sumanasantaka adalah salah satu cerita kuno bahsa jawa yang dikarang pada masa kerajaan kediri dan ditulis oleh mpu monaguna. Menceritakan tentang kisah cinta antara indumati dengan pangeran aja
2. Pangertosan Kakawin
Sumanasantaka
Kakawin sumanasantaka, criyos ingkang bersumber
saking Kitab Raguwangsa karya pujangga ageng
saking india, Sang Kalisada. Pengaruh india datheng
ing kauripan masyarakat jawa kina pancen ageng, sae
ingkang bersifat hindu utawa budha. hal menika
katingal kaliyan Ungkapan Basa sansekerta ingkang
Mlebet ing kosakata ngelmi pengetahuan jawa kina
sumanasantaka asalipun saking tembung
sumanasa = kembang
antaka = pejah
jarwinipun yaiku pejah dening kembang.
3. Sumanasantaka
yaiku syair pisan
sing tinulis karo
Mpu Monaguna,
ning masa Kadiri
ning masa raja
Prabu Warsajaya
(1104 – 1135), yakni
Warsajaya dhewe
ngrupakne guru
saka monaguna.
5. IKTISAR SUMANASANTAKA
Merga keweden, Indra ngongkon Harinī kanggo
nggoda Trnawindu sing lagi nglakoke tapa brata.
Trnawindu meruhi menawa iki yaiku siasat Indra.
Dheweke nesu, ngutuk Harinī arep dilairke dadi
manungsa. Harinī njaluk kutukan kuwi dijebol ning
kuwi ora bisa dilakoke. Ning Trnawindu ubaya
menawa keasihe neng swarga arep dilairke dadi
manusia (pangeran Aja), lan urip Harinī arep
dipungkasani karo sekuntum kembang sumanasa.
Harinī dilairke dadi putri raja sing mrintah
rakyat Krthakesika, dheweke nduwe jeneng Indumati
nanging wong tuwane mati lan tahta dijupuk alih
karo kakange yaiku Pangeran Bhoja. Bhoja
ngenekake sayembara kanggo Indumati lan pangeran
Aja saka Ayodya metu dadi pamenang lan kedadeyan
nggawa bali indumati dadi bojone, nduweni anak
sing nduwe jeneng Dasaratha.
Salah sawijining wektu, Narada nglakoke pujian
6. Tokoh-Tokoh ing
Sumanasantaka
oBrahmin Trnawindu, murid
Agastya
oIndra, raja Bathara
oDyah Harini, widodari
oBathara Agni, Bathara panguwasa
geni
oIndumati, reinkarnasi Harinī
oPangeran Bhoja, kakangipun
Indumati
oRaja Raghu, Bapak saking
Pangeran Aja
oSusena, mungsuhipun Pangeran
Aja ing swayembara
oMadhudaka = Jayawaspa,
dayangipun putri Indumati
oMambang Madhusudana =
Kawidosa, Abdi saking Pangeran
Aja
oPangeran Aja, pangeran saking
Ayodya
oPriyambadha, putranipun raja
Citraratha sing dikutuk Ki
Patangga dadi gajah
Raja Magadha, mungsuhipun
Pangeran ing swayembara
Sunanda, pangiring swayambara
7. Tokoh-Tokoh ing
Sumanasantaka
oAnggada, mungsuhipun Pangeran
Aja ing swayembara
oPandya, mungsuhipun Pangeran ing
swayembara
oNarada, utusanipun Bathara-
Bathara
oDasaratha, putranipun Indumati
oBathara Paramartha = Bathara Siwa
oAwantinatha,mungsuhipun
Pangeran Aja ing swayembara
8. AMANAT SAKING
SUMANASANTAKA
•Katon anteng ing kuwatir
Indra sing penasaran amarga saka pertapa sekti jenenge
Trnawindu. Indra wedi, posisinya sing dadi raja, bakal
katumpes dening iku. Diterangno tokoh Indra, anteng lan ora
tumindak kanthi cepet.
•Mikir marang Wong Liya
•Harinī kuatir lan wedi ngganggu pertapa sing tapa. Harinī
wedi kanggo nindakake pesenan kaparingan dening Indra.
Harinī nganggep kalakuwanipun ora apik.
9. AMANAT SAKING
SUMANASANTAKA
•Ora Matèni Manungsa
•Pangeran Aja njupuk mungsuh karo panah khusus diwenehi
Bathara sing diewangi pisanan. Panahipun ora matèni wong,
mung dadi turu. Pangeran Aja ora nganggo pedhang perang,
amarga urip manungsa iku larang banget regane.
•Tumindak ala mesthi bakal entuk perkara
Koyo Harinī disumpahi pertapa dadi manungsa lan ora bisa
bali menyang alam Bathara.
•Kabeh bakat mesthi ono untunge
Putri menehi hadiah marang abdi lan kancane sing nduwe
bakat tartamtu.
10. AMANAT SAKING
SUMANASANTAKA
•Ora Iso Digodha Dening Hawa Nepsu
Trnawindu ketemu widodarising teka saka
kayangan.Rupanipun widodarine ayu banget nanging
dheweke ora iso digodha dening hawa nepsu.
•Bekti Marang Sopo wae
•Koyo Harinī bekti marang Indra
•Setya marang garwanipun
Koyo kasetyanipun Pangeran Aja marang Putri Indumati