3. 1. O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA
Microscopio utilizado por
Robert Hooke (1665)
4. 1. O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA
En 1674 Leuwenhoek observou hematías, espermatozoides, protozoos e mesmo describiu unha bacteria.
Esquemas dos microorganismos
obsevados por Leeuwenhoek
5. 1. O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA
A teoría celular está vencellada á invención das lentes e á construcción dos microscopios que permitiron ter unha visión moi ampliada destas estructuras, podendo observar características totalmente imperceptibles ó ollo humano.
En 1838-39 SchleidenSchleiden e Schwann enuncian a primeira teoría celular segundo a cal, a c célula lula é a unidade estructural e
funcional dos seres vivos, capaz de manter unha existencia propia e independente
6. 1. O DESCUBRIMENTO DA CÉLULA
1858 Virchow completa o postulado anterior afirmando que todas as células se orixinan a partir dunha preexistente.
7. A TEORÍA CELULAR
A teor teoría celular a resúmese nos seguintes puntos:
a)
A célula é a unidade estrutural dos seres vivos
b)
A célula éa unidadefuncional de todos os seres vivos.
c)
Toda célula procede doutra preexistente.
d)
A célula comtén o material xenético dun ser vivo.
8. 2. OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN
Son os distintos graos en que se organiza a materia.
Niveis Abióticos:
• Nivel subat
subatómico mico: formado polas partículas subatómicas (protón, neutrón...)
•
Nivel at
atómico mico: constituído polos átomos (H, Li, Fe...)
•
Nivel molecularNivel molecular: referido ás moléculas (unión de átomos). Podemos falar de moléculas orgánicas e inorgánicas. Org Orgánicas nicas: glícidos, lípidos.../Inorg Inorgánicas nicas: auga, sales minerais...
As moléculas que forman parte da materia viva denomínanse biomol biomoléculas culas e hainas orgánicas e inorgánicas.
A este nivel pertencen tamén as macromol macromoléculas culas (unións de moléculas: amidón, triglicéridos...), os complexos supramolecularessupramoleculares (unión de macromoléculas de distinta natureza: glucoproteínas, virus...) e os org orgánulos celularesnulos celulares (asociación de complexos supramoleculares: R.E., lisosomas...)
9. 2. OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN
Niveis Bióticos:
• Nivel Celular: o das células. Unidade básica de vida. A este nivel pertencen os organismos
unicelulares unicelulares. É habitual que os unicelulares forman colonias (agrupación de células que manteñen a independencia).
• Nivel Pluricelular: inclúe a todos los organismos constituídos por máis dunha célula (organismos pluricelularesorganismos pluricelulares); neles as células non son independentes, hai especialización.
Dentro deste nivel hai distintos graos de complexidade:
- Tecidos: conxunto de células que realizan unha función. P.e. tecido nervioso.
- Órganos: asociación de tecidos para levar a cabo un acto concreto. P.e. corazón.
- Sistemas: conxunto de órganos parecidos, nos que hai un tecido predominante, que se asocian para realizar unha función. P.e. sistema circulatorio.
- Aparellos: conxunto de órganos que poden ser moi diferentes, pero cuxos actos están coordinados para levar a cabo unha función máis xeral que nos sistemas. De feito,é frecuente que inclúa varios sistemas. P.e.: aparello circulatorio: sistema circulatorio e linfático.
10. 2. OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN
- Nivel de
poboaci poboación: conxunto de individuos dunha mesma especie que son coetáneos.
- Nivel de
comunidadecomunidade: conxunto de poboacións (comunidade ou biocenose).
- Nivel de ecosistema ecosistema: biocenose que vive nun determinado lugar (biotopo) e as súas interrrelacións.
- Ecosfera
Ecosfera: todolos ecosistemas do planeta.
12. NIVEL MOLECULAR: TIPOS DE MOLÉCULAS
Como dixemos as moléculas que forman parte da materia viva denomínanse
biomol biomoléculas culas. Hainas orgánicas e inorgánicas.
• Biomol
Biomoléculas culas Inorg Inorgánicas nicas:
-
Existen na materia viva e na inerte.
-
Non conteñen C ou é moi escaso.
-
Non son enerxéticas.
-
Son : auga, sales minerais e gases respiratorios (O2 , CO2).
•
Biomol
Biomoléculas culas Org Orgánicas nicas:
-
Existen exclusivamente na materia viva.
-
Son ricas en C.
-
Son enerxéticas.
-
Son: glícidos, lípidos, proteínas e ácidos nucleicos.
14. 3. NIVEL CELULAR: MODELOS DE ORGANIZACIÓN
Todas as células teñen en común:
- Membrana
plasm plasmática tica
- Citoplasma
- ADN que contén a información xenética da célula
15. 3. NIVEL CELULAR: MODELOS DE ORGANIZACIÓN
A partir disto a diferenciación máis básica das células establece dous niveis de organización: célula lula procariota e célula eucariota lula eucariota.
Caracter
Características sticas procariotas procariotas:
•
Carecen de verdadeiro núcleo.
•
Apenas posúen orgánulos (ribosomas, mesosomas)
•
Son bacterias e similares. Reino Moneras.
•
Unicelulares ou colonias.
Caracter
Características sticas eucariotaseucariotas:
•
Posúen verdadeiro núcleo, con envoltura nuclear.
•
Numerosos orgánulos.
•
Poden ser uni ou pluricelulares.
•
Conforman os reinos restantes: Protoctista, fungo, vexetal e animal.
16. ESTRUTURA DUNHA CÉLULA PROCARIOTA
•
Menor tamaño (1-10 micras)
•
Máis sinxelas
•
Presentan:
- Parede bacterianabacteriana: envoltura grosa e ríxida formada por glícidos e proteínas que confire forma a célula. Algunhas bacteria posúen unha capa máis externa denominada Cápsula bacteriana.
- Membrana plam plamática tica: Por dentro da parede. Formada por unha bicapa lipídica con proteínas. Controla a entrada e saída de substancias e intervén no metabolismo (respiración) e na duplicación do ADN.
- Cromosoma bacterianoCromosoma bacteriano: unha molécula de ADN circular dobre localizada nunha rexión que non posúe membrana denominada nucleoide.
- Ribosomas Ribosomas: pequenos orgánulos onde se produce a síntese proteica.
- Flaxelos Flaxelos: prolongacións citoplamáticas que interveñen no desprazamento. Non aparecen en todas as bacterias.
- Fimbrias Fimbrias: estruturas curtas e numerosas que son mecanismos de anclaxe.
18. ESTRUTURA DUNHA CÉLULA EUCARIOTA
•
Derivan das procariotas.
•
Maior tamaño (10-100 micras).
•
Maior complexidade estrutural.
•
Presentan:
- Membrana plasmMembrana plasmática tica: bicapa lipídica con proteínas que da forma e protexe a célula. Regula o intercambio de substancias.
- CitoplasmaCitoplasma: Citosol + orgánulos
O citoplasma é a rexión comprendida entre a m.pl. e o núcleo. Está formada por un medio acuoso chamado citosol e numerosos orgánulos (mitocondrias, aparello de Golgi...). Nel tamén atopamos o citoesqueleto e o centrosoma.
- Núcleo cleo: nel reside a información xenética (ADN). Separado do resto da célula pola envoltura nuclear.
•
Hai dous modelos de eucariotas: célula lula vexetalvexetal e c célula animal lula animal.
19. ESTRUTURA DUNHA CÉLULA EUCARIOTA
Orgánulos dunha célula eucariota:
9 RetRetículo culo endoplamendoplamático tico: formado por un conxuntode sacos aplanados e condutostubulares. Haidoustipos: rugoso e liso.
O R.E.R. continúase coa envoltura nuclear, posúe na súa cara externa numerosos ribosomas adosados e a súa función é a síntese proteica.
O R.E.L. carece de ribosomas e a súa principal función é a síntese de lípidos.
9 Aparello de Golgi Golgi: formado por un conxuntode cisternas aplanadas nasque se acumulan as substancias procedentes do R.E.; éstas son segregadas a través de vesículas e distribuidas as partes da célula que o precisen.
9 Ribosomas
Ribosomas: pequenosorgánulos cuxanisiónéa sínteseproteica.
9 MitocondriasMitocondrias: orgánulos esféricos de dobremembrana que constitúena “central enerxética”da célula; xaque nelasrealízasea respiración celular para obterenerxía. PosúenADN propio.
9 LisosomasLisosomas: vesículas membranosas con enzimas dixestivosque permiten a hidrólesede moléculas complexas. Máisabundantes en animais.
20. ESTRUTURA DUNHA CÉLULA EUCARIOTA
Orgánulos dunha célula eucariota:
9 Vac Vacúolos olos: vesículas membranosas fundamentalmente con función de almacenamento(auga, pigmentos, refugallos...). Característicos das vexetais: nunprincipio pequenose numerosos e copaso do tempo fusiónansepara formar un gran vacúoloque ocuopapracticamentetodo o interior.
9 Cloroplastos Cloroplastos: orgánulos de dobrememebranaexclusivos das células vexetais. No seuinterior haiun sistema de membranas (tilacoides) que contén a clorofila. Realizan a fotosíntese. PosúenADN propio.
26. DIFERENZAS CÉLULA ANIMAL-VEXETAL
CÉLULA ANIMAL LULA CÉLULA VEXETAL
LULA Non
pos posúe cloroplastos Pos
Posúe cloroplastos
Vac
Vacúolos olos pequenos e
pouco numerosos
Vac
Vacúolos olos numerosos que
tenden a fusionarse nun
só vac vacúolo olo grande
Pos
Posúen en centriolos Non
pos posúe centriolos
Sen
parede celular Con
parede celular
27. 4. O NÚCLEO CELULAR
Estrutura voluminosa das células eucariotas. Nel atópase a gran maioría do ADN celular.
28. 4. O NÚCLEO CELULAR
• Localización: posición central nas células animais e desprazado nas vexetais polos vacúolos.
• Adoitan ser un por célula, pero hai células binucleadas (hepatocitos), plurinucleadas (musculares estriadas) e incluso sen núcleo (eritrocitos).
•
Compoñentes do núcleo:
- Envoltura nuclear: dobre membrana, externa e interna, separadas polo espazo intermembranoso. A externa conectada ao R.E.R.
Posúe poros nucleares.
- Nucleoplasma: medio interno acuoso. Nel acontece a replicación do ADN.
- Nucléolo: corpúsculo esférico carente de membrana só observable en interfase. Forma os ribosomas e pode haber máis dun por núcleo.
- Cromatina: constituída por ADN en diferentes graos de condensación asocoado a proteínas.
Cando a célula se vai dividir as fibras de cromatina organízanse e condénsanse para formar os cromosomas. Hai tantas fibras como cromosomas.
30. 5. CROMOSOMAS
•
Son estruturas filamentosas que aparecen na división celular.
•
Distribúen o material xenético da célula nai ás células fillas.
•
Formados por ADN condensado unido a distintas proteínas.
• Cada cromosoma está constituído por dúas cromátides unidas por un punto denominado centrómero.
• Unha cromátide contén unha molécula de ADN e a outra posúe outra molécula de ADN idéntica resultado da replicación.
•
As dúas cromátides dun cromosoma son as cromátides irmáns.
•
Cada cromátide presenta dous brazos.
32. NÚMERO DE CROMOSOMAS
•
O número de cromosomas é característico de cada especie.
•
Atendendo a isto podemos falar de:
- Organismos haploides: un xogo de cromosomas (n).
- Organismos diploides: dous xogos de cromosomas (2n; un do pai e outro da nai) nas células somáticas. As parellas de cromosomas denomínanse homólogos e portan información para os mesmos caracteres.
•
Tipos de cromosomas:
- Metacéntricos: centrómero no medio; brazos iguais.
-Submetacéntricos: centrómero desprazado. Barzos lixeiramente desiguais.
- Acrocéntricos: centrómero moi desprazado. Brazos desiguais.
- Telocéntricos: centrómero nun extremo. Só visible un brazo.
