More Related Content
More from Huslen Zaya (20)
зөв2
- 1. Зөв хооллолт ба эрүүл мэнд
Хоол боловсруулах тогтолцоо
Ширээн дээр өрөөстэй амтат жимсний үнэр таны хамарт хүрч эхлэнгүүт, бараг түүнээс ч
өмнө энэ улаан алим ёстой гоё амттай байгаа даа гэж бодох мөчөөс авахуулан систем
бүхлээрээ ажиллаад эхэлсэн байдаг.
Ихэнх амьтад гуурсан хэлбэртэй хоол боловсруулах тогтолцоотой байдаг. Хоол хүнс
эхлээд уг гуурсны эхлэл болох амаар орон, дараа нь түүний үргэлжлэл болох хоолой,
ходоод болон бусад эрхтнүүдээр дамжин, төгсгөлд нь гуурсны нөгөө өнцөг болох анусаар
гадагшилдаг. Энэхүү гурсан хэлбэр бүхий хоол боловсруулах тогтолцооны ханан дээр олон
төрлийн булчин байрлах бөгөөд тэдгээр нь хоорондоо нарийн уялдаатай ажиллаж
хэмнэлтэйгээр дараа дараагийн үе шат руу цааш нь дамжуулж, тэр бүрт хоол маш жижиг
ширхэгүүдэд хуваагдан задарч байдаг. Ширхэг ширхгээр задарсан тэжээллэг бодисууд нь
цусны эргэлтээр дамжин биеийн өнцөг булан бүрт хүргэгдэх бөгөөд үүнийг хоол хүнсийг
шингээх процесс гэж ойлгож болно. Харин эдгээрээс бие махбодын шингээж чадахгүй
илүүдэл бодисуудыг нь түрүүн өгүүлсэнчлэн анусаар гадагшлуулж байдаг.
Хоол боловсруулах тогтолцооны эмгэгүүд
Зарим эмгэг нь тухайлбал, хэт их өөх тостой хоол идэх, олон төрлийн хоол хольж идэх
гэх мэт үед хоол боловсруулах үйл явцад тур зуурын шинж чанартай хөнгөн хямрал
хэлбэрээр илэрч амархан эдгэдэг бол зарим төрлийн эмгэг нь хүндэрч зайлшгүй эмчийн
оролцоотойгоор эмчлэх шаардлага гардаг.
Эмгэг үүсгэх шалтган олон янз байдаг. Тухайлбал, хоолоо хэтрүүлж идэх, ариун цэврийн
наад захын шаардлагыг үл хангах зэрэг юм.
Тэдгээрээс хэрхэн хамгаалах вэ ?
- 2. • Бага багаар ойр ойрхон идэж хэвших. Ихэнх хүмүүсийн хувьд өдөрт 3 удаа хоол идэх
хэвшилтэй байдаг. Тэгвэл эмч нар үүн дээр нэг удаагийнх нь хэмжээг арай багасгаад,
харин давтамжийг нь 5 болгохыг зөвлөдөг. Ингэснээр тэжээл авах урсгалыг
тогтмолжуулах, дээрээс нь хоол боловсруулах эрхтнүүдийн нэг удаагийн ачааллыг
багасгах давуу талуудтай. Түүнээс гадна хоолоо сайтар зажилж идэх хэрэгтэй. Хоол
идэх үедээ хэрхэвч яарч сандрах хэрэггүй. Хэт их өөх тостой, халуун ногоотой шарж
хуурсан хоол болон лаазалсан, хийжүүлсэн хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн
түүнчлэн согтууруулах ундааны төрөл болон кофейн агуулсан хоол хүнснээс аль болох
татгалзаж сурах хэрэгтэй.
• Биеийн жинг зохистой хэмжээнд байлгах. Илүүдэл жин болон таргалалтын сөрөг үр
дагаваруудын талаар мэргэжлийн хүмүүс хангалттай олон удаа хэлсэн байдаг.
Илүүдэл жин нь гэдэс ходоодны үйл ажиллагаанд нэмэлт дарамт үзүүлж, ходоодны
хүчил ялгаруулах процесст байнгын шахалт болж байдаг тул биеийн жингээ ямагт
зохистой хэмжээнд байлгах тал дээр анхаарал тавьж байх хэрэгтэй юм.
• Биеийн хөдөлгөөн тогтмол хийж байх. Эмчийн зүгээс онцгойлон хориг тавиагүй л бол
өдөрт наад зах нь 30-60 минут биеийн хөдөлгөөн, дасгал хийж байх хэрэгтэй.
Ялангуяа хоол идсэний дараа бага зэрэг алхах зэрэг нь хоолны шингэцэнд маш
сайнаар нөлөөлж байдаг.
• Стресс, бухимдлаас ангид байх. Хоол идэх үедээ аль болох тайван орчинг бүрдүүлэх
хэрэгтэй. Ингэснээр таны идсэн хоол хурдан шингэж, тэжээллэг бодисууд нь илүү их
эрч хүчийг бий болгодог. Аль ч шашны урсгалд хоол идэхийнхээ өмнө бурхан
тэнгэртээ хоол хүнсээр хангаж байгаад нь талархах бичил ёслол үйлдэх уламжлал
байдаг нь зөвхөн шашин шүтлэгтэй холбоотой биш, эрүүл мэнд, анагаах ухааны хувьд
ч ихээхэн үндэслэлтэй заншил байдгийг өнөөдөр мэргэжилтнүүд улам бүр нотолж
ярьж байгаа.