1. çindekiler
Giriş.................................................................................................................................. 2
1. MÜŞTER HT YAÇLARI VE DAVRANIŞLARI............................................. 2
2. DURUM ANAL Z ................................................................................................. 4
3. AMAÇLAR VE STRATEJ LER .......................................................................... 6
4. PAZARLAMA EYLEM PROGRAMI ................................................................. 6
4.1. Teşvik Siteleri.................................................................................................. 8
4.2. Tersine ihale .................................................................................................... 8
4.3. Sosyal yer imi ................................................................................................ 13
4.4. Sosyal medya içerik gönderme siteleri........................................................ 13
4.5. Forumlar ve tartışma siteleri ....................................................................... 14
4.6. Medya paylaşım siteleri................................................................................ 15
4.7. Değerlendirme ve derecelendirme siteleri .................................................. 15
4.8. Sosyal ağ siteleri ............................................................................................ 16
4.9. Bloglar............................................................................................................ 19
4.10. Podcastler .................................................................................................. 20
4.11. Mikro bloglar ............................................................................................ 21
4.12. Wikiler ....................................................................................................... 22
5. PLANIN UYGULANMASI ................................................................................. 22
6. ÖLÇME DEĞERLEND RME VE DÜZELTME.............................................. 23
Kaynakça ....................................................................................................................... 24

2. Giriş
nternet devrimi, bunun sonrasında da web 1.0, yakın zamanda da yaşanan web 2.0
devrimi sonrasında internet teknolojileri birçok uygulamaya izin verir hale geldi.
Bununla beraber ülkelerin gelişmesi ve dolayısıyla internet için gereken alt yapının
kurulması, donanım teknolojilerinin ilerlemesi ve yaygınlaştıkça ucuzlaması ve daha da
yaygınlaşmasıyla tüketicilerin online mecrada bulunmasıyla işletmeler için de önemli
hale geldi.
Her şeyin neredeyse dijitalleşmesi dijital pazarlama ve bunun altında birçok pazarlama
türü ortaya çıkardı. Online mecranın kendi iç dinamikleri olduğu için de dijital
pazarlama ayrı olarak ciddiye alınması gereken bir uygulama haline geldi. Peki
işletmelerin neden bir dijital pazarlama stratejisine ihtiyacı var? Aslınca cevap çok açık
ancak yine de açıklamakta fayda var. Bir dijital pazarlama stratejisi planı oluşturmak,
dijital pazarlama arenasındaki atılımınız hakkında bilinçli kararlar vermenize yardım
edecektir ve uğraşılarınızın işinizle alakalı olan dijital pazarlama elemanlarına
odaklanmasını sağlayacaktır (Ryan ve Jones, 2009: 19).
nternet üzerinden pazarlama kişiye özel üretim yapabilmenize olanak sağlarken zengin
içerik, e tedarik sistemi, e-promosyon, e Pazar araştırması, e müşteri ilişkileri, e-iletişim
kavramlarıyla da işletmelere maliyet ve zaman avantajı sağlamaktadır (Kırçova, 2005:
34).
Bunların yanında dijital teknoloji ürünlerin satılması için ve pazarlanması için tamamen
yeni bir kanal sunar, yeni fiyatlama seçenekleri ve müşteriler için kişisel promosyon
sistemlerine izin verir, yeni sıcak medya iletişimini sağlar, yeni ürün ihtiyaçlarının
bulunmasına ve yeni ürünlerin sunulmasına olanak sağlar ve geliştirilmiş dağıtım ve
hizmeti destekler.
1. MÜŞTER HT YAÇLARI VE DAVRANIŞLARI
2

3. Firmaların internet siteleri üzerinden gidersek, işletmeler internet sitelerini oluştururken
alıcı tiplerini düşünerek yaparlar. Ama firmaların çoğunun internet sitelerine baktığımız
zaman büyük bir broşürü andırmaktadır. Alıcı tiplerine ve onların kendileriyle ilgili
sorunlarına yanıt veren siteler yerine şirketin ürün ya da hizmetleriyle düzenlenmiş bir
içerikle karşılaşmaktayız (Scott, 2009: 141).
Başarılı online pazarlama ve PR çalışmaları hedef alınacak bir ya da çok alıcı tipi
belirleyerek yola çıktığı için başarılıdır. Alıcı tipi temel olarak organizasyonunuza ya da
ürününüze belirli bir ilgisi olduğunu ya da ürün veya hizmetinizin çözdüğü bir Pazar
sorunu olduğunu belirlediğiniz bir alıcının tipine işaret eder. Örneğin 2004 ABD
başkanlık seçiminde iki büyük adayın pazarlamacıları alıcıları düzinelerce gruba
ayırdılar ve bu grupların içinde Nascar babaları ve “güvenlik anneleri” denen gruplar
dahi vardı. Bu yüzden müşterilerin biyografisini çıkarır gibi düşünülmelidir. (Scott,
2009: 136).
Urban’a göre (2003: 29) müşterilerin ihtiyaçlarını anlayabilmek için şunlar yapılabilir:
Müşterilerinizle konuşun: Müşterilere direk olarak neye ihtiyacı olduklarını sormak
endüstriyel müşterilerde bireysel müşterilere göre daha fazla işe yaramaktadır işe
yaramaktadır.
Görüş testleri: Bireysel müşteriler ihtiyaçlarını tam olarak anlatabilmek konusunda
daha az yetkindirler ancak pazarlamacılar tarafından tanımlandığında tepki
verebilmektedirler.
Fikir liderleri: Üçüncü seviye araştırma fikir liderleriyle çalışmayı içermektedir.
Massachussets Institute of Technology’den Profesör Eric Hippel’in de gösterdiği gibi,
fikir liderleri, sadece ihtiyaçlarını iyi bilmezler, genellikle ürünlerle ilgili çözümleri
kendi başlarına üretirler çünkü bu çözümle ilgili ihtiyaçlarını karşılayacak ürünler
pazarda yoktur. Bu yüzden işletmeler bu fikir liderlerini ortaya çıkarmalıdırlar.
Özellikle sosyal medyada bunun örneklerini görmekteyiz. şletmeler kullanıcılardan
ürünlerini kullanırkenki anların fotoğrafını isteyip en iyi olanı ödüllendirmektedir.
Böylece ürünlerin yan kullanımlarını da görebilmektedirler.
3

4. Fikir üretme teknikleri: Bu teknikte bir sürü fikir üretilir ve bu fikirlere müşterilerin ne
tepkiler vereceği izlenir. Bunun için, müşteriler ve yöneticiler yaratıcılığın
cesaretlendirildiği bir ortamda bir araya gelir ve verilen problem hakkında çözüm
aranır.
Formel pazarlama araştırması: Beşinci seviye ihtiyaç değerlendirmesi birleşik analiz
ve kulak misafiri olma gibi formel pazarlama araştırmalarını içermektedir. Birleşik
analiz, kabul edilebilir bir mübadele ve müşteri istekleri için karşılaştırma sorularından
oluşan bir analizin istatistiksel olarak modelini kurar. Kulak misafiri olma tekniğinde
ise web sayfasında müşterilerin bıraktığı ayak izleri yani tıkladığı noktalar izlenir.
2. DURUM ANAL Z
Durum analizinden önce bir işletmenin dijital pazarlama stratejisini tanımlaması
gerekmektedir. Böylesine bir tanımlama için sihirli bir reçete yok ancak işletmeler bazı
sorulara cevap verirlerse dijital pazarlama stratejilerini oluşturmada hayli yol kat
edeceklerdir (Ryan ve Jones, 2010: 23):
şinizi iyi tanıyın: şiniz dijital pazarlamayı kucaklamaya hazır mı? Ürünleriniz veya
hizmetleriniz online tutundurmaya uygun mu? Doğru teknolojileriniz, yetenekleriniz ve
altyapınız var mı? Dijital pazarlama iş süreçlerinize uyacak mı, bu süreçlerin değişmeye
ihtiyacı var mı ve siz ve çalışanlarınız bu değişimlere hazır mı?
Rekabeti iyi bilin: Dijital pazarlarda ana rakipleriniz kimler? Dijital pazarlarda olmayan
rakiplerinizle aynı mı? Neyi yanlış, deyi doğru yapıyorlar, neyi hiç yapmıyorlar ve
online sunumda rakiplerinizden nasıl farklılaşabilirsiniz?
Müşterilerinizi iyi tanıyın: Müşterileriniz kim ve ne isterler? Online olarakta mı aynı
müşterilere hizmet vereceksiniz yoksa yeni farklı müşteri tiplerine mi gideceksiniz?
Hedeflediğiniz müşteriler teknolojiyi nasıl kullanıyor ve bu bilgiyi onlarla ilişkiye
geçmek ve ilişkiyi devam ettirmek için nasıl kullanacaksınız?
Ne başarmak istediğinizi iyi bilin: Nereye gittiğinizi bilmiyorsanız büyük ihtimal oraya
ulaşamayacaksınız. Dijital pazarlamadan ne elde etmek istiyorsunuz? Açık, ölçülebilir
ve başarılabilir amaçlar koymak dijital pazarlama stratejinizin bir parçasıdır. Online
4

5. satışları mı arttırmak istiyorsunuz, marka farkındalığını mı arttırmak istiyorsunuz?
Amaçlarınız, dijital pazarlama kampanyalarınıza karşı kullanabilecek ölçülerdir.
Nasıl iş yaptığınız bilin: Dijital pazarlamanın güzelliği, reklamların bütün biçimlerini
karşılaştırabilmektir, sonuçlar kesinlikle ölçülebilirdir. Online’da olan her şeyi takip
edip ölçebilirsiniz ve ilerlemenizi daha önce belirlenmiş amaçlarınıza göre
ölçebilirsiniz.
Bundan sonrasında durum analizine geçebilirsiniz. Durum analizinin en klasik yöntemi
SWOT (Strenths, Weakness, Opportunities, Threats) analizidir. Kısaca her birinden
bahsedecek olursak (Wilson, 2002: 62):
Güçlü yönler: Bu ilk yönde işletmeler içeriden gelen güçlü yönlerini sıralamalıdırlar.
Zayıf yönler: Zayıf yönler kısmında, işinizin bulunmadığı alanlar ya da bu alanlarla
ilgili personelin olmadığı yönler yazılmalıdır.
Fırsatlar: Piyasaya baktığınızda ne görüyorsunuz? Rakipleriniz müşterilerin
ihtiyaçlarından hangilerini karşılamıyor? Gibi soruların cevabıdır. Yani boşlukları
aramak gerekir. Ama boşluklar dolmadan da hızlı davranılmalıdır
Tehditler: Ürünün modasının geçmesine neden olan trendler nelerdir? Rakipleriniz
ilerlemek için neler yapıyor? Pazara girmeye çalışan yeni .com’lar kimler? Gibi
soruların cevaplarıdır.
Tehditlerde bahsettiğimiz aynı endüstride bulunduğumuz rakiplerimizle ilgili ayrıntılı
analizler yapmamız gerekmektedir. Her analizde olduğu gibi birçok bilgi kaynağı
bulmacaların parçalarını birleştirmemize yardım edecektir. Wilson’ göre (2002: 68)
bunu yapabilmenin üç yolu vardır: ticari yayınlar, yatırım endüstrisi ve internet analizi.
Konumuz dijitalde pazarlama stratejisi oluşturmak olduğu için internette analizlerin
nasıl yapıldığını biraz daha açmak istiyorum. Rakip analizleri yapabilmek için
pazarlama araştırması yapmamız gerekmektedir. Bu pazarlama araştırması da ikincil ve
birincil kaynaklara dayanmaktadır. Ancak birincil verilere dayanan kaynaklara ulaşmak
neredeyse imkansızdır. kincil veri kaynaklarını profesyonel, müşteri kaynakları ve
internet olarak üçe ayırabiliriz (Kırcova, 2006: 184). nternet üzerinden araştırmalarda
web siteleri ve ticari rehber web siteleri kullanılmaktadır. Bunların yanında offline
5

6. olarak yapılan tüm pazarlama araştırmaları, gözlem, derinlemesine mülakat, online
anket, online panel, elektronik haber grupları kullanılabilmektedir (Kırcova, 2006: 194).
3. AMAÇLAR VE STRATEJ LER
Yapılan araştırmalar göstermektedir ki yalnızca internet sitesi satış yapmak için yeterli
değildir. nternet ortamında başarılı bir şekilde pazarlama yapabilmek için geleneksel
pazarlamada olduğu gibi kapsamlı bir stratejiye ihtiyaç vardır (Kırcova, 2006: 124).
Aynı zamanda internet işletmelere ucuz ve sağlam bir konumlandırma fırsatı
sunmaktadır. Bu konumlandırma Wilson’a göre (2002: 133) iki şekilde yapılabilir: eşsiz
satış vaadi ve marka ismi. Eğer yaptığınız işi ya da ürününüzü iki kelime ile
tanımlayabiliyorsanız benzersiz bir satış vaadiniz var demektir.
Bunun yanında internette pazarlama stratejisini kurarken güven unsurunun çok büyük
bir rol oynadığını unutmamak gerek. nternet çağında müşteri güçlenmiştir ve bu güç üç
unsurla karşımıza çıkmaktadır (Urban, 2007: 47): daha fazla seçenek, daha fazla bilgi
ve daha basit işlemler. Bu da müşterilerin internette firmaları, ürünleri kolayca
karşılaştırabileceği anlamına gelmektedir. Peki o zaman işletmeler neyle
farklılaşmalıdır? Güvenle. Urban’a göre (49: 2004) güven, dört seviyeden oluşan güven
inşa etme sürecinin son halidir, süreç kanı ile başlar: müşteriler, işletmelerin
söylediklerinin doğru olma ihtimalini göz önüne alırlar. kinci düzeyde ise inanma
vardır: müşteriler işletmelerin söylediklerine ikna olmuşlardır. Üçüncü düzeyde itimat
vardır: müşteri işletmeye bağlılık oluşturmaya başlar. Son düzeyde ise gerçek güven
gelir: müşteri, firmanın müşteriler adına, izin almaksızın kararlar vermesine izin verir.
4. PAZARLAMA EYLEM PROGRAMI
Pazarlama eylem programına geçmeden önce pazarlama ortamının hazırlanması
gerekmektedir. nternette pazarlama ortamı kavramı aynı anda birden fazla konuda
karar vermeyi gerektirir (Kırçova 2006: 88): bunlar web sitesinin hazırlanması ve hedef
pazarın seçilmesidir. Web sitesinin hazırlanması pazarlama karması içindeki yer
6

7. çalışmalarına benzetilebilir. Fiziksel ortamda mağazanın yerini sanal ortamda web sitesi
almaktadır.
nternette pazarlamada ürün açısından offline pazarlamaya göre fazla farklılıklar yoktur
ancak. Dağıtım, fiyatlandırma ve tutundurma internette pazarlamanın kendisine özgü
yanlarıdır. Pazarlama karmasının her unsuru açısından gözlemlenen interaktivite
özelliği karmanın oluşturulmasında ortaya çıkan farklılıkların temel nedenidir. Bu
açıdan tutundurma fiyatlandırma karmalarına ayrı ayrı bakmak yerinde olacaktır.
Wilson (2002: 169) webde pazarlamanın beş değişken kanununun olduğunu söylemiştir:
Çıkmaz sokak kanunu: Bir web sitesi yapmak çıkmaz bir sokağa vitrin koymak gibi bir
şeydir. Müşteri istiyorsanız, gelmeleri için onlara sebepler vermeniz gerekir. Banner
reklamları, arama motoru optimizasyonları yapmak, şirket bülteni oluşturmak tek başına
işe yaramayacaktır. Çoğu site daha önce de belirttiğimiz gibi büyük bir broşürü
andırmaktadır ama insanların gelmesi için mükemmel bir içerik oluşturmalısınız,
içerikle değer katabilmelisiniz.
Verme ve satma kanunu: Bir şeyleri bedava vererek ve sitenizi ziyaret edenlere bu
bedava verdiklerinize ek olacak şeyler satarak müşterilerinizi çekin.
Güven kanunu: Daha önce de belirttiğimiz gibi güven özellikle e-ticaret açısından çok
önemlidir.
tme ve çekme kanunu: Önce çekici bir içerikle müşterilerinizi siteye çekin sonra da
kaliteli bilgiyi müşterilerinize mail yoluyla “itin”. Ancak müşterilerinizin size e-
maillerini vermeleri için sitenizde güveni hissettirmeniz gerekmektedir.
Niş kanunu: Küçük işletmeler niş pazarları bularak bu boşlukları doldurmaya çalışırlar
ama ancak mükemmel bir şekilde bunu yaparlarsa başarılı olurlar. Bunu da daha önce
anlatmış olduğumuz benzersiz satış teklifi kuralında da görebiliriz.
7

8. Fiyatlama stratejilerine baktığımızda, e – ticaret yapmayan ama işletmesini veya
ürünlerinin tutundurmasını internet üzerinden de yapmak isteyen işletmeler offline
pazarlamada uyguladıkları fiyatlama stratejilerini uygulamalıdırlar. Bu stratejiler
başlıklar halinde şunlardır (Wilson, 2002: 192):
• Kısa sürede karı arttırma,
• Pazar payı alma,
• Hayatta kalma,
• Topluma yardım,
• Gelir tahminine göre fiyatlandırma stratejileridir.
Ancak e-ticaret yapan işletmeler için durum biraz daha farklıdır. E-ticaret siteleri de
offline pazarlamadaki fiyatlama stratejilerinin yanında e - ticaret işletmelerinin
uyguladıkları yeni fiyatlama stratejileri vardır. Bunlar (Urban, 2004: 136):
4.1. Teşvik Siteleri
Müşterileri internetten de satın almaya teşvik etmek için fiziksel mağazaları olan bazı
şirketlerin web siteleri bulunmaktadır ya da zaten var olan web sitelerinde mağazalar
açmaktadır. Örneğin Amerika’da Wal-Mart, Barnes & Noble ve Office Depot
MyPoints.com sitesini kullanmaktadır. Türkiye’de ise Teknosa, Gold, Bimeks gibi
özellikle teknoloji şirketlerinin kendi online satışları bulunmaktadır.
4.2. Tersine ihale
Tersine ihaleler fiyatlama gücün müşterinin elinde olduğuna örnek fiyatlama
stratejisidir. Tersine ihalede, satıcılar ürünlere en düşük fiyatı vermeye çalışırlar ve en
düşük fiyatı veren kazanır (normal ihalelerde en yüksek fiyatı veren kazanmaktadır).
Bunun örnekleri tüketici pazarında da olmaktadır. Burada e-ticareti yapan web sitesi
üyelik ücretlerinden ya da teklif üzerinden aldığı ücretlerden gelir elde etmektedir. Satış
biçiminin tersine ihale olması iste siteye müşteriyi çekmek içindir. Düşük fiyatlı ürün
alacağını düşünen müşteriler böylesi sitelere çok talep göstermektedirler.
8

9. Yukarıdaki ön bilgiden sonra bir dikkat çekecek veya satışa hazır olacak bir web
sitesinin hangi amaçlarla oluşturulması gerektiğine ve nasıl olması gerektiğine bakalım.
Wilson’a göre (2002: 12) web sitesi oluşturmanın beş misyonu vardır:
Marka geliştirme: Markanız, işinizin akıllardaki imajıdır. Siteniz hakkındaki her şey –
tasarımın kalitesi, içeriğin açık olması, ilgi duygusu, renk şeması, indirme süresi ve
daha fazlası imajınıza etkide bulunacaktır.
Potansiyel müşterileri arttırma: Önemli bir iş modelinde, internet satışları desteklemek
için bilgi sağlama amacıyla kullanılmaktadır. Sonrasında da satışı telefonla, maille, ya
da yüz yüze olarak kapatırsınız.
Gelirleri arttırma: Eğer siteniz bir hobi sitesi değilse gelirleri arttırmak
isteyeceksinizdir. Bunun üç yolu bulunmaktadır: siteden direk satış, reklam, partnerlik
ve yönlendirme getirileri (ileride ayrıntılı olarak bahsedilecektir).
Maliyet tasarrufu: nternette çok az ücretlere reklamlar yapılabilmektedir. Hatta web
siteniz zaten bir reklam alanıdır. Bir web sitesi oluşturmanın da maliyeti çok düşüktür.
Müşteri hizmetlerini de internet üzerinden yaptığınızda da maliyetlerinizi
azaltabiliyorsunuz. Bunun yanında işinizi fiziksel mağazalar, ofisler yerine internetten
başlattığınızda kuruluş maliyetlerini hayli düşürmüş olursunuz.
Müşteri desteği: Örneğin sitenize sıkça sorulan sorular sayfası koyduğunuzda müşteriler
sizinle iletişime geçmeden dahi sorunlarını çözebilmektedir. Bu da mükemmel bir
müşteri desteği sağlar. Bu da müşteri ilişkileri departmanınızı küçültmenizi sağlar.
Etkili bir web sitesi oluşturmak aslında temelde iki şeye bağlıdır: işletme amaçlarınıza
ve hedef pazarınızın ihtiyaçlarınıza (Ryan ve Jones, 2009: 41). Farklı işletmeler tasarım
aşamasında farklı yollar izleyecektir ve farklı insanlarla çalışacaklardır, ama hangi yolu
seçerseniz seçin herhangi bir web sayfası tasarım sürecinin bazı aşamaları vardır.
Bunlar (Ryan ve Jones, 2009: 42):
Planlama: Site için olan amaçlarınızı belirleyin; rekabeti analiz etme; Pazar hedefiniz
kimler, sizi internette nasıl bulacaklar ve geldiklerinde ne arayacaklar; ayrıntılı bir
çizelge oluşturun ve kimin neyi ne zaman yapacağını belirleyin.
9

10. Tasarım: Sitenin “bak ve hisset” kısmına karar verin: renkler, grafikler, bilgi mimarisi,
sitede dolaşım gibi.
Geliştirme: Hepsini bir araya getirme, üzerinde anlaşılmış tasarımı yapma ve sitenin asıl
sayfasını, içeriği, linkleri ve gezinti hiyerarşisini oluşturma safhasıdır.
Test etme: Siteyi yayınlamadan önce her şeyin çalıştığına emin olunmalıdır.
Yayılma: Yeni web siteniz bütün dünya için bulunabilir durumda – ya da değil,
tanıtımının ne kadar yapıldığına bağlı.
Günümüz internet dünyasında işletmelerin internetteki varlıkları aynı zamanda halkla
ilişkiler stratejilerine de etki etmektedir. şletmelerin web siteleri onların halkla ilişkiler
kampanyalarını destekleyen bir yapı sağlamaktadır. Ama web sayfasında çekici bir
içerik sağlamak halkla ilişkiler uğraşılarınızın çok küçük bir kısmını oluşturmaktadır.
Online halkla ilişkileriniz, işiniz ve markanız hakkında online topluluklar arasında,
online sosyal medyanın viral potansiyeli içerisinde ilgi ve farkındalık yaratmak
olmalıdır (Ryan ve Jones, 2009: 178). Ryan ve Jones’a göre (2009: 179) online basın
bülteni oluşturulurken şu noktaları akılda bulundurmak gerekmektedir:
Okumaya değer bir hikaye: Online yayıncıların ilgilerini çekmek ve hikayenizi
yaşatmalarını istiyorsanız sitenizde yeni bir ürün ya da kampanya duyurmaktan fazlasını
yapmanız gerekmektedir. Yayınladığınız basın bültenleriniz yayıncıların yorum
yapmasını cesaretlendirmelidir.
Güçlü bir “kanca” bulun: Başlığınız ve ilk paragrafınız okuyucunun dikkatini
çekmelidir.
Önce hikaye, sonra detay: çerik yazarken gazete stili, “ters piramit” tekniğini kullanın.
lk birkaç cümlenizdeki ana elemanları ayrıştırın; sonra da spesifik ve ilgili detayların
üzerinde durmak için basın bülteninizin geriye kalanını kullanın.
Kısa ve objektif tutun: Bülteninizi kısa tutun. Fazla ayrıntıdan kaçının ve sıfatları, süslü
kelimeleri ve tanımlayıcı yavan cümleleri kullanmaktan kaçının.
Aktif ve ilgi uyandıran bir dil kullanın: Örneğin “Çığır açan bir rapor X şirketi devreye
sokuldu” yerine “X şirketi çığır açan bir rapor devreye soktu” demek daha doğru
olacaktır.
10

11. Ulaşılabilir ve jargonsuz olun: Unutmayın, bülteninize kimin ulaşacağını bilemezsiniz.
Hikayeniz herkes tarafından anlaşılabilir olmalıdır. Bülteninizi sade, açık, ve
işletmecilik jargonundan uzak bir şekilde yazın.
letişim detayları: Bülteniniz, organizasyondaki gerçek bir kişinin iletişim bilgilerini de
sağlamalıdır. Bu kişi ek bilgi ya da direk veri girişi sağlayabilen biri olmalıdır. Bu bilgi
web adresini, telefon numarasını ve e-mail adresini içermelidir.
Uygun anahtar kelimeler: Basın bülteniniz internette mutlaka olacaktır. Bu yüzden ona
internet içeriği gözüyle bakın. Metninizi aramalara uygun bir şekilde yazın. Doğru
anahtar kelimeler arama motorlarında sizi üst sıralara çıkartır.
Sitenize link verin: Bazı online basın bülteni dağıtım hizmetleri link kullanımlarını
kısıtlayabilirler, ya da sadece onlara bazı demirbaş (Hakkımızda gibi) yazılara izin
verirler. Bunun amacı web sitenize en azından bir ve hatta iki aktif link vermektir. Bu
da sitenizin trafiğini arttırır.
Kılavuzlara bağlı kalın: Nasıl bir dağıtım kanalı seçerseniz seçin, basın bülteninizin,
biçimlendirilmesi, linkleri, uzunluğu, içeriği vb. şeylere bağlı kaldığından emin olun.
Böyle yaparak, yayın için gereklilikleri sağlamış olur ve içerik yayıncıları tarafından
alınmasının şansı artar.
Açıktır ki 2010’ların dünyasında sadece web sayfasıyla halkla ilişkiler ve pazarlama
uğraşılarınızı yürütemezsiniz. Özelliklerin 2000’lerin başından sonra sosyal medya
gerçeği ortaya çıkmıştır. Web 2.0’ın getirdiği etkileşim mantığı bu türlü sitelerde
insanları insanlara ve insanları şirketlere bağlamıştır. Artık şirketler binalardan ibaret
değil, Facebook, Twitter, MySpace gibi sosyal medya sayfalarında insanların
arkadaşları olmuş, onlarla konuşmaya başlamıştır. Böylece işletmeler için maliyeti
düşük ama riskli bir pazarlama mecrası ortaya çıkmıştır.
Ryan ve Jones’a göre (2009: 156) müşterilerle sosyal medya aracılığıyla etkileşime
geçmenin yararları şunlardır:
• Haberdar olun: Müşterilerinizin gerçekten ne düşündüğünü öğrenin.
Ürünlerinize, hizmetinize, markanıza, bulunduğunuz endüstriye ve daha fazla
şeyle ilgili algılarını öğrenin.
11

12. • Profilinizi besleyin: Sosyal medya aracılığıyla proaktif bir şekilde etkileşime
geçerek sorumlu görünürsünüz ve uzman olduğunuz alanda yetkili olduğunuz
görülür.
• Fikir liderlerini etkileyin: Sosyal medyada çemberinde çok aktif olan kişiler
sizin hedef pazarınızın bir elemanı olacaklardır. Fikir lideri olarak adlandırılan
bu kişilerin insanları etkileme gücü vardır.
• Marka savunuculuğunu besleyin: Markanızla ilgili zaten pozitif algısı olan
insanlarla etkileşime geçerek, sosyal medyada sizin sesiniz olan marka
misyonerlerinin tutkularını körükleyin.
• Devam ettirin: Sosyal medyanın en güçlü yanı viral etkisinin olmasıdır. Bu,
kulaktan kulağa pazarlamanın online halidir, sadece online olan daha hızlı ve
daha uzağa gidebilmektedir. Bu gücü kullanın ama dikkatli olun.
• Kitlelerin bilgeliği: Ne derler bilirsiniz: bir elin nesi var iki elin sesi var. Bu
yüzden yüzlerce, binlerce insanın fikriyle en zorlu iş problemlerine bile sonuç
getirilebilir. Bu yüzden sosyal medya bunun için en uygun araçtır.
Sosyal medya konusunda genelden özele doğru gitmek gerekirse, Scott’a göre (2009:
248) sosyal sitelerden pazarlama amacıyla en iyi şekilde şöyle yararlanılabilir:
• Belirli bir kitleyi hedef alın. Ürünlerinizde, hizmetlerinizde ya da fikirlerinizde
olduğun gibi belirli bir kitleyi hedef alın.
• Bir düşünce lideri olun. nsanların incelemek isteyeceği değerli ve ilginç bilgiler
sunun. Daha önce de web sayfası kısmında da belirttiğim gibi içerik burada da
önemli.
• Sahici ve şeffaf olun. Belki de sosyal medyanın müşteriler için getirdiği en
büyük avantaj onları kandıramayacağınızdır. Bu yüzden şeffaf olun,
yakalanırsanız markanız biter.
• Birçok link yaratın. Kendi sitelerinize, bloğunuza linkler verin. Linkleri herkes
sever – aslında interneti internet yapan bu bağlantılardır. Aynı zamanda kendi
pazarınızdaki başka insanların sitelerine ve içeriklerine de linkler vermelisiniz.
• nsanları sizinle bağlantılar kurmaya teşvik edin. nsanların size internet
üzerinden ulaşmalarını kolaylaştırın.
12

13. • Katılın. Gruplar yaratın ve online tartışmalara katılın. Bir online lider ve
organizatör olun.
• Deneme yapın. Bu siteler yeni bir şeyler deneyebileceğiniz harika alanlardır.
Eğer işe yaramazsa küçük değişiklikler yapın. Ya da çalışmayı bırakıp yeni bir
şeyler deneyin.
Sosyal medya araçları aslında Facebook ve Twitter’dan ibaret değildir. Birkaç tür sosyal
medya aracı bulunmaktadır ve her birinin farklı kullanımları vardır. Şimdi o araçlara ve
pazarlamacılar için neler sunduğuna bakalım (Ryan ve Jones, 2009: 157):
4.3. Sosyal yer imi
Sosyal yer imi siteleri, delicious (www.delicious.com), Ma.gnolia,
(www.ma.gnolia.com), StumbleUpon (stumbleupon.com), yenilerde ortaya çıkan
Pinterest (pinterest.com) gibi siteler kullanıcılarına favori web siteleri, resimleri,
videoları etiket kullanarak kategorize etmelerini ve paylaşmalarını sağlar. Konsept
aynen web tarayıcısına yer imi kaydetmek gibidir, sadece biraz daha ileri seviyesidir.
Pazarlamacılar için ne sağlar
• Teşhiri ve trafiği arttırın: lgi uyandıran, işe yarar içerik yaratarak ve bu içeriği
ziyaretçiler için imlemeyi kolaylaştırarak hedef kitlenizin ulaşmasını sağlarsınız.
• Algılanan ilgiyi ve nüfuzunuzu arttırın: Yer imi olarak eklenen siteniz için
kullanılan etiketler arama motorlarında başka insanların da sizi bu etiketlerle
bulmasını sağlayacaktır. Böylece ziyaretçiler sitenin ne olduğuyla ilgili bilgiye
daha kesin ulaşabilirler. Bu da belirli anahtar kelimelerle ilgili algılanan ilişkiyi
ve nüfuzunuzu etkileyecektir, ki bu da aramada görünürlüğünüzü arttırır.
4.4. Sosyal medya içerik gönderme siteleri
Digg (diff.com), ve Reddit (reddit.com) gibi sosyal medya içerik gönderme sitelerinde
insanlar içerikler gönderirler ve online pazarlama hakkında tartışmalar oluşturulur,
sosyal yer imi siteleri gibidir ama tek farkı kullanıcılar kendi yer imleri olarak
13

14. kaydetmezler ve sadece paylaşırlar. En fazla oy alan paylaşım tepeye çıkar ve ana
sayfaya kadar ulaşır, ki bu da çok trafik demektir.
Pazarlamacılar için ne sağlar
• nsanların nelere ilgi duyduklarını öğrenin: Sosyal medya içerik gönderme
sitelerini, kendi alanınız hakkında insanların en çok nelere ilgi duyduklarını
ölçebilirsiniz. Ana sayfaya çıkan içeriğe bakın. Kendinize neden onun popüler
olduğunu sorun ve kendi içeriğinizin çekici olmasını ne sağlar öğrenin.
• Buzz nedir? Sitelerde neyin trend olduğunun yanı sıra, popüler paylaşımların
etrafında birçok tartışma sürüp gidiyor. Paylaşım ne kadar popüler olursa o
kadar tartışma olmaktadır. nsanların ne söylediklerini inceleyin – eleştiri
yazılarına, yorumlara ve tartışmalara bakın; insanların neleri sevdiklerini ve
sevmediklerini öğrenin ve bu bilgileri, kendi “buzz” içeriğinizi yaratırken belli
etmeden kullanın.
• Teşhirinizi, trafiğinizi ve online itibarınızı arttırın: Yüksek dereceler alan
makaleleriniz ya da içerikleriniz olursa site trafiğiniz artar. Bununla beraber,
online topluğunuz içinde aynı zamanda profilinizi yükseltmeye ve algılanan
nüfuzunuza da katkı sağlar. Yapıcı olarak katkı sağlayarak, ilişkili ve ilginç
içerikler sağlayarak ve konu etrafında dönen tartışmalara katılarak
topluluğunuzun markanız konusunda algısına pozitif etkide bulunabilirsiniz.
4.5. Forumlar ve tartışma siteleri
Online forum ve tartışma siteleri internetin ilk zamanlarından beri var. Akla gelebilecek
her konu hakkında Google ya da Yahoo Groups gibi forum siteleri bulunabilir,
kaydolması kolaydır ve yaygındır.
Pazarlamacılar için ne sağlar
• Müşterilerinize daha da yakınlaşın: Müşterilerin forumlarda ne konuştuklarına
bakmak onların nelere işaret ettiklerini öğrenmenin en güzel yoludur.
Müşterileriniz hakkında ne kadar bilgi edinirseniz onlarla daha anlamlı bir
şekilde iletişime geçmek için hazırlıklı olursunuz.
14

15. • Profilinizi yükseltin: Tartışmalara katkıda bulunun, yardım ve tavsiyelerde
bulunun ve uzmanlığınızı gösterin. Çok yakında insanlar, topluluğa
bulunduğunuz katkılardan dolayı saygı duyup güvenmeye başlayacaklardır.
• Kötü şeyleri başlamadan engelleyin: Forumlara katılarak markanız ya da işinizle
ilgili olan bir şey hakkında gelebilecek potansiyel negatif yorumları görebilir ve
onları çözmek için proaktif bir yol izleyerek ortalık kızışmadan engel
olabilirsiniz.
• Hedefli trafik: Grup tartışmasına katılmak için trafik tek sebebiniz olmamalıdır –
bariz konu dışı tanıtım ve sitenize link vermek hoş karşılanmaz, ama çoğu forum
bir ya da iki tane link imzasına izin verir hatta paylaşılmasını ister. Eğer foruma
değerli katlılarda bulunursanız çoğu kişi markanız hakkında daha fazla şey
öğrenmek için linkinize tıklayacaktır.
4.6. Medya paylaşım siteleri
Medya paylaşım siteleri oldukça popüler. Flickr ve Picasa Web Alvums gibi siteler üye
grupların yükledikleri fotoğrafları paylaşma, onlara yorum yapma ve tartışma gibi
özellikler sağlar. Youtube, Vimeo gibi video siteleri aynı şeyi videolar için yapar. Bazı
sosyal paylaşım siteleri, Slideshare gibi, alternatif medya paylaşımlarını destekler.
Slideshare’de sunumlarınızı paylaşıp üzerinde tartışabilirsiniz.
Pazarlamacılar için ne sağlar
• Hedef pazarınızın dikkatini ne çeker: çerik paylaşım sitelerinde, popüler olan
içerikleri ve yorumları analiz ederek hedef pazarınız hakkında bilgiler
edinebilirsiniz. Kendi içeriğinizi de buna göre oluşturursunuz.
• çerik dağıtımında hazır araç: Bu siteler kendi medya içeriğinizin hızlı dağıtımı
için ideal araçlardır. Aslında, dijital pazarlamanın mikro disiplini YouTube ve
viral videolar arasında gelişmiştir. Doğru düğmelere basın ve belki de sizin
videonuz da yüz milyonlarca kez izlenebilir.
4.7. Değerlendirme ve derecelendirme siteleri
15

16. Değerlendirme ve derecelendirme siteleri, isminden de anlaşılacağı üzere kullanıcılara
şirketleri, ürünleri, hizmetleri, kitapları, müzikleri, otelleri, restoranları, ne isterlerse her
şeyi derecelendirmesine izin verir. Bu siteler sadece derecelendirme siteleri de olabilir
ya da e-ticaret sitelerine, Amazon.com gibi, entegre edilmiş derecelendirme uygulaması
da olabilir. Aynı zamanda bazı endüstrilere özel derecelendirme siteleri de
bulabilirsiniz, örneğin Tripadvisor.com, ratemyteacher gibi.
Pazarlamacılar için ne sağlar
• Reklam: Çoğu değerlendirme sitesi gelir elde etmek için reklam alırlar ve bu
yüzden direk olarak ya da dolaylı yoldan ve partnerlik yoluyla reklam
seçenekleri sunmaktadır
• Neyin iyi neyin kötü olduğunu iyi bilin: nsanlar işinizi direk olarak
derecelendirmese bile, müşterilerde neyin işe yaradığıyla ve sizin endüstrinizde
ne olmadığıyla ilgili değerli bilgiler elde edebilirsiniz. Eğer bir otel
işletiyorsanız, insanların nelerden memnun olup olmadığını bu sitelerden
görebilirsiniz.
4.8. Sosyal ağ siteleri
Bunlar sizin arketipsel sosyal medya siteleriniz, Facebook, Twitter, Linkedin, Myspaces
gibi. Facebook’un açılış sayfasında da yazıldığı gibi “Etrafındaki insanlarla seni
bağlayan sosyal kuruluşlardır”. Basitçe, kullanıcılara bir çok yolla – video, makale,
oyunlar, gruplar gibi, bir şeyler paylaşabilecekleri arkadaşlar edinmesine izin verir.
Milyonlarca insan (Facebook’un an itibariyle yaklaşık 850 milyon kullanıcısı var) bu
türlü sosyal ağ sitelerini kullanıyor ve hala milyonlarcası katılmaya devam ediyor.
Sosyal medya siteleri popüler çünkü insanlara, tanıdıkları ya da yeni tanıştıkları
insanlarla uygun yollarla bağlantı kurmasını sağlıyorlar. Büyük ağlarla olan iletişim
sürecini kolay ve acısız yapıyorlar. Kendinizle ilgili bir paylaşımda bulunuyorsunuz ve
bunu bütün bağlantılarınız görüyor.
Pazarlamacılar için ne sağlar
16

17. • Reklam: Sosyal ağlar, hedef kitlesine reklam yapmak isteyen işletmelere
kullanıcıların profil bilgilerini az alarak esnek reklam seçenekleri sağlar.
Hedefleme açısı çekici ve sosyal ağ kullanıcıları fazla olmasına rağmen,
potansiyel, etkili reklam aracı olarak sosyal ağların dışında. Kullanıcılar
şüphesiz ki oradalar, ama çoğu uzman sosyal ağ siteleri reklamı etkili bir şekilde
yayınlayıp yayınlamadıklarını sorguluyorlar.
• Online teşhirinizi/itibarınızı geliştirin: Sosyal ağlar genellikle işletmelere profil
sayfası açmalarına izin verir. Üyeler arkadaş ya da fan sayfalarına
bağlanabilirler.
Kaynak: https://www.facebook.com/ads/manage/campaigns
Sponsorlu Haber Sayfa sahipleri (ya da markalar) sponsorlu
haber yayınlayabilirler. Hedef kitlelerindeki
kişilerin arkadaşlarından herhangi birisi
markanın sayfasını beğenmişse bu reklam
görülmektedir.
Sayfa Gönderisinde Markanın sayfasındaki herhangi bir gönderi
Reklam (paylaşım) reklam olarak
yayınlanabilmektedir.
Yeni Reklam Mesajı Ya da yeni bir reklam mesajı oluşturarak da
sayfanın ya da markanın web sayfasının
reklamı yapılabilmektedir. Reklam mesajı
kısa ve dikkat çekici olmalıdır.
Tablo 1: Facebook reklam türleri
17

18. Kaynak: business.twitter.com/tr/advertise/start/
Promoted Tweets Promoted Tweets atılan Tweet
yazılarında belirlenen hedef
kitlede en üstte çıkan tweetlerdir.
Promoted Accounts Twitter’da Facebook’ta olduğu
gibi arkadaş ve sayfa önerileri
gelmektedir. Bu önerilerin en
başında da kimi zaman reklam
amaçlı hesap (sayfa) önerileri
gelmektedir. Bütün twitter
reklamlarında olduğu gibi bunda
da “promoted” yazısı
görülmektedir.
Promoted Trends Twitter da en çok konuşulan
konular trend bölümünde
gösterilmektedir. Bu trend
bölümüne firmalar reklam
verdiklerinde orada “promoted”
uyarısıyla görünmektedirler.
18

19. Enhanced Profile Pages Markaların profil sayfaları
tweetleriyle birlikte görsel olarak
hedef kitlenin karşısına
çıkmaktadır.
Tablo 5: Twitter reklam türleri
• Sosyal mesaj yayıcılarını besleyin: Sosyal ağınız, marka savunucularını
etkilemek, toplamak ve sosyal mesaj yayıcılarını beslemek için mükemmel bir
yerdir. Bulunduğunuz endüstriye, markanıza ya da ürünlerinize tutkusu olan
müşterilerinizi bulun, onları değerli bilgilerle ve iyi içerikle ödüllendirin,
markanızı kendi ağıyla hevesini ve zekasını ekleyerek nasıl paylaştığını izleyin.
4.9. Bloglar
Birkaç yıl gibi kısa sürede popüler olan, kendini ifade etme ve iletişim aracı olan bloglar
modern medya tarihinde, en önemli temel değişimlerden birine neden oldu. Bir anda
herkes yayıncı oluverdi. Milyonlarca birey kullanımı kolay blog platformları sayesinde
özgürleşti, onlara global izleyici kitlesine ulaşmasına olanak sağladı. Bedava host
hizmetlerinde, Blogger.com, Wordpress.com gibi, beş dakikadan fazla sürmemektedir
ve kendi kiraladığınız hotsa blog kurmak görece daha karışık ve uzun sürebilir.
Blogosfer (global bloglama topluluğunun kendi bulduğu ismi) internette kulaktan
kulağa iletişimin evidir. nternette konuşmaya değecek bir şey varsa (ve sıklıkla yoksa
bile) blogosferde hakkında yazılacaktır, yorumlanacaktır ve paylaşılacaktır.
19

20. Bloglayanlar tabii ki sadece bireyler değil. Tabii ki bloglar iş dünyası içinde çok önemli
bir hale gelmeye başladı, kurumsal dış görünüşe insanı bir bileşen eklemek, online
dünyanın yükselen insani yanından yararlanarak insani bağlandılar kurar ve onlara elini
uzatır.
şletme blogları, yönetici blogları, şirket blogları, ürün blogları, müşteri hizmet blogları,
savunma blogları, çalışan blogları şeklinde olabilmektedir, her biri farklı amaçlara
hizmet etmektedir (Akar, 2010: 48).
Pazarlamacılar için ne sağlar
• Kitlesel teşhir: Yerel medyanızdaki geleneksel yayınlar çok iyiler ancak
hikayenizin blogçular tarafından alınıp propagandasının yapılmasını sağlarsanız
herhangi bir geleneksel medyadan daha fazla trafik elde edersiniz.
• Müşteri kazanımı: Sesinizi blogosfere eklemek için kendi bloğunuzu kullanın.
Müşterilerinize insani yüzünüzü gösterin, kullanabilecekleri değerli bilgiler
verin, cevaplar sağlayın ve şirketinizle olan deneyimlerini arttırın. Bloğunuzu
bariz bir şekilde ürün ya da marka reklamı yapmak için kullanmayın bunun
yerine markanız hakkında kişisel görüşlerinizi yazabilirsiniz.
4.10. Podcastler
Bir podcast genellikle RSS yoluyla download yapmak için internet üzerinden dağıtılan
bir ses ya da medya dosyasıdır ve herkesin katılabildiği, kendisini ifade edebildiği, fikir
alışverişi yapabildiği ya da ürüne ilişkin mesajını sunabildiği bir araçtır (Akar, 2010:
106).
Podcast hala yeni bir teknoloji olarak görünmesine rağmen birçok site bulunmaktadır:
podcast.com, podcastalley.com, podomotic.com.
Pazarlamacılar için ne sağlar
• Dinleyin ve öğrenin: Öncü podcastçiler büyük bir ihtimal sizin
bulunduğunuz endüstri ya da alakalı şeyler hakkında konuşuyorlardır.
Podcastçiler aynı zamanda sosyal medyaya meraklıdırlar ve
20

21. dinleyicilerini yönlendirebilme gücünü sahiptirler. Podcastleri analiz
ederek
• Kendiniz yapın: Podcast, bloglamaya göre biraz daha teknolojik bilgi
gerektirir, ama başlamaya alıkoyacak kadar değil. Basitçe, tek ihtiyacınız
olan bir kayıt cihazı, biraz yazılım ekleme ve bir web sitesi. Podcastler
pazarınıza ulaşmak için ek bir kanal yaratabilir.
4.11. Mikro bloglar
Mikroblogging, Web 2.0’ın en yeni sosyal fenomenlerinden biridir. nsanların o anda ne
yaptıklarıyla ilgili webde kısa mesajları (tipik olarak 140 – 200) kelime arasında
karakteri yayımlamasına izin vererek blogging ile anlık mesajlaşma arasındaki boşluğu
doldurmaktadır(Akar, 2010: 55). Twitter bunun en büyük örneğidir. Myspace, Facebook
ve Linkedin de aynı özelliği içlerinde barındırmaktadır.
Pazarlamacılar için ne sağlar
• Parmağınız dijital pazarlamanın nabzında: Mikro blog platformları, bir
pazarlamacı olarak size yüksek profilli düşünce liderlerine ulaşma imkanı
sağlar. Mikro blog sitelerini ne yaptıkları ve nasıl yaptıklarıyla ilgili pasajlar
paylaşırlar, yeni online kaynaklara link verirler ve endüstrinin kanayan yarası
hakkında düşünce üretirler.
• Fikir liderlerini anlamak: Bulunduğunuz alandaki fikir liderlerini takip edin ve
karşılığında onları etkileyin. Fikir liderlerini belirlemek kolaydır, birçok
takipçisiyle birlikte bulunduğunuz sektör hakkında en çok konuşan kişi o
olacaktır. En son sosyal medya teknolojisine açık olduğunuzu göstermek, ilerici
bir şirket olarak görünmenizi sağlayacaktır, katkılarınız yapıcı olduğu sürece de
değerlendirilmeniz artacaktır.
• Müşterilerinizle iletişim: Neden müşterilerinize mikro blog yapmak
istiyorsunuz? E postanın rahatsız edici olmaya başladığı günümüz dünyasında
mikro bloglar gelişmeleri müşterilerinizle paylaşabileceğiniz alternatif bir
yoldur.
21

22. • Online profilinizi geliştirir: Mikro bloglama online izleyici kitlenizin karşısına
çıkmanızı sağlar ve uzmanlığınızı göstermenize yardımcı olur. Hazır olun,
soruları cevaplayın, ilginç haberler ve tavsiyeler verin.
• Trafiği arttırır: Ana amaç olmasa bile, mikro blog profilinizdeki ve
postlarınızdaki linkler web sitenizin trafiğini arttırmaktadır.
4.12. Wikiler
Wikiler, herkesin oluşturabileceği, ekleyebileceği, tartışabileceği ve genel olarak
katkıda bulunabileceği online web sayfaların koleksiyonudur. Bir wiki, online işbirlikli
yazma aracıdır. Wikiler, grup işbirliği, paylaşımlı ve online içerik yaratımına yardımcı
olmak için tasarlanmıştır (Akar, 2010: 66).
Pazarlamacılar için ne sağlar
• Markanızı savunacak büyük işbirlikçi bir topluluk oluşturun: Wikiler, yapıcı
etkileşimi ve şirket içindeki çalışanların ve şirket dışındaki müşterilerin işbirliği
yapmasına yardımcı olur. Müşteriler sahiplenmeye başlarlar ve cesaret veren,
kolaylaştıran ve değer veren markayla iletişim kurarlar.
• Kitlelerin bilgeliğini kullanın: Organizasyonunuzun içerisinde ne kadar yetenek
ve deneyiminiz var? Muhtemelen çok fazla – ama internette ulaşabileceğiniz
kitlesel bir yetenek havuzu ile kıyaslandığında soluk kalır. Emekli uzmanlar,
gelen becerikli çocuklar, yetenekli amatörler, keşfedilmemiş zekalar – hepsi
oradalar. Wikiler, bu kolektif zekayı kullanmak için size basit, güçlü ve çekici
bir yol verir.
5. PLANIN UYGULANMASI
Planın uygulanması safhası bütçeleme harekete geçme safhasıdır. Bütçeleme yaparken
offline pazarlama planında hesaplanabilecek giderlerin aynılarıyla karşılaşmaktayız.
Online pazarlama stratejisi planının bütçelemesini yaparken şunlara göz önüne
almalıyız (Wilson, 2002: 216):
22

23. Reklam: Online reklamlar, banner, buton, elektronik posta reklamları, içerik
sponsorlukları, arama motoru reklamları, sosyal ağ reklamları, rich media, 3D, video ve
advergame reklamlarını içermektedir (Kuzu, 2012) Online reklamlar kullanacaksak,
tasarım ve içerik yazımı için ödenen ücretler, ve reklam yeri için ödenen ücretler reklam
altına kaydedilmelidir.
Tanıtım: Şirketinizin halka tanıtımı ve bu tanıtım için uygulanan duyurum ve genel
etkinlikleri kapsamaktadır.
Promosyon: ndirim kampanyaları, satış tutundurma faaliyetlerini içermektedir.
nternette pazarlama planının bir parçası olarak, tek kişi şirketi bile olsa, bir uygulama
planına ihtiyaç vardır. Aslında bir tür tarihli, sorumlulukların yazıldığı etkinlik takvimi
olmalıdır.
6. ÖLÇME DEĞERLEND RME VE DÜZELTME
Özellikle e-ticaret işletmelerinde elektronik sözleşmelerle ilgili sorunlar, elektronik
imza sorunu, şifreleme sorunu, aldatıcı reklam ve haksız rekabet sorunu, spamming,
vergi sorunları, denetim sorunları, dil sorunu gibi sorunlar olabilmektedir (Kırçova,
2005: 169).
nternette ölçüme bakarsak, işletmelere yardımcı olacak ücretsiz ve kapsamlı ölçümler
bulunmaktadır. Sosyal medya araçlarının kendi içerisinde reklamları için istatistikleri
bulunmaktadır. Web siteler, banner reklamlar ve diğer dijital reklamlar ise Google
Analytics kapsamlı ölçümler sunmaktadır ve çoğu büyük şirket dahi bu ölçümleri
kullanmaktadır.
23

24. Kaynakça
Kitaplar
Akar, E. (2010). Sosyal Medya Pazarlaması. (1). Ankara: Efil Yayınevi
Kırçova, . (2005). nternette Pazarlama. (3). stanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Ryan D. ve Jones C. (2009). Understanding Digital Marketing. (3). Philadelphia:
Kogan Page Limited.
Scott, D. M. (2009). Pazarlamanın ve letişimin Yeni Kuralları. stanbul: MediaCat
Yayınları.
Wilson, R. F. (2002). Planning Your Internet Marketing Strategy. New York: John
Wiley & Sons.
Urban, G. L. (2004). Digital Marketing Strategy. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
Makaleler, Raporlar
Çetinel, S. (2005). Pazarlama Planı El Kitabı. Ankara.
Kuzu, M. (2012). Dijital Pazarlama Sunum Raporu. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
nternet
https://www.facebook.com/ads/manage/campaigns
business.twitter.com/tr/advertise/start/
24