etwinning Ταξίδι στο Βυζάντιο

1. Ζ Ω Ή , Σ Τ Έ Λ Λ Α
Ε 1
3 Ο Δ . Σ Π Α Λ Λ Ή Ν Η Σ
Μορφές επικοινωνίας στο
Βυζάντιο

2. Τα ταξίδια
Στην Βυζαντινή εποχή το να ταξιδεύει κανείς ήταν
κάτι το σπάνιο και διαφορετικό. Οι άνθρωποι
εγκατέλειπαν τον τόπο τους μόνο αναγκαστικά για
επαγγελματικούς ,πολιτικούς και κοινωνικούς
λόγους, ήταν ναύτες, στρατιώτες, έμποροι, κρατικοί
υπάλληλοι , πρέσβεις ή , τέλος εξόριστοι.

3. Τα λιμάνια
Ισχυρά τείχη ορθώνονταν πάνω στους δύο λιμενοβραχιόνες
(προβόλους) που όριζαν τη λεκάνη του λιμανιού . Την οχυρή
εικόνα του συμπλήρωναν οι πύργοι (επιλιμένιοι προμαχώνες)
που πλαισίωναν την είσοδο του, η οποία έκλεινε με σιδερένια
αλυσίδα σε περίπτωση θαλάσσιας απειλής. Ενίσχυση της
οχύρωσης και προστασία των θαλάσσιων τειχών από τα άγρια
κύματα , προσέφεραν οι κυματοθραύστες.

4. Τα απρόοπτα
Το φθινόπωρο ιδιαίτερα , συχνές ήταν οι νεφώσεις, οι τρικυμίες και η
συχνή μεταβολή των ανέμων , συνθήκες που επέβαλλαν την
αναγκαστική προσάραξη στο πιο κοντινό λιμάνι ή κολπίσκο. Το
θαλασσινό ταξίδι σε αλίμενον πέλαγος προκαλούσε τον τρόμο σε
ναυτικούς και ταξιδιώτες ,αντίθετα από τη θαλασσοπορία σε πέλαγος
διάσπαρτο από όρμους και ακτές , όπου ακόμα και σε περίπτωση
τρικυμίας παρεχόταν η δυνατότητα της αναγκαστικής στάθμευσης.

5. Οι ληστές της Μεσογείου
Το 10ο και τον 11ο αιώνα , η θαλάσσια επικοινωνία διεξαγόταν
και πάλι με ασφάλεια. Ο αυτοκρατορικός στόλος , δυναμικός και
αναδιοργανωμένος ,περιπολούσε στις θάλασσες και προστάτευε
πλοία και ταξιδιώτες. Η ηρεμία όμως αυτή δεν διατηρήθηκε και
τους επόμενους αιώνες. Γενουάτες, Βενετοί, πλοία των
Ιωαννιτών και των Καταλανών, μικρές ομάδες και οργανωμένοι
πειρατικοί στόλοι έγιναν οι πρόξενοι νέων περιπετειών για τους
θαλασσινούς ταξιδιώτες.

6. Διάρκεια ταξιδιών
Κανείς βυζαντινός ταξιδιώτης δεν θα μπορούσε εκ των προτέρων να
υπολογίσει τη διάρκεια και την ταχύτητα του ταξιδιού του. Και των δύο
ρυθμιστές γίνονταν κυρίως δύο παράγοντες: οι καιρικές συνθήκες και η
πειρατεία . Ο Βενιαμίν εκ Τουδέλης ,ταξιδεύοντας το 1150 από την
Κύπρο στην Ρόδο, χρειάστηκε 4 μέρες επειδή συνάντησε φουρτούνες
και καταιγίδες . Ο Μεσουλάμ μπεν Μεναχίμ, το 1481 έκανε 2 μέρες
(κάτω από κανονικές συνθήκες) και ο Ράινχολντ Λούμπεναου στο τέλος
του 16ου αιώνα , που ταξίδευε με πολεμικό πλοίο των Τούρκων, μόνο
μια μέρα.

7. Ταξίδια οδικώς
Σημαντικοί για τη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων
δρόμοι, είχαν αφετηρία τους την Κωνσταντινούπολη.
Διασχίζοντας στη συνέχεια τη Μικρά Ασία, έφτασαν στην
κοιλάδα του Ευφράτη, συνδέονταν εκεί με το οδικό της
δίκτυο της Συρίας, της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου ή
συνέχιζαν στην Αρμενία και κατέληγαν στις χώρες του
Καυκάσου.

8. Πορείες και στάσεις
Οι Βυζαντινοί οδοιπόροι επέβαιναν πάνω σε άλογα ή
χρησιμοποιούσαν άμαξες. Συνήθως ακολουθούσαν τα
καραβάνια των εμπόρων οι οποίοι λόγω των συχνών
ταξιδιών τους γνώριζαν πολύ καλά τους δρόμους.
Στάσεις έκαναν στα δημόσια πανδοχεία. Εκεί
έβρισκαν τροφή, κρασί και κλίνη για να αναπαυθούν.

9. Πηγές
Μορφές επικοινωνίας στο Βυζάντιο (Ψηφίδες Βυζαντίου,
Πρόγραμμα Μελίνα)