5. ● Big Banga edo Leherketa handia, Unibertsoaren sorrera azaltzeko jaiotako
teoria bati emandako izena da. Unibertsoa gero eta zabalagoa ari da baina
hasieran unibertso osoa puntu batean batuta zegoela pentsatzen da
● Denbora-espazio batasun batetik abiatuta leherketa moduko bat egon zen
hasieran eta unibertsoko materia eta energia guztia elkarrengandik
aldentzen hasi zen eta hozten aldentzen ari zen.
6. ● Supernova batek izar baten leherketa bat da,
izugarrizko indarrarekin, supernova bat estanda
egitean asteak edo hilabeteak irauten du disdiratzen,
indarraren arabera.
● Supernova batek galaxia oso bat suntzitu ahal du.
Gure galaxia barruan edo eguzki sistemaren hurbil
gertatuko balitz ezin izango zen ezer egin suntzipen
masiboa ekiditzeko.
7. ● Zulo beltza dentsitate ikaragarri handia duen objektu astronomikoa da.
Grabitate indarra oso handia du, ihes-abiadura argiaren abiadura baino
handiagoa da. Beraz, ezerk ere ezin dio bere grabitate indarrari ihes egin,
ezta argiak ere; hortik datorkio izena.
● Astronomiak zulo beltzen existentzia supernoba eta nukleo galaktiko
aktiboetatik igorritako X izpiei esker ziurtatu du, batez ere.
8. ● Nebulosak (latinez Nebula, "hodei") hautsez eta
metatutako gasez osaturiko espazioko hodeiak dira.
Partikulek elkarren artean egiten duten grabitate indarrari
esker loturik mantentzen dira gas eta hauts partikulak.
● Teoria kosmologiko berrien arabera, izarren sorreran parte
hartzen dute.
● Nebulosek kolore gorri, berde edo urdina dute ezaugarri
9. Esne Bidea edo Santiago Bidea gure galaxiaren izena da, zeina latineko Via Lactearen
itzulpena den. Talde Lokaleko galaxia kiribil bat da, gutxi gora behera 100.000 argi urteko
diametroa du eta 300.000 argi urteko zirkunferentzia.
200.000tik 400.000 milioi izarrera dituela kalkulatzen da, zeintzuetatik bat baita Eguzkia.
● Izena: Esne Bidea edo Santiago Bidea
● Galaxia mota: Kiribila
● Adina: 10.000.000.000 urte
● Estimatzen den izar kopurua: 200.000 milioi - 400.000 milioi izar
● Diametroa: 100.000 argi-urte
● Eguzki-sistemak erdiraino duen distantzia: 25.000 argi-urte
● Erdigunean duen objektua: Zulo-beltz supermasiboa (lehen Quasarra)
10. ● Lurra Eguzkitikako hirugarren planeta da, eguzki-sistemako
dentsoena eta bizia duen argizagi ezagun bakarra. Satelite
natural bat du, Ilargia
● Bertan 8 milioi espezie baino gehiango bizi dira eta 7.200
milioi gizaki bizi dira
● Lurraren gainazalaren %71 urez estalita dago. Beste guztia
kontinente eta uharteak dira
