1. Америк хар яриа
1. Гэнэтхэн HOLD UP！гэвэл юу гэж ойлгох вэ? HOLD UP! HOLD UP ! гэдэг чинь “гараа өргө” гэсэн үг биз дээ гэж
бодсон хүнийг бүруутнах аргагүй байх. Гэвч тийм биш аж.
Хүүе хүлээгэрэй！ Хүүе байзаарай. Урдхан талд алхаж яваа хүнийг дуудаж зогсоохын үед хэлэх үг. Жишээлбэл: Урд
чинь явж байсан хүн юм аа унагачихвал HOLD UP ”Хүүе зогсоорой！” гэж хэлээд юмыг нь авч өгөөрэй.
l Hold on! l Hold it! l Wait up!
2. Hey buddy! Buddy-ийн утга нь “найз нөхөр” Хөөе хөгшөөн! Хөөе найзаа! Голдуу эрчүүдийн хооронд хэрэглэнэ.
3. “Гуйлга гуйх”, “мөнгө задлах” нь адилхан боловч арай өөр Do you have a light? Гадаа гудамжинд тамхи татаж байх
үед ийнхүү асуух нь олон. “Танд гэрэл байна уу?” биш. Галаа өгөөч? Гал байна уу? Гэхчлэнгээр нэрийг нь мэдэхгүй
эрэгтэй хүнийг дуудахад хэлнэ.
4. Do you have the time? “Та завтай юу” гэсэн үг огтхон ч биш Цаг хэд болж байна вэ? Завтай юу? Гэсэн утгаар
асуувал time-ийн өмнө the байхгүй. Could you tell me time? Can you tell me the way?
5. Can you spare some change? Change нь энэ тохиолдолд задгай мөнгө гэсэн утгатай. Spare нь “өгөх” гэсэн утга.
Задгай мөнгө байна уу? Бутархай байна уу ? Америкт метроны билет авах газар зэрэгт ингэж гуйх нь олонтаа. Огт
хэрэгсэхгүй байсан ч болох авч зайлшгүй тохиолдолд өгөхөөр 25 цент түрүүвчийнхээ ѐроолд авч явбал зохимжтой.
6. After you. Байшиншинхаа орох гарах хаалган дээр болон автобус мэтийн нийтийн унаанд суух гээд хүмүүс дараалж
байх үед ингэж хэлэх нь элбэг. Та эхэлж морил. Та түрүүлж морил Эмэгтэй хүнд найр тавин хаалга онгойлгон хүлээж
зогсох эрчүүд олон. Thank you.
7. Хаалган дээр хамт таарсан бол Go ahead! Go ahead. Олон тохиолдолд олон утгаар хэрэглэгдэх боловч үндсэн утга
нь “цааш нь яв, үргэлжлүүл”. Та эхлээд яв даа. Та морил, морил. Өмнөх хэллэгтэй адил бусад хүнд найр тавина.
8. Age before beauty. Огт танихгүй хүнд хэлэх нь ховор. Ахмадаараа та эхэлж морил. Би залуу хүн болохоор таны
дараа ороѐ. Анхны утга нь “Та эр хүн боловч насан өндөр тул эмэгтэй хүнээс урьтаж ор доо.” Сүүлийн үед Ladies first
/эмэгтэй хүн эхэнд нь/-ийн жинхэнэ утга нь цагийн аясаар өөрчлөгдөж эмэгтэй ч эрэгтэй ч нэсиэй хүнд найр тавин
хаалгаар орох гарах зэрэгт урдаа оруулах болжээ. Харин зарим залуусын дунд явган шог маягаар хэрэгдэгдэх нь бий.
“Би илүү гоѐ залуу боловч өөрөө надаас ахын хувьд эхлээд ор доо.” Гх маягтай. Ахимаг насны хүн Go ahead хэмээн
найр тавибал хариуд нь No, no age before beauty гээд хариу зам тавих нь бий. Үүнтэй эсрэгээр ахимаг насны хүн
өөрөө санаачлан ОК, Age before beauty гээд урд ороод явчих нь бий. Юутай боловч “ахмадаараа эхэнд нь ”гэсэн үг.
9. Make way! Хүмүүс пиг дүүрэн джргүүрч юм уу гудамжинд зогсож байх үед ийн хашгиран хүмүүс дундуур орж ирэх
хүн бий. Холдоорой, холдоорой! Зам тавиарай!
Heads up! Excuse me! Watch out! Үүнтэй төстэй Gang way! Гэдэг тусгай хэллэг байх боловч дэндүү эртний хэллэг тул
одоо хэрэглэх хүн бараг үгүй болжээ.
10. Scoot over Автобусны урт сандал болон хөл бөмбөг үзвэрийн урт сандал дээр олноороо зэрэгцэн сууж байх үед
шинээр ирж суухыг хүсэгч ийн хэлдэг. Жахан зайчилна уув Жаахан цаашаа суучихгүй юу? Scoot-ийн жинэнэ утга нь
“гүйх, хар хурдаараа гүйх” l Move over, please. l Slide over.

2. 11. May I join you? Хүнээр дүүрсэн гуанз, кофед ингэж хэлэн хажуугийн суудалд сууна. Энд сууж болох уу? Тантай
хамт сууж болох уу? May I share this table?
12. Chill! Олон нийтийн газар чанаар дуу авиа гаргахыг ингэж эсэргүүцнэ Дуугаа аядаарай! Чимээгүй болооч ээ!
Болиорой! Чшш! Chill жинхэнэ утга нь “халуун юмыг хөргөх” юм. Calm down! Cool down! Cool it!
13. Shake it! Гэнэтхэн чичиргэх, товших тухай яриад унах чинь юу вэ? Хэмээн гайхаж магадгүй. Үнэн хэрэгтээ энэ нь
Shake a leg! “Хөлөө хурдан зөөгөөч” болон Shake your buns! “бөгсөө хурдан хөдөлгө”-гэдгийн товчлол юм. Түргэл!
Хурдлаач! Хурдан яваач! Бөгс түргэнтэй байгаач! Хөл хөнгөнтэй байгаач! Make it snappy! Hurry up!
14. Howdy. Хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг өдөр тутмын мэндчилгээний үг Сонин юутай? Сайн уу? How do you do-ийн
товчлол, ye нь you-ийн эртний хэлбэр. Каубой нарын хэрэглэж байсан үг ийн тархжээ.
15. Fancy meeting you here! Санаанд оромгүй хүнтэй санаанд оромгүй газар дайралдсан үед хэлнэ. Энд уулзана гэж
ѐстой санасангүй! Энд уулзана чинээ бодсонгүй! Очиж очиж энд уулздаг нь! Дээрх үед It’s a small world “Ямар
жижигхэн хорвоо вэ”гэх нь түгээмэл байсан бол сүүлийн үед бараг хэрэглэхээ болжээ. Imagine meeting you here! You,
too.
Англи хэлний хэлц үгсээс
Хэлц үгс нь аливаа улс үндэстний хэл соѐлын бүрэлдэхүүн хэсэг мөн бөгөөд ярианы
хэлэнд байнга хэрэглэгдэж байдгаараа тухайн ард түмнийхээ сэтгэл зүрхэнд хоногшсон
байдаг.
Хэлц үгс нь оновчтой мэргэн санаа агуулж байдаг тул утгачилж орчуулдаг.
promise the moon
хэлсэн үгэндээ хүрэхгүй
үгчилбэл: сар амлах
Here's a riddle: what does a politician have in common with a young man in love?
Answer: they are both likely to promise the moon.
Оньсого: улс төрч, дурласан залуу хоѐр юугаараа төстэй вэ?
Хариулт: тэд хоюулаа нар сарыг аваад өгнө гэж бэлэн амладаг.
wind someone up
хэн нэгээр дамшиглах, тоглох
Ann: My goodness, there's a huge black insect on your head. It has two pairs of eyes.
Dari: How horrible! Please get it off me! Quickly!
Ann: Don't worry, I'm winding you up. There's nothing there at all.

3. Анн: Бурхан минь, толгой дээр чинь дөрвөн нүдтэй нэг аймаар том хар хорхой явж байна.
Дарь: Хүүе, ямар аймаар юм бэ? Аваад хаяадахаач! Хурдлаач ээ!
Анн: Зүгээр ээ, зүгээр! Чамаар дамшигласан юм. Толгой дээр чинь юу ч алга.
from China to Peru
дэлхий даяар, хаа сайгүй
үгчилбэл: Хятадаас Перу улс хүртэл
The Dalai Lama’s teaching is known from China to Peru.
Далай ламын сургаалийг дэлхий даяараа мэднэ.
Products made in China can be found from China to Peru.
Хятадад үйлдвэрлэгдсэн бүтээгдэхүүн хаа сайгүй байдаг.
Hard-boiled
яхир, муухай ааштай
үгчилбэл: хатуу чанагдсан
"What's wrong with Zula? When she's happy she's so nice, but when she's angry she's really hard-boiled!"
Зулаа одоо яагаад байгаа юм бэ? Тэр баяр баясгалантай байхдаа хачин сайхан ааштай атлаа уурлахаараа ямар
муухай яхир болдог юм бэ!
Never ask a hard-boiled person for help. He'd probably refuse you.
Яхир хүнээс хэзээ ч тусламж бүү гуй. Тэр тэртээ тэргүй татгалзана.
Laugh up one's sleeve
хүний мууд дурлах
үгчилбэл: ханцуй өөдөө инээх.
"I could sense that Ben was laughing up his sleeve at me when I didn't pass my exam,” Bob said.
Намайг шалгалтаа өгч чадаагүйд Бэн баярлаад байгааг би мэдрээд байна гэж Боб хэлэв.
a pretty penny
үнэтэй, маш их мөнгө
үгчилбэл: хөөрхөн нэгтийн мөнгө
Ann has a new car. She must be earning a pretty penny.
Анн шинэ машинтай болсон. Тэр лав маш их мөнгө авдаг байх
A pretty penny is one of the prettiest idioms in English. Because it means lots and lots of money! A pretty penny гэдэг нь
маш их мөнгө гэсэн утгатай учир англи хэлний хамгийн гое хэлц үгсийн нэг болно.
Hands off!
Бүү хүр!Савраа тат!
"Those are my books. Hands off!" Tuul shouted.

4. Миний номонд битгий хүрээд бай гэж Туул хашгирав.
You would probably never say “Hands off!” to your boss, I am sure you wouldn't hesitate shouting it to me.
Чи дарга руугаа “Савраа тат!” гэж хэзээ ч хэлэхгүй байх харин над руу ингэж хашгирана гэдэгт эргэлзэхгүй байна.
mend a broken heart
хэн нэгний сэтгэлийг тайвшруулах
үгчилбэл: хагарсан зүрхийг засах
When Ron's girlfriend moved away he was left with a broken heart. He felt sad and unhappy. Eventually he met Ann who
helped mend his broken heart.
Найз охин нь Роныг орхиод явсны дараа тэр сэтгэлээр нилээд унасан. Нэг хэсэг гунигтай, аз жаргалгүй явж байгаад
Аннтай танилцахад, хямарсан сэтгэлийг нь тэр тайвшруулж өгсөн.
“You've mended my broken heart." Ron smiled.
Зүрхний минь шархыг чи л эдгээлээ гээд Рон инээмсэглэв.
In a tight squeeze
санхүүгийн хүнд байдалд орох
үгчилбэл: чанга базалтанд
"I'm in a tight squeeze trying to do two jobs," Tuul complained.
Хоѐр ажил хийхгүй бол санхүүгийн хүнд байдалд ороод байна гэж Туул гомдоллов.
"The reason I'm doing two jobs at the same time is because I'm in a tight squeeze trying to pay all my bills and help my
daughter who is a student," Tуул said.
Бүх төлбөрөө төлөх дээр нь оюутан болсон охиндоо туслах гээд санхүүгийн бэрхшээлтэй байгаа тул хоѐр ажил нэгэн
зэрэг хийх болоод байна гэж Туул хэлэв.
The ball is in your court.
чиний ээлж
үгчилбэл: бөмбөг чиний талбайд
I called him and left a message, so now the ball is in his court. I’ll see if he calls me back.
Түүн рүү утасдаад би мэссэж үлдээсэн болохоор одоо түүний ярих ээлж. Над руу эргэж утасдах эсэхийг нь харъя.
Marry money
баян хүнтэй суух
үгчилбэл: мөнгөтэй гэрлэх
Thanks to Anand, Sara will never have to wonder how to pay her bills. Anand is a very rich man so she is about to marry
money.
Сараа одоо Анандын ачаар төлбөрөө төлөх гэж цаашид санаа зовохгүй боллоо. Тэр маш баян хүнтэй гэрлэх гэж

5. байна.
No spring chicken
настай эмэгтэй
үгчилбэл:хаврын дэгдээхэй биш
"What? Wear a bikini to the beach? You must be joking. I'm no spring chicken, you know," she laughed.
Юу гэнэ ээ? Далай дээр бикини /усны хувцас/ өмс гэнэ үү? Чи тоглож байгаа байлгүй. Би чинь залуу биш шүү дээ
гээд тэр хөхрөв.
Туршлагагүй, залуу хүнийг spring chicken гэж нэрлэдэг.
a burning question
сонирхол татсан чухал зүйл
үгчилбэл: шатаж буй асуулт
The burning question is this: where were you tonight?
Өнөө орой хаана байсан бэ гэдэг чинь чухал байна.
The burning question is who will win the beauty contest?
Сайхан бүсгүйгээр хэн тодрох вэ гэдэг нь хамгийн их сонирхол татсан зүйл болоод байна.