1. www.modulteknik.com www.egemod.com
Gazların sıkıştırılabilme özelliğinden yararlanarak; enerji depolamak amacıyla "Akümülatör"
adı verilen devre elemanı kullanılır.
AKÜMÜLATÖRLER
Gazların bir çoğu sıkıştırılınca yanma ve patlama tehlikesi yaratır. Bu riski gidermek
amacıyla bu tür uygulamalarda azot (nitrojen) gazı kullanılır.
Akümülatörlerin iç kısımları, korozyona uğramasını engellemek için plâstik bir madde ile ya
da nikel ile kaplanır. Eğer bu yöntem paslanmayı engellemiyorsa akümülatör kapları
paslanmaz çelikten yapılabilir.
Akümülatörlerin Çeşitleri
1. Balonlu akümülatörler
2. Pistonlu akümülatör
3. Diyaframlı akümülatörler
3. www.modulteknik.com www.egemod.com
Endüstriyel sistemlerde en çok kullanılan akümülatör türüdür. Çelikten yapılmış basınçlı bir
kap ve balondan oluşur. Tüm akümülatör çeşitlerinde olduğu gibi azot gazı kullanılır. Gaz ve
hidrolik akışkan tarafı bir balonla ayrılmıştır.
AKÜMÜLATÖRLER
Balonlu Akümülatörler
4. www.modulteknik.com www.egemod.com
Endüstriyel sistemlerde en çok kullanılan akümülatör türüdür. Çelikten yapılmış basınçlı bir
kap ve balondan oluşur. Tüm akümülatör çeşitlerinde olduğu gibi azot gazı kullanılır. Gaz ve
hidrolik akışkan tarafı bir balonla ayrılmıştır.
AKÜMÜLATÖRLER
Balonlu Akümülatörler
5. www.modulteknik.com www.egemod.com
Akümülatörün alt kısmında hidrolik akışkanın kap içine girebilmesi için yağ dolum valfi
bulunur. Balonlu akümülatörün doldurulması sırasında balonun valfe sıkışmasını önlemek
için dolum valfinin üst kısmında bir yastıklama kapağı bulunur. Valflerin akümülatöre
takılması vidalı bağlantı ile yapılır.
AKÜMÜLATÖRLER
8. www.modulteknik.com www.egemod.com
AKÜMÜLATÖRLER
Balonlu akümülatörlerin en önemli avantajı; yüksek hacimlere uygun olması ve azot gazı ile
hidrolik akışkanın birbirine karışmamasıdır. En büyük dezavantajı; zamanla balonda yırtılma
olmasıdır. Akümülatörün dolumu sırasında yapılan hatalar, balonun valf kapakçığına
sıkışmasına neden olur ve bu durum balonun yırtılmasını hızlandırır.
9. www.modulteknik.com www.egemod.com
AKÜMÜLATÖRLER
Akümülatörü sökmeden önce yatay konuma getirin ve boşaltın. Üstteki kapağı çıkarın. Gaz
valfinin vidasını gevşetin (1). Valfin somununu sökün ve akümülatörün markasının yazıldığı
sac plâkayı çıkarın (2). Hava alma cıvatasını sökün (3). Yağ giriş tarafındaki oturmalı tip valfi
gevşetin ya da ileri doğru itin (4). Silindirik somunu anahtar ile sökün ve salmastra bileziğini
çıkarın (5). Basınçlı kabın alt tarafında bulunan hidrolik valfi kabın iç tarafına doğru itin (6).
10. www.modulteknik.com www.egemod.com
AKÜMÜLATÖRLER
Hidrolik valfi kabın dışına alın (7) ve balonu çıkarın (8). Montaj aşamasına geçmeden önce
kabın içinde yabancı madde bulunmadığından emin olun. Balonu ve üst parçasını birlikte
kabın içine doğru sürün (9). Balonun uygun biçimde sabitlendiğinden emin olduktan sonra
kabın üst taraftaki bağlantısını yapın (10). Kabın alt tarafına valfi takın (11-12).
11. www.modulteknik.com www.egemod.com
Hidrolik akışkan ve azot gazı bir piston yardımıyla birbirinden ayrılmıştır. 0,1-1200 lt.
hacimlerde yapılabilir ve pistonlu bir akümülatörden 18 000 lt/dak gibi yüksek debiler elde
edilebilir.
AKÜMÜLATÖRLER
Pistonlu Akümülatörler
12. www.modulteknik.com www.egemod.com
Hidrolik akışkan ve azot gazı bir piston yardımıyla birbirinden ayrılmıştır. 0,1-1200 lt.
hacimlerde yapılabilir ve pistonlu bir akümülatörden 18 000 lt/dak gibi yüksek debiler elde
edilebilir.
AKÜMÜLATÖRLER
Pistonlu Akümülatörler
13. www.modulteknik.com www.egemod.com
AKÜMÜLATÖRLER
a. Piston yağ giriş valfinin üstüne basarak akışkan girişini kapatır.
b. Gaz doldurma basıncı minimum çalışma basıncından 5 bar düşük
olmalıdır. Bu durum pistonun alt kapağa sık sık vurmasını önler.
c. Max. çalışma basıncında etkili hacim V= V1- V2 olur.
14. www.modulteknik.com www.egemod.com
AKÜMÜLATÖRLER
Pistonlu akümülatörlerin en önemli avantajlarından biri; herhangi bir sızıntı sorunuyla
karşılaşıldığında basıncın birden düşmemesidir. Diğer akümülatör türlerinin aksine
minimum ve maksimum çalışma basınçları arasında daha yüksek oranlar elde etme imkânı
vardır.
En önemli dezavantajı ise sürtünme kuvvetleri nedeniyle hızların azalması ve tepki
süresinin gecikmesidir. Diğer bir dezavantajı ise sızdırmazlık elemanlarında meydana gelen
aşınmalar sonucu azot gazının eksilmesidir.
Sızdırmazlık elemanlarının zarar görmemesi için azot gazı en az 3µ’ luk bir filtreden
geçirilmelidir. Hidrolik akışkan ise en az 20µ’ luk bir filtreden geçirilmelidir. Azot gazı
dışında kullanılabilecek gazlar için satıcı firmadan bilgi alınmalıdır.
15. www.modulteknik.com www.egemod.com
Gaz ve akışkan kısımları kauçuk esaslı bir diyafram yardımıyla ayrılmıştır. 5 lt gibi küçük
hacimlerde ve düşük basınç gereksinimlerinde, darbe ve şokları önlemek amacıyla
kullanılır. Diyafram balon gibi şişmez; sadece esner. Diyaframlar değiştirilmediği için bu tür
akümülatör kapları genelde kaynaklı olarak yapılır.
AKÜMÜLATÖRLER
Diyaframlı Akümülatörler
17. www.modulteknik.com www.egemod.com
Akümülatör kapları üzerinde hiçbir sebeple kaynak, lehimleme vb. mekanik işlem
yapılmamalıdır. Yapılacak işlem, gövdeyi zayıflatır ve akümülatöre zarar verir.
AKÜMÜLATÖRLER
Akümülatör Seçimi ve Kullanımı
Azot gazı ve akışkan tamamen boşaltılmadan akümülatör üzerinde kesinlikle herhangi bir
işlem yapılmamalıdır.
Akümülatörlerde genel olarak madensel esaslı yağlar kullanılır. Bunların dışında hidrolik
akışkan kullanılacaksa satıcı firmaya danışılmalıdır. Balonlu akümülatörler özel sıvıların
kullanımına uygundur.
Çalışma sıcaklıkları -16 ile 70 0C arasındadır. Balonlu akümülatörlerde bu sınırlar daha da
genişletilebilir.
Akümülatörler dik, yatay ya da açılı konumda bağlanabilir. Yatay kurulumda %10-20
oranında verim kaybı oluşur. Sistemin temizliği montaj durumunu etkiler. Sistemdeki
kirliliğin önlenmesi için yatay kurulumdan uzak durulmalıdır.
Akümülatör satın alırken içinde ne azot gazı ne de akışkan bulunmamalıdır. Ancak üretim
sonrası kontrol için kullanılmış az miktarda azot gazı olabilir.
19. www.modulteknik.com www.egemod.com
AKÜMÜLATÖRLER
1. Gaz dolum aparatı akümülatörün üst kısmına takılır.
2. Azot tüpünün hortumu dolum aparatına takılmalıdır.
3. Azot tüpünün vanası açılmalıdır.
4. Sıkma kolunu çevirerek gaz giriş valfi açılır. Valfin çok açılmasıyla akümülatöre gaz girişi ani
ve hızlı olur. Bu durum balonlu akümülatörlerde balonun bozulmasına yol açar.
5. Tüp içindeki gaz basıncı manometreden okunur.
6. Gerekli basınca ulaşıldığında sıkma kolu ters yönde döndürülerek gaz girişi durdurulur.
7. Gaz basıncının düzenli bir hale gelebilmesi için 5-10 dakika beklenmelidir. Basınç istenen
değere gelmemişse 5-6-7’ nci adımlar tekrar edilir.
8. Basınç istenen değere geldiğinde vana ters yönde döndürülür ve gaz çıkışı önlenir.
9. Tahliye valfi gevşetilerek hortum içindeki basınç boşaltılır.
10. Dolum aparatı akümülatörden çıkarılır.
11.Akümülatöre gaz doldurmadan önce hidrolik pompa çalıştırılmamalıdır. Aksi halde akışkan,
balonu gaz giriş valfinden dışarıya doğru çıkarmaya çalışır.
