SlideShare a Scribd company logo
1 of 12
Kopla zaharrak Baladak  Sehaska-kantak
Kopla zaharrak Usadio zaharretan oinarrituak, egiteko soziala dute. Zenbait ospakizunetan abestekoak direlako.  Hala nola Santa Agedan, Urte zahar eta berrian, Olentzeron...  Euskal literaturan oso preziatuak dira kopla zaharrak.  Jende askok erdi arotik datoztela esaten du.
Ezaugarriak normalean zortzi-hamar ahapalditik gorako segidetan kantatzen dira normalean kopla zaharrek lau bertso - lerro izaten dituzte, egitura garbia dute bi zatitan banatua: Lehenengo bi bertso-lerroetan naturako elementuak daude. Beste bi bertso-lerroetan desio bat azaltzen da. Edukiaren zatirik garrantzitsuena azken 2 bertso-lerroetan Naturari lotutako sinboloak eta irudiak erabiltzen dira hauetan. Formula batzuk jarritzen dira:  hasierako agurra santuaren edo jaiaren aipamena
Santa Agueda 2  Santa Ageda bezpera degu Euskal Herriko eguna, etxe guztiak kantuz pozteko aukeratu deguna. Santa maitea gaur hartu degu gure bideko laguna. Haren laguntzaz bete gentzake egun hontako jarduna. 1  zorionak Oles egitera gatoz, aterik ate ohitura zaharra aurten berritzeko asmoz. Ez gaude oso aberats diruz, ezta ere oinetakoz. Baina eztarriz sano gabiltza, ta kanta nahi degu gogoz. 4  Edertasunez jaunak apaindu zuan Ageda gaztetan. Haren begiak izar bi ziran, aurpegi gozo haretan. Gizon gaiztoen grina zitalak esna zitzakeen benetan. Laster izutu zen Kintziano Agedaren ederretan. 3  Siziliako uharte ederrak emana digu lorea. Han jaio baitzan gure Ageda, zorioneko gaztea. Txikitatikan gogoz hartu zun Jesukristoren legea. Maitasun honek ekarri zion bihotzeko poz betea.
6  Emakume gaizto baten mende, sartu zuten giltzapean, Agedaren bihotz garbi hura zikin ote zezakean. Alperrik baina ahalegindu zen andre lizuna lanean. Honek esanak ez ziran sartu Agedaren bihotzean. 5  Agedak bere maite bakarra Jesus aukeratu zuan. Horregatikan beste maiterik ez zan harentzat munduan. Kintzianoren eske guztiak arrez baztertu zituan. Baina agintarik gaizto harek kristautzat salatu zuan. 8  Alperrik gizon gaiztoak zuten oinazez erdi hilik utzi. Jesukristoren maitasun hartan ez zuna inola etsi. Otoi gozotan gogoa isuriz mundu hontatik ihesi, zeruetako zori ederra betiko zun irabazi. 7  Amorru biziz oinutsik jarri dute Ageda zintzoa, txingar gorien gainean gero ibilarazi gaixoa. Ondoren, bular bat ebakita, uzten dute urratua. Baina Jainkuak bihurtu zion gau hartan bular mindua.
Santa Ageda, Agate Deuna edo Santa Agedako bezpera otsailaren 5aren aurreko egunean .  Euskal Herrian ospatzen den jaia da. Ohitura da egun honetan edo bezperan herrietan koplak kantatu eta diru edo janari eske ateratzea.   Herri askotan makilekin ateratzen da kalera, lurrean joaz erritmoa markatuz. Beste herri batzuetan Kintoak ospatzen dira egun horretan.  10  Zelai erdian loreak argi, larros, krabelin ta lili. Etxe hontako etxekoandreak Ama Birjina dirudi. Etxe hontako urdaiazpiko asko, kakotik zintzilik, ta lukainka gorriak ugari poltsa betetzeko guri. 9  Mendi tontorrak elurrez zuri, atai aldean laiotza. Etxe hontako nagusi jaunak, urrezkoa du bihotza. Santa Agedak kendu digu gaur eskean hasteko lotsa, dirurik ez bada, berdin zaigu gizendutako bildotsa.
Baladak ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
[object Object],XV- XVI mendeetakoak. Erdi-aro bukaerako gudak eta jauntxoen ekintza, bizi-giroa eta banderizoei (dorretxeetan bizi ziren jauntxoen alde borrokatzen ziren soldaduei) buruz mintzatzen dira.  Beotibarko gudua, Bereterretxen kantoria eta Alos-torrea ,[object Object],XVII mendea.  Guduak eta maitasuna dituzte kontagai eta ezin dira garaiko kronikatzat hartu, ez baitira oso zehatzak.  Brodatzen ari nintzen, Peru guria .  ,[object Object],XVIII mendekoak. Gaiak sinbolopean emanak datoz eta elkarrizketaren  bidez  agertzen dira. Amodioa dute ia gai bakarra eta gehienak Ipar-Euskal Herrian  bildu dira:  Maitia nun zira, Jaun baruak aspaldin .
Goizean goizik jaiki ninduzun, Esposa nintzan goizean; Bai eta zetaz ere beztitu  ekia jelki zenean. Etxeko-andere zabal ninduzun eguerdi erdian, bai eta ere alarguntsa gazte Ekia sartu zenean  “ Musde Irigarai, ene jauna, altxa izadazut burua, ala dolutu ote zaizu enekin esposatzea?” “ Ez, ez, ez zitadazu dolutu zurekin esposatzea, ez eta ere doluturen  bizi nizano lurrean  “ Nik banizun maitetto bat Mundu ororen isilik, Mundu ororen isilik  Eta jainko jaunari ageririk. Buket bat igorri ditadazu  Lili arraroz eginik, Lili arraroz eginik Eta erdia pozoaturik”. Zazpi urtez atxiki dizut, Gizona hilik ganberan, Egunaz lur hotzean eta Gauaz bi besoen artean. Zitroi-urez ikuzten nizun Astean egun batean, Astean egun batean eta Ostirale goizean. Egun bereko alarguntza
Gertaera lazgarri bat kontatzen da. Emakume batek,  ezkontzen den egunean hiru egoera desberdin bizi ditu. Lehenik eta behin ezkongaia izango da, ondoren ezkondua eta azkenik alarguntsa. Hiru egoera hauek goiza eguerdia eta ilunabarrarekin konparatzen dira. Azalpen txikia:
Sehaska-kantak Haurrei loaldia errazteko ipuinak kontatzen dizkiegu eta sehazka-kantak   kantatzen dizkiegu. Honela, haurrak lasaitu egiten dira eta gainera helduon eta haurtxoen arteko lotura estutzen dugu.  Lotara joateko unea oso garrantzitsua da eurentzat eta guk,  guraso nahiz  irakasle izan, une horri merezi duen garrantzia eman behar diogu.  Euskal kantuen artean ere sehazka kantak aurki ditzakegu.  Sehazka kantak haurrei loa eragiteko eginda dauden kantak dira, hau lortzeko  giro epela behar da, kanta hauek duten erritmo motela oso lagungarria izaten  da haurra lotarazteko. Sehazka kantak mundu guztian zehar daude hedatuta.
Itsasoa laino dago Baionako barraraino. Nik zu zaitut maiteago Txoriak bere umeak baino. Aita gutaz oroit dago Lainopean gaueraino. Nik zu zaitut maiteago Arraintxoek ura baino. Afaria suan dago Bero-beroa, sarridino. Nik zu zaitut maiteago Egur onak sua baino Izar zuriz mila dago Iparretik hegoraino. Nik zu zaitut maiteago Ilargiak gaua baino. Lo egizu, egizu lo Deskantsuan bihar artio. Nik zu zaitut maiteago Gau beltzean loa baino. Orain haurra hor lo dago, Lo egizu, aingeruño. Nik zu zaitut maiteago Zure aitak nihaur baino. ITSASOA LAINO DAGO

More Related Content

What's hot

L’assaig i fuster 3
L’assaig i fuster 3L’assaig i fuster 3
L’assaig i fuster 3Anna Gascón
 
вих.година Писанка
вих.година Писанкавих.година Писанка
вих.година ПисанкаHelen Golovina
 
la plaça del diament
la plaça del diament la plaça del diament
la plaça del diament ahmedayouz
 
Cementiri de sinera
Cementiri de sineraCementiri de sinera
Cementiri de sineradolors
 
Teatro posterior a 1939.4º
Teatro posterior a 1939.4ºTeatro posterior a 1939.4º
Teatro posterior a 1939.4ºrafernandezgon
 
Espai de la història i temps de la història i del discurs a "Solitud" de Víct...
Espai de la història i temps de la història i del discurs a "Solitud" de Víct...Espai de la història i temps de la història i del discurs a "Solitud" de Víct...
Espai de la història i temps de la història i del discurs a "Solitud" de Víct...Sara Pérez Sambartolomé
 

What's hot (9)

Pere Quart
Pere QuartPere Quart
Pere Quart
 
Autors d'avantguarda
Autors d'avantguardaAutors d'avantguarda
Autors d'avantguarda
 
L’assaig i fuster 3
L’assaig i fuster 3L’assaig i fuster 3
L’assaig i fuster 3
 
вих.година Писанка
вих.година Писанкавих.година Писанка
вих.година Писанка
 
la plaça del diament
la plaça del diament la plaça del diament
la plaça del diament
 
Cementiri de sinera
Cementiri de sineraCementiri de sinera
Cementiri de sinera
 
Narcís Oller
Narcís OllerNarcís Oller
Narcís Oller
 
Teatro posterior a 1939.4º
Teatro posterior a 1939.4ºTeatro posterior a 1939.4º
Teatro posterior a 1939.4º
 
Espai de la història i temps de la història i del discurs a "Solitud" de Víct...
Espai de la història i temps de la història i del discurs a "Solitud" de Víct...Espai de la història i temps de la història i del discurs a "Solitud" de Víct...
Espai de la història i temps de la història i del discurs a "Solitud" de Víct...
 

Similar to Kopla Zaharrak -Baladak- Sehaska kantak

Erromantzeak
ErromantzeakErromantzeak
Erromantzeakmartasena
 
Euskal herriko iñauteriak
Euskal herriko iñauteriakEuskal herriko iñauteriak
Euskal herriko iñauteriakTrumoi
 
Bertsolariak
BertsolariakBertsolariak
Bertsolariakmartasena
 
Euskal herriko iñauteriak umeentzat
Euskal herriko iñauteriak umeentzatEuskal herriko iñauteriak umeentzat
Euskal herriko iñauteriak umeentzatTrumoi
 
Pierre topet etxahun
Pierre topet etxahunPierre topet etxahun
Pierre topet etxahunaeziah
 
Pierre topet etxahun
Pierre topet etxahunPierre topet etxahun
Pierre topet etxahunaeziah
 
Pierre topet
Pierre topetPierre topet
Pierre topetaeziah
 
Pierre topet etxahun
Pierre topet etxahunPierre topet etxahun
Pierre topet etxahunaeziah
 
Azken Lana Ede Rr
Azken Lana Ede RrAzken Lana Ede Rr
Azken Lana Ede Rreder
 
Azken Lana Ede Rr
Azken Lana Ede RrAzken Lana Ede Rr
Azken Lana Ede Rreder
 
Euskararen eguna burdinibarra
Euskararen eguna burdinibarraEuskararen eguna burdinibarra
Euskararen eguna burdinibarramikelmarin
 
Zuberera irati m. eta irune m
Zuberera  irati m. eta irune mZuberera  irati m. eta irune m
Zuberera irati m. eta irune maingura
 
Santa agueda presentacion ainhoa eta yosiri
Santa agueda presentacion ainhoa eta yosiriSanta agueda presentacion ainhoa eta yosiri
Santa agueda presentacion ainhoa eta yosiriigorroch2
 
Ahozko euskal literarura -Baladak
Ahozko euskal literarura -BaladakAhozko euskal literarura -Baladak
Ahozko euskal literarura -BaladakDieziratii
 
Bertsolaritza
BertsolaritzaBertsolaritza
Bertsolaritzajabilast
 

Similar to Kopla Zaharrak -Baladak- Sehaska kantak (20)

Erromantzeak
ErromantzeakErromantzeak
Erromantzeak
 
Euskal herriko iñauteriak
Euskal herriko iñauteriakEuskal herriko iñauteriak
Euskal herriko iñauteriak
 
Bertsolariak
BertsolariakBertsolariak
Bertsolariak
 
Euskal herriko iñauteriak umeentzat
Euskal herriko iñauteriak umeentzatEuskal herriko iñauteriak umeentzat
Euskal herriko iñauteriak umeentzat
 
Pierre topet etxahun
Pierre topet etxahunPierre topet etxahun
Pierre topet etxahun
 
Pierre topet etxahun
Pierre topet etxahunPierre topet etxahun
Pierre topet etxahun
 
Pierre topet
Pierre topetPierre topet
Pierre topet
 
Pierre topet etxahun
Pierre topet etxahunPierre topet etxahun
Pierre topet etxahun
 
Azken Lana Ede Rr
Azken Lana Ede RrAzken Lana Ede Rr
Azken Lana Ede Rr
 
Azken Lana Ede Rr
Azken Lana Ede RrAzken Lana Ede Rr
Azken Lana Ede Rr
 
Pastorala1
Pastorala1Pastorala1
Pastorala1
 
Euskararen eguna burdinibarra
Euskararen eguna burdinibarraEuskararen eguna burdinibarra
Euskararen eguna burdinibarra
 
Zuberera irati m. eta irune m
Zuberera  irati m. eta irune mZuberera  irati m. eta irune m
Zuberera irati m. eta irune m
 
Santa agueda presentacion ainhoa eta yosiri
Santa agueda presentacion ainhoa eta yosiriSanta agueda presentacion ainhoa eta yosiri
Santa agueda presentacion ainhoa eta yosiri
 
Ahozko euskal literarura -Baladak
Ahozko euskal literarura -BaladakAhozko euskal literarura -Baladak
Ahozko euskal literarura -Baladak
 
Bertsolaritza
BertsolaritzaBertsolaritza
Bertsolaritza
 
Pastorala1
Pastorala1Pastorala1
Pastorala1
 
152_inauteriak.doc
152_inauteriak.doc152_inauteriak.doc
152_inauteriak.doc
 
Mikel Laboa
Mikel LaboaMikel Laboa
Mikel Laboa
 
Antiguakoama
AntiguakoamaAntiguakoama
Antiguakoama
 

More from martasena

Gerraosteko antzerkia
Gerraosteko antzerkiaGerraosteko antzerkia
Gerraosteko antzerkiamartasena
 
Euskaltzaindia eta Euskara Batua
Euskaltzaindia eta Euskara BatuaEuskaltzaindia eta Euskara Batua
Euskaltzaindia eta Euskara Batuamartasena
 
Erromantzeak
ErromantzeakErromantzeak
Erromantzeakmartasena
 
Lazarraga, Etxeberri Ziburukoa eta Oihenart
Lazarraga, Etxeberri Ziburukoa eta OihenartLazarraga, Etxeberri Ziburukoa eta Oihenart
Lazarraga, Etxeberri Ziburukoa eta Oihenartmartasena
 
Prosaren hasiera
Prosaren hasieraProsaren hasiera
Prosaren hasieramartasena
 
Erromantikoak
ErromantikoakErromantikoak
Erromantikoakmartasena
 
Olerkigintza
OlerkigintzaOlerkigintza
Olerkigintzamartasena
 
Ahozko Literatura
Ahozko LiteraturaAhozko Literatura
Ahozko Literaturamartasena
 
Erromantikoak 1
Erromantikoak 1Erromantikoak 1
Erromantikoak 1martasena
 
Ahozko Literatura
Ahozko LiteraturaAhozko Literatura
Ahozko Literaturamartasena
 
Betsolaritza
BetsolaritzaBetsolaritza
Betsolaritzamartasena
 
XVII. Mendea
XVII. MendeaXVII. Mendea
XVII. Mendeamartasena
 
Erromantikoak
ErromantikoakErromantikoak
Erromantikoakmartasena
 
Ahozko Ipuinak
Ahozko IpuinakAhozko Ipuinak
Ahozko Ipuinakmartasena
 

More from martasena (17)

Gerraosteko antzerkia
Gerraosteko antzerkiaGerraosteko antzerkia
Gerraosteko antzerkia
 
Euskaltzaindia eta Euskara Batua
Euskaltzaindia eta Euskara BatuaEuskaltzaindia eta Euskara Batua
Euskaltzaindia eta Euskara Batua
 
Prosalariak
ProsalariakProsalariak
Prosalariak
 
Erromantzeak
ErromantzeakErromantzeak
Erromantzeak
 
Lazarraga, Etxeberri Ziburukoa eta Oihenart
Lazarraga, Etxeberri Ziburukoa eta OihenartLazarraga, Etxeberri Ziburukoa eta Oihenart
Lazarraga, Etxeberri Ziburukoa eta Oihenart
 
Prosaren hasiera
Prosaren hasieraProsaren hasiera
Prosaren hasiera
 
Erromantikoak
ErromantikoakErromantikoak
Erromantikoak
 
Olerkigintza
OlerkigintzaOlerkigintza
Olerkigintza
 
Prosagintza
ProsagintzaProsagintza
Prosagintza
 
Ahozko Literatura
Ahozko LiteraturaAhozko Literatura
Ahozko Literatura
 
Erromantikoak 1
Erromantikoak 1Erromantikoak 1
Erromantikoak 1
 
Ahozko Literatura
Ahozko LiteraturaAhozko Literatura
Ahozko Literatura
 
Betsolaritza
BetsolaritzaBetsolaritza
Betsolaritza
 
Prosagintza
ProsagintzaProsagintza
Prosagintza
 
XVII. Mendea
XVII. MendeaXVII. Mendea
XVII. Mendea
 
Erromantikoak
ErromantikoakErromantikoak
Erromantikoak
 
Ahozko Ipuinak
Ahozko IpuinakAhozko Ipuinak
Ahozko Ipuinak
 

Kopla Zaharrak -Baladak- Sehaska kantak

  • 1. Kopla zaharrak Baladak Sehaska-kantak
  • 2. Kopla zaharrak Usadio zaharretan oinarrituak, egiteko soziala dute. Zenbait ospakizunetan abestekoak direlako. Hala nola Santa Agedan, Urte zahar eta berrian, Olentzeron... Euskal literaturan oso preziatuak dira kopla zaharrak. Jende askok erdi arotik datoztela esaten du.
  • 3. Ezaugarriak normalean zortzi-hamar ahapalditik gorako segidetan kantatzen dira normalean kopla zaharrek lau bertso - lerro izaten dituzte, egitura garbia dute bi zatitan banatua: Lehenengo bi bertso-lerroetan naturako elementuak daude. Beste bi bertso-lerroetan desio bat azaltzen da. Edukiaren zatirik garrantzitsuena azken 2 bertso-lerroetan Naturari lotutako sinboloak eta irudiak erabiltzen dira hauetan. Formula batzuk jarritzen dira: hasierako agurra santuaren edo jaiaren aipamena
  • 4. Santa Agueda 2 Santa Ageda bezpera degu Euskal Herriko eguna, etxe guztiak kantuz pozteko aukeratu deguna. Santa maitea gaur hartu degu gure bideko laguna. Haren laguntzaz bete gentzake egun hontako jarduna. 1 zorionak Oles egitera gatoz, aterik ate ohitura zaharra aurten berritzeko asmoz. Ez gaude oso aberats diruz, ezta ere oinetakoz. Baina eztarriz sano gabiltza, ta kanta nahi degu gogoz. 4 Edertasunez jaunak apaindu zuan Ageda gaztetan. Haren begiak izar bi ziran, aurpegi gozo haretan. Gizon gaiztoen grina zitalak esna zitzakeen benetan. Laster izutu zen Kintziano Agedaren ederretan. 3 Siziliako uharte ederrak emana digu lorea. Han jaio baitzan gure Ageda, zorioneko gaztea. Txikitatikan gogoz hartu zun Jesukristoren legea. Maitasun honek ekarri zion bihotzeko poz betea.
  • 5. 6 Emakume gaizto baten mende, sartu zuten giltzapean, Agedaren bihotz garbi hura zikin ote zezakean. Alperrik baina ahalegindu zen andre lizuna lanean. Honek esanak ez ziran sartu Agedaren bihotzean. 5 Agedak bere maite bakarra Jesus aukeratu zuan. Horregatikan beste maiterik ez zan harentzat munduan. Kintzianoren eske guztiak arrez baztertu zituan. Baina agintarik gaizto harek kristautzat salatu zuan. 8 Alperrik gizon gaiztoak zuten oinazez erdi hilik utzi. Jesukristoren maitasun hartan ez zuna inola etsi. Otoi gozotan gogoa isuriz mundu hontatik ihesi, zeruetako zori ederra betiko zun irabazi. 7 Amorru biziz oinutsik jarri dute Ageda zintzoa, txingar gorien gainean gero ibilarazi gaixoa. Ondoren, bular bat ebakita, uzten dute urratua. Baina Jainkuak bihurtu zion gau hartan bular mindua.
  • 6. Santa Ageda, Agate Deuna edo Santa Agedako bezpera otsailaren 5aren aurreko egunean . Euskal Herrian ospatzen den jaia da. Ohitura da egun honetan edo bezperan herrietan koplak kantatu eta diru edo janari eske ateratzea. Herri askotan makilekin ateratzen da kalera, lurrean joaz erritmoa markatuz. Beste herri batzuetan Kintoak ospatzen dira egun horretan. 10 Zelai erdian loreak argi, larros, krabelin ta lili. Etxe hontako etxekoandreak Ama Birjina dirudi. Etxe hontako urdaiazpiko asko, kakotik zintzilik, ta lukainka gorriak ugari poltsa betetzeko guri. 9 Mendi tontorrak elurrez zuri, atai aldean laiotza. Etxe hontako nagusi jaunak, urrezkoa du bihotza. Santa Agedak kendu digu gaur eskean hasteko lotsa, dirurik ez bada, berdin zaigu gizendutako bildotsa.
  • 7.
  • 8.
  • 9. Goizean goizik jaiki ninduzun, Esposa nintzan goizean; Bai eta zetaz ere beztitu ekia jelki zenean. Etxeko-andere zabal ninduzun eguerdi erdian, bai eta ere alarguntsa gazte Ekia sartu zenean “ Musde Irigarai, ene jauna, altxa izadazut burua, ala dolutu ote zaizu enekin esposatzea?” “ Ez, ez, ez zitadazu dolutu zurekin esposatzea, ez eta ere doluturen bizi nizano lurrean “ Nik banizun maitetto bat Mundu ororen isilik, Mundu ororen isilik Eta jainko jaunari ageririk. Buket bat igorri ditadazu Lili arraroz eginik, Lili arraroz eginik Eta erdia pozoaturik”. Zazpi urtez atxiki dizut, Gizona hilik ganberan, Egunaz lur hotzean eta Gauaz bi besoen artean. Zitroi-urez ikuzten nizun Astean egun batean, Astean egun batean eta Ostirale goizean. Egun bereko alarguntza
  • 10. Gertaera lazgarri bat kontatzen da. Emakume batek, ezkontzen den egunean hiru egoera desberdin bizi ditu. Lehenik eta behin ezkongaia izango da, ondoren ezkondua eta azkenik alarguntsa. Hiru egoera hauek goiza eguerdia eta ilunabarrarekin konparatzen dira. Azalpen txikia:
  • 11. Sehaska-kantak Haurrei loaldia errazteko ipuinak kontatzen dizkiegu eta sehazka-kantak kantatzen dizkiegu. Honela, haurrak lasaitu egiten dira eta gainera helduon eta haurtxoen arteko lotura estutzen dugu. Lotara joateko unea oso garrantzitsua da eurentzat eta guk, guraso nahiz irakasle izan, une horri merezi duen garrantzia eman behar diogu. Euskal kantuen artean ere sehazka kantak aurki ditzakegu. Sehazka kantak haurrei loa eragiteko eginda dauden kantak dira, hau lortzeko giro epela behar da, kanta hauek duten erritmo motela oso lagungarria izaten da haurra lotarazteko. Sehazka kantak mundu guztian zehar daude hedatuta.
  • 12. Itsasoa laino dago Baionako barraraino. Nik zu zaitut maiteago Txoriak bere umeak baino. Aita gutaz oroit dago Lainopean gaueraino. Nik zu zaitut maiteago Arraintxoek ura baino. Afaria suan dago Bero-beroa, sarridino. Nik zu zaitut maiteago Egur onak sua baino Izar zuriz mila dago Iparretik hegoraino. Nik zu zaitut maiteago Ilargiak gaua baino. Lo egizu, egizu lo Deskantsuan bihar artio. Nik zu zaitut maiteago Gau beltzean loa baino. Orain haurra hor lo dago, Lo egizu, aingeruño. Nik zu zaitut maiteago Zure aitak nihaur baino. ITSASOA LAINO DAGO