Μορφές υποκειμένου, Ρήμα προσωπικό μεταβατικό - αμετάβατο, απρόσωπο ρήμα και απρόσωπη έκφραση

1. Οι μορφές του Υποκειμένου
Υποκείμενο Ποιος/α/ο/οι; (πάντα σε ονομαστική)
Μορφές Υποκειμένου
• ουσιαστικό π.χ. Ο Νίκος κοιμάται.
• αντωνυμία π.χ. Εκείνος κοιμάται.
• επίθετο π.χ. Ο ωραίος έφυγε.
• μετοχή π.χ. Ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται.
• άκλιτη λέξη π.χ. Τα παραπάνω οφείλετε να τα διαβάσετε (Υποκ: άρθρο + επίρρημα).
• πρόταση π.χ. Πρέπει να φύγετε.
Προσοχή!
•Το υποκείμενο συχνά παραλείπεται όταν εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα ή όταν είναι μια
γενική έννοια ή όταν μπορεί να εννοηθεί μόνο ένα υποκείμενο.
π.χ. Eίναι 6 μμ. (ενν. H ώρα).
αρία Τυρολόγου

2. Απρόσωπη Σύνταξη
•Απρόσωπα λέγονται τα ρήματα που τα συναντούμε στο γ΄ ενικό πρόσωπο
και δεν έχουν κάποιο πρόσωπο να ενεργεί, δεν έχουν δηλαδή ως υποκείμενο
κάποιο ουσιαστικό ή αντωνυμία.
•Υποκείμενο στα απρόσωπα ρήματα- εκφράσεις είναι ολόκληρη πρόταση.
Απρόσωπο Ρήμα & Απρόσωπη Έκφραση
Απρόσωπα ρήματα είναι :
πρέπει, πρόκειται, συμβαίνει, φαίνεται,
ενδέχεται, μπορεί, βρέχει, χιονίζει,
ξημερώνει, νυχτώνει, βραδιάζει κ.ά.
Απρ. Ρ Υποκ. στο Απρ.Ρήμα
Δεν πρόκειται να μείνω.
Φαίνεται ότι θα αργήσει ο πατέρας.
Απρόσωπες εκφράσεις:
καλό είναι, είναι κακό, είναι δυνατό, είναι
αδύνατο, δεν είναι ωραίο κ.ά.
Απρ. Εκφ. Υποκ. στην Απρ. Έκφραση
Καλό είναι να είσαι προετοιμασμένη.
Είναι αδύνατο να προλάβουμε το τρένο.
αρία Τυρολόγου

3. Ρήμα μεταβατικό και αμετάβατο
Μονόπτωτο
(1 αντικείμενο)
Τι + το ρήμα της πρότασης;
Δίπτωτο
(2 ή περισσότερα αντικ.)
Σε/ με /για/ από ποιον; Ποιον;
•σε αιτιατική
π.χ. Το παιδί χαϊδεύει το
σκύλο και τη γάτα.
•σε γενική
π.χ. Ο μεγάλος γιος
μοιάζει του πατέρα του.
•εμπρόθετο αντικείμενο
π.χ. Ήρθε με την μητέρα
της.
Άμεσο Έμμεσο
•σε αιτιατική σε γενική
π.χ. Του έδωσα τα βιβλία μου.
•σε αιτ. προσώπου σε αιτ. πράγματος
π.χ. Η μαμά τάισε το μωρό κρέμα.
•σε αιτιατική εμπρόθετο αντικ.
π.χ. Θα σπείρουμε τον κήπο (με) λαχανικά.
•πρόταση σε γενική
π.χ. Ο Γιώργος μου ζήτησε να πάμε βόλτα.
Μεταβατικό
Ρήμα Τι κάνει/ Τι κάνουν;
Αμετάβατο
(δεν έχει αντικ.)
π.χ Το μωρό κλαίει.
Τα παιδιά χορεύουν.
αρία Τυρολόγου