Os ecosistemas: compoñentes, dinámica, relaciónes entre as especies e entre as especies e o medio...

1. o medio natural
OS ECOSISTEMAS

2. A vida na Terra está organizada arredor da situación de equilibrio
que se produce entre as condicións ambientais e a capacidade dos
seres para sobreviviren e prosperar nelas.

3. ORGANIZACIÓN DA VIDA NA TERRA
BIOMA: conxunto de seres
adaptados a unhas características
climáticas semellantes.
ECOSISTEMA: conxunto formado polos
seres vivos, o lugar onde viven e as
condicións ambientais propias dese lugar.
COMUNIDADE: conxunto de seres diferentes
que viven nun lugar determinado.
POBOACIÓN: conxunto de
seres da mesma especie.
BIOSFERA: zona do planeta
na que se desenvolve a vida.
INDIVIDUO: exemplar de cada
especie de seres vivos.

4. Os ecosistemas son a comunidade que forman os
seres vivos e o espazo onde viven e se relacionan.
Son sistemas organizados que teñen un equilibrio estable,
mantéñense en funcionamento, sen intervención allea.
Os ecosistemas son unha unidade formada por partes
relacionadas de tal xeito que a modificación de un dos seus
compoñentes implica, necesariamente, a alteración de
todos os demais.

5. ECOSISTEMA
BIOTOPO
Un lugar físico:
espazo e ambiente
(os compoñentes do substrato,
o aire, a auga, a luz, a calor,,,)
COMUNIDADE ou BIOCENOSE:
Un conxunto de seres que comparten
ese mesmo biotopo,
relacionados entre sí e co medio físico.
A diversidade de especies que presenta
unha comunidade indica a riqueza
biolóxica do ecosistema.

6. BIOCENOSE
Animais (ras, lagartiño da auga, carpas,
insectos, miñocas…). Vexetais (algas, espiga
de auga, espadaina, ambroíño…).
ECOSISTEMA : poza ou lagoa
BIOTOPO
substrato mergullado e exterior (rochas e
solo), auga doce, aire, luz, calor...

7. Cada biotopo presenta unhas características ambientais uniformes
(determinadas polo clima) pero dentro del podemos atopar lugares que
posúen características diferentes, que reúnen as condicións necesarias para
a vida dunha especie determinada: son os hábitats.

8. Dentro dos ecosistemas prodúcense modificacións provocadas polo
movemento de individuos que chegan ou se van del, como consecuencia
da reprodución dos seus poboadores ou o desprazamento de individuos
procedentes doutras zonas.
Para que un ecosistema se manteña en equilibrio é necesario que
funcionen correctamente as relacións entre os seus elementos.

9. RELACIÓNS ENTRE SERES DA MESMA ESPECIE
Os individuos da mesma especie poden vivir illados ou formar
grupos (familias, manadas, colonias, sociedades).
INDIVIDUOS SOLITARIOS.
Abellón
Lagarto
Polbo

10. SOCIEDADE: individuos entre
os que se establece unha
distribución de funcións.
Vesporeiro
Formigueiro

11. Albatros. Colonia de cría.
Colonia de miñocas de area

12. Manadas, rebaños, bandos,
mandas, cardumes...

13. Iguanas mariñas

14. Lobos mariños. Grupo familiar polígamo.

15. Parella. Grupo familiar monógamo.
Abatros
Cegoñas

16. Parella de corvos mariños coidando á cría

17. Lique. Agrupación simbiótica dun fungo e dunha alga
SIMBIOSE: relación de beneficio mutuo entre dúas especies
alga
fungo

18. COMPETENCIA: relación que se establece entre seres que
conviven nun mesmo lugar e teñen necesidades semellantes.
Os individuos adoitan marcan dalgún xeito o seu territorio (con
sinais olfativas, sonoras ou visuais)
Ave marcando o territorio co seu canto
Can marcando o territorio cos ouriños

19. DEPREDACIÓN: relación entre unha
especie (depredador) e outra, (presa) da
que se alimenta. Araña cazando.
Araña cazando unha mosca
Corvo mariño
pescando

20. PARASITISMO: é un xeito de depredación moi especializado no que o
depredador explota á víctima.
Os parásitos adoitan fixarse sobre os tecidos da víctima para extraerlle
substancias nutritivas (sangue dos animais, zugos dos vexetais...)
Barba de raposo (Cuscuta epithymum).
Unha planta que parasita ás outras
alimentándose do seu zugo.
Saculina carcini.
Parásito dos
cangrexos.
Pulgóns. Aliméntase
da saiba das plantas.

21. ALELOPATÍA: algúns vexetais producen substancias que
impiden ou dificultan o desenvolvemento de outros seres.
As follas dos eucaliptos producen unha substancia
que non deixa medrar aos competidores.

22. Alcanforeiro. Produce
substancias que alonxan
aos insectos.
Fiúncho. Alonxa aos
insectos do solo.

23. COMENSALISMO: especies que utilizan como alimento restos do alimento
do patrón e ás veces restos do seu corpo (mudas, descamacións...)
Peixes piloto e tiburón
De Duncan Wright (User:Sabine's Sunbird) - en: Image:Nurse shark with
remoras.jpg, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?
curid=1263876

24. TANATOCRESE: cando un individuo aproveita restos doutro
como refuxio, protección, camuflaxe...
O cangrexo ermitán mete o seu corpo nunha caracola baleira

25. FORESIA: uso doutro ser vivo
como medio de transporte
A rémora ten uns órganos a
xeito de ventosas que emprega
para suxeitarse aos animais
máis grandes.

26. ANTIBIOSE: relación antagónica que presentan certas especies que, ao viviren no
mesmo medio producen algún mecanismo polo que se elimina unha delas. É
característica dalgúns microorganismos.
Penicillium. Algúns fungos producen antibióticos que bloquean ou matan ás bacterias.

27. PIRÁMIDE
ALIMENTARIA
CADEAS ALIMENTICIAS
Relacións de
dependencia que se
crean entre diferentes
individuos polas súas
necesidades alimentarias.
No punto de partida de todas
as cadeas alimenticias
atópanse os vexetais, os
únicos seres capaces de
utilizar a enerxía do sol para
transformar as substancias
minerais en orgánicas.

28. Cadea alimenticia no mar

29. CADEA ALIMENTICIA. RÍO

30. O oso polar (Thalarctos marítimus).
Un exemplo de adaptacións ao medio: a súa
cor é a mesma que a do xeo e a neve; ten o
pelo moi espeso, o que impide o intercambio
de calor co ambiente; ten os pes moi anchos,
o que lle proporciona unha ancha base de
sustentación e axúdalle na natación; hiberna e
pode pasar máis de tres meses sen comer.
Para desenvolverse con éxito nun ambiente determinado os seres vivos
precisan adaptarse, dispor de mecanismos tanto fisiolóxicos como
morfolóxicos e modificacións do comportamento que lle permitan medrar
e reproducirse baixo as condicións que se dan nesa zona.
Estes caracteres comúns a todos os membros dunha poboación foron
herdados dos seus proxenitores e trasmítense aos descendentes.
AS RELACIÓNS ENTRE OS SERES VIVOS
(BIOCENOSE) E O MEDIO (BIOTOPO)

31. ADAPTACIÓNS MORFOLÓXICAS: modificacións do aspecto exterior
(formas, cores) que lles permiten realizar con éxito unha función nun
ambente determinado: locomoción, alimentación, defensa ...
Toupeira (Talpa occidentalis).
A forma do corpo e a posición e a
estrutura das patas están dispostas
para a vida subterránea.
Xirrio. Paxaro especialmente
adaptado á vida no aire. Ten as ás
longas e as patas curtas.

32. Ra. As patas traseiras longas e
palmeadas permítenlle saltar e nadar.
A dentadura do gato é a típica dun
carnívoro, cos incisivos pequenos e os
dentes cairos moi desenvolvidos.
Crías de avenoiteira (Caprimulgus
europaeus). A cor do seu plumón
mimetízaas coa contorna.

33. Xacinto de auga (Eichhornia crassipes).
Unha planta que vive aboiando grazas a
que os peciolos das súas follas teñen unha
estrutura esponxosa que almacena aire.
As flores son adaptacións das plantas
para chamar a atención dos insectos para
que as polinicen.

34. ADAPTACIÓNS DE CONDUTA: modificacións do comportamento necesarias
para enfrontarse aos distintos factores ambientais e aos outros seres vivos:
aparición de hábitos relacionados coa obtención de alimento, coas condicións
ambientais, coa defensa do medio (refuxios, abrigos, mecanismos
reguladores...) e dos depredadores (camuflaxe, fuxida, imitación, secreción de
velenos, órganos especializados...).
A facilidade con que é posible
atopar algo comestible en
contornos urbáns fai que algunhas
aves modifiquen as súas pautas de
busca de alimento.

35. ADAPTACIÓNS BIOLÓXICAS: modificacións internas e externas que lle
permiten axustar as súas actividades aos cambios de temperatura, aos ritmos
naturais: noite-día, ciclos lunares, estacións.
Víbora do deserto
Camelo
Adaptación á calor e á seca:
-Actividade nocturna e descanso
nas horas de calor.
-Vida subterránea.
-Grandes orellas para ventilarse
(lebre, raposo e lagartos do
deserto)
-Cubertas que impiden a
transpiración ou reflicten a luz
(reptiles, artrópodos, plantas).
-Retención da auga do corpo
(plantas crasas, dromedario,
camelo…)

36. As plantas almacenan auga, teñen cubertas coirentas ou veludas para
illarse, sen poros para impedir a perda de auga, cores craras para
impedir o quecemento, ou entran en período de descanso.

37. Carrascas de San Xoán
Herba coral

38. Os morcegos xúntanse
para a hibernación.
ADAPTACIÓNS AO FRÍO:
-Substancias anticonxelantes no
sangue (colémbolos, peixes).
-Acumulación de grandes
reservas de graxa que actúan
como illante.
-Pelaxe mesto e longo que impide
a circulación do aire entre a pel e
o exterior.
-Redución de funcións vitais:
hibernación, perda das follas nas
plantas....
-Construción de refuxios.
-Migracións.
-Morte deixando asegurando a
descendencia coa posta de ovos
ou dispersión de sementes.

39. Moitas limícolas pasan o inverno en Galiza fuxindo do frío do norte de Europa

40. As cores marelas das follas das árbores prodúcense pola alteración da clorofila
como consecuencia do acurtamento dos días e o descenso das temperaturas.
Indican a súa próxima caída e son sinal da chegada do inverno.

41. ADAPTACIÓNS AOS CICLOS DA NATUREZA
A terra está sometida a fenómenos que orixinan fluctuacións e ritmos
diferentes: movementos de rotación e translación, mareas, ciclos lunares...
Os seres vivos responden con cambios rítmicos no seu comportamento.
Morcego, animal de vida nocturna

42. Diurnos: desenvolven a súa actividade
principalmente polo día. Pardal
CICLOS DIARIOS
A sucesión do día e a noite cos cambios ambientais (luz,
temperatura, humidade...) correpóndese con rimos de
actividade ou descanso dos seres.
Nocturnos: desenvolven a súa actividade
principalmente pola noite. Avelaiona.

43. Aurorais: carriza, coello, achicoria

44. Vespertinos: xabarín, dondiego

45. CICLOS MENSUAIS
Relacionados coa Lúa.
Inflúe no ciclo reprodutor de algúns animais, especialmente nos acuáticos de
fecundación externa.
Corais By NOAA, Emma Hickerson - [2]
[3], Public Domain,
https://commons.wikimedia.org/w/
index.php?curid=21937548

46. CICLOS ANUAIS
Seguindo aos cambios nas estacións. Nas plantas afecta á caída da folla,
floración maduración do froito...
Nos animais afecta aos ciclo reprodutivos, hibernación, muda, cambios na
prumaxe, nas migracións e no cambio de actividade en xeral.
As ras pasa o inverno enterradas na
lama do fondo das pozas e na
primavera reanudan a actividade.

47. RITMOS DA MAREAS
Os movementos periódicos (cada seis horas aproximadamenre) de ascenso e
descenso do nivel do mar deixa unha gran área costeira exposta á seca e ao
cambios de temperatura.
Os animais mariños que viven nas rochas
apéganse e péchanse almacenando auga:
mexillón, lapa, percebe, caramuxo, arneirón...
Outros refúxianse nas fendas e pozas.
Moitos animais mariños entérranse no
substrato e almacenan auga para resistir
durante a marea baixa: cangrexos,
moluscos bivalvos, miñocas...

48. CIRCULACIÓN
DE MATERIA E
ENERXÍA NOS
ECOSISTEMAS

49. A ONDE VAN PARAR
OS RESIDUOS DA NATUREZA?
O equilibrio nos ecosistemas mantense pola
circulación “pechada” dos materiais dos
mesmos que comeza co aproveitamento da
auga, o dióxido de carbono (CO2) e os minerais
do solo por parte das plantas grazas á enerxía
luminosa que chega do sol. Continúa a través
dos diferentes animais dos que sae en forma
de excrementos e outros restos (incluídos eles
mesmos ao morrer) e volve ao comezo coa
axuda dos organismos descompoñedores.

50. DESCOMPOÑEDORES
Fungos
Larvas de insectos

51. CICLO DO CARBONO

52. CICLO DO CALCIO

53. CICLO DO NITRÓXENO

54. MONTAXE: Adela Leiro
FOTOS: Adela Leiro, Mon Daporta, Vikipedia.
DEBUXOS: Mon Daporta
Acttuyalizado en xaneido de 2018