Oostdam & Partners verwacht dat de fiscale context voor een versnelling gaat zorgen in het verdwijnen van het traditionele provisiesysteem. Ondernemers zullen uit kostenoverwegingen bij assurantiekantoren om BTW-facturen gaan vragen. Financiële dienstverleners op hun beurt zullen deze optie andersom ook graag aan ondernemers willen bieden. De kosten voor de klant worden ermee gedrukt. Dit zal tevens uitleg over en de bereidheid bij klanten om mee te gaan in de overgang van het provisiesysteem naar een ander beloningsmodel vergemakkelijken.

1. J A A R C I J F E R S
M o t o r r i j t u i g e n , B r a n d , A a n s p r a ke l i j k h e i d e n R e c h t s b i j s t a n d

3. TRENDLINE 2012
Inhoudsopgave
Voorwoord
5
Hoofdstuk 1 Assurantiebelasting
s Uitzonderingen 6
s BTW-vrijstelling
s Opbrengst
s Impact per polis
s Invloed op omzet
Hoofdstuk 2 Meer aandacht voor risicomanagement
s Meer eigen risico 9
s Durf vanuit branche
s Lagere belastingopbrengst
Hoofdstuk 3 Schadeverzekeringen in 2011 11
Hoofdstuk 4 Motorrijtuigen
s Cijfers per verzekeraar 12
s Motorrijtuigen 2011-2010
s Zorgen toezichthouder
s Motorrijtuigen WA 2011-2010
s Motorrijtuigen Casco 2011-2010
Hoofdstuk 5 Brand
s Schadelast 16
s Lucratief
s Top-10
s Brand 2011-2010
Hoofdstuk 6 Aansprakelijkheid
s Aantal polissen 20
s Top-10
s Aansprakelijkheid 2011-2010
Hoofdstuk 7 Rechtsbijstand
s Resultaten 23
s Marktleiders
s Rechtsbijstand 2011-2010
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M & PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 3

4. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, in fotokopie of anderszins zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.Voor
zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van art. 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november
2002.Stb.575 dient men de daarvoor wettelijke verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060,
2130 KB). Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de redactie en uitgever geen aansprakelijk-
heid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor gevolgen hiervan.

5. TRENDLINE 2012 V
Voorwoord
De financiële bedrijfstak ondergaat majeure veranderingen, waarin elke speler (aanbieder,
intermediair of klant) een andere rol krijgt dan hij of zij gewend was. Midden in dit trans-
formatieproces is de behoefte aan richtinggevende informatie bij al die actoren groter dan
ooit. Het ontbreekt menigeen aan tijd en overzicht om de relevante gegevens te vinden en
in de juiste context te plaatsen.
Adviesbureau Oostdam & Partners, gespecialiseerd in de financiële dienstverlening, reikt een
helpende hand. Dat doet zij onder meer door periodiek de Trendline uit te geven, waarin
actuele en relevante cijfers en trends bondig en overzichtelijk worden samengevat.
De eerste editie van Trendline heeft verzekeringen als hoofdonderwerp, meer specifiek de
assurantiebelasting. Deze belastingvorm, bij het grote publiek nog weinig bekend, wordt per
1 januari 2013 verhoogd van 9,7% naar 21%. Dit rapport geeft meer inzicht in de achter-
gronden van de assurantiebelasting, zoals de historie van de assurantiebelasting, de opbrengsten
en de verwachte impact van de belastingverhoging op de koopkracht van een gemiddeld
Nederlands huishouden.
Voor deze editie van Trendline heeft Oostdam & Partners zich in samenwerking met Lourens
van der Linden (LVRM,Van der Linden Risicomanagement) verdiept in de vraag welke impact
de belastingverhoging zal hebben op het verzekeringsgedrag van Nederlandse consumenten
en bedrijven. Uitkomst van die analyse is dat schadeverzekeraars met een significante omzet-
daling geconfronteerd zullen gaan worden.
Op welke (categorie) schadeverzekeraars dit vooral betrekking heeft, wordt in het tweede
deel van deze Trendline uit de doeken gedaan. Dat gebeurt onder meer door de jaarcijfers
op een rij te zetten van de verzekeringsmaatschappijen die actief zijn in de branches waarop
assurantiebelasting van toepassing is. Dit resulteert voor de branches Motorrijtuigen, Brand,
Aansprakelijkheid en Rechtsbijstand in ranglijsten en marktaandelen over de jaren 2011 en
2010.
Bovendien wordt door middel van de ‘combined ratio’ een indicatie gegeven van de mate
waarin deze verzekeraars winstgevend of verlieslatend zijn.
De in de tabellen opgenomen cijfers moeten vermenigvuldigd worden met de factor
P 1.000.
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M & PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 5

6. 1 ASSURANTIEBELASTING
Hoger tarief kost
gezin zeker 1 70 meer
Assurantiebelasting werd in Nederland voor het eerst geheven in 1959. Een belasting op
verzekeringsdiensten bestond voor die tijd al, op basis van de in 1917 ingevoerde Zegel-
wet, onder de noemer ‘Poliszegel’. Die Zegelwet verviel in 1972, maar de assurantie-
belasting werd gehandhaafd in de toen ingevoerde Wet op belastingen van rechtsverkeer.
Aan het belastingtarief is enkele malen gemorreld. De assurantiebelasting, geheven in de vorm
van een percentage van de premie, is in de loop der jaren via onder meer 4% en 7% opge-
lopen naar recent bijna 10%; om precies te zijn 9,7%. De meeste landen in de Europese
Unie hanteren eveneens een vorm van assurantiebelasting. Die varieert binnen Europa in
hoogte tussen de 0% en 22%.
Uitzonderingen
De assurantiebelasting wordt alleen geheven over enkele categorieën schadeverzekeringen.
Van de heffing zijn uitgezonderd:
s levensverzekeringen;
s ongevallen-, invaliditeits- en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen;
s ziekte- en ziektekostenverzekeringen;
s werkloosheidsverzekeringen;
s transport-, zeeschepen- en luchtvaartverzekeringen (behalve privévliegtuigen);
s exportkredietverzekeringen
s herverzekeringen
BTW
De aanstaande verhoging van het belastingtarief naar 21%, gelijk aan de hoogte van het BTW-
percentage, wil nog niet zeggen dat verzekeringsdiensten op dezelfde wijze worden belast
als andere diensten en goederen die aan de BTW zijn onderworpen. Er is nog altijd sprake
van een BTW-vrijstelling voor verzekeringen. Fiscale experts pleiten al langer voor vervanging
van assurantiebelasting door de BTW. Dat deed bijvoorbeeld hoogleraar Sijbren Cnossen1:
“Verzekeringspremies bestaan uit een vergoeding voor de dienstverlening van de verze-
keraar en een bedrag dat een vermogensoverdracht vormt, namelijk aan een gemeen-
schappelijk fonds (pool) waaruit uitkeringen worden gedaan. Onder een belasting naar
consumptie, zoals de BTW, dient de vergoeding voor de dienstverlening wel te worden
belast en het bedrag van de vermogensoverdracht niet. De ‘waardetoevoeging’ kan wor-
den vastgesteld als het verschil tussen de ontvangen premies en de betaalde uitkeringen.
1 Me Judice, 7 oktober 2011, “Vervang assurantiebelasting door ‘kiwi-BTW’ op verzekeringsdiensten”, Sijbren Cnossen (hoogleraar economie Universiteit Pretoria, adviseur
Centraal Planbureau, emeritus hoogleraar Erasmus Universiteit Rotterdam en Universiteit Maastricht)
6 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M & PA R T N E R S

7. 1
Dit verschil is gelijk aan de som van lonen en overwinst, berekend op kasstroombasis,
dat wil zeggen de BTW-grondslag.”
In de praktijk zou de uitwerking als volgt kunnen zijn:
s Een verzekeringnemer betaalt P 121 premie: P 100 voor de verzekering plus 21% BTW-
heffing. Die P 21 draagt de verzekeraar af aan de fiscus; de verzekeringnemer krijgt als
particulier geen aftrek.
s Vervolgens claimt de verzekeringnemer P 30 schade. Die wordt uitgekeerd plus P 6,30
(oftewel 21% BTW), immers ook bij reparatie of vervanging van het verzekerde object zou
die BTW moeten worden betaald. De verzekeraar mag dit BTW-bedrag in aftrek nemen.
s De netto opbrengst voor de belastingdienst wordt P 14,70 (P 21 minus P 6,30). Het
bedrag van P 14,70 is precies het bedrag dat over de toegevoegde waarde van P 70 (P 100
premie minus P 30 schade-uitkering) aan belasting (21% van P 70) moet worden betaald.
s Is de verzekeringnemer geen particulier maar een ondernemer, dan vindt de hele exercitie
fiscaal neutraal plaats.Waar de verzekeraar bij de premie-incasso P 21 aan BTW afdraagt,
neemt de onderneming die in aftrek. En waar de verzekeraar bij de schade-uitkering
vervolgens P 6,30 in aftrek neemt, moet de onderneming die ontvangen BTW juist
afdragen.
Opbrengst
De assurantiebelasting werd in 1996 op een niveau van 7% gebracht. De invoering van het
banksparen in 2008 was de aanleiding tot een verhoging van het tarief naar 7,5%. Die ver-
hoging met een half procent zou tot een fiscale meeropbrengst van P 250 mln moeten leiden,
zo stond destijds in de plannen van het ministerie van Financiën beschreven. Daar kwam in
de praktijk niet veel van terecht. Zo leverde de taks op schadeverzekeringen in 2009 in totaal
P 884 mln aan overheidsinkomsten op en in 2010 nog P 833 mln: per procent assurantie-
belasting dus P 118 mln respectievelijk P 111 mln.
Op 1 maart 2011 werd het tarief opnieuw verhoogd, van 7,5% naar 9,7%. De opbrengst
over het volledige belastingjaar 20112 kwam uit op P 1.038 mln. De prognose van de over-
heid voor 2012 is een opbrengst van P 1,14 mld, oftewel P 118 mln per procent assuran-
tiebelasting. Uitgaande van dit gegeven zou de tariefsverhoging van 9,7% naar 21% moeten
leiden tot een totale opbrengst aan assurantiebelasting van bijna P 2,4 mld.
2008 2009 2010 2011 20124 20133
Opbrengst assurantiebelasting 804 884 833 1.038 1.140 2.362
Oostdam & Partners en LVRM hebben echter berekend dat de premieomzet uit schade-
verzekeringen waarop assurantiebelasting van toepassing is,de komende jaren zal gaan dalen.Een
kleinere grondslag heeft uiteraard een lagere opbrengst voor de overheid tot gevolg. De prognose
is P 250 mln minder inkomsten uit assurantiebelasting; voor meer uitleg zie hoofdstuk 2.
2 Financieel jaarverslag van het Rijk 2011
3 Kamerbrief overgangsrecht verhoging assurantiebelasting, 6 november 2012
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 7

8. 1 ASSURANTIEBELASTING
Impact per huishouden en bedrijf
Door de verhoging van de assurantiebelasting zullen de verzekeringskosten voor een basaal
verzekerd huishouden op jaarbasis met ongeveer P 70 toenemen.Voor de berekening van
dit bedrag is uitgegaan van de gemiddelde premies4 die behoren bij een basis verzekerings-
pakket van een Nederlands huishouden5. In dit pakket zitten een autoverzekering (met wa- en
cascodekking; gemiddelde jaarpremie rond P 450), een aansprakelijkheidsverzekering (gemid-
delde jaarpremie P 40) en een inboedeldekking (gemiddelde jaarpremie P 120). Dit pakket
kost in totaal dus P 610. Bij een tarief van 9,7% is hier ruim P 59 aan assurantiebelasting
mee gemoeid. Na 1 januari zal dit bij een tarief van 21% oplopen tot een fiscale heffing van
P 128. De consument gaat dus elk jaar P 69 meer betalen voor een standaard verzekerings-
pakket.
Voor huizenbezitters komt er nog een opstalverzekering bij (jaarpremie P 210), waardoor
de fiscale meerkosten door de verhoogde assurantiebelasting oplopen tot meer dan P 90.
Niet standaard in het verzekeringspakket, maar voor menig Nederlands gezin wel een realiteit
is een reisverzekering.Voor een compleet verzekerd huishouden – met ook nog een rechts-
bijstand- en een motor- of caravanverzekering – lopen de extra fiscale kosten op tot P 150.
Druk op provisie
De hogere assurantiebelasting zal bedrijven op jaarbasis honderden euro’s meer gaan kosten.
Alleen al voor de gebruikelijke avb (gemiddeld jaarpremie P 747) moet aan taks P 85 extra
worden betaald.Afhankelijk van de aanwezigheid van bijvoorbeeld opstal-, inventaris, auto-,
rechtsbijstand- en bedrijfsschadeverzekeringen loopt het bedrag aan extra assurantiebelasting
al gauw op tot een veelvoud hiervan. Het Verbond van Verzekeraars6 stelt dat per bedrijf
sprake zal zijn van een jaarlijkse lastenverzwaring van P 1.000 tot P 2.000.Voor sommige
sectoren zou het om een veelvoud gaan. Bijna P 11.000 voor een mkb-ondernemer in de
bouw en P 13.000 voor een ondernemer in de autobranche , afgaande op onderzoek van
Gfk Panelservices.Voor transportondernemingen rekent Transport- en Logistiek Nederland
op belastingverhogingen P 4.000 tot P 8.500. Het Centraal Bureau voor de Rijn Binnen-
vaart komt voor binnenvaartschepen tot vergelijkbare meerkosten.
Deze fiscale kostenstijging zal gevolgen hebben voor de beloningsvorm provisie. Immers,
bedrijven moeten over provisies (als onderdeel van de premie) 21% assurantiebelasting betalen,
die zij fiscaal niet kunnen verrekenen. Dat kan wel bij beloning op factuurbasis, waarvoor
21% BTW geldt. Om die reden zullen ondernemers bij assurantiekantoren gaan aandringen
op BTW-belaste facturen voor advies- en bemiddelingswerkzaamheden in plaats van provisie-
beloning.
4 Uit Verzekerd van Cijfers 2012 (Verbond van Verzekeraars) en het EIM-rapport ‘Voordelen van (online) shoppen voor financiële diensten’, (NMA, oktober 2012)
5 Centrum voor Verzekeringsstatistiek en Nibud
6 Brief van 25 oktober 2012 aan de Vaste Kamercommissie van Financiën, mede ondertekend door zes andere werkgeversorganisaties.
8 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

9. MEER AANDACHT VOOR RISICOMANAGEMENT 2
Omzet schadeverzekeraars
zal 5% omlaag gaan
De marges en resultaten van bedrijven komen door de verhoging van de assurantie-
belasting nog meer onder druk te staan dan al het geval is. Dit zal de vraag naar risico-
management en alternatieve oplossingen in de markt zonder twijfel doen toenemen,
voorspelt Lourens van der Linden (LVRM). “Klanten worden na 1 januari 2013 nog
kritischer of ze een risico dat ze lopen wel of niet willen verzekeren.”
Van der Linden baseert deze voorspelling onder meer op eerdere ervaringen elders in de
wereld.Als voorbeeld dienen de Verenigde Staten in de periode 1974-1976, waar een sterke
stijging van verzekeringskosten tot een snelle evolutie van risicomanagement leidde.
Meer eigen risico
Risicomanagement heeft tot doel risico’s zo veel mogelijk te beperken. ‘Oplossingen’ zijn
onder meer te vinden in preventiemaatregelen en scenario’s om in geval van schade de
bedrijfsactiviteiten direct voort te kunnen zetten. Ook kunnen bedrijven besluiten met een
activiteit te stoppen en/of bepaalde activiteiten uit te besteden.
Een andere oplossing is dat de klant een risico niet meer (volledig) verzekert, omdat hij bereid
is een (deel van het) risico voor eigen rekening te nemen. Een eenvoudig voorbeeld laat
zien dat het accepteren van een (hoger) eigen risico in het voordeel van de klant kan zijn:
Bij personenautoverzekeringen (volledig casco) wordt vaak uitgegaan van een standaard
eigen risico van P 150 en kiezen klanten vanuit psychologisch oogpunt zelfs het liefst
voor helemaal geen eigen risico. De gemiddelde claimfrequentie is in Nederland echter
21% voor de casco-dekking en 5% voor de WA-dekking7. Premiestellingen die zijn
gekoppeld aan hogere eigen risico’s zijn voor klanten vaak gunstiger. Door structureel
de meest optimale combinatie premie/eigen risico te kiezen, kunnen klanten gemiddeld
6,2% verzekeringskosten besparen.
Durf vanuit branche
Het voorbeeld van de autoverzekeringen is op veel meer situaties toepasbaar. Consumenten
en bedrijven kunnen besparen op hun uitgaven voor verzekeringen (o.m. premies, preven-
tie en schades) door een optimale verhouding te kiezen tussen eigen risico en overdracht
van risico’s aan verzekeraars. Om tot zo’n optimale verdeling te komen én om risico’s zo
veel als mogelijk te beperken zou de assurantiebranche kennis beter en actiever beschikbaar
7 Centrum voor Verzekeringsstatistiek (Verzekerd van Cijfers 2011)
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 9

10. 2 MEER AANDACHT VOOR RISICOMANAGEMENT
moeten stellen. Oostdam Partners en LVRM (Van der Linden Risicomanagement) roepen
zowel verzekeraars als adviseurs daartoe op. Omdat dit voor de klant beter is!
Op korte termijn kan dit voor bedrijven in de financiële dienstverlening leiden tot extra
investeringen in preventie enerzijds en lagere premie-inkomsten anderzijds: op het eerste
gezicht een weinig aanlokkelijke gedachte. Echter, op lange termijn zal het nadrukkelijker
betrekken van risicomanagement in het verzekeringsproces leiden tot een betere onder-
bouwing van de meerwaarde van de dienstverlening. Klanten zullen die aanpak zeer
waarderen, waardoor de kans op een toekomstbestendige relatie tussen klanten en de ver-
zekeringsbranche toeneemt.
Zo’n proactieve aanpak sorteert bovendien meer effect dan de logische maar ook defensieve
reactie op de belastingplannen, waartoe het Verbond van Verzekeraars en de Vereniging
Nederlandse Assurantie Beurs (VNAB) zich vooralsnog publiekelijk hebben beperkt. Daarin
wordt slechts de vrees uitgesproken dat consumenten en bedrijven door de kostenstijgingen
verzekeringen gaan beëindigen (of buiten Nederland gaan sluiten).
Lagere belastingopbrengst
Het rekenvoorbeeld bij autoverzekeringen laat zien dat daar een besparing van zo’n 5%
mogelijk is. Bij andere verzekeringstypen is die potentie groter. Immers, de premies voor
brand- en aansprakelijkheidsverzekeringen zijn minder aan concurrentie onderhevig geweest
dan die voor autoverzekeringen.Een recent rapport van de Nederlandse Mededingingsautoriteit
(NMa)8 wakkert het prijsbewustzijn van klanten aan en laat zien dat er nog veel besparing
mogelijk is op de verzekeringspremies.Vergelijkingssites op internet zullen aan belang winnen.
Echter, niet alle klanten gaan actief op zoek naar lagere premies en kiezen actief voor een
eigen risico dat beter is afgestemd op de persoonlijke situatie. De veel hogere assurantiebe-
lasting is echter wel een prikkel tot meer activiteit op dit terrein, zo leren ervaringen elders
in de wereld. Schadeverzekeraars moeten de komende jaren dan ook rekening houden met
een omzetdaling van meer dan 5%. Los van de groeiende vraag naar lagere premies zullen
verzekerde bedrijven en particulieren meer zaken voor eigen risico nemen, daarmee minder
risico’s verzekeren en alleen daardoor al minder premie betalen.
Voor zakelijke verzekeringen moet sowieso rekening worden gehouden met lagere premie-
inkomsten als gevolg van de economische crisis. Die leidt namelijk tot minder bedrijvig-
heid: minder bedrijven, lagere omzetten en dalende investeringen in bedrijfsmiddelen.
De lagere premie-inkomsten leiden onvermijdelijk tot een lagere belastingopbrengst dan
waarop de overheid rekent. Voor 2013 moet rekening worden gehouden met P 10,2 mld
aan premie-inkomsten. Bij een tarief van 21% zal de opbrengst assurantiebelasting op P 2,15
mld blijven steken. De opbrengst van de hogere assurantiebelasting (nu nog 9,7% maar vanaf
1 januari 21%) wordt door de overheid echter geschat op P 2,4 mld. De werkelijke op-
brengst zal dus een kwart miljard euro lager uitvallen dan nu is begroot.
8 EIM-rapport ‘Voordelen van (online) shoppen voor financiële diensten’, (NMA, oktober 2012)
10 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

11. SCHADEVERZEKERINGEN IN 2011 3
Schadepremies lopen
met 1 300 mln terug
De premie-inkomsten uit de aan assurantiebelasting onderhevige schadeverzekeringen
zijn in 2011 op 3 10,7 mld uitgekomen. Daarmee is in 2011 al een daling ingezet. De
afname ten opzichte van 2010 is 3% groot, zo heeft Oostdam Partners becijferd.
Daartoe zijn de cijfers geanalyseerd uit de verslagstaten die de circa 200 schadeverzekeraars
over deze twee jaren hebben ingediend bij toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB).
De zwaarste tik krijgt de branche Aansprakelijkheidsverzekeringen (-8%), maar ook de premie-
inkomsten uit brand- en motorrijtuigenverzekeringen liepen vorig jaar terug.
2011 2010 trend
Motorrijtuigen 4.586.940 4.635.431 -1%
Brand 3.515.355 3.702.402 -5%
Aansprakelijkheid 1.046.352 1.139.492 -8%
Rechtsbijstand 666.532 645.802 +3%
Totaal schadeverzekeringen
met assurantiebelasting9 9.815.179 10.123.127 -3%
Rekening houdend met het dempende effect van de hogere assurantiebelasting op de premie-
betalingen, zal over 2013 de premieomzet uitkomen op z’n P 9,3 mld uit de vier boven-
staande branches Motorrijtuigen, Brand, Aansprakelijkheid en Rechtsbijstand.
9 Exclusief circa 2 900 mln premie in de branches Reis en Hulpverlening; deze cijfers staan niet apart in DNB-verslagstaten vermeld.
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 11

12. 4 MOTORRIJTUIGEN
Betere maar nog
wankele resultaten
De ‘combined ratio’ van de branche Motorrijtuigen is in 2011 verbeterd tot onder de
100. Dat was in drie voorgaande jaren niet gelukt. Desondanks geldt voor 20 van de
resterende 36 autoverzekeraars dat de inkomsten in 2011 onvoldoende waren om de
uitgaven in dat jaar te dekken.
De verslagstaten van verzekeraars, ingediend bij toezichthouder DNB, laten marktbreed een
‘combined ratio’ zien van 97%; over 2010 kwam dat uit op ruim 100%.Voor dit percentage
zijn de schadelast en bedrijfskosten afgezet tegen de verdiende brutopremie. In het schade-
lastcijfer zijn zowel betaalde als gereserveerde schades opgenomen. De uitkomst van de
rekensom geeft een goede indicatie of een portefeuille winstgevend of verlieslatend is;
beleggingsresultaten en eventuele vrijval van voorzieningen bepalen het werkelijke eind-
resultaat.
Het resultaat ná rente en ná herverzekering van de branche Motor is volgens het Centrum
voor Verzekeringsstatistiek (CVS) in 2011 gestegen van 1% naar 5%. Dit komt vooral door
een vrijval van eerder opgebouwde schadevoorzieningen. Die vrijval is mogelijk geworden
door een snellere afhandeling van letselschaden. Los daarvan is in 2011 sprake van een dalende
schadelast. Die ontwikkeling is mede een gevolg van de conjunctuur en de gestegen benzine-
prijzen: consumenten maken hierdoor minder kilometers en dus minder schade. Langjariger
is er de trend van minder doden en gewonden in het verkeer en afnemende diefstalcijfers.
Cijfers per verzekeraar
Marktleider Achmea, inclusief Interpolis goed voor een marktaandeel van 23%, komt tot
een uitstekende ‘combined ratio’ van 84%, nog eens 7 procentpunten beter dan een jaar eerder.
De minst aantrekkelijke ratio laat Zevenwouden voor het tweede achtereenvolgende jaar
zien: 135%. Opvallend is dat van de tien grootste autoverzekeraars alleen London en Unigarant
gunstige ratio’s (lager dan 100%) laten zien; Reaal kampt met de grootste problemen getuige
de 115%.
Bij het onderdeel cascoverzekeringen komen ‘maar’ 11 verzekeraars tot een ‘combined ratio’
van meer dan 100%.Van de grote verzekeraars geldt dit voor Univé (103%) en Aegon (104%);
het percentage van ZLM is met 120% opvallend hoog. Marktbreed daalde de casco-ratio tot
94% (98%).
12 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

13. 4
De ‘combined ratio’ is in de wa-tekening afgerond 100% (exact 99,8%) tegen 102% in 2010.
Voor 19 (16) verzekeraars ligt de ratio nog boven de 100. Binnen de top 10 zijn de
percentages van Reaal (132%) en Nationale-Nederlanden (130%) het meest zorgwekkend.
De hoogste wa-ratio is voor HDI-Gering met 165%.
Motorrijtuigen 2011-2010
Geboekte bruto premies Combined ratio
2011 2010 2011 2010
1 1 Achmea 1.021.608 1.056.953 84% 91%
2 2 ASR 443.293 438.401 105% 110%
3 3 Delta Lloyd 363.156 374.023 100% 111%
4 4 Univé 308.436 307.096 102% 101%
5 5 Allianz Nederland 308.164 291.745 100% 99%
6 7 Reaal 252.023 251.125 115% 107%
7 8 Nationale-Nederlanden 251.501 250.217 111% 106%
8 7 London 241.961 252.212 97% 99%
9 10 Aegon 189.116 185.378 103% 111%
10 9 UVM (Unigarant) 178.961 189.603 65% 80%
11 11 Bovemij 172.603 164.927 93% 92%
12 12 TVM 121.044 109.575 106% 104%
13 13 Noordhollandsche van 1816 80.439 73.449 89% 91%
14 15 Generali 76.868 63.651 95% 100%
15 16 ZLM 64.220 62.453 112% 106%
16 14 ABN Amro 63.891 67.658 80% 92%
17 20 ING Insurance Services 60.915 51.920 113% 114%
18 17 Zürich 56.663 59.336 108% 101%
19 22 De Goudse 48.000 38.807 113% 114%
20 19 Amlin 45.146 53.733 101% 106%
21 21 Klaverblad 45.042 48.261 112% 123%
22 18 Europeesche 44.485 59.305 99% 103%
23 24 HDI-Gerling 33.425 32.748 121% 108%
24 25 VVAA 29.338 28.738 103% 96%
25 27 De Nederlanden van Nu 23.115 16.453 84% 95%
26 26 Proteq 21.211 17.226 122% 123%
27 28 SOM 11.639 11.600 78% 84%
28 29 National Academic 8.985 8.698 93% 102%
29 30 VAN 7.523 7.230 79% 61%
30 33 VAG 4.852 4.965 97% 81%
31 36 Ansvar 3.875 2.514 96% 80%
32 35 Zevenwouden 2.749 3.000 135% 126%
33 37 De Burcht 1.435 1.127 94% 107%
34 38 Mercurius 933 894 108% 58%
35 40 Unilever Insurances 324 358 13% 3%
36 41 Leeuwarder Onderlinge 1 5 -500%
37 23 Mercator 34.570 106%
38 31 OVZ 6.069 97%
39 32 Algemene Zeeuwse 5.765 110%
40 34 DSM 3.039 101%
41 39 Mondial Assistance 604 142%
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 13

14. 4 MOTORRIJTUIGEN
Zorgen toezichthouder
Eind 2010 uitte DNB de nodige twijfels over de solvabiliteit van autoverzekeraars.Vooral
over de wa-tekening maakte de toezichthouder zich ernstige zorgen. In reactie daarop zijn
autopremies in 2011 door diverse maatschappijen verhoogd, nadat deze tussen 2006 en 2010
een sterk dalende trend hadden laten zien. Het heeft in 2011 dus geleid tot een verbetering
van de resultaten van autoverzekeraars. Het cascoresultaat bij personenauto’s komt volgens
het CVS uit de min, waar dat bij bedrijfsauto’s (vracht- en bestelwagens) juist van 8% naar
een nog hoger niveau van 19% klimt. Bij de bedrijfsauto’s laat de wa-tekening juist de rode
cijfers achter zich.
Ondanks de premieverhogingen zijn de premie-inkomsten van de motorrijtuigenverzeke-
raars met een procent gedaald tot P 4.587 mln, een afname met P 48 mln. Bijna P 2,4 mld
is bestemd voor aansprakelijkheidsdekkingen en P 2,2 mld voor cascodekkingen.
Motorrijtuigen WA 2011-2010
Geboekte bruto premies Combined ratio
2011 2010 2011 2010
2 2 ASR 254.021 243.150 111% 113%
3 3 Delta Lloyd 174.480 170.782 109% 133%
4 4 Univé 161.163 169.993 102% 90%
5 5 Allianz Nederland 157.629 146.225 100% 95%
6 7 Reaal 141.971 139.486 132% 104%
7 8 Nationale-Nederlanden 140.592 142.982 130% 116%
8 7 London 98.725 95.856 102% 114%
9 10 Aegon 85.064 91.059 68% 86%
10 9 UVM (Unigarant) 66.385 62.232 84% 96%
11 11 Bovemij 61.820 70.510 97% 92%
12 12 TVM 63.670 60.473 123% 126%
13 13 Noordhollandsche van 1816 40.527 37.733 90% 83%
14 15 Generali 38.750 28.840 93% 95%
15 16 ZLM 33.743 32.762 105% 105%
16 14 ABN Amro 36.591 38.071 70% 86%
17 20 ING Insurance Services 37.182 32.132 122% 122%
18 17 Zürich 23.436 26.232 113% 89%
19 22 De Goudse 28.148 22.555 109% 106%
20 19 Amlin 26.850 31.292 108% 108%
21 21 Klaverblad 25.358 27.209 113% 124%
22 18 Europeesche 18.700 27.185 87% 105%
23 24 HDI-Gerling 14.322 14.274 165% 138%
24 25 VVAA 12.002 11.716 107% 112%
25 27 De Nederlanden van Nu 8.519 6.979 71% 72%
26 26 Proteq 13.219 10.361 127% 119%
27 28 SOM 7.005 6.984 76% 76%
28 29 National Academic 3.721 3.737 88% 89%
29 30 VAN 7.231 6.938 78% 62%
30 33 VAG 2.783 2.843 141% 100%
31 36 Ansvar 2.092 1.324 105% 77%
32 35 Zevenwouden 1.669 1.950 135% 117%
33 37 De Burcht
34 38 Mercurius 443 429 121%
14 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

15. 4
Ondanks de inflatie en de groei van het wagenpark blijft een toename van het premievolume
dus uit. Dit komt enerzijds doordat steeds meer mensen - niet alleen consumenten maar
ook assurantieadviseurs - gebruikmaken van websites die premies vergelijken en aanbieders
met lagere tarieven opzoeken. Een tweede oorzaak ligt in de overstap die veel consumenten
maken naar kleine ‘groene’auto’s,die vanwege de lage aanschafprijs ook een lagere verzekerings-
premie hebben. Door de tegenzittende conjunctuur is een deel van het vrachtwagenpark
van de weg en daarmee uit de verzekering gehaald, wat de afname van het premievolume
bij bedrijfsauto’s verklaart.
Motorrijtuigen Casco 2011-2010
Geboekte bruto premies Combined ratio
2011 2010 2011 2010
1 1 Achmea 513.402 528.908 92% 91%
2 2 ASR 181.746 181.663 97% 107%
3 3 Delta Lloyd 187.719 201.588 93% 92%
4 4 Univé 147.273 137.103 103% 114%
5 5 Allianz Nederland 149.002 137.958 99% 100%
6 7 Reaal 110.052 111.639 94% 111%
7 8 Nationale-Nederlanden 110.851 107.274 88% 99%
8 7 London 90.391 89.522 104% 108%
9 10 Aegon 93.897 98.544 62% 75%
10 9 UVM (Unigarant) 106.218 102.695 99% 89%
11 11 Bovemij 62.753 70.188 96% 97%
12 12 TVM 47.844 43.191 76% 70%
13 13 Noordhollandsche van 1816 39.912 35.716 88% 100%
14 15 Generali 29.030 25.735 103% 112%
15 16 ZLM 30.477 29.691 120% 107%
16 14 ABN Amro 27.300 29.587 94% 101%
17 20 ING Insurance Services 23.733 19.788 98% 103%
18 17 Zürich 33.227 33.104 105% 111%
19 22 De Goudse 19.852 15.915 117% 127%
20 19 Amlin 18.296 22.441 92% 103%
21 21 Klaverblad 19.684 21.052 111% 121%
22 18 Europeesche 23.376 18.123 117% 105%
23 24 HDI-Gerling 15.404 15.012 83% 82%
24 25 VVAA 17.336 17.022 99% 85%
25 27 De Nederlanden van Nu 14.596 9.474 91% 113%
26 26 Proteq 7.992 6.865 113% 129%
27 28 SOM 4.634 4.616 83% 95%
28 29 National Academic 5.264 4.961 96% 113%
29 30 VAN 292 292 103% 31%
30 33 VAG 2.069 2.122 47% 55%
31 36 Ansvar 1.783 1.190 85% 82%
32 35 Zevenwouden 1.080 1.050 134% 142%
33 37 De Burcht 1.435 1.127 94% 107%
34 38 Mercurius 490 465 97% 102%
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 15

16. 5 BRAND
Prijsconcurrentie
drukt premievolume
Door felle prijsconcurrentie staan de premies voor brandverzekeringen onder grote
druk. Mede daardoor is het premievolume Brand in 2011 gedaald. Deze omzetdaling
is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de sector zakelijke verzekeringen, waar de prijs-
concurrentie het grootst is en de economische tegenwind het meest voelbaar.
Uit de verslagstaten die verzekeraars jaarlijks indienen bij toezichthouder De Nederlandsche
Bank (DNB) blijkt dat de brandpremies in 2011 zijn teruggelopen tot P 3.416 (3.633)
miljoen. Zo’n P 260 mln (circa 7%) van het premievolume gaat om in technische verzeke-
ringen. Dit zijn verzekeringen voor elektronica, machinebreuk en CAR (Construction All Risks).
Laatstgenoemde verzekeringen voor bouwprojecten zijn grotendeels verantwoordelijk voor
de 4% omzetdaling bij technische verzekeringen; een direct gevolg van twee economisch
zware jaren in de bouwsector.
Schadelast
De betaalde schade in de branche Brand is in 2011 sterk toegenomen. Dit is vooral toe te
schrijven aan de brandschade door particulieren, onder meer wegens een toenemende scha-
dekans door achterstallig onderhoud aan woningen en nevengebouwen.Verder neemt de
brandschade door blikseminslagen, vooral aan elektronica in woonhuizen, sterk toe tot
inmiddels P 35 mln per jaar (bron: Nationale-Nederlanden). Volgens het Verbond van
Verzekeraars blijft brandstichting brandoorzaak nummer één, gevolgd door een ondeugde-
lijke elektrische installatie of verkeerd en onveilig gebruik van elektrische apparaten.
Positiever nieuws is er met betrekking tot de schadelast door branden van één miljoen euro
of meer. Over de afgelopen vijf jaar is de schadelast door miljoenenbranden gestaag gedaald,
zo blijkt uit cijfers van het Verbond van Verzekeraars en Nivre, de brancheorganisatie voor
schade-expertisebureaus. In 2011 bedraagt het aantal branden 91 (100) met een gezamen-
lijke schadelast van P 345 (385) mln. Qua schadelast als gevolg van grote branden behoort
het afgelopen halfjaar met een raming van P 199 mln tot de middenmoot.
2007 2008 2009 2010 2011 2012
(1e helft)
Grote branden 108 96 105 100 91 65
Schade in P mln 446 456 369 385 345 199
16 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

17. 5
Ondanks de overall toegenomen schade is de door verzekeraars boekhoudkundig geleden
schade in 2011 gedaald. Dat is het gevolg van een vrijval van de schadevoorziening; in 2010
was juist extra aan die voorzieningen toegevoegd. De vrijval van de Brand-voorziening is
binnen de zakelijke markt aanzienlijk groter dan voor de particuliere portefeuille. Dit heeft
onder meer te maken met de nasleep van 2010, waar aan het eind van het jaar nog enkele
grote branden plaatsvonden.
Lucratief
De ‘combined ratio’ (schade en kosten uitgedrukt in een percentage van de verdiende pre-
mie) daalt in 2011 naar 87% (2010: 89%). De netto ‘combined ratio’ gaat volgens het CVS
terug van 100 naar 95%. De resultaatverbetering is zowel terug te zien in de particuliere als
zakelijke markt. Het resultaat van de branche Brand Bedrijven is (na rente maar vóór her-
verzekering) met één procentpunt gestegen naar 20% van de verdiende premie; in 2009 lag
dit nog op een hoogtepunt van 26%. Lucratief is de subbranche Technische verzekeringen
met ‘combined ratio’s’ van 70% tot 80% en een resultaat (na rente vóór herverzekering) van
31% van de premie.
Bij Brand Particulieren schommelt dit resultaat al enkele jaren rond de 6% à 7%. Intussen is
de gemiddelde verzekeringspremie van nieuw afgesloten particuliere brandpolissen met
zo’n 20% afgenomen: van P 176 (begin 2010) naar P 139 (eind 2011).
Top-10
Van de top-10 brandverzekeraars boekt Amlin de laagste ‘combined ratio’ met 74% (83%),
op de voet gevolgd door HDI-Gerling met 78% (62%), zij het bij relatief bescheiden premie-
volumes van P 127 (140) mln, respectievelijk P 120 (113) mln. Marktleider Achmea met een
premievolume van P 803 (802) mln ziet zijn ‘combined ratio’ significant verbeteren
tot 80% (2010: 89%).Van alle substantiële brandverzekeraars (10 miljoen premie) scoort
overigens kerkenverzekeraar Donatus de beste ‘combined ratio’: 28% (31%).
In de ranglijst op basis van premieomzet springt de beweging van Allianz in het oog. In een
jaar tijd is de omvang van de brandportefeuille met liefst P 49 mln afgenomen.
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 17

18. 5 BRAND
Brand 2011-2010
Geboekte bruto premies Combined ratio
2011 2010 2011 2010
1 1 Achmea 821.353 802.405 80% 89%
2 3 Nationale-Nederlanden 371.166 382.596 89% 93%
3 2 Delta Lloyd 362.186 392.516 90% 94%
4 4 ASR 335.831 330.036 102% 100%
5 5 Reaal 215.776 216.522 94% 112%
6 7 Aegon 169.870 171.557 104% 102%
7 8 Amlin Corporate Insurance 126.509 139.651 74% 83%
8 9 HDI-Gerling 125.710 116.866 79% 62%
9 6 Allianz Nederland 109.757 176.867 81% 58%
10 10 ABN Amro 101.120 105.893 85% 93%
11 11 Unigarant (UVM) 67.528 70.537 77% 71%
12 12 De Goudse 66.597 69.926 108% 90%
13 13 Hagelunie 62.891 64.188 60% 59%
14 15 Generali 49.387 49.184 82% 110%
15 17 Noordhollandsche van 1816 41.927 37.055 93% 102%
16 18 Klaverblad Schade 34.707 35.529 95% 103%
17 21 Unilever Insurances 25.113 24.026 313% 76%
18 20 Donatus 24.745 24.273 28% 31%
19 19 London 23.794 32.889 115% 104%
20 23 Univé Schade 22.556 19.808 95% 88%
21 24 Univé Dichtbij 19.190 18.250 90% 83%
22 94 Platteland Brandverzekeraar 18.025 76%
23 25 Univé Midden 16.939 16.610 73% 77%
24 45 Univé Oost 16.047 5.234 80% 105%
25 26 VVAA 15.568 15.129 94% 96%
26 29 Bovemij 14.628 12.826 68% 45%
27 27 ZLM 14.436 14.287 97% 77%
28 30 Roeminck Insurance 13.864 12.048 13% 60%
29 31 Univé Noord-Nederland 12.769 11.890 89% 93%
30 32 Zevenwouden 12.154 10.709 101% 116%
31 95 Univé Regio + 11.176 85%
32 38 Actua 10.940 7.376 81% 79%
33 52 Ansvar 10.722 3.939 80% 82%
34 35 Univé Zuid-Holland 10.190 10.053 71% 80%
35 36 Midglas 9.809 8.882 88% 84%
36 34 Akzo Nobel Assurantie 9.742 10.213 72% 118%
37 40 Onderlinge Fruittelers Hagel 8.164 7.180 135% 39%
38 37 Samenwerking Glas 7.570 8.102 97% 98%
39 39 Univé De Onderlinge 7.569 7.268 75% 89%
40 41 Europeesche 6.891 6.703 55% 68%
41 59 Allianz Risk Transfer 6.269 2.352 5% 1%
42 42 VAG 6.233 6.308 41% 21%
43 43 Univé Rivierenland 6.181 5.863 86% 76%
44 44 Univé Hollands Noorden 5.400 5.267 68% 67%
45 46 Agriver 5.363 4.985 67% 45%
46 48 OOM 5.315 4.856 66% 44%
47 49 Univé Reest Aa en Linde 4.777 4.607 75% 80%
48 47 Leeuwarder 4.667 4.886 103% 105%
49 50 Univé Groningen 4.544 4.358 61% 82%
50 96 National Academic 4.304 76%
51 53 Univé Het Zuiden 3.828 3.668 79% 74%
18 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

19. 5
Brand 2011-2010
Geboekte bruto premies Combined ratio
2011 2010 2011 2010
52 55 Eerste Friesche Paarden 3.258 3.560 95% 92%
53 56 Univé Utrecht 3.050 2.889 77% 70%
54 57 Midden Drenthe 2.931 2.796 43% 91%
55 58 Medifire 2.765 2.505 28% 59%
56 60 Achterhoek 2.343 2.228 67% 109%
57 66 Proteq 2.254 1.927 94% 92%
58 62 Leerbroek e.o. 2.240 2.113 75% 52%
59 90 TVM onderlinge 2.210 376 58% 83%
60 61 Univé Noord Groningen 2.195 2.172 58% 78%
61 63 Juwon 2.038 1.987 98% 92%
62 64 Zürich 2.030 1.952 84% 90%
63 65 Univé West-Drenthe 2.012 1.942 59% 66%
64 67 Univé Rivierenland 1.761 1.714 71%
65 69 Univé Staphorst 1.745 1.628 146% 45%
66 76 VAN 1.648 1.156 118% 54%
67 68 De Onze 1.597 1.653 98% 74%
68 77 Potatopol 1.558 1.066 89% 88%
69 70 NS Insurance 1.504 1.476 3% 2%
70 71 Rijn en Aar 1.433 1.464 37% 67%
71 72 De Waarden 1.298 1.374 62% 46%
72 74 Geesteren - Gelselaar 1.220 1.183 15% 33%
73 75 Haarrijn 1.151 1.179 32% 28%
74 79 Mercurius 1.150 958 26% 71%
75 78 Univé Ruinen 1.055 1.016 142% 60%
76 81 Twente 788 759 71% 65%
77 89 Noord Holland 772 452 30% 63%
78 82 Winterswijk 722 715 -7% 215%
79 84 De Burcht 707 647 132% 91%
80 83 Lek Ijssel 674 684 27% 19%
81 85 Zegveld en Omstreken 672 646 18% 35%
82 88 SOM 598 501 70% 68%
83 80 Nat. Onderl. tegen Brandschade 592 931 265% 55%
84 87 Onderlinge Bossenverzekering 573 561 54% 75%
85 86 Blaricumse Vereniging 533 562 18% 30%
86 91 Weerschade Verzekering 393 305 165% 164%
87 93 Porcopol 88 101 43% 49%
88 14 Mercator 54.800 91%
89 16 Mondial Assistance 44.610 63%
90 22 Nassau 23.931 100%
91 28 DSM 13.937 15%
92 33 Univé Oost 10.470 90%
93 51 Wederkerige 1820 4.069 61%
94 54 Univé Stellingland 3.635 93%
95 73 OVZ 1.356 80%
96 92 Molenaars 243 122%
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 19

20. 6 AANSPRAKELIJKHEID
Premiestroom ondergaat
forse aderlating
De premie-inkomsten voor aansprakelijkheidsverzekeringen zijn in 2011 behoorlijk
afgenomen. Na een min van 8% resteert nog een premieomzet van iets meer dan 3 1 mld.
Omdat tegelijkertijd de schade op bedrijfspolissen is toegenomen, is het resultaat
gedaald. Over 2011 resteert een ‘combined ratio’ van 89%.
Een jaar eerder was deze verhouding tussen de schades plus bedrijfskosten versus de verdiende
premies nog 79%. De schadepost is met een dikke P 40 mln (+8%) toegenomen tot bijna
P 600 mln. Compensatie is niet gevonden in de bedrijfskosten: die stegen ook, met +4% tot
P 377 mln.
Volgens het Centrum voor Verzekeringsstatistiek10 doet de grootste verschuiving zich voor
bij de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekeringen. Een forse toename van de geleden schade
halveert het resultaat (na rente, vóór herverzekering) tot 19% (was 37%). Bij de particuliere
aansprakelijkheidsverzekeringen zien we juist een toename van het resultaat: van -1% naar
4%. Overall komt de branche tot een resultaat (in procenten van de verdiende premie) van
18%, tegen 25% in de twee voorgaande jaren.
Aantal polissen
Tot de productgroep Aansprakelijkheid behoren naast de aansprakelijkheid voor particulie-
ren (avp) en bedrijven (avb) ook aansprakelijkheidsverzekeringen voor garagehouders, land-
bouwers, bestuurders en commissarissen, en beroepsaansprakelijkheid. Door de economische
crisis blijft het aantal bedrijfsfaillissementen ook in 2011 historisch hoog (6.200) en daalt het
aantal aansprakelijkheidsverzekeringen voor bedrijven.Vooral de sectoren Vastgoed, Bouw
en Horeca kregen het zwaar te verduren.
Toch beschikt vrijwel elk Nederlandse bedrijf over een aansprakelijkheidsverzekering. Het
aantal avb-polissen ligt tussen de 850.000 en 900.000, goed voor een kleine 60% van alle
premies.
Het aantal avp’s neemt toe. Er zijn nu ongeveer 7,8 miljoen avp-polissen; ruim 96% van alle
huishoudens heeft een aansprakelijkheidsverzekering. Die polissen zijn goed voor een kleine
25% van alle premies in de branche Aansprakelijkheid.
10 Financieel Jaarverslag 2011, Verbond van Verzekeraars
20 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

21. 6
Aansprakelijkheid 2011-2010
Geboekte bruto premies Combined ratio
2011 2010 2011 2010
1 1 Achmea 209.034 211.764 97% 86%
2 2 Nationale-Nederlanden 127.309 127.543 95% 96%
3 4 ASR 100.722 99.302 76% 89%
4 3 Amlin 95.273 100.759 83% 79%
5 5 Delta Lloyd 76.618 77.611 90% 76%
6 8 HDI-Gerling 75.623 54.831 53% 57%
7 9 Reaal 49.701 49.496 93% 89%
8 7 Allianz Nederland 44.647 59.693 87% 144%
9 10 Aegon 39.591 40.550 84% 67%
10 11 ABN Amro 30.910 31.613 60% 45%
11 12 Univé 29.911 27.414 110% 92%
12 13 MediRisk 19.648 19.233 128% 103%
13 14 De Goudse 18.309 16.756 94% 72%
14 17 Akzo Nobel Assurantie 12.469 10.876 318% 108%
15 15 VVAA 11.636 12.885 195% 125%
16 18 Zürich 10.203 10.783 48% 64%
17 19 VAN 9.879 10.062 67% 18%
18 20 Generali 8.903 9.256 45% 66%
19 24 Centramed 8.427 7.260 91% 120%
20 22 OVO 8.168 8.221 111% 95%
21 23 Klaverblad 7.612 7.809 101% 87%
22 26 VAG 6.963 6.356 80% 134%
23 27 Noordhollandsche van 1816 6.469 5.752 87% 73%
24 25 London 6.154 7.117 87% 87%
25 28 Unilever Insurances 5.131 5.071 135% 27%
26 29 NS Insurance 4.681 4.629 -7% 16%
27 31 Bovemij 4.416 3.936 116% 90%
28 32 Unigarant (UVM) 3.862 3.692 127% 81%
29 33 TVM 3.346 3.020 76% 101%
30 34 ZLM 2.084 1.974 83% 90%
31 36 Zevenwouden 1.456 1.153 87% 151%
32 40 Zee-Risico 1996 1.291 753 52% 84%
33 39 Ansvar 1.223 779 93% 86%
34 38 Roeminck Insurance 1.212 946 30% 46%
35 37 SOM 1.131 998 79% 57%
36 41 Europeesche 726 741 52% 104%
37 42 Proteq 581 524 45% 293%
38 43 National Academic 498 479 75% 109%
39 46 OOM 213 194 -63% -30%
40 45 Leeuwarder Onderlinge 197 202 12% 76%
41 47 Mercurius 110 96 61% -32%
42 48 Hampden 15 19 -39300% -38563%
6 Nassau 71.441 61%
16 Mercator 11.249 69%
21 DSM 8.485 -8%
30 Mondial Assistance 4.062 115%
35 Algemene Zeeuwse 1.742 99%
44 OVZ 365 72%
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 21

22. 6 AANSPRAKELIJKHEID
Gemiddeld is met een avp-schadeclaim P 840 gemoeid11. Bij bedrijven gaat het al gauw om
P 6.000. De schadefrequentie ligt de laatste jaren op 3 op de 100 avp’s respectievelijk 6 op
de 100 avb’s.
Top-10
Achmea is ook in de branche Aansprakelijkheid de marktleider. Zo’n 20% van alle premies
komt binnen bij labels als Interpolis, Avéro, Centraal Beheer, FBTO en InShared. Met de
aanstaande overname van overheidsverzekeraar OVO zal de dominantie van Achmea alleen
maar toenemen. Op ruime afstand volgen NN, ASR en het krimpende Amlin. HDI-
Gerling is opgerukt naar de 6e positie, te danken aan de overname van Nassau. Die aankoop
is overigens gepaard gegaan met een groot verloop van klanten: vergeleken met 2010 is het
premie-inkomen van HDI-Gering met liefst 40% gekelderd.
Allianz zakt ook op de ranglijst: een kwart van de portefeuille is in een jaar tijd leeggelopen.
Univé vergroot de omzet juist met 9% en staat daarmee op de drempel van de top-10.
11 Verzekerd van Cijfers 2012, Centrum voor Verzekeringsstatistiek
22 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

23. R E C H T S B I J S TA N D 7
Behoud groei dankzij
bedrijfspolissen
De markt voor rechtsbijstandverzekeringen staat te boek als groeimarkt, maar dat is
niet langer vanzelfsprekend. In het onderdeel gezinsrechtbijstand dreigt krimp; de
bedrijfsportefeuille compenseert dit nog met groei. Over de rentabiliteit hebben
rechtsbijstandverzekeraars weinig klagen: het brancheresultaat ligt op 18%.
De brutopremieomzet van de 37 verzekeraars die activiteiten rapporteren in de branche
Rechtsbijstand is in 2011 uitgekomen op P 799 mln.Dat is P 28 mln (3,5%) meer dan in 2010.
Hier zitten echter substantiële dubbeltellingen in, veroorzaakt door herverzekerings-
contracten die diverse verzekeraars hebben lopen bij gespecialiseerde rechtsbijstandverzekeraars
DAS en Arag. Zonder die herverzekeringspremies is de premieomzet Rechtsbijstand P 667
(646) mln groot: een plus van 3,2%.
Resultaten
Afgaande op cijfers van het Centrum voor Verzekeringsstatistiek (CVS) en individuele uit-
voerders is ruwweg een kwart van die premies toe te schrijven aan rechtsbijstand voor
bedrijven en tweederde aan rechtsbijstand voor huishoudens (gezinsrechtsbijstand). Zo’n
10% betreft aanvullende dekkingen op motorrijtuigverzekeringen.
Volgens het CVS daalt het aantal nieuwe verzekeringen: een gevolg van de economische
crisis. Die zorgt tevens voor een oplopend aantal schademeldingen van arbeidsrecht- en
bestuursrechtzaken. Dat is vooral in de tweede helft van 2011 het geval geweest. Omdat
bovendien de bedrijfskosten stijgen, blijft het resultaat met 18% (na rente en herverzekering)
op een hoog niveau. Dit is ook terug te zien in de ‘combined ratio’ van 79%. Slechts een
enkele maatschappij kampt met meer schadelast en bedrijfskosten dan verdiende premies.
Dit geldt onder meer voor Aegon (103%),VVAA (112%) en London (166%). Bij DAS en
Arag ligt deze ratio op of iets boven de 90%.
Marktleiders
De omzetgroei van DAS - van P 203 naar P 208 mln - is toe te schrijven aan contracten
waarvoor de maatschappij als herverzekeraar (én uitvoerder) optreedt. Dat doet DAS voor
polissen die een twintigtal andere verzekeraars verkopen (o.m.Allianz,ASR, Delta Lloyd en
Reaal). Deze herverzekeringen omvatten nu al 46% van de DAS-tekening. DAS’ eigen
directe bedrijf krimpt juist met 3% tot P 112,3 mln.
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 23

24. 7 R E C H T S B I J S TA N D
Rechtsbijstand 2011-2010
Geboekte bruto premies Combined ratio
2011 2010 2011
1 1 Achmea 180.719 180.985 81%
2 2 DAS 112.347 115.747 88%
3 3 Arag 84.176 80.803 96%
4 4 Nationale-Nederlanden 42.140 43.062 81%
5 5 Univé 38.240 37.230 87%
6 6 ASR 37.906 36.297 51%
7 10 Delta Lloyd 30.131 15.604 87%
8 7 ABN Amro 28.550 27.822 47%
9 8 Aegon 18.356 17.662 103%
10 9 Reaal 15.972 15.831 40%
11 11 VVAA 13.224 12.822 112%
12 12 Noordhollandsche van 1816 12.515 10.288 52%
13 13 Klaverblad 5.886 5.773 75%
14 15 De Goudse 4.902 4.351 87%
15 14 Bovemij 4.700 4.382 63%
16 16 Proteq 4.654 4.323 32%
17 20 Anker 3.604 3.236 99%
18 18 Allianz Nederland 3.470 3.405 -17%
19 17 Unigarant (UVM) 3.308 3.864 32%
20 23 ING Insurance Services 3.281 2.632 72%
21 21 ZLM 3.182 2.954 25%
22 22 TVM 2.888 2.720 58%
23 19 CNV Rechtshulp 2.683 3.305 98%
24 24 London 2.135 2.074 166%
25 25 Generali 2.133 2.070 1%
26 26 Dutch Shipping Defence 1.638 1.492 76%
27 28 SOM 936 821 21%
28 30 Amlin 598 423 90%
29 33 Noord-Nederlandsche PI Club 478 382 183%
30 29 Europeesche 441 479 -2%
31 32 Zevenwouden 412 395 -5%
32 35 National Academic 348 251 28%
33 37 VAN 224 171 41%
34 36 OOM 201 184 72%
35 39 Juwon 88 81 69%
36 40 Leeuwarder Onderlinge 63 59 110%
37 41 De Nederlanden van Nu 3 4 67%
27 Mercator 949
31 Algemene Zeeuwse 415
34 Mondial Assistance 335
38 OVZ 119
24 VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S

25. 7
Interpolis kwam daar in 2010 in z’n eentje al boven (P 117 mln). De cijfers van de Rabo-
verzekeraar zijn echter geïntegreerd in de verslagstaten van Achmea (inclusief onder meer
Centraal Beheer, FBTO en Avéro). Achmea reikt (incl. Interpolis) tot meer dan P 180 mln
premie uit rechtsbijstandverzekeringen (marktaandeel 27%), veel groter dus dan het directe
bedrijf van DAS. Op plaats drie volgt Arag. De omzet van de maatschappij in Leusden steeg
van P 116 mln naar P 120 mln, waarvan P 36 mln (30%) afkomstig uit herverzekerings-
contracten.
Daarna volgt SRK Rechtsbijstand, die werkt in opdracht van Nationale-Nederlanden,
Aegon, De Goudse, ING Insurance Services, London, VAN (Rialto) en Juwon. SRK
rapporteert een premieomzet van P 75,6: een stijging van P 4 mln, ondanks het vertrek van
Anker (P 3,6 mln). Binnen de top-10 springt verder de premietoename (bijna een verdub-
beling) van Delta Lloyd in het oog; die neemt al tweederde van de totale marktgroei voor
z’n rekening.
T R E N D L I N E 2 0 1 2 © O O S T D A M PA R T N E R S VERDUBBELING ASSURANTIEBELASTING HEEFT GROTE GEVOLGEN 25

26. Castellastraat 84
6512 EZ Nijmegen
(t) 024 - 3243250
(f) 024 - 3245769
(e) info@oostdam-partners.nl
www.oostdam-partners.nl
Adviseurs in strategie,
compliance en communicatie.