3. SARRERA Nire lehenengo asmoa Ondarroan eta mundu osoan dagoen abesti famatuenetariko bati buruz hitz egitea izan zen, hau da, Boga-boga kantari buruz; baina, denbora pasa ahala, nire alderditik egindako ahalegin guztiak alferrikakoak izan ziren, ahal nuen ate guztiak jo eta gero oso informazio gutxi jaso izan nuen abesti horri buruz. Hori dela eta, ideiaz aldatu beharrean topatu nuen neure burua eta han eta hemen ikertuz eta galdetuz, azken mementoan Ondarru´ko Abestiak liburua erostea erabaki nuen. Liburu horrek Ondarroako abesti eta bertso bilduma jasotzen du, Jose Mari Etxaburu ondarrutar idazleak, hil aurretik hasitako eta ondoren “Ondarroako Historia Zaleak” taldeak argitaratutakoa. Beraz, liburu honetatik nik txikitan ikasitako abesti bat aukeratzea erabaki nuen, hau da, nik hautatutako abestia Antigua´ko Ama Maitea kanta izan zen, batez ere, nire umetako oroitzapen goxo eta zoriontsuak gogora ekartzen baitzitzaizkidan.
4. AURREKARIAK Ondarroako Alde zaharretik hasita gorantz, zerurako bidetik bagindoaz bezala ermita txiki bat topatu dezakegu kanpo santuaren ondoan. Bertan, Antiguako Ama Birjina aurkitu dezakegu, Ondarrutarren Ama eta Zaindaria. 1931. urtean Antiguako elizan kanpandorrea berriztatu eta Ama Birjina herrira jaitsi beharra izan zen. Urte hartan, Don Juan Izurrategi erdi ondarrutar abadearen bederatziurren liburutxoan aurkitu dezakegu, Antigua´ko Ama Maitea abestia. Abesti honen doinua, orduan Ondarroako organista izandako Don Anjel Urzelai abadeak sortu zuen. Urzelai abade jauna, bere herrian, Zarautz-en meza berria eman eta biharamunean gure herrira etorritakoa izan zen. Eta hamar hamabi urtean bertan abesti kontuan lan asko eginda, tamal handiz herria utzi beharra izan zuen Franco-ren gudariak Ondarroan sartu zirenean. Liburu honetan(Ondarru´ko Abestiak) abesti honen azalpenen ondoren ohartxo bat aurkitu dezakegu, azken unean AugustinZubikaraik, bere kabuz egindako ikerketari esker, boligrafoz idatzita agertzen zaigun argitzapen bat: O-arra: Abesti oneik Gabriel Monterolak egin ei zituan esan daust Agustin Zubikarai´k(AugustinZubikarai: idazle ondarrutarra zen). http://www.euskonews.com/0477zbk/efem47702eu.html
7. ABESTIAREN EZAUGARRIAK Gaiari buruz ez dago sekretu gehiagorik. Elizako abesti bat da eta Ondarroako Antigua Ama Birjinari eskainia dago. Suposatzen da, Ama Birjinak Ondarroako biztanleei laguntzeko eta zaintzeko erregua dela. METRIKA: Bertso neurriari buruz, bi estrofa berezitu ditzakegu; lehenengoa neurri irregular bat dutena, hau da, librea deiturikoa: sei lerro ditu eta lerro bakoitiak 10 silaba ditu eta bikoitiak 8 silaba. Bigarren estrofa zortziko handia da. Zortzi lerro binaka doaz, hau da, lau bikote. Lehenengoko puntuaren bigarren lerroko azken hitza edo oina, bigarren puntuaren bigarren lerroko azken oinarekin errimatzen du(gaxoa-besoa); eta gauza bera gertatzen da hirugarren eta laugarreneko bigarren lerroko azken oinarekin( zintzoak-zoriontsuak). Aipatu beharra dago baita, Antiguako Ama Birjinaren kantaren erritmoa anakrusikoa dela, alegia, ez du indarrik lehenengo silaban, baizik eta hirugarren silaban baitu. ESTILOA: Abestiaren letrari begiratuz, lehen aipatu bezala, honen funtzioa edo helburua elizan kantatzea da, bertsoaren bidez deklamazioa eginik. Testuaren trataera silabikoa da eta horregatik nahiko argia eta zuzena sumatu dezakegu. Antzinako letra da, beraz idazteko orduan hizkuntzaren forma oso desberdina erabiltzen da gaurkoarekin konparatuz. Kanta honetan erabiltzen den instrumentu bakarra organoa izan daiteke. EUSKALKIA: Erabilitako euskalkia kanta honetan, nahiz eta aldaketa nabariak sumatu ortografi edo lexikoaren aldetik, hots, “h” hizkiaren gabetasuna hitz askotan, nik esango nuke erabiltzen den berbategia nahiko aberatsa dela. FORMA: Egitura aldetik hiru zatitan banatu dezakegu: Alde bat instrumentala(partituraren lehenengo lerroa), bigarren bat “A”(Antiguako…-guretzat gidari) eta hirugarren bat “B”(Bateltxoarenantzera…-zoriontsuak). Beraz, honen egitura honela geratuko litzateke:
8. Musika-A-B-A-B. Formari dagokionez, nahiz eta elizako kanta bat izan, kantu gregorianoetan gertatzen ez den bezala, bere kadentzia perfektua da, amaiera bukatua duelako. KONPASA: 4ko konpasa da, konpasillo deiturikoa. Partituraren hasierako zatian transkripzioa ez da zuzena izan, agian, abestiaren egokitzapen bat, moldaketa edo osaketa bat egon delako. TEMPOA: Tempoari buruz, abesti honek abiadura geldoa du, batez ere, mezatako kanta bat delako. FREKUENTZIAREN DIAGRAMA: Frekuentziaren diagraman goitik behera doa kanta hau; nota altuena partiturako 6. lerroan hautemate dezakegu(RE) eta baxuena bigarren lerroan(SI); Nahiz eta nahiko geldoa izan abestia, nahiko alaia da, hain zuzen ere, frekuentziaren altuera desberdina baita, modomayor-ean egindakoa da eta eskalaz aldatzen da. Horrelako gora-behereak erakargarritasun handiagoa eragiten du abestia kantatzerako orduan. DINAMIKA : Dinamikari dagokionez, pultsazioaren mugimena 70 baino baxuagoa da beraz lasaitzeko abestia da. Modulazioari buruz, tonuaren aldaketa handiak ematen dira, beraz, erakargarritasun gehiago eragiten du.
