1. • MİYAZ SİNEKLERİ VE PARAZİTLİKLERİ
• Yapı: Erişkinlerinin büyüklükleri, 2-15 mm arasında
değişir. Baş serbesttir; kolayca hareket eder.
Başlarında petek gözler vardır.
• Anten 3 parçalıdır.
• Erişkin şekillerinde gıda alamayanlarda hortum
körelmiştir.
• Mesothoraks, diğer iki segmente göre çok gelişmiştir.
• Yumurtalar, beyazımsı renkte ve silindirimsi
yapıdadır.

2. • Bu sineklerin larvaları arkadan öne
doğru giderek incelen silindir
şeklindedir. Bazı türleri tırtıl şeklinde,
bazıları ileri derecede yassılaşmış, bazı
türlerde ise bazı çıkıntılar vardır.
• Larvalarda baş ve bacaklar yoktur.
Büyüklükleri dönemlere göre
değişmekte; son dönemde en
büyüktürler.
• Larvaların vücutları 12 segmentten
oluşur.
• Ağzın karın yüzünde bir çift kuvvetli
ağız çengeline sahiptir. Bunlar
yapışmaya veya dokuları parçalamaya
yarar. Bunların şekillerinin teşhiste
önemi vardır.

3. • Ağız çengellerinin arkasında biri yukarıda diğeri karın
yüzünde olmak üzere iki çıkıntıdan oluşan yutak
iskeleti vardır. Dudak ve yutak iskeletlerinin ikisine
birden baş-yutak iskeleti (Cephalo-Pharengeal
Sceleton) denir.
• İlk göğüs segmentinde sağlı sollu olmak üzere bir çift
ön solunum delikleri bulunur.
• Son karın segmentinin arka nihayeti az-çok kesik
olup, dışarı fırlak veya içeri çökük olabilir.
• Arka kısımda larvaların tanınması bakımından önemli
olan bir çift stigmat bulunur. Bunların çevresi birçok
türde kuvvetli yapıda olan kitinli bir halka ile
çevrilmiştir ki buna peritrem denir.

5. • Peritrem, stigmat’ı tamamen çevirebilir veya karın
yüzünde açık kalır.
• Bazı türlerde larvaların birinci safhasında bir, ikinci
safhasında iki ve üçüncü safhasında ise üç adet
solunum yarıkları veya solunum delikleri bulunur.
• Üçüncü dönem larvanın derisi bir dış kabuk yapmak
üzere sertleşir; pupa safhasına girer. Pupariumun
içinde pupa hareketsiz olarak durur. Puparium ovoid
veya fıçı şeklindedir.
• Yaşayış, Konaklar ve Evrim
• İnsanda Myiasis (miyaz) oluşturan sinekler erişkin
halde parazit yaşamazlar.

6. • Ancak bu sineklerden Stomoxys calcitrans, erişkin
halde hematofajdır. Diğerleri ise ancak larva halinde
zorunlu, istemli veya rasgele parazit olabilirler.
• Myiasis oluşturan sinekler vivipar veya ovipardırlar.
Wohlfahrtia, Sarcophaga, Oestrus ve Rhinoestrus
türleri vivipar; Gasterophilus, Hypoderma, Calliphora,
Lucilia gibi bazı sinekler ise ovipar’dırlar.
• Uygun şartlarda 3 kez gömlek değiştiren larvalar pupa
safhasına geçerler.
• Sıcak yaz aylarında karasineklerde yumurtadan erişkin
oluncaya kadar bütün evrim 10 günde tamamlanır. Bir
yaz boyunca 10-12 nesil ortaya çıkar.

7. • Bir defalık çiftleşme bir dişiye bütün hayatı boyunca
(1-2 ay) yeter.
• Sineklerin Zorunlu Parazit Olan Larvalarının Evrimi
• Gasterophilus türlerinin evrimi
• Larvaları tektırnaklı hayvanlarda mide-bağırsak
miyazına yol açarlar. Ağız organelleri atrofiye olmuş
bu sinekler bal arılarına benzer; uçarken de onlar gibi
ses çıkarırlar.
• Erişkin sinekler 5-10 gün yaşar ve bu süre içerisinde
hiç gıda alamazlar. Erişkin sinekler tarafından
yumurtalar teker teker kıllara yapıştırılır.
• Yumurtadan çıkan larvalar mide veya bağırsağa
giderek burada 8-12 ay süreyle kalır.

8. • Dışkı ile dışarı çıkan 3.dönem olgun larvalar, toprağın
içerisine girerek pupa safhasına geçer.
• Evrim için yaklaşık olarak bir yıla ihtiyaç vardır.
• Hypoderma türlerinin evrimi
• Erişkinleri büyük yapılı, bal arısına benzer ve üzerleri
dikenlerle örtülüdür. Erişkinleri hiç gıda almaz ve
konakları sığır, bazen geyiklerdir. Sinekler
yumurtalarını konaklarının kılları üzerine yapıştırır.
• Yumurtadan çıkan larvalar deriyi delerek deri altından
hareket eder ve hayvanın sırt derisi altına yerleşir.
• Üçüncü döneme gelen larvalar 12-15 mm boya ulaşır,
rengi koyulaşır ve bir sonraki yılın ilkbahar aylarında
deriyi terk eder ve toprağa düşerek pupa safhasına
girer.

9. • Ortalama 12 ay süren bu evrimde larvalar 10-11 ay
kadar hayvanın vücudunda parazitlenir.
• Oestrus ovis’in Evrimi
• Erişkinleri 10-12 mm olup, hiç gıda almazlar.
• Larvaları, koyun ve keçilerin alın ve çene sinüslerinde
parazitlenir. Erişkinler larvalarını koyun ve keçilerin
burun delikleri yanına bırakırlar.
• Larvalar, burun boşluğundan çene ve alın sinüslerine
geçerek burada 2,5-6 ayda 3.dönem larva haline
kadar gelişirler.
• Bu larvalar toprağa düşerek pupa safhasına girer;
pupadan erişkin erkek ve dişi sinekler çıkar.

10. • Rhinoestrus purpureus’ un Evrimi
• Bu sinekler 8-11 mm boyunda olup, erişkinleri
larvalarını tektırnaklı hayvanların göz veya burun
deliklerine bırakır; larvalar buradan burun boşluklarına
geçerler. Larvalar olgunlaşınca toprağa düşer, pupa
safhasından sonra erişkinler gelişir.
• Wohlfahrtia magnifica’ nın Evrimi
• Kül renginde ve 10-14 mm uzun olan bu sinek yemiş
bahçelerinde sık görülür; nadiren evlerde de rastlanır.
• Dişiler seksüel olgunluğa ulaşıncaya kadar çiçeklerle
beslenir. Yaz aylarında sabah saat 10’dan ikindi
saatlerine kadar çok aktiftirler.

11. • Bu sineklerin bulundukları yerlerde uyumak çok
tehlikelidir. Dişiler, larvalarını yara, kesik, burun ve
kulağa bırakır.
• Larvalar dokuların altına girerler ve burada 3-4 gün
sonra 3.larva safhasını tamamlar. Yaradan dışarı
çıkarak toprakta pupa safhasını geçirir ve erişkinleri
oluştururlar.
• Larvaların büyük olmaları (yaklaşık 18 mm), çok çabuk
bir gelişme göstermeleri ve bazen fazla sayıda bir
şahısta bulunmalarından dolayı önemli lezyonlar
yaparlar.
• Yurdumuzda çeşitli evcil hayvanlarda miyaz yaptığı
eskiden beri bilinmektedir.

12. • İstemli Parazit Olan Sinek Larvalarının Evrimi
• Bu gruptaki miyaz yapan sinekler normal olarak
hayvanların leşlerinde ve bitkisel maddelerde gelişir.
Dişiler bazen insan ve hayvanların dokularına larva
veya yumurtalarını bırakabilir.
• Larvalar ölü dokularla beslenir ancak; bazen sağlam
dokulara da saldırırlar.
• Bu grupta Sarcophagidae, Calliphoridae, Muscidae ve
Phoridae türleri bulunur.
• Rasgele Parazit Olan Sinek Larvalarının Evrimi
• Bu grupta bulunan sineklerin larvaları rastlantı olarak
insan vücuduna, özellikle sindirim sistemine ulaşarak
miyaz oluşturur. Saptanmış aksidental miyaz yapan
sinekler Musca, Fannia, Stomoxys, Sarcophaga ve
Piophila cinslerine bağlıdırlar.

13. İnsanda Parazitlik
Türkiye’den şimdiye kadar bildirilen miyaz olguları
Fannia cunicularis mide miyazı
göz ve burun miyazı,
Oestrus ovis mide miyazı (Mide
karsinomlu bir hastada)
Rhinoestrus purpureus göz miyazı
Sarcophaga bağırsak miyazı
Lucilia idrar yolu miyazı
Hypoderma göz ve deri miyazı
Protophormia terraenovae yara miyazı
Wohlfahrtia magnifica kulak miyazı

14. • Epidemiyoloji
• Oestrus ovis koyun ve keçilerle,
• Gasterophilus ve Rhinoestrus türleri tektırnaklı
hayvanlarla,
• Hypoderma türleri sığırlarla uğraşan veya bu
hayvanların yaşadığı veya dolaştıkları yerlerde
bulunan insanlarda miyaza sebep olmaktadır.
• Peynir sineği olan Piophilia casei peynir, tütsülenmiş
etler ve balıkların üzerine yumurtlar ve bunların
yenmesi ile insanlarda bağırsak miyazı oluşur.
• Yara bakımının yetersizliği de önemlidir. Savaşlarda
askerlerde yara bakımı yeterince yapılamadığı için
miyaz sık görülür.

15. • İmmünoloji
• İnsan vücudunun dipter larvalarına karşı değişik
derecelerde bir direnci vardır.
• Gasterophilus, Hypoderma, Oestrus ve Rhinoestrus
türlerinin larvaları normal konaklarında 3.dönem olgun
larva haline gelişebildikleri halde insan vücudunda
1.dönem larva halinden daha ileriye gidemez.
• Hayvan deneyleri yaşlılara göre gençlerde daha rahat
bir şekilde yerleştiklerini göstermektedir.
• Larvalara karşı önce lokal, daha sonra genel bağışıklık
oluşur. Bağışıklıkta larvanın metabolizma antijenlerini
etkileyen antikorlar oluşur.

16. • Hastalığın Oluşu ve Yapı Bozuklukları
• Larvalar sağlam deri, yaralı deri, bazen ise tabii
boşluklarda (göz, burun, kulak, anüs ve vajina, idrar
yolları, bağırsak) miyaz oluşturabilir.
• Sağlam veya zayıf deriden insan vücuduna girebilen
larvalara bağlı olarak iki çeşit lezyon oluşabilir.
• Gasterophilus ve Hypoderma larvalarının deri veya
deri altında göçleri sırasında yaptıkları tünellerdir ki
buna Myiasis linearis denir.
2. Deri altında kan çıbanı gibi lezyonla seyreden
Myiasis furunculosa (furunkülümsü miyaz)’dır.

17. • Genellikle kokuşan et veya leşlere larva veya
yumurtasını bırakan Calliphora, Phaenicia, Phormia,
Sarcophaga, Wohlfahrtia türleri temizliğine dikkat
edilmeyen yaralarda miyaz oluştururlar.
• Wohlfahrtia magnifica larvalarını çok küçük yaralara
bırakabilir.
• Orbitanın istilasına ophthalmomyiasis externa,
• Ön odanın istilasına ophthalmomyiasis interna anterior
• Arka odanın istilasına ophthalmomyiasis interna
posterior denir.
• Tabii boşlukların miyazı olarak Nasomyiasis (burun ve
sinüsler), otomyiasis (kulak) ve myiasis intestinalis
(barsak) insanlarda görülebilir.

18. • Sinekler gıdalara çok sık konar, yumurta ve larvalarını
bırakırlar. Ancak bu larvaların çoğu midede
sindirilirler.
• Bağırsak miyazının oluşunda hipokloridi ve aşilinin veya
larvaların mideden süratle bağırsağa geçmesinin rolü
olduğu zannedilmektedir.

19. • Hastalardaki belirtiler
• Sağlam Deri ve Deri Altı Miyazı Belirtileri
• Deri köstebeği hastalığı veya myiasis linearis
kımıldayan döküntü şeklinde seyreder ki, bu 1-2 mm
genişliğinde kırmızımsı veya etrafından biraz daha
yüksekçe bir çizgi şeklinde larvanın bulunduğu kısım
göze çarpar.
• Yol kavisli olup, larvanın bulunduğu kısım şiddetle
kaşınır; bu kaşıntı geceleri daha şiddetli olur. Bu deri
bozukluğu yurdumuzda Gasterophilus ve Hypoderma
türleri tarafından oluşturulur.
• Myiasis furunculosa ise furunküle benzeyen lezyonlarla
tanınır. Yurdumuzda bu myiasis türü Hypoderma ve
Muscina türleri tarafından oluşturulabilir.

20. • Yara Miyazı Belirtileri
• Açık ve bakımsız yaraya sinek yumurta veya
larvalarının bırakılması ile oluşur. Bazı durumlarda
larvalar sadece ölü doku ile beslenirler.
• Birçok Sarcophagidae, Calliphoridae ve Muscidae
larvalarında durum böyledir. Ancak bazen larvalar,
canlı dokulara da saldırarak, bazen kol ve bacağın
amputasyonuna ve hatta ölüme yol açabilirler.
• Şiddetli ağrı, yarada iltihaplanma ve kötü koku
gözlenebilir.
• Miyazın ciddiyeti etkenin türüne, sayısına, yaranın
derinliğine, büyüklüğüne ve yerine bağlıdır.

21. • Ophthalmomyiasis Belirtileri
• Göz miyazı yalnız başına veya burun ve maksillar
sinüslerin miyazı ile birlikte olabilir.
• Bazen larvalar gözü tamamen tahrip edebilir.
• Yurdumuzda W.magnifica ve Phaenicia sericata
sineklerinin larvaları ile görülmüştür.
• O.ovis larvaları ile yurdumuzda da sıkça görülen göz
miyazında en önemli şekil Ophthalmomyiasis
externa’dır.
• Larvaların göze bırakılmasından birkaç saat sonra
yangı şekillenir. Bir süre sonra gözde bir yabancı
cisim hissi, yanma, kaşınma, ağrı ve fotofobi başlar.
• Ağrı şiddetli olabilir ve göz muayenesinde kızarıklık
ve ödem gözlenir. Larvalar, mukozaya çengelleri ile
yapışırlar.

23. • Larvalar, gözden buruna da geçebilir ve burada rinitis
yapabilir.
• Larvalar küçük ve şeffaftır; kolay fark edilemez.
Birinci safhadan ileri gidemezler. Konjuktivadaki
şikayetler birkaç günde kaybolur.
• R.purpureus ile de aynı şekilde ophthalmomyiasis
oluşabilir. Birkaç gün veya hafta sürebilir; bazen göz
kör olabilir.
• H.bovis larvaları ile
• Ophthalmomyiasis interna posterior,
• Ophthalmomyiasis interna anterior görülebilir ve
lokalizasyonu ile ilgili belirtilere sebep olur.
• Nasomyiasis ve Belirtileri
• Nasomyiasis sadece burun boşluğu ile sınırlı olduğunda,
basit ve iyi seyirlidir.

24. • Bazen sinüsler ve farinks tutulur
(pharyngonasomyiasis).
• Burun bölgesinde kaşıntı ve bir rahatsızlık hissi
vardır. Yüzde şişme, baş ağrısı ve ateş görülebilir.
• Solunum güçlüğü, kanlı ve iltihaplı burun akıntısı ve
şiddetli ağrı olabilir.
• Larvalar burun bölgesini kemirebilir ve damağı
delebilir. Farinks kemiklere kadar tahrip edilebilir ve
bazen kemikler kemirilebilir.
• Hasta tedavi edilmezse ölüm görülebilir.
• Bu şekildeki bozuklukları yurdumuzda W.magnifica
larvaları yapabilir.
• Oe.ovis larvaları da gözden buruna ve burundan alın
sinüsüne geçebilir ve buna bağlı olarak şiddetli
ağrılara yol açabilir.

25. • Açıkta uyuyan insanların ağzına larvaların bırakılması
sonucu yutak miyazı da olabilir. Yutma bozuklukları
görülür; larvalar bademciklere veya yutağa yapışırlar.
• Otomiyaz ve Belirtileri
• Kulak miyazı çoğunlukla burun miyazı ile birliktedir.
Larvalar, burun sinüslerinden kulağa geçebilir; bazen
ilk olarak kulak miyazı olarak da başlayabilir.
• Kulakta ağrı, çınlama ve orta kulak etkilenmişse kanlı
iltihap oluşabilir; sağırlık ve ölüm görülebilir.
• W.magnifica larvaları ile otomiyaz olgusu
bildirilmiştir.

26. • Anüs Bölgesi ve Vagina Miyazı Belirtileri
• Sarcophagidae ve Calliphoridae türleri larva veya
yumurtalarını bu bölgelere bırakabilir. Bu bölgelerin
miyazında burun bölgesinde kaşıntı ve bir rahatsızlık
vardır.
• Mesane ve İdrar Yolları Miyazı Belirtileri
• Açıkta uyuyan insanların idrar yolları deliğine
sineklerin yumurtlaması ile olur. Yumurtadan çıkan
larva delikten içeri girer.
• En sık Fannia türlerine bağlı olarak oluşur.
• Yurdumuzda Fannia cunicularis ve Lucilia larvaları ile
idrar yolu miyazı bildirilmiştir. F.cunicularis ile oluşan
olguda hematüri ve dysuria (ağrılı idrar) gözlenmiştir.

27. • Bu miyazda karnın alt kısmında ağrılar olur; idrar
yapma ağrılı ve zordur.
• Bağırsak Miyazı Belirtileri
• Sinek yumurtası veya larvaları çeşitli gıda maddeleri
üzerine sık sık bırakılır. Sarcophaga haemorrhoidalis
larvaları insan bağırsağında evrimini bitirebilir.
• Bazı türler ise ancak bir süre bağırsakta yaşayabilir.
• Sarcophaga türlerinin larvaları bir günlük dışkıda
görülebilir; bunlar yalancı parazitlik halleridir. Yalancı
parazitlik olmadığına karar verebilmek için dışkının
açıkta bırakılmaması ve taze olarak bakılması ve canlı
larvaların saptanması gereklidir.

28. • Myiasis intestinalis’ li hastalarda mide-bağırsak
şikayetleri vardır. İştah bozuklukları, bulantı ve
kusma görülür. Larvalar kusma ile dışarı atılabildiği
gibi şiddetli ishal ile de birçok larva dışarı atılabilir.
• Şiddetli karın ağrısı, baş ağrıları, çocuklarda çeşitli
spazmlar ve hatta epilepsi çırpınmaları görülebilir.
• Tanım
• Miyazlar bulundukları yerlere göre çeşitli hastalıklarla
karışabilirler.
• Larvaların incelenmesi ve bunların tanınması
mümkündür. Larvaların teşhisi erişkinlerinin
teşhisinden daha zordur; bu nedenle bu larvaların bir
kısmının erişkin hale getirilmesi teşhis için önemlidir.

29. Tedavi
• Tedavide esas larvaların dokudan uzaklaştırılarak
zararların önüne geçilmesini sağlamaktır.
• Ophthalmomyiasis’ te göze %3 kokain solüsyonu
damlatılarak larvalar pensle uzaklaştırılır. Böylece
oluşmuş konjunktivit belirtileri birkaç günde geçer.
• Myiasis linearis’te larva keskin uçlu bir bistürinin ucu
ile dışarı çıkarılabilir. Yağ, parafin, kloroform veya
eterin bölgeye lokal olarak uygulanması larvaların
solunumunu önler ve deri içinden çıkmalarını sağlar.
• Larva deliğe geldikten sonra bölge iki parmak ile
sıkılarak larva dışarı çıkarılır.

30. • Sekonder bakteri infeksiyonlarına karşı antibiyotik
tedavisi uygulanır.
• Nasomyiasis’te hastaya kloroform koklatılması ile
larvalar bayıltılabilir ve hatta öldürülebilir.
• Bağırsak miyazında müshil ve anthelmintik ilaçlar
kullanılır.
• Savaş
• Myiasis’te en etkili önlem hijyene dikkat etmektir.
• Atların üzerindeki Gasterophilus yumurtalarına karşı
DDT (dikloro difenol trikloroethan) uygulanması,
larvaları yumurtadan çıkmadan önce öldürür.
• Sineklerin önemli bir kısmının hem erişkin hem de
larvaları hayvan ve insan dışkıları ve çöplüklerde
beslenerek gelişirler.

31. • Bu çöplerin toplanarak yakılması ve çöplüklerin sık sık
kalıcı etkili insektisitlerle dezenfekte edilmesi
gerekir.
• Sanitasyonu iyi olmayan yerlerde pencerelerin tel
kafeslerle kapatılması gerekir.
• Hayvan dışkıları bir yere biriktirilerek üzerlerine
insektisitler püskürtülmelidir.
• Hayvan leşleri toprağa gömülmeli veya yakılmalıdır.