Ikasbide Ikastola LH5A ko ikaslea

1. EGILEA: MANEX

2.  Existitzen den guztia,
unibertsoa da:
galaxiak, izarrak,
meteoritoak eta
planetak.
 Unibertsoa zabaltzen
jarraituko duela esaten
dute batzuk beste
batzuk berriz berriro
elkartuko dela puntu
bakar batean.

3.  BIG-BANG izan zen
galaxiak sakabanatu
zituena eta unibertsoa
sakabanatu zuen
leherketa handia.
 Duela 15.000.000 urte
gutxi gora-bera
unibertsoko materia
dena leku batean
zegoen eta leherketa
handia gertatu zen

4.  Astroak unibertsoan
dauden gauza guztiak
dira baita esan ahal da
gorputz naturalak direla,
badaude gorputz
bionikoa edo hola uste
dut deitzen direla,
satelite artifizialak dira.
 HEMEN ASTRO BAT
 HEMEN ASTRO BIONIKO
BAT

5.  Izarra astroak dira eta beraien
argia dute.
 Izarrak gasez eginda daude eta
gas horiek izarren argia eta
beroa egiten dute.
 Izarrak leku askotan daude eta
esne bidean izar asko daude .
 Izarrak hain urrun daude ezin
direla km ezta m neurtu
horregatik argi-urtearekin
neurtzen da,izarrik gertuen gure
EGUZKIA da.

6.  Argi-urtea izarren distantzia
neurtzeko erabiltzen da.
 Argiak urte batean egiten
duen distantzia da.
Argiak gutxi gora-bera
300.000km/s hartzen ditu
eta hainbeste abiaduran
azkar ateratzen zara eguzki
sistematik.

7.  Izarrek egiten dituzten
marrazkiak bakarrik batzuk
ikusten dira urte osoan,
adib: HartzTxikia.
 Erabiltzen zuten marinelek
orientatzeko, iparraldean
dagoelako eta besteak
mugitzen direlako.
 88 konstelazio ezagutzen
ditugu.

8.  Galaxiak izar eta planeten
multzoak dira.
 Galaxiak unibertsoan
daude eta forma
askotakoak
dira:iregularrak,
barradunak, eliptikoak eta
kiribilak. Gehienak kiribilak
dira.
 Gure galaxia ESNE-BIDEA
deitzen da.
 Galaxiak formaren arabera
sailkatzen dira.
 A:kiribila
 B:barraduna
 C :irregularrak
 D:kiribila

10.  Eguzki-sistemak zortzi planeta ditu: Merkurio,
Artizarra, Lurra, Marte, Jupiter, Saturno, Urano eta
Neptuno.

11.  Lurrak5.973.600.000.000 biloi kilo pisatzen
du.
 Lurrak 23:56 ordu ditu.
 Espazioan -270º daude eta Eguzkiaren erdian
15miloi gradu.
 Eguzki-sistemak gutxi gora-bera 4.600miloi
urte ditu.

12.  Eguzkia
luretik 150miloi
kilometrotara
dago gutxi
gora-bera.

13.  Martetik Jupiterrera
asteroideak daude

14.  Satelite bakar bat atera
da eguzki sistematik

15. PLANETAK URTE EGUN ORDU
Lurra 365 23:56
Marte 687 24
Jupiter 12 10
Saturno 29 10:7
Urano 84 17
Neptuno 165 16
Merkurio 88 59
Venus 225 243 egun

16.  Quasarrak zulo beltz
handiak dituzten
galaxien erdiko gunean
dira.Pisu ikaragarria
dute, oso argitsuak dira
eta gure inguruko
galaxiak baino askoz
urrutirago daude.

17.  Zulo-beltzak
unibertsoan dauden
objekturik bitxiak omen
dira.
 Inork ez ditu inoiz ikusi,
baina, astronomoek
diotenez, hor daude.
 Oso eremu txikiak dira,
eta inguruan grabitate-
indar izugarria eragiten
dute;den-dena
 erakartzen omen dute,
argia ere.

18.  Espazioko gorputz guztiek grabitate-indarra
egiten du.Zenbat eta handiago izan objektua,
orduan eta grabitate-indar handiago eragiten
du.
 Grabitazio nagusia Eguzkiak sortzen du,
sistema osatzen duten astro guztietatik
handiena baita, eta bere grabitate-indarraren
ondorioz, astro guztiak haren inguruko
orbitan ibiltzen dira.

20.  Planeten inguruan biraka dabiltzan astroak
dira.Planetek bezala, horiek ere ez dute
berezko argirik.Lurrak satelite bakarra
dauka,Ilargia.Beste planeta batzuek, berriz,
bat bera ere ez dute, eta beste batzuek asko
dituzte;Saturnok, adibidez, 18.
 Neurri eta forma askotako ilargiak dira.

22.  Asteroideak.Planeta
txikitara jo
daiteke;haiek bezala,
eguski-sistema,
Eguzkiaren inguruan,
biratzen dute, eta
Marte eta Jupiterrek
arteko asteroide-
gerrikoa osatzen dute.
 Forma irregularrako
gorputz txiki harritsuak
dira.Asteroideek
elkarren artean talka
egiten dute, eta talken
ondorioz, zati
txikiagoak,
meteoritoak,
sorrarazten dituzte

23.  Meteoritoak, izar
iheskorrak dira eta
beraien isatsa beroak
sortzen du. Segundo
batzuk egoten dira
zeruan eta gero
berotzen dira asko ,
hola erretzen dira.

24.  Hallen-kometa 76
urtean behin ikusten
da

25.  Lurra eguzkitik gertuen dagoen hirugarren
planeta da.
 Lurra eguzki sistemaren planeten artean
bizitza duen planeta bakarra da, ura likido
moduan daukalako eta atmosferak
oxigenoari ez diolako usten ateratzea.

27.  1; Errotazioa: Lurrak behar duen denbora
bere ardatzari buelta emateko dira 23:59
ordu.
 2;Traslazioa: Lurrak behar duen denbora
Eguzkiari buelta emateko dira 365 egun eta
lau urtean behin Otsailak egun bat gehiago
du eta orduan 366 egun ditu urteak.

29.  Lurraren satelite bakarra da.
 Ilargia ez dugu beti berdin ikusten.
 Ilargiaren ehuneko 60 ikusten dugu.
 Ilargiak lau fase ditu: Ilberria, Ilgora, ilbehera
eta ilbete.
 Ilberria: Ez denean ikusten.
 Ilgora: Handitzen ari denean.
 Ilbetea: Osoa ikusten denean
 Ilbehera: Gero eta txikiagoa ikusten denean.

31.  Eguzki-eklipsea: Ilargia Lurraren eta
Eguzkiaren artean lerrokatzen denean
gertatzen da.Eguzkiaren zati bat ezkutatzen
badugu, eklipse partziala esaten
dugu.Eguzkia beterik ezkutatzen badugu
esaten dugu erabateko eklipsea.Eklipsea
gertatzen ari den unean, iluntasuna
sumatzen dugu.

32.  Ilargi-eklipsea: Lurra Ilargia eta Eguzkiaren
artean lerrokatzen bada, Lurraren itzalak
estali egiten du ilargiak. Hala, ilargia osorik,
edo zati bat, desagertuko da gure bistatik.
Ilargi-eklipseak ilbetean izaten dira beti.