Νοσηλευτική παρέμβαση στους ασθενείς που πάσχουν από Οργανικό Ψυχοσύνδρομο. ΜΠΛΕΤΣΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Υποψήφιος Διδάκτωρ Ψυχολογίας

1. Oργανικό Ψυχοσύνδρομο
Εισηγητής:
Mπλέτσος Κωνσταντίνος
Νοσηλευτής

2. Οργανικό ψυχοσύνδρομο
Σε ηλικιωμένα άτομα που πάσχουν από πολλά νοσήματα και λαμβάνουν πλήθος
φαρμάκων, είναι πολύ εύκολο να διαταραχθεί η μεταβολική ισορροπία του εγκεφάλου από
διάφορα αίτια και να εκδηλωθεί μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται οργανικό
ψυχοσύνδρομο.

3. Κύρια χαρακτηριστικά του
οργανικού ψυχοσυνδρόμου
Απότομη εμφάνιση
➔
Κυμαινόμενη ένταση των συμπτωμάτων
➔
Η συσχέτιση με κάποια οργανική παράμετρο.
➔
Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται είναι οξύ ψυχωσικό σύνδρομο με διαταραχή των
γνωστικών λειτουργιών και ο λατινικός όρος delirium.

4. Συμπτωματολογία
Οι γνωστικές λειτουργίες που διαταράσσονται είναι ο προσανατολισμός στο χώρο και το
χρόνο, η εγρήγορση, η προσοχή, η μνήμη και το συναίσθημα.
Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει βυθιότητα ή αντιθέτως έντονη ψυχοκινητική
δραστηριότητα. Παρατηρείται αμηχανία, άγχος και ευερεθιστότητα που συχνά γίνεται
επιθετικότητα.
Εμφανίζονται διαταραχές του κύκλου εγρήγορσης-ύπνου που αρκετές φορές διακόπτεται
από έντονους εφιάλτες. Συχνή είναι η εμφάνιση ψευδαισθήσεων και παραληρήματος
που συχνά γίνεται ασυναρτησία.
Ο εμπύρετος ασθενής, για παράδειγμα, μπορεί να θεωρεί ότι «φλέγεται το κτίριο». Οι
αντιδράσεις του ασθενούς γενικά είναι απρόβλεπτες. Μπορεί να δυσκολεύεται να
αναγνωρίσει οικεία του πρόσωπα. Η κατάσταση μπορεί να διακόπτεται από
«φωτεινά» διαλείμματα διαύγειας.
http://panacea.med.uoa.gr/topic.aspx?id=314

5. Ορολογία
ΣυνείδησηΣυνείδηση
➔
Με την νευρολογική έννοια του όρου είναι η κατάσταση εκείνη που μας επιτρέπει να
έχουμε αντίληψη του εαυτού μας και του περιβάλλοντος.
ΚώμαΚώμα
➔
Είναι η βαριά διαταραχή της συνείδησης κατά την οποία καταργείται η αντιληπτικότητα
αυτή.
Για να υπάρχει αντιληπτικότητααντιληπτικότητα απαιτείται αφ’ ενός μεν η σωστή λειτουργία των φλοιϊκών και
υποφλοιϊκών διασυνδέσεων για να επεξεργάζεται το άτομο τα μηνύματα που προσλαμβάνει
και αφ’ ετέρου ο φλοιός να διατηρείται σε εγρήγορση μέσω του ανιόντος ενεργοποιητικού
μηχανισμού που ξεκινάει από το ανώτερο μέρος του στελέχους και μέσω των θαλάμων
ακτινοβολεί στον φλοιό.

6. Υπάρχει μια ποικιλία διαβαθμίσεων διαταραχής του συνειδησιακού επιπέδου οι οποίες
αποδίδονται με διάφορους όρους όπως ζάλη, βυθιότητα, σύγχυση, Stupor,
λήθαργος, προκώμα, κώμα, που πολλές φορές προκαλούν σύγχυση αφού δεν
στηρίζονται σε κριτήρια που να καθορίζουν την διαβάθμιση της διαταραχής. Γι’ αυτό
έγιναν προσπάθειες τυποποίησης των διαβαθμίσεων και τελευταία έχει καθιερωθεί η
κλίμακα της Γλασκόβης η οποία μετρά τρεις διαφορετικές παραμέτρους
✗
1) Την κινητική απάντηση των άκρων στον πόνο με 6 διαβαθμίσεις,
✗
2) Την απαντητική ικανότητα σε προφορικές εντολές με 5, και
✗
3) Το άνοιγμα των οφθαλμών σε παραγγελία ή πόνο με 4. (ασθενής με 15 βαθμούς
είναι σε πλήρη και με 3 σε βαθύ κώμα).

7. Delirium
Ο όρος αυτός έχει χρησιμοποιηθεί επίσης για να χαρακτηρίσει διάφορες καταστάσεις που
ξεκινούν από όλα τα οξέα οργανικά ψυχοσύνδρομα σαν τέτοια, από τον βαθμό
σοβαρότητας των συμπτωμάτων των παραπάνω, και μερικές φορές συγκεκριμένες κλινικές
οντότητες που χαρακτηρίζονται από
μειωμένη εγρήγορσημειωμένη εγρήγορση (wakefulness) με ικανότητα λεκτικής απάντησης
αυξημένη ψυχοκινητική δραστηριότητααυξημένη ψυχοκινητική δραστηριότητα
εκσεσημασμένη διαταραχή του συναισθήματοςεκσεσημασμένη διαταραχή του συναισθήματος
μειωμένη αντίληψη της πραγματικότηταςμειωμένη αντίληψη της πραγματικότητας, (reality testing), ή εμφάνιση παραγωγικών
συμπτωμάτων όπως παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις.
Τα συμπτώματα του Delirium Tremens έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές σαν πρωτότυπο
γι’ αυτόν τον ορισμό, σε αντιδιαστολή με άλλες καταστάσεις «απλής σύγχυσης» οφειλόμενες
σε χειροτέρευση των γνωστικών λειτουργιών άλλων ασθενειών.

9. Αιτίες οξείας οργανικής αντίδρασης.
ΕκφυλιστικέςΕκφυλιστικές
Προγεροντική και γεροντική άνοια επιπλεγμένη με λοίμωξη, ανοξία κλπ.
Χωροκατακτητικές βλάβεςΧωροκατακτητικές βλάβες
Εγκεφαλικοί όγκοι, υποσκληρίδιο αιμάτωμα, εγκεφαλικά αποστήματα κλπ.
ΤραύματαΤραύματα
Οξεία μετατραυματική ψύχωση.
ΛοιμώξειςΛοιμώξεις
Εγκεφαλίτιδες, στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις, σηψαιμία, πνευμονία, γρίπη,
τύφος, εγκεφαλική ελονοσία.

10. ΤοξικέςΤοξικές
Αλκοολική εγκεφαλοπάθεια του Wernike, τρομώδες παραλήρημα,
φαρμακευτική τοξίκωση, βαρβιτουρική τοξίκωση ή στέρηση, τοξίκωση
από σαλικυλικά, χασίς, LSD, αντιπαρκινσονικά, σκοπολαμίνη,
τρικυκλικά και MAOI κλπ.
Έλλειψη βιταμινώνΈλλειψη βιταμινών
Β1 (θειαμίνη – Εγκεφαλοπάθεια του Wernike), νικοτινικό οξύ (πελλάγρα,
οξεία εγκεφαλοπάθεια από έλλειψη νικοτινικού οξέος), έλλειψη Β12
και φολικού οξέος.

11. ΑγγειακέςΑγγειακές
Οξεία εγκεφαλική θρόμβωση και εμβολή, αγγειακό επεισόδιο σε
αρτηριοσκληρωτικού τύπου άνοια, παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο,
υπαραχνοειδής αιμορραγία, Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος.
ΕπιληπτικέςΕπιληπτικές
Ψυχοκινητική επιληψία, petit mal status.
ΜεταβολικέςΜεταβολικές
Ουραιμία, ηπατικές διαταραχές, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, αλκάλωση,
οξέωση, υπερκαπνία, παρανεοπλασματικές διαταραχές,

12. ΕνδοκρινικέςΕνδοκρινικές
Υπερθυρεοειδικές κρίσεις, μυξοίδημα, κρίση Addison, υπο και υπερ
παραθυρεοειδισμός, διαβητικό προ-κώμα, υπογλυκαιμία.
ΑνοξίαΑνοξία
Βρογχοπνευμονία, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, καρδιακές
δυσρρυθμίες, βουβό έμφραγμα του μυοκαρδίου, μη εμφανής
αιμορραγία, δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα, μετά από
αναισθησία.

13. Κλινική εικόνα
Η κλινική εικόνα που προκύπτει είναι το αποτέλεσμα της διαταραχής της
φυσιολογικής λειτουργίας του εγκεφάλου, λόγω βιοχημικής, ηλεκτρικής, ή
μηχανικής διαταραχής. Παρά την μεγάλη ποικιλία αιτίων και τρόπων διαταραχής
της εγκεφαλικής λειτουργίας, η συμπτωματολογία που προκύπτει εμφανίζει μια
εκπληκτική σταθερότητα. Και παρ’ όλο ότι μπορεί να υπάρχει μια συσχέτιση με
την αιτία την ένταση και τη φύση της διαταραχής αυτή η διαφοροποίηση είναι
σχετικά μικρή.
Η προσωπικότητα και το background του ασθενούς μπορεί επίσης να
χρωματίζουν την κλινική εικόνα ειδικά στις ελαφρές διαταραχές και ειδικά όταν
εξετάζονται θέματα όπως η ένταση της συναισθηματικής διαταραχής και το
περιεχόμενο των παραληρητικών διαταραχών.
http://psyche-ioa.tripod.com/mathima8-1.doc

14. Κλινική εκτίμηση
• Ιστορικό
• Σωματική εξέταση- νευρολογική εκτίμηση
• Ψυχολογική εκτιμηση
• Επίπεδο συνείδησης
• Γνωσιακές λειτουργίες (μνήμη-συγκέντρωση -προσοχή)
• Σκέψη (ροή-περιεχόμενο-συνειρμοί-νεολογισμοί-παραδοξότητες-
παρανοικός ιδεασμόςκλπ)
• Συμπεριφορά
• Συναισθηματική κατάσταση (ριχό συναίσθημα-επίπεδο)
• Διάθεση
• Νοητική έκπτωση
• Μεταβολές της προσωπικότητας
• Άρση αναστολών
• Ψευδαισθήσεις -παραισθήσεις
• Μini Mental test

15. Delitium protocol

16. Εργαστηριακός έλεγχος
• Επείγουσα κατάσταση
• Εαν η πιθανή αιτία δεν είναι προφανής πρέπει να γίνει
πλήρης εργαστηριακός έλεγχος
• Ζωτικά σημεία
• Γενική αίματος
• ΤΚΕ
• Πλήρη βιοχημικό έλεγχο
• Ηπατική και νεφρική λειτουργία
• Εξέταση ούρων
• ΗΚΓ
• α/α θώρακος
• CT κεφαλής

17. Differential points from other processes and syndromes that cause cognitive dysfunction:
* Delirium may be distinguished from psychosis, in which consciousness and cognition may not be
impaired (however, there may be overlap, as some acute psychosis, especially with mania, is capable
of producing delirium-like states).
* Delirium is distinguished from dementia (chronic organic brain syndrome) which describes an
"acquired" (non-congenital) and usually irreversible cognitive and psychosocial decline in function.
Dementia usually results from an identifiable degenerative brain disease (for example Alzheimer
disease or Huntington's disease). Dementia is usually not associated with a change in level of
consciousness, and a diagnosis of dementia requires a chronic impairment.
* Delirium is distinguished from depression.
* Delirium is distinguished by time-course from the confusion and lack of attention which result from
long term learning disorders and varieties of congenital brain dysfunction. Delirium has also been
referred to as 'acute confusional state' or 'acute brain syndrome'. The key word in both of these
descriptions is "acute" (meaning: of recent onset), since delirium may share many of the clinical (i.e.,
symptomatic) features of dementia, developmental disability, or attention-deficit hyperactivity disorder,
with the important exception of symptom duration.
* Delirium is not the same as confusion, although the two syndromes may overlap and be present at
the same time. However, a confused patient may not be delirious (an example would be a stable,
demented person who is disoriented to time and place), and a delirious person may not be confused
(for example. a person in severe pain may not be able to focus attention, but may be completely
oriented and not at all confused).
http://en.wikipedia.org/wiki/Delirium

18. M.M.T
Kaplan&Sadock (2004)

19. αντιμετώπιση
• Αναγνώριση υποκείμενου αίτιου
• Μεταβολικές διαταραχές,ενυδάτωση,ηλεκτρολυτική
ισορροπία και θρέψη
• Διακοπή φαρμάκων
• Ρύθμιση των αισθητηριακών ερεθισμάτων
• Αγωγή
• Χαμηλές δόσεις ισχυρού αντιψυχωσικού (aloperidine)
• Bενζοδιαζεπίνες (stedon)
• Συχνή λήψη ζωτικών-εποπτία του ασθενούς.

20. Σημεία προσοχής
• Πρώτο επεισόδιο ,καλύτερα να θεωρείται οργανικής προέλευσης
• Αυστηρός κλινικό εργαστηριακός έλεγχος
• Καλό ιατρικό-νοσηλευτικό ιστορικό
• Αλλες νόσοι (συνοσοιρότητα)
• Ζωτικά σημεία (απ-θερμοκρασία)
• Παρακολούθηση
• Ασθενής σε περιβάλλον μειωμένων αισθητηριακών ερεθισμάτων με τη
συντροφιά συγγενικού προσώπου ή αποκλειστικής
• Ταχεία εκτίμηση της νευρολογικής του εικόνας (G.C.S)
• Πτώση του επιπέδου συνείδησης-Αύξηση της Α.Π-Υπερπυρεξία είναι
σημάδια επιδείνωσης

21. Νοσηλευτική προσσέγιση ασθενούς σε κρίση
➔
Μην γίνετε μέρος του προβλήματος.
➔
Πλησιάστε αργά με σταθερά βήματα τον ασθενή εξασφαλίζοντας για τον
εαυτό σας διέξοδο σε περίπτωση κορύφωσης της κρίσης.
➔
Το ίδιο πράξτε και για τον ασθενή σας (μην προσπαθήσετε να του φράξτε
την έξοδο και ιδίως χρησιμοποιώντας το σώμα σας).
➔
Να έχετε το βλέμμα σας προς το μέρος του ασθενούς (μη γυρνάτε ποτέ
την πλάτη σας).

22. ➔
Μην μένετε μόνη με τον ασθενή σε κρίση.
➔
Να μιλάτε αργά και σταθερά χωρίς να μεταβάλλεται ο τόνος της
φωνής.
➔
Καθησυχάστε τον ασθενή με ηρεμία και σταθερότητα.
➔
Αν είναι εφικτό οδηγήστε τον ασθενή σε ήρεμο περιβάλλον μακριά
από διαταρακτικά ερεθίσματα.
➔
Μην αντιδικείτε.
➔
Χρησιμοποιήστε το χιούμορ με προσοχή (μπορεί να θεωρηθεί ως
ειρωνεία).
➔
Προσπαθήστε να διατηρήσετε κάποιοι έλεγχο της κατάστασης, ο
ασθενής είναι συνήθως πιο φοβισμένος απ ότι εσείς.

23. ➔
Μην βάζετε τα χέρια σας πίσω από την πλάτη (συμβολικά ειναι
κίνηση υπεροχής), δεν θα προλάβετε να αντιδράσετε σε περίπτωση
επίθεσης.
➔
Μην επιτρέπετε στον ασθενή να παραβιάσει το ζωτικό σας χώρο
(30cm).
➔
Να γνωρίζετε τα όριά σας και να μην τα υπερβαίνετε με άσκοπους
ηρωισμούς.
➔
Ζητήστε βοήθεια.

24. TEΛΟΣ
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ