thảo u rữ gi ng
T í ghi m 1.1. T u a ô r ờ g d d ng cơ ản
ặc: C y ch ểm n m C. militaris 7
ng MPDA, PDA, MCM, SDA, CDA, CZYA, SDAY ó ổ sung 15g agar trong
ĩ (25 / ĩ ). Mỗ ức ng b í 30 ĩ , ặp l í ệm
3 lầ ặ í ệm ở 250
, ều kiện t i.
í , ị c, m ộ hệ sợi, kết c u hệ sợ ( ộ
x p) của khuẩn l c ở mỗi lo 15 y.
T í g m 1.2. T u a ộ pH
C y ch ểm n m C. militaris ng t ợ ịnh trong
T í ệm 1 với d ứu 3,0 - 4,0 - 5,0 - 6,0 - 7,0 - 8,0 - 9,0 ĩ
. Ở mỗi ức pH, b í 30 ĩ , ặp l í ệm 3 lầ ặ í ệm ở
250
, ều kiện t i.
í , ị c, m ộ hệ sợi, kết c u hệ sợ ( ộ
x p) của khuẩn l c ở mỗi ức sau 15 y.
Kết lu n pH t
T í g m 1.3. T u nhi ộ uô c y
C y ch ểm n m C. militaris ng t ợ ị í
nghiệm 1, ở pH t í ệm 2 ĩ ở d i nhiệ ộ 7 ± 0,50
C, 15 ±
0,5 0
C, 20 ± 0,50
C, 25 ± 0,50
C, 30 ± 0,50
C. Ở mỗi ức nhiệ ộ, b í 30 ĩ
Petri, lặp l í ệm 3 lần.
í , ị c, m ộ hệ sợi, kết c u hệ sợ ( ộ
x p) của khuẩn l c ở mỗi ức sau 15 y.
44. 33
Kết lu n nhiệ ộ t
Qua kết qu í ệ 1 1, 1 2, 1 3 ợ ng n m C.
militaris t ợc s dụ ể ữ gi ng n ( ng
ặc) hoặc t o nguồn gi ng n ( ng l ng) bổ ể m.
B o qu n gi ng n : ng nghiệm chứa gi ng n ần sau 4 – 5
y sẽ ợc b o qu n ở 4o
C trong tủ l nh, c y truyề ịnh kỳ 2 – 4 1 ần.
ng l : ó ổ ệ ó ứ
ó ầu que c ù ù , ần hệ sợi của
n ( ữ trong ng nghiệ ) R , é iệ ó , y gi ng n
ng l , ần tiế ẩn th n sao cho gi ng n ị í
ệ T ế c trong tủ ó ệ ộ ổ ịnh ở
25o
C, t ộ l 120 / , i gian l c 120 gi . M ộ hệ sợi cầ 2 105
CFU. Tiế ồng nh ng chứa hệ sợ ồng nh t, t ộ
120 000 / , 5 ớc khi bổ ể m.
* T u a c c u t d d ng ả g n s r ng c a h sợi
n m C. militaris
T í g m 1.4. T u a ợ g ờng glucose
C y ch ểm n m C. militaris ng 15g agar/L bổ sung nhộng tằm
80 / , cao n m men 8 g/L, pepton 8 g/L, MgSO4.7H2O 0,3 g/L, KH2PO4 1,0 g/L,
vitamin B1 0,05 g/L, pH t i ợ ng glucose í
nghiệ ợc b í : 0g/L, 5g/L,10g/L, 15g/L, 20g/L, 25g/L, 30g/L, 35g/L,
40g/L, 45g/L, 50g/L lầ ợ í ệu bở ứ í ệ 0, 1, 2, 3,
4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 Ở mỗi thức ợ ng, b í 30 ĩ
Petri, lặp l í ệm 3 lầ ặ í ệm ở nhiệ ộ ệ sợi t ( í
nghiệm 1.3), ều kiện t i.
í của khuẩn l c, ị c, m ộ hệ sợi (+: m t
ộ , ++: ộ , +++: ộ cao), kết c u hệ sợ ( ộ x p) ở mỗ g
thức sau 15 y.
Kết lu ợ ng glucose t
T í g m 1.5. T u a ợng cao n m men
T ần củ ng gồ ó 15g agar/L bổ ng glucose ợc
t ( í ệm 1.4), nhộng tằ 80 / , pepton 8 g/L, MgSO4.7H2O 0,3 g/L,
45. 34
KH2PO4 1,0 g/L, vitamin B1 0,05 g/L, pH t m men. ợng cao n m
ợc b í : 0g/L, 5g/L, 10g/L, 15g/L, 20g/L, 25g/L, 30g/L, 35g/L,
40g/L, 45g/L, 50g/ ợ í ệu lầ ợ C0, C1, C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9,
C10. Ở mỗi ức ợng cao n m men, b í í 30 ĩ , ặp l í
nghiệm 3 lầ ặ í ệm ở nhiệ ộ ệ sợi t ( í ệm 1.3),
ều kiện t i.
í ủa khuẩn l , ị c, m ộ hệ sợi (+: m t
ộ , ++: ộ , +++: ộ cao), kết c u hệ sợ ( ộ x p) ở mỗ
thức sau 15 y.
Kết lu ợng cao n m men t
T í g m 1.6. T u a ợng pepton
T ần củ ng gồ ó 15g agar/L bổ ng glucose t ( í
nghiệm 1.4), cao n m men t ( í ệm 1.5), nhộng tằ 80 / , MgSO4.7H2O
0,3 g/L, KH2PO4 1,0 / , 1 0,05 / P ợc b í theo d
ợng : 0g/L, 5g/L, 10g/L, 15g/L, 20g/L, 25g/L, 30g/L, 35g/L, 40g/L, 45g/L,
50g/L, lầ ợ í ệ 0, 1, 2, 3, P4, P5, P6, P7, P8, P9, P10. Ở mỗi ức
ợng pepton, b í í 30 ĩ , ặp l í hiệm 3 lầ ặ í ệm ở ở
nhiệ ộ ệ sợi t ( í ệm 1.3), ều kiện t i.
í ủa khuẩn l , ị c, m ộ hệ sợi (+: m t
ộ , ++: ộ , +++: ộ cao), kết c u hệ sợ ( ộ x p) ở mỗ
thức sau 15 y.
Kết lu n về ợng pepton t
T í g m 1.7. T u ợng MgSO4.7H2O
T ần củ ng gồ ó 15 / , ng, cao n ,
t ( í ệm 1.4, 1.5, 1.6), nhộng tằ 80 / , KH2PO4 1,0 g/L, vitamin B1
0,05 g/L MgSO4.7H2O. MgSO4.7H2O ợc b í d i ợng :
0,5g/L; 1,0g/L; 1,5g/L; 2,0g/L lầ ợ í ệ 1, 2, 3, 4 Ở mỗi ức
b í í 30 ĩ , ặp l í ệm 3 lầ ặ í ệm ở ở nhiệ ộ
ệ sợi t ( í ệm 1.3), ều kiện t i.
í ủa khuẩn l , ị c, m ộ hệ sợi (+: m t
ộ , ++: ộ , +++: ộ cao), kết c u hệ sợ ( ộ x p) ở mỗ
thức sau 15 y y.
46. 35
Kết lu ợng MgSO4.7H2O t
T í g m 1.8. T u ợng KH2PO4
T ần củ ng gồ ó 15 / , ng, cao n m men, pepton,
MgSO4.7H2O ( í ệm 1.4, 1.5, 1.6, 1.7), nhộng tằ 80 / ,
B1 0,05 g/L KH2PO4 ợng KH2PO4 b í theo d ợng :
0,5g/L; 1,0g/L; 1,5g/L; 2,0g/L. Ở mỗi ức, b í í 30 ĩ , ặp l í
nghiệm 3 lầ ặ í ệm ở nhiệ ộ ệ sợi t ( í ệm 1.3),
ều kiện t i.
í ủa khuẩn l , ị c, m ộ hệ sợi (+: m t
ộ , ++: ộ , +++: ộ cao), kết c u hệ sợ ( ộ x p) ở mỗ
thức sau 15 y.
Kết lu ợng KH2PO4 t
T í g m 1.9. T u ợng vitamin B1
T ần củ ng gồ ó 15 / , ng, cao n m men, pepton,
MgSO4.7H2O, KH2PO4 ( í ệm 1.4, 1.5, 1.6, 1.7, 1.8), nhộng tằ 80
g/L vitamin B1 ợng vitamin B1 ợc b í theo d i: 0,05g/L; 0,1g/L;
0,15g/L; 0,2g/L. Ở mỗi ức b í í 30 ĩ , ặp l í ệm 3 lần.
ặ í ệm ở nhiệ ộ ệ sợi t ( í ệm 1.3), ều kiện t i.
í ủa khuẩn l , ị c, m ộ hệ sợi (+: m t
ộ , ++: ộ , +++: ộ cao), kết c u hệ sợ ( ộ x p) ở mỗ
thức sau 15 y.
Kết lu ợ ợng vitamin B1 t
T í g m 1.10. T u ợng nhộng tằ dâu
T ần củ ng gồ ó 15 / , ng, cao n m men, pepton,
MgSO4.7H2O, KH2PO4, vitamin B1 ộng tằ ợng nhộng
tằ ợc b í theo d i 0g/L, 50g/L, 100g/L, 150g/L, 200g/L, 250g/L, 300g/L,
350g/L, 400g/L, 450g/L, 500g/L. Ở mỗi ức b í í 30 ĩ etri, lặp l í
nghiệm 3 lầ ặ í ệm ở nhiệ ộ ệ sợi t ( í ệm 1.3),
ều kiện t i.
í ủa khuẩn l , ị c, m ộ hệ sợi (+: m t
ộ , ++: ộ , +++: ộ cao), kết c u hệ sợ ( ộ x p) ở mỗ
thức sau 15 y.
47. 36
Kết lu ợng nhộng tằ
* T u c c êu ả g n sự , r ng c a thể quả
n m C. militaris rê g ể bột nhộng tằm (nhộ g gạo lứt)
T ần g ể ợc s dụng ể y n m C. militaris gồm ợng
ng glucose t ( í ệm 1.4), ợng cao n m men t ( í ệm 1.5),
ợng pepton t ( í ệm 1.6), ợng MgSO4.7H2O t ( í ệm 1.7),
ợng KH2PO4 t ( í ệm 1.8), ợng vitamin B1 t ( í ệm
1.9), ợng nhộng t ( í ệm 1.10), pH t ( í ệm 1.2) g o lứt
(25 / ) ự ể ó í ớc 8x12cm, kh trù ở nhiệt
ộ 121o
C trong 25
ể sau kh ù ợ ể nguội, bổ sung 10 mL huyề ù ợi n m C.
militaris ợ ng l ợc t ( ục 4.2.2). ặt
n m trong t i ở ều kiện nhiệ ộ t ( í ệm 1.3) ến khi hệ sợi
phủ í ể.
Chuyể í ệ ều kiện chiế Tiế í ệ
ởng củ ếu t nhiệ ộ, ộ ẩ , ến sự
ởng của thể qu . Trong mỗ í ệ ,
ởng của thể qu ới ởng của từng yếu t q ỉ (*
):
1) Th thể qu ( ): ể qu xu t hiệ í ừ
ó ệ sợi phủ í ề mặ ể ặ ều kiệ í ệm
2) S ợng thể qu / : ếm từng thể qu
3) Kh ợng thể qu / ( ): ừng thể qu ỉnh kh ể,
kh ợng í ó ộ í 10-2
g
4) í ớc thể qu (chiề í ( )) Chiề : ừ ến
ầu thể qu
5) ng thể qu
6) c thể qu
7) ợng adenosin (mg/g)
8) H ợng cordycepin (mg/g)
9) Hiệu su ể qu : (s ể qu / tổng s
ứu) × 100
48. 37
T í g m 1.11. Ng ê cứu ả ng c a nhi ộ tới khả ă g
, r ng c a thể quả c a n m C. militaris rê g ể bột nhộng tằm
B í í ệm ở d i nhiệ ộ 7o
C, 15o
C, 20o
C, 25o
C, 30o
C. Ở mỗi nhiệ ộ,
b í 30 , ặp l í ệm 3 lầ ặt í ệm ở ộ ẩm
80%, ộ 500 lx, th i gian chiế ục 12/24 gi .
chỉ (*
).
Kết lu n nhiệ ộ t ởng của thể qu .
T í g m 1.12. Ng ê cứu ả ng c a ộ ẩm tới tới khả ă g
ể quả c a n m C. militaris rê g ể bột nhộng tằm
ộ ẩ í: B í í ệm ở d ộ ẩm 50%, 60%, 70%, 80%, 90%. Ở
mỗ ộ ẩm, b í 30 , ặp l í ệm 3 lầ ặ í ệm ở nhiệt t ,
ộ 500 lx, th i gian chiế 12/24 gi . ỉ (*)
ộ ẩ ể y: T ộ ẩ ể bằ h bổ
thể í ề ù ợi n ù ột kh ợng g o: 30, 40, 50, 60, 70,
80, 90, 100 / (25 ù i g o lứt).
Kết lu ộ ẩm t ể , ể qu , tổng hợ t ch t.
T í g m 1.13. Ng ê cứu ả ng c a g ới khả ă g
ể quả c a n m C. militaris rê g ể bột nhộng tằm
B í í ệm ở ( è è )
ộ 100 , 200 , 300 , 400 , 500 , 600 lx, 700 lx, 800 lx, 900
lx, 1000 lx. Ở mỗi lo ộ , í 30 , ặp l í
nghiệm 3 lầ ặ í ệm nhiệ ộ t , ộ ẩm t , th i gian chiế 12/24
gi . ỉ (*)
Kết lu n lo ộ cho n ể ,
ể qu , tổng hợ t ch t.
* T u c c u t ả g n sự r ng c a thể quả
n m C. militaris rê g ể tự ê ( ằm/nhộng tằ dâu)
T í g m 1.14. Ng ê cứu ơ g â ễm n m C. militaris t u
o ằm/nhộng tằ dâu
S dụng tằm tuổi 5; nhộng tằm tuổi 7, 8, 9, 10,11
CT1. Lâ ễm n m C. militaris o ằm/nhộng tằm bằ g ơ g gâ
CT 1-1 ằm s ù ề ù ợi n m tr 20
49. 38
CT 1-2 ộng tằm s ù ề ù ợi n 20
CT 1-3 ằm s ù ề ù ợi n 20 .
CT 1-4 ộng tằm s ù ề ù ợi n 20 .
ặt tằm/nhộ ụ ù Mỗ ặt 6 con.
Tằm/nhộng tằm ức CT 1-3 T 1-4 ợc kh ù ở nhiệ ộ
121o
, 15 , ể nguội ở nhiệ ộ ớ ễ ,
nhiễm tằm/nhộng tằ ù ợc tiế ủ c ọc.
Ở mỗ ức b í 30 , lặp l í ệm 3 lầ ặ í ệm ở nhiệt
ộ ệ sợi t ( í ệm 1.3), trong t ến khi xu t hiện hệ sợi phủ í
bề mặt m u. Chuyển m ều kiện chiế ộ 500 lx, th i gian
chiế 12/24 gi , ộ ẩm 80%, nhiệ ộ 25o
C.
T õ ỉ : Vị í ọc thể qu , í ớc thể qu (mm), kh ợng
thể qu (g), s ợng thể qu /con ở ứ
Kết lu ễm n m t , ồng th ũ ết lu ợ
thể ởng của n m C. militaris.
CT 2. Lâ ễm n m C. militaris o ằm/nhộng tằm bằ g ơ g ê
CT 2- 1: T 0,1 ề ù ợi n m C. militaris ới da tằm s ng
kh ù , ầu 3 mm.
CT 2-2: T 0,1 ề ù ợi n m C. militaris ới da nhộng s ng
ù , ầu 3 mm.
CT 2-3: T 0,1 ề ù ợi n m C. militaris ới da tằ
ù , ầu 3 mm.
CT 2-4: T 0,1 ề ù ợi n m C. militaris ới da nhộng tằ
ù ớ , ầu 3 mm.
ặt tằm/nhộ ụ ù Mỗ ặt 5 con.
Tằm/nhộng tằ ức CT 2-3 T 2-4 ợc kh ù ở ở nhiệ ộ
121o
, 15 , ể nguội ở nhiệ ộ ớ ễ ,
nhiễm tằm/nhộng tằ ù ợc tiế ủ c ọc.
Ở mỗ ức b í 30 , lặp l í ệm 3 lầ ặ í ệm ở nhiệt
ộ ệ sợi t ( í ệm 1.3), trong t ến khi xu t hiện hệ sợi phủ í
bề mặt m u. Chuyển m ều kiện chiế ộ 500 lx, th i gian
chiế 12/24 gi , ộ ẩm 80%, nhiệ ộ 25o
C.
50. 39
T õ ỉ : Vị í ọc thể qu , í ớc thể qu (mm), kh ợng
thể qu (g), s ợng thể qu /con ở ứ í ệm.
CT 3. Lâ ễm n C. ar ua ờ g êu a c a tằ dâu
Cho tằm ở ộ tuổi 1, 2, 3, 4, 5 ổi ợc phun huyền
ù ợi n T õ ỉ : Sự ể qu , vị í ọc thể qu , í
ớc thể qu (mm), kh ợng thể qu (g), s ợng thể qu /con ở ức
í ệm.
Kết lu ễm n m t , ồng th ũ ết lu ợc
tr ng ễm củ thể (nhộng hay tằm, kh ù ể
s ng) t ởng của n m C. militaris.
T í g m 1.15. Ng ê cứu x c ịnh gi ng tằ ù ợ c o g ê cứu
uô rồng n m C. militaris
S dụ nhiễm t ể ễm n m C. militaris ể
( ằm/nhộng tằ ) ợc t ( í ệm 1.14) của 2 gi ng tằ
é ằ é Mỗ ặt 5 con.
Ở mỗi gi ng tằm é é , b í 30 u, lặp l í
nghiệm 3 lần. ặ í ệm ở 250
C, trong t ến khi xu t hiện hệ sợi phủ í ề mặt
m u. Chuyển m ều kiện chiế ộ chiế , th i gian chiếu
, ộ ẩm, nhiệ ộ t .
T õ ỉ : Vị í ọc thể qu , kí ớc thể qu (mm), kh ợng
thể qu (g), s ợng thể qu / , ợ ở ức
Kết lu n về gi ng tằ ù ợ ồng n m C. militaris
thể tằm/nhộng tằ con.
T í g m 1.16. Ng ê cứu ả ng c a nhi ộ tới khả ă g
ể quả, ợng hoạt ch t c a n m C. militaris rê
tằm/nhộng tằm
S dụ ễm n m C. militaris t ( í ệm 1.14)
thể tằm/nhộng tằm của gi ng tằm t ( í ệm 1.15). Mỗ ặ 5 ặt
ều kiện t i, ở nhiệ ộ t ệ sợ ( í ệm 1.3)
ến khi xu t hiện hệ sợ ng. Chuyển hệ sợ ều kiệ é ,
ộ chiế 500 lx, ộ ẩm 80%. B í í ệm ở d i nhiệ ộ 7o
C, 15o
C, 20o
C,
25o
C, 30o
C. Ở mỗi ức nhiệ ộ, b í 30 , ặp l í ệm 3 lần.
51. 40
T õ ỉ : Th ể qu ( ); S
ợng thể qu /con; Kh ợng thể qu / ( ); í ớc thể qu ( ); ng
thể qu ; c thể qu ; ợ ( / ); ợng cordycepin (mg/g).
Kết lu n nhiệ ộ t ể , ể qu , tổng hợ
ho t ch t.
T í g m 1.17. Ng ê cứu ả ng c a ộ ẩm tới khả ă g ể
quả, ợng hoạt ch t c a n m C. militaris rê ằm/nhộng tằm
S dụ ễm n m C. militaris t ( í ệm 1.14)
ể tằm/nhộng tằm của gi ng tằm t ( í ệm 1.15). Mỗ ặt 5
ặ ều kiện t i, ở nhiệ ộ ệ sợi t ( í
nghiệ ến khi xu t hiện hệ sợ ng. Chuyển hệ sợ ều kiện chiế
bằ è , ộ chiế 500 lx th i gian chiế 12/24 gi , ở nhiệt
ộ t ( í ệm 1.17). B í í ệm ở d ộ ẩm 50%, 60%, 70%, 80%,
90%. Ở ức ộ ẩm b í 30 , ặp l í ệm 3 lần.
T õ ỉ : T ể qu ( ); S
ợng thể qu /con; Kh ợng thể qu / ( ); í ớc thể qu ( ); ng
thể qu ; c thể qu ; ợ ( / ); ợng cordycepin (mg/g).
Kết lu ộ ẩm t ể , ể qu , tổng hợ
ho t ch t.
T í nghi m 1.18. Ng ê cứu ả ng c a g ới khả ă g
ể quả, ợng hoạt ch t c a n m C. militaris rê
tằm/nhộng tằm
S dụ ễm n m C. militaris t ( í ệ 1 14)
ể tằm/nhộng tằm của gi ng tằm t ( í ệm 1.15). Mỗ ặt 5
ặ ều kiện t i, ở nhiệ ộ ệ sợi t ( í
nghiệ ến khi xu t hiện hệ sợ ng. Chuyển hệ sợ ều kiện nhiệ ộ t
ể qu ( í nghiệ 1 16), ộ ẩm t (1 17) í í ệm với
th i gian chiế 12/24 gi ới ởng của lo , ần
ộ :
CT 1 - Lo : 2 lo ( è è
led) ó ộ 700 lx.
CT 2 - ộ : 100 lx, 200 lx, 300 lx, 400 lx, 500 lx, 600 lx, 700 lx,
800 lx, 900 lx, 1000 lx.
52. 41
CT 3 – T ầ : ợc chiế ằ è ồ 750 ó
nh (gồ ó ó với tỉ lệ 1:2) mỗi
ó ó 0,05W ới 716 lx.
Ở mỗi ức b í 30 , ặp l í ệm 3 lần.
T õ ỉ : T ể qu ( ); S
ợng thể qu /con; Kh ợng thể qu / ( ); í ớc thể qu ( ); ng
thể qu ; c thể qu ; ợ ( / ); ợng cordycepin (mg/g).
Kết lu ộ ẩm t ể , ể qu , tổng hợ t ch t.
2.2.2.3. Ng ê cứu xâ dự g u r uô rồ g C. militaris u ô o
ạ u ực ợc ựa c
ợc thực hiệ ng l í ệ ều kiện
t ủ í ệ ( ứ ), ợ ể
vớ t lớ , ụ thể:
i ng trong nồ ự ộ ó í 10 í / ẻ.
t t ng: 500 /
t c y gi ng: 2000 /
ù th ợ ặt t 4 ị ể ó ều kiện tự ù
hợp với sinh t ở , ển của C. militaris R 100741 ợc lựa chọn t i 3
tỉ : , É (T , S ), T T (T ầ , ện
), S (T , )
ù th é , í , ó ệ í 30 m2
, ợc l p
ặ ề ệ ộ 2 chiề , 18 000 TU; ợc l ặt hệ th ng chiếu
ự ộng t t, mở (hệ th ó è ợc l ể m u);
ợc l ặt hệ th ng phun ẩ ( ) ự ộng (b í ồ ề ần )
Cô g ức i chứng
M ợ ặ ều kiện t ủ í ệm ( ều kiệ
ợ p qua kết qu í ệm ở t ó ều kiện ngo i c nh nh
ở ế ở , ển của C. militaris ở í ghiệm).
Cô g ức í g m
ợc thực hiệ ù th o. ng vớ 10
í / ẻ trong hệ th ự ộng (t T c).
S ợng m : 1500 / ợ ồ ặt m u.
53. 42
Á ù th : Á ng từ è 25w, ng
ộ chiế ( í ệm); Th i gian chiế : 12/24
Nhiệ ộ: ều chỉ ề ệ ộ cho nhiệ ộ t nhiệ ộ t
( í ệm).
ộ ẩ : iều chỉ ầ ớ ộ h n th i gian phun ẩm tự ộng
ộ ẩ t ộ ẩm t ( í ệm). T o
ng ẩ : ặ ù , ổ
ớc c trù , ể nguộ ữ , ằ
ớ ù ể m b ộ ổ í S dụ , õ ộ
nhiệt ẩ ể m b ếu t nhiệ ộ, ộ ẩ ợc ổ ịnh.
S p xế ể m u song song với , i diện với hệ th ề ệt
ộ. S p xếp m ể sao cho kho ữ ều nhau, m
b ợc nh ồ ề , ị che khu t, m b o cho nhiệ ộ th p
ợc len l ề ế u, m b ộ ẩ ế ựng
m ợ ồ ều.
ỉ ầ õ , ịnh:
T a , mậ , ị í, m , a
+ T ệ ợ ( ): í ừ ề ặ ể
+ ộ ệ ợ : ộ ,
+ Vị í ệ ợ : ớ ể
+ ( )
+ ộ ( )
T a , , , í a q :
+ T ể ( ): ể ệ í ừ
ó ệ ợ ủ í ề ặ ể ặ ề ệ , ệ ộ, ộ ẩ
+ S ợ ể : ế ừ ể
+ ợ ể : ừ ể ỉ ể, ợ
í ó ộ í 10-2
g.
+ í ớ ể :
ề : ừ ế ầ ể
í : ầ ế ệ ở ị í ½ ể
T ầ ó í q : h ợ
54. 43
T m q : ự ự ổ ặ ể ủ ể
( í ớ 7-8 , ớ ầ ể ể
ầ ); ự ự ế ộ ợ
ở ể ở ủ ể ệ ể
2, 4, 6, 7, 8, 9 ầ
T m q m m a: ị ự
í ế ứ ể ế
ứ ở , ể ủ ù R
100741 í ệ ợ ó ể ế ế í ệ
Hình 2.1 Sơ đồ bố trí thí nghiệm ở quy mô pi ot
2.2.2.4. Ng ê cứu xâ dự g u r uô rồ g C. militaris u ô ộ g a
Lựa chọn hộ gi ù th o s ng ở ó ều kiện tự
í ớ ở , ển của C. militaris.
- T T dụ ều kiện nhi ộ, g ự ê , ộ ẩ â
tạo: ớ ( ớ , ệ ộ ho ự )
- T õ , ị ỉ :
+ Thể qu : s ợng, kh ợng,
í ớc.
+ Thu ho ch
+ P í ợc
- T õ , ị ỉ :
+ Hệ sợi: Xu t hiện,m ộ, vị í
+ Thể qu : , ợng,
kh ợng, í ớc.
+ Thu ho ch
+ í ợc
ặt mẫu tại á nhà nuôi tại địa phƣơng
( 700 - 800 lx, nhiệ ộ 20-25o
, ộ ẩm 80-90%, th i gian chiế 12 /24 )
- T õ , ị ỉ :
+ Thể qu : , ợng,
kh ợng, í ớc.
+ Thu ho ch
+ í ợc
T o nguồn gi ng Cordyceps militaris NBRC 100741
(T i PTN)
Bổ sung gi ng Cordyceps militaris R 100741 ể g o lứt + nhộng tằm
(*)
ợc chuẩn bị sẵn (T i PTN)
Công thứ thí nghiệm 2
ặt m u trong t i (5-7
) ở nhiệ ộ 20-25o
C
ến khi xu t hiện hệ sợi.
(Tại PTN)
Công thứ thí nghiệm 1
- ặt m u trong t i (5-7 )
ở nhiệ ộ 20-25o
ến khi
xu t hiện hệ sợi.
- 700 -
800 lx, nhiệ ộ 20-25o
, ộ
ẩm 80-90%, sau 7-10
xu t hiện thể qu .
(Tại PTN)
Công thứ thí nghiệm 3
ặt m u trong t i (5-7 ) ở nhiệt
ộ 20-25o
C.
( ƣa đến á nhà nuôi tại địa
phƣơng ngay sau khi cấy giống)
55. 44
- T T dụng nhi ộ tự ê , g ộ ẩ â ạo:
+ é , ó ệ í 30 2
, ó , ó ệ th ng c a sổ mở t ể
l y nhiệ ộ từ ng tự
+ ợc l ặt hệ th ng chiế ự ộng t t, mở (hệ th ó è
ợc l ể m ) Á ng từ è 25w, 700 - 800 lx, th i
gian chiế 12/24
+ S dụng hệ th ó ể t ó ộ ẩm ổ ịnh 80 - 90%.
S p xếp m ể sao cho kho ữ ều nhau:
+ m b ợc nh ồ ề , ị che khu t.
+ m b o cho nhiệ ộ th ợc len l ề ế u
Hình 2.2. Sơ đồ á ƣớc tiến hành và ố trí thí nghiệm nuôi trồng C. militaris
quy mô hộ gia đình
ƣa đến á gia đình tại địa phƣơng
( 700 - 800 lx, th i gian chiế 12 /24 ,
ộ ẩm 80-90%, nhiệ ộ tự )
ƣa đến á gia đình tại địa phƣơng
( , ệ ộ tự , ộ ẩm 80-90%)
- T õ , ị ỉ :
+ Thể qu : s ợng, kh ợng,
í ớc.
+ Thu ho ch
+ í t ợc
- T õ , ị ỉ :
+ Hệ sợi: Xu t hiện,m ộ, vị í
+ Thể qu : , ợng,
kh ợng, í ớc.
+ Thu ho ch
+ í ợc
- T õ , ị ỉ :
+ Thể qu : , ợng,
kh ợng, í ớc.
+ Thu ho ch
+ í ợc
Thí nghiệm 3
M u y gi ể
Thí nghiệm 2
ặt m u trong t i (5-7 ) ở
nhiệ ộ 20-25o
ến khi xu t
hiện hệ sợi. (Tại PTN)
Thí nghiệm 1
- ặt m u trong t i (5-7 ) ở nhiệ ộ 20-25o
C
ến khi xu t hiện hệ sợi.
- 700 - 800 lx, nhiệ ộ 20-
25o
, ộ ẩm 80-90%, sau 7-10 t hiện thể
qu .
(Tại PTN)
Bổ sung gi ngCordyceps militaris R 100741 ể g o lứt + nhộng tằm
(*)
ợc chuẩn bị sẵn (T i PTN)
T o nguồn gi ng Cordyceps militaris NBRC 100741
(T i PTN)
56. 45
T ó, ó ứ í ệm sau:
+ ứ í ệm TN1-1: T 1 + ế ị
ều kiện nhiệ ộ tự , 700 – 800 lx, th i gian chiế 12 /24 , ộ
ẩm 80-90%.
+ ng thứ í ệm TN1-2: T 1 + ế ị
ều kiệ , ệ ộ, ộ ẩm tự
+ ứ í ệm TN2-1: T 2 + ế ị
ều kiện nhiệ ộ tự , 700 - 800 lx, th i gian chiế 12 /24 , ộ
ẩm 80-90%.
+ ứ í ệm TN2-2: T 2 + ế ị
ều kiệ , ệ ộ, ộ ẩm tự
+ ứ í ệm TN3-1: T 3 + ế ị
ều kiện nhiệ ộ tự n , 700 - 800 lx, th i gian chiế 12 /24 , ộ
ẩm 80 - 90%.
+ ứ í ệm TN3-2: T 3 + ế ị
ều kiệ , ệ ộ, ộ ẩm tự
- ng vớ 10 í / ẻ trong hệ th ự ộng (t i PTN
T c).
- S ợng m : 1500 / ợ ồ ặt m u.
C c c ỉ êu c g
+ T , ộ, ị í, , ộ ủ ệ ợ
T ệ ợ ( ): í ừ g ề ặ ể
ộ ệ ợ : ộ ,
Vị í ệ ợ : ớ ể
( )
ộ ( )
+ T , ợ , ợ , í ớ ủ ể
T ể ( ): ể ệ í ừ
ó ệ ợ ủ í ề ặ ể ặ ề ệ í ệ ( , ộ ẩ ,
ệ ộ ự ; , ộ ẩ , ệ ộ ự )
S ợ ể : ế ừ ể
ợ ể : ừ ể ỉ ể, ợ
í ó ộ í 10-2
g.
57. 46
í ớ ể :
ề : ừ ế ầ ể
í : ầ ế ệ ở ị í ½ ể
+ T ầ ợ ó í ợ ệ ể : ợ denosin
+ T ể ể : ự ự ổ ặ ể ủ ể
( í ớ 7-8 , ớ ầ ể ể
ầ ); ự ự ế ộ ợ
ở ể ở ủ ể ệ ể 2, 4, 6, 7,
8, 9 ầ
+ T ể ồ ù ợ ù : ị ự
í ế ứ ể ế .
2.2.2.5. X c ịnh thờ ểm thu hoạch ảo uả Đô g rù g ạ thảo C. militaris
Thu hoạ h: X ị ề ể , ầ ể , ể ,
ợ 2, 4, 6, 7, 8 9 ầ í ừ
k ệ ể
Bảo quản: X ị ỉ ợ ( ), í ớ ( ), ,
ể , ợ ớ
ở ệ ộ cao ( V ớ , 1999) ( ),
ề ệ ó ặc ó .
2.2.2.6. P ơ g â íc a c ro g Đô g rù g ạ ảo
Đị ợ g cordycepin ade o ro g Đô g rù g ạ ảo ằ g ơ g
ắc í ỏ g u ă g cao HPLC (High Performance Liquid Chromatography)
T ợ ớ ới một s ổi nh ù ợp
vớ ều kiệ í ệm (Mao et al. (2005)).
Đị ợng cordycepin
M u chuẩ : ( 3394, S , S ) ợ ớc c t
ồ ộ ồ 5, 10, 12 5, 25, 50 100 μg /mL
ể l ng chuẩn.
M ứu (thể qu ) ợ 1 i 85o
C ộ ẩm 20%, ó
nghiề ộ 1 ộ 20 ớc c 1 i 50o
em ly
4000 15 i 4o
C. L y dịch nổi, lọ ọc 0,45 μm
ợ ù ể ệ th ng HPLC.
58. 47
Nồ ộ ợ ị ợng bằng s l ng hiệ
Agilent 1260 infinity. Cộ í : ột RP C18 Elips 18 (4 6 250 , í
ớc h t 5 μm). Nhiệ ộ cộ ở 25
ộng gồ ớc c ới tỷ lệ 87:13 (v/v). T ộ :
1 / UV-VIS, ớ ó 260 T ể í 10 μ
Đị ợng adenosin
M u chuẩn adenosin: Adenosin (A9251, S , S ) ợ
90% ồ ộ ồm 10, 20, 40, 60, 80
100 μg/mL ể l ng chuẩn adenosin.
M ứu (thể qu ) ợ 1 t i 85o
C ộ ẩm 20%, ó
nghiền t ộ 1 g bộ trong 10 ml methanol 90% rồ , ặt, l ĩ,
ồ 30 , ể , i, bổ sung kh ợ ị m ằng
methanol 90%, l ĩ 4000 15 i 4o
C. L y dịch
nổi, lọc qua m ọc 0,45 μ ợ ù ể ệ th ng HPLC.
Nồ ộ adenosin ợ ị ợng bằng s ng hiệ
Agilent 1260 infinity. Cộ í : ộ R 18 18 (4,6 250 , í
ớc h t 5 μm ). Nhiệ ộ cộ ở 25 .
ộng gồ ớc c ( ẩn HPLC) với tỷ lệ 87:13 (v/v).
T ộ 1 / UV-VIS, ớ ó 260 T ể í 10 μL.
Dựng lầ ợ ng chuẩ ị ữa
diệ í ỉnh theo nồng ộ củ . Kh ộ ủ ng
chuẩn bằng m u chuẩn cordycepin 20 μ / u chuẩn adenosin 20 μg/ml.
2.2.2.7. P ơ g â íc c c c c (Viện Thực phẩm chứ )
í , ằ
í é , ằ / S
í β- ằ ộ ( – Ireland).
í ợ ằ ứ
ù ợ í ằ
ổ S ( c Absorption Spectrophotometric).
2.3. Thu thập và x í số iệu
2.3.1. T u ậ u
ệ í ệ ợ é ở ĩ ,
ủ ó ứ ự ế ự ệ í ệ
59. 48
S ệ ề í ợ , ủ ( ệ ộ , ệ ộ , ệ ộ
, ổ , ộ ẩ , ộ ặ ể ế ặ ệ , ):
í ệ í ợ ủ ự T ( ặ S , ỉ
S ), í ợ ủ ự ( ặ T ị S , tỉ ).
S liệu ở ộ ợ é qua hệ th ng cộ
t ị (phụ lục 2), ặ ù th o. ộ
ợc t p hu ể õ , ở , ển củ ù th o.
Nh í n xu ợc thiết kế ể õ ở , ển củ ù
h th o. Việ õ , é ỉ ở ủ ù
ợc thực hiện theo m u (Phụ lục 3).
2.3.2. Xử í u
S liệ ợc x í ần mềm Iristat 4.0. Kết qu ợ ới d ng
± S S ợc s dụ -student.
60. 49
PHẦN 3
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
3.1. ẶC IỂM CỦA NẤM C. militaris NBRC 100741
3.1.1. Kết quả nghi n ứu đặ điểm phân t và hiển vi ủa nấm C. militaris NBRC
100741
3.1.1.1. Ng ê cứu ặc ểm hiển vi c a n m C. militaris
Kết qu ứ ặ ể ển vi cho th y cu ặc
của tr í ủa n m C. militaris í ó ầu dục
ng n, cầ ầ 5 y.
Tế d ng thể ( ), ( 3 1 )
t , ộc hoặc ph , ặ ó i mộ ể
cu ( ) ợ 5 y.
Hình 3.1. Hình ảnh cuống sinh ào t (A) và
ào t của nấm C. militaris (B)
của C. militaris R 100741 ó ầu dụ ( 3 1 B), vớ í
ớ 5 ~ 7 × 2 ~ 2,5μ , í ớ ặ ểm củ í
ứ ù ợp vớ ặ ủ C. militaris vớ ứu
của Shrestha et al. (2005).
3.1.1.2. uả g ê cứu ặc ể â ử c a C. militaris NBRC 100741
ứ ặ ể ủ C. militaris R 100741 ợ ự
ệ ể ầ ế sau khi , ế
ằ ể ộ ầ ủ
ế ế ủ ủ ứ ợ ể ệ 3 2.
A B
63. 52
, c ế ứ ừ ặ ể , ẩ R
ự DN 5,8S ribosom ề ẳ ị ự ầ ế ủ ủ ứ
ủ ứ ầ ợ ứ
3.1.2. Kết quả tối ƣu hóa á yếu tố ảnh hƣởng đến tạo nguồn giống nấm C.
militaris cung cấp ho quá trình nuôi ông trùng hạ thảo và ƣu trữ giống
3.1.2.1. T u a ô r ờ g d d g cơ ản
ếu t quan trọng nh t quyế ịnh sự ể
n ng t ng n ở ển
m nh nh t.
Tiế y n m C. militaris 7 ng MPDA, PDA, MCM, SDA,
CDA, CZYA, SDAY trong th 15 ể ị y t .
Kết qu ứ ợc thể hiện ở b 3 1 3 5.
Bảng 3.1. Ảnh hƣởng của á môi trƣờng nuôi ấy đến sinh trƣởng,
phát triển của nấm C. militaris
TT Môi trƣờng Mật độ hệ s i Kết cấu s i nấm Sắc tố
1 MPDA +++ V t
2 PDA +++ Tr
3 MCM +++ V t
4 SDA +++ V
5 CDA +++
6 CZYA +++ V t
7 SDAY +++ R m
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
SDAY CZYA CDA SDA MCM PDA MPDA
ƣờngkínhkhuẩnạ(mm)
Môi trƣờng
Hình 3.5. Biểu đồ kí h thƣớc khuẩn lạc nấm C. militaris
tr n á môi trƣờng
64. 53
Kết qu ở b 3 1 3 5 cho th y n m C. militaris ở , ển
ừng lo 7 ứ S ự
ởng của hệ sợi n , n th y:
T ng SDA, n m C. militaris ởng yếu nh S 15
c í ủa khuẩn l 28,5±0,32 ệ sợi n m r ,
tr ng, tiết s c t
T ng SDAY, n m C. militaris ởng yế S 15 y,
n í ẩn l 33±0,68 , ệ sợi n
x ng, m ộ hệ sợ , ết s c t y.
T ng MPDA n ở í ẩn l
35±0,24 ệ sợi r , S 15 y, xu t hiện s c t
y do hệ sợi n m tiết ra.
T ng CDA, n m mọ ó ệ sợ , , í
ẩn l 34±0,13
T ng CZYA, n m C. militaris ển m í
ẩn l c n 41±0,51 ệ sợ ồng nh t, tiết s c t t.
T ng MCM, n ển ở mứ ệ sợ ng, r t
, ề y xu t hiện s c t í
ẩn l 34±0,45
T ng PDA, n m C. militaris ởng m nh nh í
ẩn l c n 46± 0,15 ết qu ó ể ng PDA ó ủ
ầ ỡng ự ở ển của n m trong tự
ề mặt th y sợi n , n, mọc chằng
chị ặt mặt th ặt sau th y s c t của n ó
Kết qu củ í ệm thể hiện ở 3 6.
Hình 3.6. Hình thái khuẩn lạc nấm C. militaris (A) và sắc tố do hệ s i nấm
C.militaris (B) tiết ra tr n á oại môi trƣờng (Tỉ lệ: 60mm)
PDA MPDA CDA
SDAY
MCMSDACZYA
PDA MPDA CDA
SDAY
MCMSDACZYA
65. 54
y, n m C. militaris ở é ở ng CDA, MPDA,
SDA, SDAY, t ộ sinh tr ở ở ZY ,
ng t ở ó, ợc chọ ể
ữ gi ng n m C. militaris.
Trong 7 lo ợc th nghiệ , n th y hệ sợi n ,
m ộ hệ sợ ết s c t m nh ng SDAY. Kết qu ứu
ũ ù ợp với kết qu ứu của Shretha et al. (2006). ng SDAY
ợc s dụ ể y l ng thu hệ sợ ồng th ợc bổ
o ồng t o thể qu n m C. militaris.
3.1.2.2. K t quả g ê cứu ả ng c a ộ H ô r ờ g uô c y tới sự sinh
r ng c a h sợi n m C. militaris
y n m C. militaris ng PDA ở một s d i pH: 4,0; 5,0; 6,0;
7,0; 8,0; 9,0 X ị í ủa khuẩn l , ặ ể
s c t , ệ sợi n m C. militaris sau 15 y.
Kết qu ứ ợc thể hiện ở b 3 2 3 7.
Bảng 3.2. Ảnh hƣởng của pH đến sự phát triển của nấm C. militaris
TT pH Mật độ hệ s i Kết cấu s i nấm Sắc tố Khả năng phát triển
1 4,0 +++ Yếu
2 5,0 +++ R V t T
3 6,0 +++ R V T
4 7,0 +++ V t M nh
5 8,0 +++ V t T
6 9,0 +++ V m T
0
10
20
30
40
50
60
4 5 6 7 8 9
ƣờngkínhkhuẩnạ(mm)
pH
Hình 3.7. Biểu đồ đƣờng kính khuẩn lạc nấm C. militaris ở dải pH 4-9
66. 55
Kết qu ở b 3 2 3 7, cho th y:
Ở pH = 4, n m C. militaris ởng ch m nh t sau 15 ng
í ủa khuẩn l 53,7±0,56 ẩn l c n ó , ,
ết s c t .
Ở pH = 5, n ởng m , í ẩn l 70,98±0,48
mm. Hệ sợi n ng, r , ết s c t t.
Ở pH= 6, n ởng m , í ẩn l ợc sau 15
70,84±0,72 ệ sợ ng, r , ết s c t
Ở pH = 7, n m C. militaris ởng m nh nh t với í ủa
khuẩn l 73,36±0,35 ệ sợi n x , ng, tiết s c t nh t.
Ở pH = 8, n ởng ở mứ , í ẩn l c
ợ 69,58±0,60 ẩn l , ng, tiết s c t t.
Ở pH = 9, n ởng ở mứ í ẩn l
58,1±0,19 ệ sợi n , ng, tiết s c t ó m.
Sự biểu hiệ ề ặ ểm của hệ sợi n m C. militaris õ ở
3 8.
Hình 3.8. Sắc tố do hệ s i nấm C. militaris tiết ra ở á độ pH khá nhau
(Tỉ lệ: 40mm)
, = 7 í ợp cho n ở ển, kết qu ù
hợp vớ ứu của Lee et al. (2013) với kết lu n n ển t
ng trong kho ng 6 – 7 T , ứu của Jea et al., (2006)
th ể nhiều chủng n m C. militaris (EFCC C-5736, EFCC C-
5941, EFCC C-5976, EFCC C-6040, EFCC C-6849, EFCC C-7268, EFCC C-7342,
EFCC C-7992, EFCC C-8027 F -8549) ó ừ 5,6 – 6. Sự ệ
ó ợc do sự nhau về chủng n m.
pH=4 pH=5 pH=4
pH=7 pH=8 pH=9
67. 56
3.1.2.3. K t quả g ê cứu ả ng c a nhi ộ uô c y tới sự r ng
c a h sợi n m C. militaris
ứu, nh n th y ở ệ ộ , ởng của
n m C. militaris ết qu ứ ợc thể hiện ở b 3 3 3 9.
Bảng 3.3. Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến sinh trƣởng của nấm C. militaris
TT
Nhiệt độ
(0
C)
Mật độ
hệ s i
Kết cấu
s i nấm
Sắc tố
Khả năng
phát triển
1 7 +++ B Yếu
2 15 +++ B V r t nh t T
3 20 +++ R V M nh
4 25 +++ V M nh
5 30 - ển
Hình 3.9. ƣờng kính khuẩn lạc nấm C. militaris ở á nhiệt độ khá nhau
Qua kết qu thể hiệ 3 3 3 9, n m C. miltaris ởng t t nh t
ở 200
25o
S 15 , í ẩn l ủa n m lầ ợt
46,76±0,58 46,34±0,23 . Hệ sợ , ng, tiết s c t
ở 20o
C, trong khi ở 25o
C, bề mặt sợi n , ở mặt sau xu t hiện
s c t
Ở 7 0
C, n ởng yế í ẩn l 26,7±0,12
Hệ sợi của khuẩn l , , ết s c t .
Ở 150
C, n ởng t , í ẩn l 39,62±0,36
mặ ớc khuẩn l c th y hệ sợ , ặt sau khuẩn
l c t t nh t.
68. 57
Ở 300
C, n m C. militaris ển.
Kết qu củ í ệm sự ển của n m C. militaris d i nhiệ ộ
nhau thể hiện ở 3.10.
Hình 3.10. Kí h thƣớc khuẩn lạ (A) và sắc tố do hệ s i nấm C. militaris tiết ra (B)
ở á nhiệt độ khá nhau (Tỉ lệ: 50mm)
y, n m C. militaris ởng t t nh t ở nhiệ ộ 20 – 25o
C. Kết qu
ù ợp với những s liệ ứu của t Ph m Quang Thu (2006,
2009), Ph m Thị T ù (2010), Shrestha et al. (2006), Keawsompong et al. (2009).
3.1.3. Kĩ thuật nhân giống
3.1.3.1. N â g g rê ô r ờ g rắ
ế ứ ợ ở 3 1 2, ủ ứ ợ ó
( ĩ ặ ệ ), ề ệ
ó , ệ ộ 250
S 48 , ầ , ở
ẩ 5 ù ù , ầ ệ
ợ ủ , ể ĩ ó ứ ể
ặ ĩ ề ệ ó , ệ ộ 250
C.
S 15 , í ớ ẩ 55 – 60 mm.
ế ể ể ủ ứ ầ ,
ở ở ề ệ , ợ ể
ệ ụ ụ ứ ế
T ế ụ , ù ù , ầ ệ ợ ủ , ể
ệ ó ứ ể ặ ệ
ề ệ ó , ệ ộ 250
C. Sau 5 – 7 , ệ ợ ẩ
ủ í ề ặ ệ ( 3 11)
70
C
300
C
250
C
150
C
200
C
70
C
300
C
250
C
150
C
200
C
69. 58
Hình 3.11. Kĩ thuật ấy nấm C. militaris (A) và á ống nghiệm ảo quản nấm (B)
3.1.3.2. N â g g rê ô r ờ g ỏ g
ó ể ợ ụ , S Y ặ ớ ừ
ù ù , ầ ệ ợ ủ ( ữ ệm)
T ế ủ ở
250
, ộ 120 / S 5 – 7 , ệ ợ ở
, ó ể ằ ể ừ
ụ ó ứ ề ệ ợ ầ ( 3 12)
Hình 3.12. Kĩ thuật nhân giống C. militaris trong môi trƣờng ỏng
A – m m ; – N ậ ; –
H a 5 – 7
3.1.3.3. Bảo uả guồ g g C. militaris NBRC 100741
* Bảo uả g g C. ar rê ô r ờ g rắ
ệ ứ ầ 5 - 7 ẽ ợ
ở 40
ủ ề ị ỳ 2 - 3 ộ ầ
* Bảo uả g g C. ar ro g ô r ờ g ỏ g
ứ 5 - 7 ,
ế ợ ụ ó ể ở 20 - 250
, ề ệ
ó S ụ 7 ế
A B
A B C
70. 59
* B o qu n gi ng C. militaris ằ á -800
C
C ộ ế ứ ệ ợ C. militaris
ự , ủ 10% ù ế ,
parafilm, , ủ , ừ ừ
ứ ệ ộ 50
C, -250
C, -550
ớ ộ -10
/ ặ -200
C tron 3 , ó
ể ủ -800
C.
3.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG QUI TRÌNH NUÔI TRỒNG NẤM
C. militaris Ở QUI MÔ PHÕNG THÍ NGHIỆM
3.2.1. Kết quả nghi n ứu sinh trƣởng, phát triển của nấm C. militaris tr n giá thể
bột nhộng tằm
3.2.1.1. T u c c u t d d ng ả g n sự r ng c a h sợi
n m C. militaris rê g ể bột nhộng tằm
Nếu hệ sợi n ợ ở ỡng t , ó ở
ởng t ủa thể qu .
Mụ í ủ ứ ằm t ó ầ ng dinh
ỡng bổ thể g o lứt, t o ra s n phẩ ù th o C. militaris ó
ợ ủ R 100741 ó ể ợc.
3.2.1.1.2. T m ng glucose
Carbohydrat ồ ồ ồ ợ ọ ể
C. militaris. T ồ : , , , ,
ứ ồ ẽ í ợ
C. militaris ể ợ ợ (W ,2014)
ra, n m C. militaris ó dụ ồn carbon tự
ũ ề ứng t C. militaris ó ệ ể phục vụ
mụ í ở ển củ
Theo Wen et al. (2014), , , ợc th nghiệ ể ều
tra ởng của nguồn car ể qu n xu ng chứa
amidulin s n xu t s ợng thể qu cao nh t, tiế í
ũ ề é ủ , ng
ợc s dụ ể n xu ó ệp.
ồn cung c í ự ở ển của
n m C. militaris ể ứu ởng củ ợ i với sự
71. 60
ển khuẩn l c n m C. militaris ế ứ ng
chứ ếu t í ệm (yếu t nền) bổ sung nhộng tằ 80 / , m
men 8 g/L, pepton 8 g/L, MgSO4.7H2O 0,3 g/L, KH2PO4 1,0 g/L, vitamin B1 0,05
g/L, 15 / ợ í ệ ợc b
í : 0g/L, 5g/L,10g/L, 15g/L, 20g/L, 25g/L, 30g/L, 35g/L, 40g/L, 45g/L,
50g/L lầ ợ í ệu bở ứ í ệ 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6,
7, 8, 9, 10 ặ í ệm ở nhiệ ộ ệ sợi t (20 – 250
C),
ều kiện t i.
m bằng m ng về ặ ể : ệ sợi n m, s c t
khuẩn l c tiế y, ta th ĩ ó ệ sợi n m tr ng,
ề mặ , í ẩn l c n ết s c t
V , ể chọ ợ ợ ng t ự ộ lớn của
í ẩn l í ẩn l , é i kết qu chụp nh
khuẩn l c của n m C. militaris sau 15 y.
Kết qu ứ ợc thể hiện ở 3 13.
68
70
72
74
76
78
80
82
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
ƣờngkínhkhuẩnạ(mm)
Lô thí nghiệm
Hình 3.13. Kí h thƣớc của khuẩn lạc nấm C. militaris ở hàm ƣ ng đƣờng khá nhau
Kết qu 3 13 cho th y n m C. militaris ể ở
ợ S ự ởng của n m sau 15 ,
n th y:
Ở ứ 0, ổ ng (0g/L), n ở é
nh í ẩn l t 72,43±0,22
Ở ứ 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10 ởng ở mức
í ẩn l c n m C.militaris từ 79,28±0,34 ế 80,56±0,10
mm. Hệ sợi n , ớt, ng , t hiện s c t .
Công thứ thí nghiệm
72. 61
Ở ứ 5, ó ứa 25 / ng n ởng m nh sau
ứ 21 y hệ sợi ng n, m ộ hệ sợ , ồng nh ng
í ẩn l 80,75±0,03
Qua kết qu , ợ ng glucose t bổ sung ể m
C. militaris 25 g/L.
S ới kết qu ợ ng bổ ể y n m của Das
(2010) (86,2 / ); T (2014) (15 / ); W (2014) (40 / )
ợ ứ ở mứ Sự ệt , ó ể
nhu cầu s dụng nguồn cacbon của chủng n m C.militaris R 100741 ới
chủng n ứu.
3.2.1.1.3. T m ng cao n m men
ó ọ ự ộ ế ầ í
củ Cordyceps ó ụ ồ
ữ T , ồ í ợ ự ở ể
ữ , , ộ ằ … ợ
ồ C. militaris ế ợ ề
ẽ ệ ó ể ể ( , 2000,
Kobayasi Y.,1941).
Theo W (2014), ể y n m C.militaris cần nguồn
ổng hợ ó ể bổ sung bằng một trong hai ch
n m men, pepton hoặc sự kết hợp của hai ch t.
ể ứu ởng củ ợng cao n i với sự ởng
của hệ sợi n m C. militaris ế ứ ó ếu t
nề (T í ệ 1 5), 25 / , ớ ợng cao n
0 / , 5 / , 10 / , 15 / , 20 / , 25 / , 30 / , 35 / , 40 / , 45 / , 50 / ợ í
hiệu lầ ợ C0, C1, C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9, C10 m bằng m t
ng về ặ ể c t , ệ sợi n , í ẩn l c
n m C. militaris sau 15 y.
Kết qu ứ ợc thể hiện ở 3 14 3.15.
