The Ezdikhana newspaper of Yezidi National Union org. Director - Aziz Tamoyan Chief Editor - Khdr Hajoyan http://facebook.com/YezidiNationalUnion

1. ++00--==EE22::==EE;;AAJJ //00..33 44//00==EEAAJJ //00..33//DD//;; 66DD==;;AAJJ <<++DDGG++..33;;
//00..33;;//DD33 ++00--++::33;; 9933==EE22::++;; ??++<<CC==;;++22//DD22
2015
(13 )
Երկրորդ Լալիշ
կառուցել է
Միրզե Չոլոն
Ա. Թամոյանը զարմանալի է համարում միջազգային
կազմակերպությունների լռությունը եզդիների կոտորած-
ների հանդեպ, այն, որ 21-րդ դարում ցեղասպանություն
է իրագործվում մի ժողովրդի նկատմամբ, ով դարավոր
բնակվել է այդ տարածքում և որը համարվում է եզդինե-
րի պատմական հայրենիքը: Նրա պնդմամբ, դա հատո-
ւկ քաղաքականություն է, որի նպատակն է բնաջնջելու
և տեղահանելու տեղաբնակ եզդիներին այդ տարածք-
ներից (քանի որ Շանգալը ռազմավարական տեսանկյու-
նից շատ կարևոր դիրք է զբաղեցնում, այդպիսով
սահմանակից լինելով Սիրիային, Թուրքիային, Իրաքի
Քուրդիստանի ինքնավար մարզին), դրանում նա հիմ-
նականում մեղադրում է ինչպես միջազգային գերտերու-
թյունների թողտվությունը, այնպես էլ Իրաքի
հյուսիսային մասում գտնվող քրդական իշխանություն-
ների սեփական շահը այդ տարածքին տիրանալու առն-
չությամբ: «Նրանք շատ անգամներ են փորձել տիրանալ
Շանգալին, սակայն դա նրանց չի հաջողվել, քանի որ
տեղաբնակ եզդիները իրենց չէին համարում քրդեր և
ձգտում էին եզդիական ինքնավարության ստեղծմանը
և քանի որ դա կարծես քրդական իշխանությունների
համար դարձել էր «կոկորդում մնացած ոսկոր», հետևու-
թյուն սրանից, որ նրանց այդպիսով ձեռնտու էր եզդի-
ների զանգվածային տեղահանությունը և կոտորածը» -
պնդում է Ա. Թամոյանը: Նրա կողմից ասուլիսին ներկա
լրագրողներին հանձնվեց Իրաքում եզդիների վերջին ի-
րադարձությունների վերաբերյալ հոդված, որը ներ-
կայացնում ենք ստորև:
Հոկտեմբերի 8-ին եզդիական Շանգալի պաշտպա-
նության ուժերը «HPS»՝ այսուհետ ՇՊՈՒ, եզդի կանանց
«Յեփեժե» Շանգալի ջոկատը և քրդական YPG ջոկա-
տում մարտնչող եզդի մարտիկները հարձակում գործե-
ցին Իրաքի հյուսիսային մասում գործող եզդիական
տարածաշրջանը օկուպացրած «Իսլամական պետու-
թյուն» ահաբեկչական խմբավորման դիրքերին: Այդ
արդյունքում ազատագրվեցին եզդիական 4 գյուղեր՝
Սըքանե, Վարդիա, Խայալ ու Ջըդալ: Ինչպես նաև Բա-
րա գյուղի շրջանում հարձակման գործողությունից
եզդիական ջոկատները ընդլայնեցին իրենց վերահսկո-
ղությունը Իրաք-Սիրիա սահմանին՝ գրավելով ռազմա-
վարական տեսանկյունից շատ կարևոր 9 բարձրադիր
դիրքեր: Այսինքն Շանգալի լեռան բարձունքը, որի եր-
կարությունը կազմում է մոտ 60 կմ, այժմ գտնվում է
եզդիների վերահսկողության ներքո: Հետաքրքիրն այն
է, որ իրականում եթե տեսնում ենք Շանգալում ընդդեմ
«ԻՊ» ահաբեկիչների մարտնչող մարտիկները, որոնք
կռվում են առաջին շարքերում՝ թե՛ քրդական աշխար-
հազորայիններում, թե՛ քրդական «փեշմերգա» զորքե-
րում գրեթե բոլորը եզդիներ են: Այսինքն, ինչպես տես-
նում ենք, եզդիներն են պաշտպանում իրենց
հայրենիքը, իրենց ընտանիքները, իսկ այլոք դա օգտա-
գործում են իրենց կուսակցության «PR» -ի համար:
Իրաքում այժմ շատ վատ է եզդի փախստականների
վիճակը: Այն եզդիները, որոնք իրենց համարում են եզ-
դիներ, որևէ օգնություն չեն ստանում քրդական իշխա-
նությունների կողմից, իսկ նրանք, որոնք ստիպված
լինելով իրենց քուրդ եզդի անվանել , ստանում են տար-
բեր տեսակի օգնություններ, այսինքն սրանից հետևու-
թյուն, որ քրդական իշխանությունները եզդիների
հանդեպ իրականցնում են բացահայտ ասսիմիլյացիա:
Բացի այդ, մոտենում է ձմեռը և արդեն իսկ սկսում են
դժվարությունները: Եզդիական Շարիյա տարածքում
տեղի ունեցած ուժեղ անձրևների, պատճառով եզդի
փախստականների վրանները պատռվեցին, որոշները
ուժեղ քամու պատճառով քանդվեցին: Նաև պետք է
նշել, որ խոսելով որոշ եզդի փախստականների հետ,
որոնք գտնվում են Սիրիայի Դերըկ գյուղի «Նավրոզ»
եզդիական ճամբարում, հասկացա, որ նաև այդքան էլ
լավ չեն վերաբերվում իրենց նաև քրդական բանվորա-
կան կուսակցության ներկայացուցիչները, այսինքն երբ
աշխարհի եզդիները այս տարի օգոստոսի 3-ին ոգեկո-
չեցին մեկ տարի առաջ Շանգալում եզդիների ցեղաս-
պանությունը, տվյալ ճամբարի եզդիներին վերոնշյալ
քաղաքական ուժի ներկայացուցիչները թույլ չեն տվել
նրանց իրենց պաստառների հետ բարձրացնելու եզդի-
ական դրոշը, որը խորհրդանշում է եզդիների թափված
արյունը, ազգային պատկանելությունը և «Էզդիխանա»
ինքնավարություն ունենալու մեծ գաղափարը Այսինքն,
այստեղ միջազգային հանրությունը պետք է ուշադրու-
թյուն դարձնի այս մեծ խնդիրներին և անհրաժեշտ քայ-
լերի դիմի այս հետագա դժվարությունները կանխելու
համար:
Իրականում այսօրվա դրությամբ Շանգալում քրդա-
կան բոլոր կուսակցությունները ցանկանում են թու-
լացնել եզդիական «ՇՊՈՒ»-ի ազդեցությունը տվյալ
շրջանում: Պետք է նշել նաև, որ եզդիական «ՇՊՈՒ»-ը
կազմավորվեց 2014 թ. օգոստոսի 3-ից հետո, երբ «ԻՊ»
ահաբեկիչները հարձակվեցին եզդիաբնակ Շանգալի
տարածքի վրա, այդպիսով կոտորածի և զանգվածային
տեղահանության ենթարկելով տեղաբնակ եզդիներին,
այն ժամանակ, երբ այդ պարտականությունը դրված էր
քրդական «փեշմերգա» զորքերի վրա, ովքեր ետ քաշ-
վեցին, առանց որևէ հակամարտություն տալով ջիհա-
դիստներին: Այսօր, ցավոք սրտի ցանկանում են
թուլացնելու եզդիական զորաջոկատի ուժերը, որոշ
եզդիներին՝ փորձելով կաշառքի կամ սպառնալիքների
միջոցով իրենց կուսակացական շարքերը ընդգրկելով:
Մինչ այսօր 4000-ից ավելին դեռևս գտնվում են իսլա-
միստների ձեռքերում, սակայն հետաքրքիր է, ինչո՞ւ
քրդական ղեկավարությունը, որը այդպես իրեն «մեծ-
մեծ փռթելով» և իրեն ներկայացնելով իբրև եզդիների
իրավունքների միակ պաշտպանը, ինչո՞ւ գործողություն-
ներ չի իրականացնում նրանց ետ վերադարձնելու, կամ
առնվազն, կոպիտ ասաց, ետ գնելու, որովհետև ինչպես
գիտենք, այդ իսլամիստները եզդի կանանց և երեխա-
ների համար գին են սահմանել: Պետք է նշել նաև այն,
որ եզդի որոշ անձինք իրենք, իրենց միջոցներով մի
որոշ եզդի կանանց և երեխաներին գնել են այդ իսլա-
միստներից, իսկ ինչ վերաբերվում է քրդական իշխա-
նությունների՝ Բարզանիի ղեկավարությամբ, այսօր
եզդիներին փրկելու փոխարեն, իրականացնում է եզդի-
ների ասսիմիլյացիա: Նշենք նաև այն, որ որոշ ժամա-
նակ առաջ Իրաքում քրդական ռեգիոնալ
ինքնավարության տարածքում գտնվող Դհոկից ոչ հե-
ռու Աքրե շրջանում գտնվող Շանգալի դեպքերից մա-
զապուրծ եղած եզդիների ճամբարում տեղի ունեցավ
հարձակում տեղաբնակ քրդերի կողմից, ընդդեմ եզդի
փախստականների, կատարելով գոչյուններ, թե փա-
խեք մեր տարածքներից, «կեցցե Իսլամական պետու-
թյունը»: Այն եզդիները, ովքեր փորձում են իրենց
ներկայացնել որպես եզդիներ, այլ ոչ թե քուրդ եզդիներ,
ովքեր հանդես են գալիս եզդիական դրոշի ներքո, ով-
քեր փորձում են եզդիական իրավունքների պաշտպա-
նության մասին խոսել, քրդական իշխանությունները՝
Մահսուդ Բարզանիի ղեկավարությամբ նրանց կամ
ձերբակալում են, կամ ճնշումների ենթարկում:
Աշխարհի և Հայաստանի Եզդիների ազգային
միությունների նախագահ՝ Ա. Թամոյան
«ԻրԱվԻճԱկը ԻրԱքում Եվ ԵզդԻնԵրԻ խնդԻրնԵրը նԵրկԱ պԱՀԻն»
Հոկտեմբերի 16-ին «Երկու երես» մամուլի ակումբում «Իրավիճակը Իրաքում և եզդիների
խնդիրները ներկա պահին» խորագրով տեղի ունեցավ մամուլիս ասուլիս: Ակումբի հյուրը
Աշխարհի և Հայաստանի Եզդիների ազգային միությունների նախագահ Ազիզ Թամոյանն
էր:

2. 2
«Էզդիխանա»-ի հետ զրույցում փառատոնի հիմնա-
դիր Արմենուհի Դեմիրճյանն ասաց, որ փառատոնն
անցկացվում է 2001թ.-ից, և այս տարիների ընթացքում
մասնակցությունը բազմապատկվել է, նաև որակի թռի-
չք է նկատվում. «Եթե նախկինում եզդիական համայն-
քին խնդրում-համոզում էինք, որ գոնե մի երգիչ բեմ
դուրս գա, ապա հիմա նրանք շատ ակտիվ են, հրաշա-
լի կատարողական փորձ են ձեռք բերել: Այն ժամանակ
նրանք բեմական մոդելից դուրս էին, հիմա բեմական
են դարձել»:
Արմենուհի Դեմիրճյանը դժվարացավ առանձնաց-
նել, թե որ համայքն է ավելի ակտիվ մշակութային
կյանք վարում, բոլորն էլ հետաքրքրված են. «Փոքր
թվաքանակի պատճառով պասիվ են գերմանացիները
և բելոռուսները, մյուսները գերազանց ակտիվություն
են դրսևորում, համերգներին էլ ցանկություն են հայտ-
նում առաջինը ելույթ ունենալ:
Երգ, պար, ասմունք, հաճախ նաև թատերական
համարներ. այս բոլորը փառատոնի անբաժան մասն
են կազմում, սակայն այն շատ կարճ է տևում, ընդա-
մենը մեկ օր:
«Իհարկե, կարճ է, բայց աշխատանքները պահ-
պանելու խնդիր ունենք,- նշեց փառատոնի ղեկավարը
և հավելեց,- նախկինում մենք տարբեր թանգարան-
ներում էինք անցկացնում փառատոնը, բայց որպես-
զի պահպանության հարցը լուծվի, կորուստներ
չունենանք, որոշեցինք նույն տարածքում անել, քանի
որ շատ ցավոտ են տանում գնդասեղի կորուստն ան-
գամ»:
Ամենամյա է դարձել ոչ միայն փառատոնը, այլև
փառատոնի ցուցանմուշների լուսանկարներից ալբոմ
պատրաստելը:
«Էզդիխանա»-ի հետ զրույցում Եզդիների ազգային
միության ներկայացուցիչը ՀՀ ազգային փոքրամաս-
նությունների խորհրդում պարոն Սիաբանդ Բաքոյանը
նշեց, որ Հայաստանում եզդիական համայնքի մշա-
կույթը զարգանում է. «Մենք Հայաստանում մեզ ազատ
ենք զգում, իհարկե նշեմ, որ Հայաստանում առաջին
անգամ սկսվեց եզդիական ազգային շարժումը, որը
գլխավորեց Եզդիների ազգային միության նախագահ
պարոն Թամոյանը, իր համախոհների հետ միասին:
Հայաստանում ունենք ազգային թերթ, եզդիերեն լեզ-
վով դպրոցական դասագրքրեր, թողարկվում է եզդի-
րեն կես-ժամյա ռադիոհաղորդում» և այլն: Քանի որ
տեղեկացանք, որ նաև այս օրերին եզդիները ազա-
տագրեցին Շանգալը, ուստի շնորհավորում եմ բոլորիս
այս լավ լուրի կապակցությամբ և հույս հայտնում, որ
եզդիական ինքնավարությունը կստեղծվի և կլինի
եզդիների վերահսկողության տակ և Եվրոպայի հովա-
նավորության ներքո:
Իսկ եզդիական համայնքը ներկայացնող «Եզդիս-
տան» պարային համույթի պարող Զորո Շարոևը նշեց,
որ իր համար մեծ պատիվ է ներկայացնելու իր ազգը
նմանօրինակ միջոցառումների ժամանակ, այդպիսով
ներկայացնելով եզդիական ազգային պարերը:
«ՀԱյԱստԱնը մԵր տունն է» ՓԱռԱտոն
Իրաքի հյուսիսում գտնվող եզդիական Շանգալ քա-
ղաքն ազատագրված է: «Իսլամական պետության»
զինյալների վերահսկողությունից քաղաքն ազատել են
եզդի մարտիկները քրդական զինված ուժերի աջակ-
ցությամբ: Նրանց ուղեկցել են Միացյալ Նահանգների
գլխավորած կոալիցիայի օդային ուժերը: Շանգալն
ահաբեկչական խմբավորման վերահսկողության տակ
էր 2014 թվականի օգոստոսից: Այդ ժամանակվանից
քաղաքից հեռացել էին հարյուր հազարավոր եզդիներ:
Եզդիխանի պաշտպանության ուժերի եզդի մար-
տիկները Շանգալի լեռան ստորոտում, Շանգալի ազա-
տագրման օպերացիայից առաջ, Եզդի հրամանատար
Ղասիմ Շըվանի գլխավորությամբ:
Հիշեցնեմ, որ տարուց ավելին էր, ինչ եզդիական
Շանգալ քաղաքը, ինչպես նաև հարակից գյուղերը
գտնվում էին այսպես կոչված «ԻՊ» ահաբեկչական խմ-
բավորման վերահսկողության ներքո, սակայն այսօր՝ ի
փառս մեր հերոսների, այն ազատագրված է, կեցցե
Էզդիխանը:
Ցավոք ուղղակի, որ այժմ որոշ քաղաքական կու-
սակցություններ այս առիթը փորձում են բաց չթողնել
և իրենց քաղաքական ուժը գովաբանելու համար
իրենց դրոշներն են տեղադրել Շանգալում, այն դեպ-
քում, երբ այդ իրավունքը ունեն միայն եզդիները, ով-
քեր Շանգալի և նրան հարակից եզդիական շրջանների
լիիրավ տերն են: Հատկանշական եմ համարում նաև
նշել, որ Շանգալը ազատագրվել է հիմնականում եզդի-
ների պայքարի արդյունքում և եզդի մարտիկները
որոնց թիվը գերազանցում է 12 հազարը, ընդգրկված
են եղել ինչպես հենց եզդիական նախկինում «Շանգա-
լի պաշտպանության ուժեր», այժմ վերանվանված
«Էզդիխանի պաշտպանության ուժեր» ջոկատում, այն-
պես էլ քրդական բանվորական կուսակցության և Իրա-
քում Քուրդիստանի ինքնավար մարզի «փեշմերգա»
զորաջոկատների առաջին շարքերում: Այսինքն այստե-
ղից հետևություն. որ եզդիական Շանգալի ազատագր-
ման գործում մեծ դերը հենց եզդի մարտիկների
վճռականությանն ու արիությանն է պատկանում:
Այնտեղ պետք է բարձրացվի Էզդիխանայի դրոշը,
այն դրոշը, որն դեռևս մեկ ու կես տարի առաջ սկսված
և դեռևս շարունակվող «ԻՊ» ահաբեկիչների կողմից
եզդիների ցեղասպանության ընթացքում ձևավորված
եզդիական Շանգալի պաշտպանության ուժեր, այժմ
վերանվանված Էզդիխանի պաշտպանության ուժեր ջո-
կատի կողմից ստեղծված դրոշը, որը նաև իր մեջ կրում
է եզդիների անմեղ զոհերի հիշատակը, և միմիայն այդ
դրոշը իրավունք ունի վեր խոյանալու Շանգալի կենտ-
րոնում:
Խդր Հաջոյան
ՀՀ-ում ապրող 11 ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներն նոյեմբերի 15-ին
հավաքվել էին «Առնո Բաբաջանյան» համերգասրահում: Առիթը ՀՀ ազգային փոքրամաս-
նությունների ամենամյա փառատոնն էր: Փառատոնը կրում է «Հայաստանը մեր տունն է»
խորագիրը:
ՇԱնգԱլը ԱզԱտԱգրվԵլ է
13.11.2015 Թ.

3. 3
«Իմ աշխատանքում չափազանց կարևոր է իմանալ
խորհրդարանական գործընթացների ոլորտում տեղի
ունեցած վերջին զարգացումների և միջազգային լավա-
գույն փորձի մասին»,- ասում է ՀՀ Ազգային ժողովի
Մարդու իրավունքների պաշտպանության եւ հանրային
հարցերի մշտական հանձնաժողովի ազգային փոքրա-
մասնությունների հարցերով փորձագետ և Հայաս-
տանում երեք ամենախոշոր ազգային
փոքրամասնություններից մեկի՝ եզդիների ներկայա-
ցուցիչ Սիաբանդ Բաքոյանը:
Վերջին երեք տարիների ընթացքում դրա համար մի
շարք հնարավորություններ է ընձեռել ԱՄՆ ՄԶԳ կող-
մից ֆինանսավորվող Հայաստանի Ազգային ժողովին
աջակցման ծրագիրը (ՀԱԺԱԾ): ՀԱԺԱԾ-ի Ազգային ժո-
ղովի կարողությունների զարգամանն ուղղված մասնա-
գիտական վերապատրաստումների շնորհիվ ՀՀ
Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովների աշխա-
տակազմը մասնակցել է վերապատրաստումների այն-
պիսի կարևոր թեմաների շուրջ ինչպիսիք են՝
խորհրդարանական լսումների առավել արդյունավետ
կազմակերպում, բյուջետային գործընթաց և գործադիր
իշխանության նկատմամբ վերահսկողություն, խորհր-
դարանական վերահսկողության գործիքներ և հնարա-
վորություններ, ծրագրային բյուջետավորում և
ծրագրային բյուջետավորման կատարողականության
առանցքային ցուցանիշներ: Ինչպես նշում է Ս. Բա-
քոյանը դրանք առանցքային նշանակության են, քանի
որ գործնական են և ընդգրկում են զարգացած տար-
բեր երկրների փորձի ներկայացում:
«Այն տեղեկատվությունը, որը մենք ստացել և ստա-
նում ենք այդ վերապատրաստումների շնորհիվ պատ-
րաստակամորեն կիրառում ենք մեր առօրյա
աշխատանքում: Կարծում եմ նմանատիպ վերապատ-
րաստումների կարևորությունն ակնհայտ է Ազգային
ժողովի մշտական հանձնաժողովների աշխատակազ-
մերի համար»,- նշում է Ս. Բաքոյանը:
ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության
(ԱՄՆ ՄԶԳ) կողմից ֆինանսավորվող 4-ամյա ՀԱԺԱԾ-ը
մեկնարկել է 2012թ. սեպտեմբերին և կշարունակի իր
աջակցությունը մինչև 2016թ. սեպտեմբերը: Ծրագրի
նպատակն է հզորացնել ժողովրդավարական կառա-
վարումը՝ առավել ընդգրկուն դարձնելով Ազգային ժո-
ղովի (ԱԺ) ներկայացուցչական, վերահսկողական և
վերլուծական կարողությունները:
Ամն մզգ-ն մԻտվԱծ է նԱԵվ ԱԺ-ում ԱզգԱյԻն
ՓոքրԱմԱսնուԹյուննԵրԻ մԱսնԱգԻտԱկԱն
կԱրողուԹյուննԵրԻ զԱրգԱցմԱնը
Хаджи Ато Сайдо, командир езидских пешмерга
Шангал (Ирак) – В среду вечером в Шангале произошла
перестрелка между курдскими пешмерга и езидскими
пешмерга. В результате конфликта был убит Хаджи Ато
Сайдо, один из командиров езидского отряда Шейха Хайри,
подчиняющегося министерству пешмерга. Позже от
тяжелых ран скончались двое других езидских бойцов:
Халаф Баракат и Дауд Хаджи Нисако. Несколько человек
получили ранения. Об этом сообщил редакции ÊzîdîPress
Хайдар Шашо, командир Сил Защиты Эзидхана (СЗЭ).
Поводом для напряженности между езидскими силами
и курдскими пешмерга стал запрет езидам участвовать в
освобождении деревни Кабусия, где проживают курды,
подозреваемые в поддержке ИГ. После того как пешмерга
вступили в эту деревню они начали эвакуировать местных
курдов, не привлекая их к ответственности и не
рассматривая их причастность к террористической
группировке. Очевидно, это объясняется тем, что многие
местные жители находятся в родственных отношениях с
высокопоставленными чиновниками Демократической
партии Курдистана (ДПК).
После переговоров командира езидских пешмерга
Касыма Дрбо с главой курдской автономии Масудом
Барзани было принято решение о вступлении езидских сил
в селение Кабусия. Масуд Барзани также согласился, чтобы
из деревни не выпускали лиц, подозреваемых в связях с
ИГ.
Несмотря на договоренности езидов с курдским
лидером в среду вечером группа езидских бойцов под
командованием Шейха Марвана наблюдала, как несколько
вооруженных людей в сопровождении курдских пешмерга
вместе со стадами овец пытались покинуть регион. Езиды
остановили конвой и потребовали объяснений. В
результате разгорелся спор между езидскими бойцами и
пешмерга Вахида Ковали, переросший затем в перестрелку.
Как заявил Касым Шашо курдскому телеканалу NRT, огонь
первыми открыли курдские пешмерга, а езиды вынуждены
были защищаться.
После окончания боевых действий езидский командир
Шейх Марван и двое других бойцов пропали без вести. Как
позже сообщили ÊzîdîPress, Марван был ранен и на данный
момент находится на лечении. Около 7 бойцов отряда
Шейха Хайри арестованы.
Дауд Хаджи Нисако, езидский пешмерга
ÊzîdîPress, 29.11.2015
Террористы «Джабхат
ан-Нусры» напали на
езидскую деревню
в Сирии
Африн (Сирия) – Вчера террористы «Джабхат ан-
Нусры» вместе с боевиками из так называемой
«умеренной» группировки «Ахрар аш-Шам» атаковали
езидскую деревню Басуфан на северо-востоке Сирии, к югу
от региона Африн. Информацию подтвердили курдские
новостные агентства.
После того как во вторник вечером начался
минометный обстрел езидской деревни, к селению
двинулись бойцы YPG. В результате двое террористов
были уничтожены, несколько из них были ранены.
Нападавшие вынуждены были отступить. Сообщается, что
никто из местных жителей не пострадал.
Басуфан является одной из немногих оставшихся
деревень в Сирии, в которой проживают езиды. За
последние годы большинство езидов покинуло Сирию из-
за непрекращающейся гражданской войны.
ÊzîdîPress, 25.11.2015
Кто виноват в перестрелке между езидскими
пешмерга и курдскими пешмерга?
Деревня Басуфан

4. ((( ## #! * ' #" " #"
! % ) * ! #!
((( ) * &' " # &$#' #!
739;+.3D /B 7D+C+D+63>
/0.3;/D3 8+:; A?1
C;FD/; +030 2+9=:+;
59,+-3D 5.D 7+@=:+;
2ObRQ VbKaKbKU`[dW P OaKUKY
K]KUc[dRXKWL
9Ob VK_cOY /bfKY +bZKU[dYXKc bN
VKbU bN _OYXKU L]]
-bKYcWKY RS`Q aKMbKUKY WKW[dT
aKeKYKUQ MSYQ KXWKYKMbKXSY
2ObRQ aKMb`[dW P HAKWKbUI A?1
aKbKY[dW
e /bfKY 6 =dTYOc[d VO^
4
Эздидe мьн п’адшайә,
Һ’әзар йәк нави лeйә,
Навe ширьн сәр xwә дайә.
Р’авьн Эздино мәйданe,
Щьнди xöданe сәбьр у ськ’анe,
Жь мәйданe бьльндкьн навe Эздиxанe.
Дьнийа р’оньк Шәнгала мьн,
Һ’әзар р’әнги тö дьxәмьли,
Бәрфа сәр тә т’әв гьhишти,
Ч’ийа бь бәрфe тe шушти.
Чь сьбәйә, xәwна зийайә,
Диса дькьн фәрмана мә Эздиайә,
Диса Шәнгала мьн бьриндар, фәqир hьлдан сәр xwә.
Һәwар Хwәдe, ав дьxазьм, ав нинә,
Дәwса авe ч’әмe xунe тeнә.
Әз чум чийайe Шәнгалe,
Мьн пьрскьр we дәрe,
Әw к’инә wьра п’алдайинә?
Го: ‘’Дәнг сә’дe wан т’öнинә,
Әw кöштьнә вe дьнйайe’’.
Әм щарна дилe т’ьрк’анә,
Щарна ә’рәб у к’öрда qьр’а мә анийә,
Чьмкö әм нә бьсöрманьн,
Әм т’әмьз ль сәр динe Шәрфәдиньн.
Жь qәт’ла wан hәр’нә дур,
Һун wьра т’öщар навнә xәфур.
Хушк бьрайe мьн жь Лальшe р’абун,
Сильh’ сәр мьлe wан дöтабун,
Гeрил жь xушк бьрайe мьн чeбун,
Бь xьзмәта мьләтe Эзди р’аwәстьбун.
Гәлийe Лальшe wарe шeранә,
Гәли xушк бьрано, әм нанe дьжмьнанә,
Сәр xwә гьрeдьн ч’әк у сильh’анә,
Дә вәxöн финщанәк ава Лальшeнә.
Гәло к’әнгe бe мьзгинә,
Нур имана мә р’öh’инә,
Т’әләба гәлийe Лальшe шинә.
Мьләтe мьн зeр’e xасайә,
Дьнийа занә, лe дьнheр’ә,
Дьнийа занә чь баhайә,
Мьләтe мьн зeр’e xасайә,
Зeр’ кö сафирe к’öтайә,
Дьнийа занә лe дьнheр’ә,
Дьнийа занә xас xаванә.
Гәли бьрано hәр’ьн wарe кал бавайe,
Лexьн дәфe у зöрнeйә,
К’eдәрe дьжмьн лe буйә xайә,
Әмe дәнгe xwә бь сәрк’арийа Ә’зизe Ә’мәр бьльнд бьвиньн,
Шәнгала xwәйә р’әнгин аза у бь Эздиава бьвиньн,
Һол hола Таwьси Мәләкә…
Шайир, ньвиск’арe Эздийа Ширьнe аh’мәд
ШәНгал щи МьСК’әНe Мә ЭЗДиайә
Ширьнe Ah’мәдe Ә’мәр, бонa xәвaтк’aри у кьрьнe
xwәйә мeрxaси сaвa xwәйкьрьнa нaвe мьләтe эзди, ьж aлийe
сәдьрe Т’ьфaqa Эздиaйә Mьләтийe Ә’зизe Ә’мәр haтийә
р’әwaкьрьнe бь мeдaлa «мeрxaсe Эздийa».
Һәвaлe Ширьнe Ah’мәд ьсaжи әндaмe Т’ьфaqa Эздиaйә
Mьләтийeйә у ль wьрдaжи т’ьм к’aр дькә бонa xwәйкьрьнa
нaвe мьләтe эзди, xәвaтa wи йa пирозә, чьмьк әw бонa
р’aстнишaнийa нaвe мьләтe эздийә. Ьсaжи гәрәкa бe
wәк’ьлaндьнe кö hәвaлe Ширьнe Ah’мәд ль р’ожa
дәстпeкьрьнa h’әжa эздийa ль Әрмәнистaнeдa (к’ижaн бь
сәрк’aрийa Ә’зизe Әмәр бу), т’әв буйә у xәвaтәкә п’ьр’
мәзьн кьрийә бонa мьләтe эзди. Иро ьсaжи к’aр дькә жь
бонa мьләт ль wәлaтe Сьwидeнeдa (aвропa).
ШирьНe aҺ’МәДe ә’Мәр
Ширьнe Ah'мәд т'әви Qәwaл Сьлeмaн Сьво
Фәрмaнә, дaйe фәрмaнә, бaвo фәрмaнә,
Хwәдe т’ьжәкьр дәwсe xәмaнә,
Ә’зизe Ә’мәр п’aдшe мә эздиaнә,
Фәqир К’әмaл Qaсo т’eлa тә дьxә, лe дьшинә,
Дьвe Ә’зизe Ә’мәр, Һ’әсәнe Мәмуд бәxтe wәмә,
Һ’әтaни ньгa мә дьгoт Хwәдe р’ә’мә,
Фәрмaнa мьләтe Эздиxaнe бь дәстe тeр’oр’истe бьсӧрмaнә,
Т’ибунa зaр’e мә нaгәрә,
Бьр’чибунa qьдумe чoкe мә шькәстьнә,
Хунa мьләт дьк’ьшә нoнa ч’әмә,
Мә кӧштӧнe xoртe Эздиxaнe тунщькә-т’әмoри,
Мә шәh’ьтaндьнә xeлийe qиз-букaнә,
Йa haтә сәрe мә ә’вдaлe Хwәдe,
Нәhaтә сәрe Ивoe кӧрмә xaрә.
Фәрмaнә, дaйe фәрмaнә, бaвo фәрмaнә,
Фәрмaнa h’әвтeчaрaнә,
Хәзa динe Шәрфәдин бь дәстe тeр’oр’истe бьсӧрмaнә,
Һeсирe эздиa we р’әвинә,
We xwә дaнә зoзaнe Шәнгaлe мьж-думaнә,
Дә зaр’e бeшикe сәржeкьрьнә,
Һ’aлe мә дәстe wa тӧнинә,
Ә’зизe Ә’мәр бәxтe тәмә мә xьлaз бькә,
Әм к’әтьнә зәлулиeнә,
Һeсирe эздиa we xwә дaнә зoзaнe Шәнгaлe,
We heсир у дилә бьр’чи, бe aв мaнә,
Һәwaрa мә бe Р’әбe жoрин, Тawьси Мәләк,
Йa haтә сәрe мә ә’вдaлe Хwәдe,
Нәhaтә сәрe Ивoe кӧрмә xaрә.
Һәй лo бaвo әмe Лaльшa Нурaни дьнheр’ьн гӧлa гәшә,
Бәрe пeшдa вaн xун-xӧрa бәйрaqa р’әш hьлдaнә,
Weдa тeнә шьвeтa мә’рe р’әшә,
Qиз у букe эздиa we гьрeдaнә,
Хәмлa сeри, лaч’ькa р’әшә,
Хунa мьләт бу ч’әм-кaни we дьк’ьшә,
Һәwaрa Хwәдe, wәкa бә’рa р’әшә,
Һoлә, hoлә, бaвo hoлә, hoлә, hoлә, дaйe hoлә,
Шex Мирзәйe шexa бoнa динe Шәрфәдин,
Һaнa xwәдa xун кьр гoлә,
Һәwaрa Хwәдe qӧр’нa h’әвтaдa дәстпeкьрийә,
Һ’әтaни р’oжa ирoйин фәрмaнa динe Шәрфәдин h’әзaр чaрсьд сaлә,
Һoлә, hoлә, бaвo hoлә, hoлә, hoлә, дaйe hoлә,
Йa haтийә сәрe Эздиxaнe
Нәhaтә сәрe Ивoe кӧрмә xaрә.
ДәНгбeж МәМәДe Зӧрбә
СТьрaНa ФәрМaНa МьләТe ЭЗДи 74-aйә