2. Kawasan yang bercerun merupakan salah satu kawasan muka bumi
yang sesuai dijadikan kawasan pertanian. Ciri-ciri fizikal cerun
seperti landai atau curam, keadaan cuacanya telah membolehkan
manusia menjalankan pelbagai aktiviti untuk memenuhi keperluan
kehidupan harian mereka. Keadaan ini terbukti di kawasan Cameron
Highlands, di mana wujudnya aktiviti agropelancongan dan
perkhidmatan yang diusahakan oleh penduduk tempatan.
Mengikut rujukan dan sumber terkini Dewan Bahasa dan
Pustaka (DBP), perkataan cerun adalah berkaitan tebing di
sebelah kiri dan kanan yang bermaksud ‘hampir tegak’, ‘curam’,
atau ‘terjal’. Hal ini membawa erti ‘slope’ atau ‘inclined surface or
line’.
•
P
E
N
G
E
N
A
L
A
N
Proses Kegagalan cerun berlaku disebabkan oleh keadaan cuaca
dalam negara kita yang menerima hujan lebat sepanjang tahun
purata (2800mm) setahun. Jadi, untuk mengurangkan atau
Arked bermaksud laluan pelbagai asas-asas utama
mengawal masalah kegagalan cerun ini, atau lorong berbumbung atau
bertutup dengan kedai-kedai kecil di kiri kanannya.
yang digunakan dalam ‘soil mechanic’ dan ‘geolosis’ akan diguna
pakai.
3. OBJEKTIF KAJIAN
Mengetahui bentuk-bentuk cerun yang terdapat di kawasan kajian.
Mengenal pasti proses kegagalan cerun yang berlaku.
Menyenaraikan faktor-faktor yang menyebabkan berlakunya kegagalan cerun.
Menghubungkaitkan kesan kegagalan cerun terhadap persekitaran fizikal dan
manusia.
Menyenaraikan langkah-langkah pemeliharaan dan pemuliharaan yang sesuai
untuk menstabilkan cerun di kawasan yang dikaji.
5. PEMERHATIAN
Bagi mendapatkan maklumat di lokasi kajian, kami telah membuat
pemerhatian di sepanjang perjalanan ke lokasi kajian. Kami turut
membuat catatan mengenai bentuk-bentuk cerun, ciri fizikal dan ciri
budaya lokasi kajian. Kami juga membuat pemerhatian untuk
mengenal pasti kesan kegagalan cerun terhadap persekitaran fizikal
dan persekitaran manusia di sepanjang perjalanan. Dengan
menggunakan kaedah pemerhatian ini, kami mendapati bahawa
banyak kawasan telah mengalami gelongsoran tanah akibat
daripada beberapa faktor. Melalui proses pemerhatian ini juga, kami
telah menggunakan kamera untuk mengambil gambar sebagai bukti
bagi menunjukkan keadaan dan persekitaran kawasan kajian.
6. SOAL SELIDIK
Kami telah mengedarkan borang soal selidik kepada penduduk
setempat dan peniaga-peniaga di sekitar kawasan kajian
tersebut. Tujuannya adalah untuk melihat dan memudahkan
proses kajian kami untuk mengkaji data yang diberikan sama
ada positif atau sebaliknya. Dengan kaedah ini juga secara
tidak langsung kami dapat meneliti perkara yang berkaitan
dengan cerun. Oleh itu, kami telah membentuk beberapa soalan
dan turut melampirkan 30 borang soal selidik yang telah siap
dicetak untuk diedarkan kepada penduduk dan peniaga-peniaga
di Cameron Highlands untuk dimasukkan dalam bahagian
lampiran.
7. TEMU BUAL
Kaedah ini telah digunakan untuk mendapatkan data
daripada temu bual dengan penduduk setempat serta
peniaga-peniaga yang tinggal di sekitar kawasan kajian.
Selain itu, kami juga telah menemu bual Jurutera JKR
Daerah Setiu iaitu Encik Mohd Khairul Amir bagi
mendapatkan maklumat mengenai faktor berlakunya
masalah kegagalan cerun. Maklumat yang diperoleh juga
didapati bahawa pihak JKR Cameron Highlands juga
telah melaksanakan pelbagai langkah untuk mengawal
proses kegagalan cerun. Sebagai contoh, ‘gabion wall’,
‘rock netting’, dan ‘rainforced earth wall’.
8. RUJUKAN
Selain itu, kami turut membuat rujukan mengenai perkara yang berkaitan dengan
cerun bagi mendapatkan maklumat yang lebih terperinci mengenai bentuk, faktor,
kesan, dan juga langkah dengan merujuk kepada jurutera Daerah Cameron
Highlands untuk menguatkan lagi maklumat yang sedia ada. Di samping itu, kami
turut membuat rujukan di internet bagi menambah lagi maklumat mengenai cerun di
kawasan kajian tersebut supaya kajian yang dilaksanakan berjalan dengan lancar
serta mendapatkan maklumat tambahan terutamanya penerangan berkaitan cerun
dengan bahagian kejuruteraan JKR Daerah Setiu dan Cameron Highlands. Bukubuku rujukan turut saya jadikan sebagai bahan rujukan untuk mendapatkan data
demografi penduduk di kawasan kajian.
9. LOKASI KAJIAN
km 23.6 laluan FD 102 Jalan Ringlet-Bertau-Sungai Koyan yang terletak di
daerah Cameron Highlands, Pahang.
Terdapat tiga buah pekan utama di sini, iaitu Ringlet yang terletak 1000
meter dari aras laut, Tanah Rata setinggi 1400 meter dan Brinchang
setinggi 1500 meter. Ringlet ialah pekan pertama yang ditujui jika
perjalanan adalah dari Kuala Lumpur.
Cameron Highlands terletak setinggi 1829 meter dari aras laut dan bersuhu
antara 10’C hingga 20’C. Ciri fizikal yang terdapat di sana ialah Gunung
Brinchang setinggi 2000 meter dari sebelah barat dan Gunung Berembun
setinggi 1820 meter di sebelah timur.
Ciri budaya pula didapati di sepanjang perjalanan di bahagian timur seperti
gerai buah-buahan, gerai bunga-bungaan, gerai sayur-sayuran, taman
rama-rama, lembah orkid dan lembah ros.
12. BENTUK CERUN
Cerun komposit
Mempunyai cerun curam
dan cerun landai yang
berselang-seli.
Cerun komposit mempunyai
garisan kontur berselang-seli
di antara cerun yang rapat
dan jarang.
Mempunyai cerun
cembung dan cerun
cekung.
Garis-garis kontur yang
rapat menggambarkan
kawasan itu adalah cerun
curam
Garis kontur yang jarang
menggambarkan kawasan
itu adalah cerun landai.
17. UNSUR CUACA
Cuaca adalah salah satu faktor penentu yang diambil kira semasa
berlakunya kegagalan cerun di mana faktor tersebut adalah berdasarkan
kepada keadaan cuaca sama ada panas atau hujan yang berlaku
secara melampau. Apabila hujan berpanjangan dan permukaan cerun
mulai tepu dengan air, cerun tidak dapat menampung beratnya akibat
tarikan graviti dan menyebabkan berlaku gerakan jisim tanah. Sebagai
contoh, hujan yang menimpa sesetengah kawasan di Cameron
Highlands telah menyebabkan permukaan bumi yang tidak dilitupi
tumbuh-tumbuhan di kawasan tersebut gagal untuk mengcengkam
tanah. Kesannya, hal ini akan menyumbang kepada berlakunya
kegagalan cerun dan tanah runtuh.
18. P
E
M
O
T
O
N
G
A
N
C
E
R
U
N
Kegiatan pembangunan di kawasan kajian
terutama yang bercerun akan melibatkan kerja
tanah seperti korekan, tambakan, pemotongan dan
penimbusan semula. Kerja tanah yang dinyatakan
adalah penyediaan aras pembentukan seperti yang
dikehendaki dalam lukisan tapak. Aras
pembentukan ini adalah aras yang dibentuk sama
ada dengan memotong atau menambak tapak
kajian bagi tujuan pembinaan tersebut. Kerja tanah
ini juga melibatkan kerja pemotongan pokok dan
tumbuh-tumbuhan yang lain. Peranan tumbuhtumbuhan ini untuk menyerap air larian permukaan.
Jika penanaman semula rumput tidak dijalankan
dengan segera di kawasan yang dikaji tersebut,
kegagalan cerun akan berlaku kerana kawasan
cerun tersebut tidak dilindungi dan lambat laun
tanah akan terhakis.
20. KEHILANGAN LAPISAN ATAS
TANAH YANG SUBUR
Tanah runtuh boleh menyebabkan kehilangan lapisan atas
tanah yang ketara terhadap permukaan bumi. Timbunan tanah
dan juga lumpur daripada kejadian tanah runtuh menyebabkan
kawasan tanah tinggi seperti di Cameron Highlands mungkin
menjadi rata dan pemendapan sedimen juga boleh menjadi
tebal dengan pantas. Sebagai contoh di Bukit Lanjang.
Kesannya, sungai-sungai atau empangan tasik menjadi lebih
cetek dan tidak mampu untuk menakung jumlah air yang
banyak. Aras air sungai menjadi lebih tinggi dan kawasan darat
berubah menjadi kawasan berair.
21. Kehilangan nyawa merupakan satu kesan yang berbahaya apabila
berlakunya sesuatu tanah runtuh dan ianya sukar dielakkan. Banyak
nyawa akan terkorban apabila berlakunya tanah runtuh. Sebagai
contoh :
5.4.3.1 Gelinciran Tanah Taman Hill View berlaku pada 20
November 2002 telah memusnahkan sebuah rumah banglo dan
mengorbankan lapan nyawa sekeluarga.
5.4.3.2 Tanah Runtuh di Highland Tower, Ulu Kelang
menyebabkan seramai 48 orang terkorban dan ramai yang
tercedera.
K
E
H
I
L
A
N
G
A
N
N
Y
A
W
A
23. PEMBINAAN TEMBOK
GABION
Kos pembinaan tembok gabion adalah cukup menarik sekiranya dibandingkan
dengan tembok-tembok lain terutama sekali apabila terdapat hanya lah batu
yang sesuai di kawasan berhampiran tapak bagi mengisi sangkar-sangkar
gabion tersebut. Batu-batu yang keras dicuci dan tahan lama mengikut saiz
empat sehingga lapan inci adalah kerap digunakan. Apabila mengisi sangkar
gabion tersebut, hendaklah dipastikan bahawa batu bahagian luar adalah
teratur dan kelihatan padat serta berbentuk segi empat. Tembok gabion
permukaan bertangga lebih sesuai jika tembok tersebut melebihi 10 kaki
tinggi. Untuk meninggikan kestabilan tembok gabion adalah disyorkan supaya
tembok gabion disendeng sebanyak enan darjah. Sekiranya tanah belakang
tembok adalah berpasir, maka lebih baik jika penapis seperti ‘geotextile’
digunakan bagi mengurangkan larut lesap pasir tersebut.
24. SISTEM LONGKANG & PERPARITAN
Langkah ini dilaksanakan dengan membina salur pada cerun. Kaedah ini
cukup ekonomi kerana kos yang diperlukan adalah rendah. Justeru itu,
ianya sesuai digunakan terutama di kawasan runtuhan yang besar yang
menyebabkan aiar liang disalurkan melalui salur sebelum iar tersebut
sampai kepada bahagian yang gagal. Seterusnya ialah membina sistem
perparitan bagi melancarkan perjalanan air. Kaedah ini pula sesuai
digunakan bagi air permukaan yang rendah di mana air akan dialirkan
dengan kuantiti yang lebih banyak dari permukaan. Longkang terbuka
juga perlu dibina di sepanjang kawasan runtuhan. Hal ini turut berguna
dalam pelbagai situasi di mana longkang pada kawasan yang mengalami
runtuhan cukup berguna semasa kritikal. Limpahan hendaklah disalurkan
terus ke longkang dari kawasan runtuhan.
25. MENANAM TANAMAN
TUTUP BUMI
Tumbuh-tumbuhan mempengaruhi kekuatan zarah tanah melalui tindakan akar yang
menjadi tambatan semulajadi tanah. Akar juga secara mekanikalnya bertindak kepada
daya ricih tanah melalui daya tegangan akarnya. Permukaan bumi terutama di lerenglereng bukit dan gunung yang sedang atau telah diganggu oleh kegiatan manusia
seharusnya diliputi dengan penanaman pokok atau rumput. Litupan bumi ini dapat
mencengkam tanah melalui akar-akarnya kerana tanah kurang terdedah kepada
tindakan air hujan. Tanaman tutup bumi merupakan tanaman yang ditanam di sepanjang
kawasan cerun. Contoh tanaman tutup bumi ialah seperti rumput dan pokok-pokok yang
mempunyai akar yang kuat. Tujuan tanaman tutup bumi ini diadakan untuk mengawal
hakisan tanah yang oleh mempengaruhi kestabilan cerun.
26. KESIMPULAN
Kegagalan cerun semakin dipandang serius oleh pelbagai pihak. Kajian kes ini
melibatkan kajian yang khusus dalam pelbagai aspek berkaitan cerun bagi
menentukan tahap keselamatan daripada faktor-faktor semulajadi dan faktor
manusia yang menyebabkan berlakunya kegagalan cerun.
Kajian ini sangat penting bagi memberi gambaran yang jelas mengenai impak
yang mungkin berlaku berdasarkan keadaan semasa dan tanda-tanda berlakunya
pergerakan tanah pada permukaan cerun. Sebarang perubahan bentuk dapat
menentukan tahap kestabilan permukaan cerun itu.
Oleh itu, adalah menjadi tanggungjawab semua pihak terutama pihak Jabatan
Kerja Raya (JKR), Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) serta pihak kerajaan bagi
memastikan cerun-cerun berada dalam keadaan selamat. Kerjasama ini dapat
mengelakkan kejadian tanah runtuh berlaku. Kesedaran awam tentang tanah
runtuh dan keselamatan cerun akan dapat mencegah atau mengurangkan
kemalangan jiwa atau kerugian harta benda.
