SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
Download to read offline
M‹MARIN TES‹SAT EL K‹TABI
BÖLÜM 12 - KAZAN DA‹RELER‹ PLANLAMASI VE
HAVALANDIRMASI
12.1. KAZAN DA‹RELER‹N‹N YAPIMI VE ISITMA MERKEZ‹ PLANLAMASI
12.2. SO⁄UTMA MERKEZ‹ MAK‹NE DA‹RES‹ PLANLAMASI
12.3. KAZAN DA‹RES‹ HAVALANDIRMASI
12.4. LPG KAZAN DA‹RELER‹
289
Bir kazan dairesinde afla¤›daki elemanlar için yer ayr›lma-
l›d›r.
a. Kurulacak kazanlar
b. Yak›t deposu
c. Kalorifer bacas› ve duman kanallar›
d. Tesisat elemanlar›. (Pompalar, boyler, eflanjör, su depo-
su, su temizleme cihaz›, hidrofor, kollektörler, fanlar vs.)
e. Kazan bak›c› odas›
Mimar› proje aflamas›nda bu elemanlar› alacak büyüklükte
bir kazan dairesi yeri ayr›lmal›d›r. Kazan cinslerinin ve tesi-
sat düzenlemesinin çeflitlili¤i nedenleriyle önceden genel
olarak bütün tesisler için geçerli olacak kazan dairesi boyut-
lar› vermek mümkün de¤ildir.
Kazan dairesinin yeri al›flkanl›kla binalar›n bodrum kat› ola-
rak seçilir. Ancak s›v› ve gaz yak›tl› ›s›tma sistemlerinde ka-
zan dairesi çat›da da oluflturulabilir. Bodrum kat› içinde de
genellikle binan›n ortalar›nda bir bölüme kazan dairesininin
yerlefltirilmesi ö¤ütlenir. Böylece hem baca uygun bir nok-
taya infla edilebilir, hem de yatay tesisat boru boylar› nispe-
ten k›sa olur. Kazan dairesinin yeri seçiminde bacaya yak›n-
l›k ve tesisat›n a¤›rl›k merkezinde olma kriterlerinin yan›n-
da bir baflka önemli kriter de yak›t girifli ve külün d›flar› at›l-
mas› ifllemlerinin kolay ve basit olmas›d›r. Bu arada hava-
land›rma, güvenlik ve ayd›nlatma da dikkate al›nmas› gere-
ken önemli konulard›r. Bütün bu kriterlerin bir arada sa¤la-
nabilmesi özellikle büyük tesislerin bodrum kat›nda meyda-
na getirilecek kazan dairelerinde güçtür. Bu gibi durumlarda
bina d›fl›nda ayr› bir kazan dairesi yapmak iyi bir çözümdür.
Bu çözüm özellikle grup halinde binalar›n merkezi ›s›tma-
s›nda geçerlidir. Yaklafl›k 1,5 MW de¤erinden daha büyük
kapasitedeki tesislerde lavabolu, dufllu, tuvaletli (ayr›ca
mümkünse soyunma odal›) ve tamirat odal› özel kazan da-
ireleri planlanmal›d›r.
12.1. KAZAN DA‹RELER‹N‹N YAPIMI VE ISITMA
MERKEZ‹ PLANLAMASI
Kazanlar döfleme rutubetinden ve çevre y›kama sular›ndan
korunmak üzere bitmifl döflemeden 10-15 cm. yükseklikte
bir kaide üzerine oturmal›d›r. Beton kaide yüksekli¤i ayr›ca
brülör kazana monte edildi¤inde, brülörün alt› yerden en az
30 cm. yukar›da olacak flekilde yap›lmal›d›r ki brülör fan›
yerden toz emmesin.
Kazan dairesinde çevre sular›n› toplayan büyük boy bir dö-
fleme süzgeci bulunmal›d›r. Ayr›ca kazan dairelerinde 15x15
cm. boyutlar›nda bir çevre kanal› (su toplama kanal›) yap›l-
mal›d›r. Büyük boy kazan dairelerinde 50x50x60 cm. ölçü-
lerinde toplama çukuru bulunmal›d›r. (Kanalizasyon kotu
kurtarm›yorsa)
Kazan dairesinin kap›lar› atefle karfl› dayan›kl› olmal› ve
içerden d›flar› do¤ru aç›lmal›d›r. Kazan dairesi kap›s›n›n
do¤rudan merdiven bofllu¤una aç›lmas› do¤ru de¤ildir. Ka-
zan dairesine küçük bir girifl odas›ndan geçilmeli ve bu oda-
n›n kap›lar› s›zd›rmaz olmal›d›r. Böylece kalorifer dairesin-
deki kokular›n ve yang›n halinde duman›n merdiven bofllu-
¤unu doldurmas› önlenmifl olur. E¤er kazan dairesinden
do¤rudan bina d›fl›na bir kap› aç›lmas› mümkün ise bu en
uygun çözümü oluflturur. Kazan dairesinden bina içine aç›-
lan kap›larda en az 10 cm. yükseklikte bir eflik bulunmas›
önerilir. (Kazan dairelerinde biri bina içine biri d›fl ortama
aç›lan en az iki ç›k›fl kap›s› yap›lmal›d›r)
Kazan dairesinin do¤al olarak ayd›nlat›lmas› mümkün ise,
ayd›nlatma aç›kl›klar›n›n, binan›n di¤er pencerelerinin alt›-
na rastlamamas›na dikkat edilmelidir. Yapay ayd›nlatma ya-
p›l›yorsa, göz kamaflt›rmayan fakat daireyi iyice ayd›nlatan
bir sistem kurulmal›d›r. Kazan dairesine ait ana flalter girifl
kap›s› dolaylar›na yerlefltirilmeli ve s›zd›rmaz tip olmal›d›r.
Kazan dairelerinde yang›n tüpü bulundurulmal›d›r.
Is›tma Merkezi Planlamas›
Is›tma merkezinin yerlefliminde, bacalara en yak›n mesafe-
ye kalorifer kazanlar› yerleflir. Yak›t depolar› için, kazanlara
en yak›n mesafede duvarlarla ayr›lm›fl bir hacim b›rak›lma-
l›d›r. Su depolar›, hidrofor ve boyler de yak›n mesafede ay-
r› bir grup gibi yerlefltirilmelidir. Boru ba¤lant›s› ve ekono-
mik yerlefltirme aç›s›ndan s›ra ile, yak›t deposu, kalorifer
kazan›, boyler, hidrofor-su deposu yer almal›d›r.
Kazanlar›n Yerleflimi:
Buhar kazanlar›, buhar jeneratörleri ve kaynar su kazanlar›
söz konusu oldu¤unda, 3. s›n›f ruhsat almak ve bina alt›na
kazan dairesi yerlefltirebilmek için kazan su hacmi Vs [m3],
Vs.(ts - 100) < 50 flart›n› sa¤lamal›d›r. Burada ts buhar›n
doyma s›cakl›¤›d›r.
Kazan daireleri yüksekli¤i en az 2,5 metre olmal›d›r. Kazan
üst noktas› ile tavan aras›ndaki mesafe çeflitli hallerde en az
afla¤›daki gibi olmal›d›r:
150 kW’›n üstünde en az 1,5 metre
350 kW’›n üstünde en az 1,8 metre
Kazan dairelerinde duman kanal› baca ba¤lant›lar› için re-
zervasyonlar b›rak›l›rken, duman kanallar›n›n kazana do¤ru
%10’dan fazla e¤imli oldu¤una dikkat edilmeli, beton kaide
yüksekli¤i de unutulmamal›d›r.
Buderus kazanlar için beton kaide detaylar› takip eden say-
falarda verilmifltir.
12.2. SO⁄UTMA MERKEZ‹ MAK‹NE DA‹RES‹
PLANLAMASI
Havaland›rma emifli yere yak›n olmal›d›r. Çünkü HFC so¤u-
tucu gazlar havadan a¤›rd›r. Amonyak kullan›m›nda emifl
yukar›dan olmal›d›r. Çünkü amonyak havadan hafiftir. Ma-
kine dairesi havaland›rmas› ayr›ca, so¤utma grubu motorla-
r›ndan yay›lan ›s›y› oda s›cakl›¤› 40°C’yi aflmayacak flekil-
de atabilecek kapasitede olmal›d›r.
Makine dairesi mümkün oldu¤unca binan›n zemin kat›nda
bir d›fl duvar yan›nda olmal›d›r. Böylece tafl›ma (özellikle
12. KAZAN DA‹RELER‹
PLANLAMASI VE
HAVALANDIRMASI
ICINDEKILERE DÖN
290
GE 115 ULT DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) V‹LLA KALOR‹FER‹ VE BOYLER S‹STEM‹
ICINDEKILERE DÖN
291
GE 124 XL DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ V‹LLA KALOR‹FER‹ VE BOYLER S‹STEM‹
ICINDEKILERE DÖN
292
GE 215 DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) KALOR‹FER KAZANLARI
ICINDEKILERE DÖN
293
GE 215 U DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) V‹LLA KALOR‹FER‹
ICINDEKILERE DÖN
294
GE 234 X DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ V‹LLA KALOR‹FER‹
ICINDEKILERE DÖN
295
GE 315 DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) KALOR‹FER KAZANLARI
ICINDEKILERE DÖN
296
GE 334 XZ DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ DO⁄AL GAZ KAZANI
ICINDEKILERE DÖN
297
GE 434 X DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ DO⁄AL GAZ KAZANI
ICINDEKILERE DÖN
298
GE 515 DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) KALOR‹FER KAZANLARI
ICINDEKILERE DÖN
299
GE 524 LDN DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ DO⁄AL GAZ KAZANI
ICINDEKILERE DÖN
300
GE 605 DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) KALOR‹FER KAZANLARI
ICINDEKILERE DÖN
301
fabrikada monte edilen su so¤utma gruplar› için önemlidir)
kolaylafl›r ve havaland›rma ve emniyet gaz boflalt›m› için
hatlar›n boyu k›sal›r.
So¤utma makinelerinin hacim içine kurulmas›nda, her yön-
den kolay eriflim imkan› verilmesi, tamir ve bak›m ifllerini
kolaylaflt›r›r. ‹malatç›lar temel ve kurulum planlar›nda en
küçük de¤erleri verirler. Örne¤in temizleme f›rçalar›n›n kul-
lan›m› ve gerekti¤inde kondenser borular›n›n bir tarafa ç›-
kart›labilmesi için yer gereklidir. Kald›rma araçlar›n›n ma-
kinelerin üzerine ç›kar›labilmesi için yeterli oda yüksekli¤i
de önemlidir. Recknagel’den al›nan fiekil 330’da yeterli oda
yüksekli¤i ve makine dairesi için gerekli en küçük alanlar
tablo halinde verilmifltir.
12.3. KAZAN DA‹RES‹ HAVALANDIRMASI
Bina alt›ndaki kazan dairelerine taze havan›n serbestçe gire-
bilmesi için kuranglez b›rak›lmal› ve çat›ya kadar ç›kan bir
havaland›rma bacas› yap›lmal›d›r. Temiz hava girifl kesiti,
baca kesitinin %50’sinden küçük olmamal›d›r. Yine bu kesit
50 kW güce kadar en az 300 cm2 olmal› bunun üzerindeki
güçlerde her kW için minimum kesite 2,5 cm2 ilave edilme-
lidir. Pis hava bacas› kesiti en az 200 cm2 olmal› ve baca ke-
sitinin %25’inden az olmamal›d›r. Ancak pis hava baca ke-
sitinin, en az kalorifer bacas› kesitinin yar›s› olmas›n› öneri-
riz. Vantilatörlerle havaland›rma yap›l›yorsa, vantilatör de-
bisi kW kazan gücü bafl›na 0,5 m3/h olmal›d›r. Do¤al hava-
land›rma yap›lamayan kazan dairelerinde kazan dairesine
hava verecek vantilatör kapasitesi; brülörlerin toplam fan
kapasitesi + aspiratör kapasitesinden %10 daha büyük olma-
l›d›r. Ayr›ca vantilatör çal›flmadan, aspiratörün çal›flmamas›-
n› sa¤layacak elektrikli kilitleme sistemi yap›lmal›d›r.
Bina d›fl›nda yap›lan kazan dairelerinde ise, kalorifer kazan-
lar›n›n üstünde havaland›rma için boflluk b›rak›lmal›d›r. Ke-
siti en az kalorifer bacalar›n›n toplam kesitinde, idealde ka-
lorifer bacalar›n›n toplam kesitinin iki kat› olmal›d›r. Kalo-
rifer kazanlar›n›n etraf›nda oluflacak ›s›n›n (daha çok kazan-
lar›n arka k›sm›ndaki duman sand›¤› ve baca civar›nda olu-
flur) d›flar›ya at›lmas› için havaland›rma menfezi kazan so-
nuna yak›n yerde b›rak›lmal›d›r.
Kazan dairelerindeki cihazlar›n d›flar›ya ç›kar›labilmesi için
en büyük cihaz boyutunda (kazan boyler, hidrofor vb.) bir
servis bofllu¤u b›rak›p, bunu havaland›rma için de kullan-
mak daha iyi çözüm olabilir. Bu durumda servis bofllu¤unun
alt›nda cihaz olmamas›na dikkat edilmelidir. Genellikle ka-
fiekil 330. SU SO⁄UTMA GRUPLARININ YER GEREKS‹N‹MLER‹
ICINDEKILERE DÖN
302
zanlar›n ön taraf› servis bofllu¤u olarak b›rak›ld›¤› için, do-
¤al ayd›nlatma feneri ve cihazlar›n d›flar›ya al›nmas›n› sa¤-
layacak boflluk da bu k›s›mda b›rak›l›r.
So¤uk bölgelerde ve sürekli çal›flmayan kazan dairelerinde
donma riskine karfl› havaland›rma pancurlar›n›n arkas›ndaki
damperlere oda termostad›ndan kumanda alan bir servomo-
tor ba¤lanmal›d›r. Kazan dairesi s›cakl›¤› +5°C’ye düfltü¤ün-
de kazanlar çal›flm›yorsa bu damper otomatik kapanmal›d›r.
Do¤al Gazl› Konut Kazan dairelerin Havaland›r›lmas›
Do¤al Havaland›rma
Kazan dairesine temiz hava girifli için yerden en fazla 50
cm. yükseklikte bir hava girifl menfezi net kesit alan›;
F= 4.5 (Q + 60) cm2 olarak bulunur.
Burada Q (kW) kazan dairesi toplam ›s› gücüdür.
Kazan dairesinden pis havaland›rma havas› ç›k›fl› için tavan-
dan en çok 40 cm. afla¤›da ikinci bir menfez bulunmal›d›r.
Üst hava ç›k›fl menfezi net kesit alan›;
F= 2.25 (Q + 60) cm2 olarak hesaplan›r.
fiekil 331 ve 332’de ise havaland›rma kanal› ve pis hava ba-
cas› kullanma halinde kazan gücüne ba¤l› kesit alanlar› ve-
rilmifltir.
Fanla Havaland›rma
Fan kullan›lmas› halinde üflemeli brülörlü kazan dairelerin-
de gerekli hava debileri,
Temiz hava vantilatörü için; P= 3,24.Q (m3/h)
Pis hava aspiratörü için; P= 2,16.Q (m3/h)
fleklinde bulunabilir. Burada Q kW kazan gücüdür.
Atmosferik brülörlü kazan dairelerinde ise
Temiz hava vantilatörü; P= 3,96.Q
Pis hava aspiratörü; P= 1,62.Q
debisindedir.
50 kW Gücün Alt›ndaki Bacal› Cihazlar
Bu cihazlar kazan dairesi d›fl›nda herhangi bir mahalle yer-
lefltirilebilirler (mutfak gibi). Bu odaya tesis odas› ad› veri-
lir. Tesis odas›nda bas›nç d›flar›ya göre 0.4 mmSS (4Pa)’dan
daha düflük olmamal›d›r. Ayr›ca havaland›rma ile odaya her
1 kW ›s› gücü için 1.6 m3/s hava temin edilmelidir. Tesis
odas› afla¤›daki flartlardan birini sa¤lamal›d›r.
a. Tesis odas›n›n d›fla aç›lan bir kap›s› veya penceresi var-
sa her 1 kW için 4 m3 oda hacmi yeterlidir.
b. Tesis odas›, d›fla aç›lan 150 cm2 kesitli bir delik varsa ye-
terlidir.
c. Tesis odas›, d›fla aç›lan en az 150 cm2 kesitli bir deli¤i
olan komflu oda ile en az 300 cm2 kesitli bir delik birle-
fliyorsa yeterlidir.
d. b ve c halinde atmosferik brülörlü cihaz kullan›l›yor ise
ayr›ca her 1 kW güç için 1 m3 oda hacmi gereklidir.
e. Tesis odas› hacmi yeterli de¤ilse komflu odalardan da ya-
rarlan›labilir. Bunun için komflu ile en az 300 cm2 kesit-
li bir delikle ba¤lant› bulunmal›d›r.
f. Bu tip cihazlar hiçbir flekilde yatak odas› ve banyoya
yerlefltirilemez.
fiekil 331. DAR KES‹TL‹ VE DÜZ HAVALANDIRMA KANALLARININ ÖLÇÜLER‹
ICINDEKILERE DÖN
303
Kapal› Yanma Odal› Cihazlar
Bu cihazlar yakma havas›n› d›flardan (veya hava yanm›fl gaz
baca sisteminden) al›p yanma ürünlerini yine buraya verdik-
lerinden tesis edildikleri odadan ba¤›ms›zd›rlar. Dolay›s›yla
oda ile ilgili bir s›n›rland›rma yoktur. Sadece bu cihazlar›n
gücü ile ilgili bir s›n›rland›rma vard›r. Bu cihazlar flofben
halinde en fazla 25 kW, soba halinde en fazla 11 kW gücün-
de olabilir. Hava yanm›fl gaz baca sistemi boyutlar› ilgili bö-
lümde verilmifltir. Bu tip cihazlar d›fl atmosfere duvar› olan
banyo, WC, mutfak, yatak odas› gibi bölümlere yerlefltirile-
bilir. Bunlar› mutlaka atmosfere aç›k hava sirkülasyonu olan
yerlere ba¤lanmal›d›r. Denge bacal› cihazlar›n at›k gazlar›
kapal› balkona verilemez. Gaz cihazlar›n›n ›s›nan d›fl yüzey-
leri ile yanabilen veya kolayca tutuflabilen yap› elemanlar›
ve kullan›lan eflyalar aras›ndaki aç›kl›k en az 50 cm. olmal›-
d›r. Aç›k alanlarda denge bacal› cihazlar›n baca ç›k›fl boru-
lar›n›n minimum yüksekli¤i borunun alt kenar›ndan ölçül-
mek üzere en az 0.3 metre olmal›d›r. ‹nsanlar›n geçti¤i yer-
lerde, örne¤in kald›r›mlarda, bu yükseklik baca ç›k›fl boru-
sunun ucunda özel muhafazan›n bulunmamas› durumunda
en az 2 metre olmal›d›r. Araçlar›n bulundu¤u veya geçti¤i
yerlerde ek olarak özel önlemler al›nmal›d›r.
D›flar›ya taflan çat› veya ahflap kaplaman›n, üstten bacaya
uzakl›¤› en az 1.5 metre olmal›d›r. Baca ç›k›fllar› paslanmaz
veya galvanize çelik tel örgü kafeslerle korunmal›d›r. Rüzgar-
la direk karfl› karfl›ya gelen baca ç›k›fllar›ndan kaç›n›lmal›d›r.
12.4. LPG KAZAN DA‹RELER‹
LPG kullan›lan kazan dairelerinde gerekli gaz bas›nc› brülör
taraf›ndan belirlenir. Brülör imalatç› firmalar›n›n önerilerine
göre gerekli gaz bas›nc› 21 ile 300 mbar aras›nda de¤iflebil-
mektedir. Bina giriflindeki 2. Kademe bas›nç regülatöründe
bas›nç bu istenilen de¤ere düflürülür.
LPG kullan›lan kazan dairelerini toprak seviyesinin alt›nda
ve üstünde olmak üzere ikiye ay›rmak mümkündür. Her iki
tip kazan dairesinde al›nacak önlemler birbirinden farkl›l›k
göstermektedir.
Toprak Seviyesinin Alt›ndaki Hacimlerde Oluflturulan
Kazan Daireleri
Yeralt›ndaki hacimler (kazan daireleri), tan›m olarak fiekil
333’de gösterilmifltir. Buna göre en az üç taraf› 1 metre’den
fazla zeminden afla¤›da (toprak alt›nda) olan kazan daireleri
bu gruba girmektedir. D›fl ortama kap› veya pencere gibi hiç
ba¤lant›s› olmayan hacimler, meyilli arazide taban›n›n bir
kenar› zeminden 1 metre’den daha az toprak alt›nda olsa bi-
le yine toprak alt› kazan dairesi say›l›r.
S›v›laflt›r›lm›fl gaz tesisinin emniyet sebeplerinden dolay›
yeralt›na yerlefltirilmesi istenmemesine ra¤men, baz› du-
rumlarda yeralt›ndaki hacimlere yerleflmek zorunlulu¤u var-
d›r. Bu durumda fiekil 334’de gösterilen önlemler al›nmal›-
d›r. Bu önlemler flöyle s›ralanabilir:
Kazan dairesinde zeminden daha düflük kotta bölgelerin bu-
lunmamas›na, pis su çukuru, bodrum süzgeci, kanal gibi
fiekil 332. P‹S HAVA BACASI BOYUTLANDIRMASI
ICINDEKILERE DÖN
304
fiekil 333. YER ALTI KAZAN DA‹RES‹ TANIMI
fiekil 334. KOT ALTI KAZAN DA‹RES‹
ICINDEKILERE DÖN
305
yerler varsa buralar›n su ile dolu bulundurulmas›na dikkat
edilmelidir. Su doldurulmas› mümkün olmayan yerler ise
havaland›r›lmal›d›r.
Bina giriflinde devre üzerine normalde kapal› (ayn› zamanda
manuel kumandal›) tipte bir selonoid valf bulunmal›d›r. Bu
valf tavana yerlefltirilen bir yang›n ihbar dedektöründen ku-
manda almal›d›r. Ayn› zamanda bu valf brülörden kumanda
alacakt›r. Brülör çal›flt›¤› sürece gaz beslemesini sa¤layacak,
durunca gaz› kesecektir.
Ayn› flekilde döfleme seviyesine yerlefltirilecek bir alarm ci-
haz› (gaz dedektörü), gaz s›z›nt›s› oldu¤unda bina d›fl›ndaki
bu valfi kapatarak gaz beslemesini kesecektir.
E¤er brülörün kendi selenoid vanalar›nda afl›r› s›cakl›k ko-
rumas› varsa (100°C’yi afl›nca otomatik vanay› kapatan),
yang›n ihbar sistemini bina d›fl›ndaki selenoid vanaya ba¤la-
maya gerek yoktur.
LPG tesisat›n›n s›zd›rabilece¤i gaz hacmi, oda hacminin
%0.2’sini aflmamal›d›r. Aksi takdirde patlay›c› gaz kar›fl›m›
oluflma riski bafllar. (Patlama aral›¤› %2-11)
Oda do¤al havaland›rma ile çok iyi havaland›r›lmal›d›r. Ha-
valand›rma menfez kesiti net 300 cm2’den az olmamal›d›r.
Kesit alan› hesab› afla¤›da verilmifltir. Do¤al havaland›rma
yap›lamayan yerlerde mekanik havaland›rma yap›lacakt›r.
Mekanik havaland›rma yap›l›yorsa, saatte en az 4-5 kez ha-
va de¤iflimi sa¤lanmal› ve havaland›rma devreden ç›kt›¤›n-
da gaz› kesen bir selonoid vana bulunmal›d›r. Hava debisi
ile ilgili bir baflka kriter ise, kurulu ›s›l gücün her bir kW de-
¤eri için min. 0,5 m3/h kirli havan›n d›flar› at›lmas›d›r. Taze
hava vantilatörü debisi ise her kW kurulu güç için min. 1,6
m3/h olmal›d›r.
LPG havadan a¤›r oldu¤undan, herhangi bir kaçak duru-
munda zeminde toplanacakt›r. Bu yüzden zemin seviyesin-
den yap›lacak egzostlarda, patlama tehlikesini engellemek
için Ex proof (patlama korumal›) fanlar kullan›lmal›d›r. Ex
proof fanlar LPG kullan›lan kazan daireleri d›fl›nda patla-
ma tehlikesi olabilecek akü odalar›nda, garajlarda vs. kul-
lan›labilir.
Mekanik havaland›rmada taze hava fan› hem yakma havas›-
n› hem de havaland›rma havas›n› temin etmelidir.
Buna karfl›l›k egzost fan› sadece havaland›rma havas› kadar
havay› d›flar› atmal›d›r. Kazan dairesinde mekanik havalan-
d›rma ile negatif bas›nç yarat›lmal›d›r. Ancak bu bas›nç afl›-
r› olursa brülör çal›flmas›n› bozar. Bu nedenle negatif bas›nç
4 Pa ile s›n›rl› olmal›d›r. Bina d›fl›nda kazan dairesinin elekt-
ri¤ini kesen bir ana flalter bulunmal›d›r. Kazan dairesi ayd›n-
latma lambalar› ise kapal› sistem olmal›d›r.
Brülöre giden gaz hatt›nda herhangi bir nedenle anormal ba-
s›nç yükselmesi olursa, bunu d›flar› tahliye eden bir emniyet
firar ventili bulunmal›d›r.
Gaz borusu kazan dairesine kapal› bir mahalden geçerek ge-
liyorsa, borunun bu k›sm› daha büyük çapl› çelik bir boru ile
korumaya al›nmal›d›r ve bu koruyucu borunun her iki ucu
s›zd›rmaz biçimde kapat›lmal›d›r.
Bu tip kazan dairelerinde do¤al gazda kullan›lan çelik bo-
rular kullan›lmal›, boru birlefltirmeleri kaynakla gerçeklefl-
tirilmelidir.
Toprak Seviyesinin Üstündeki Kazan Daireleri
Bu tip kazan dairelerinde selonoid vanaya ihtiyaç yoktur.
Bina d›fl›ndaki elle kesme vanas› yeterlidir.
Do¤al havaland›rma ile sa¤lanacak taze hava girifli için d›fl-
duvar üzerindeki gerekli menfez net serbest kesit alan›,
A= 2,5 (∑Q + 70) cm2
ifadesi ile bulunabilir.
Burada,
∑Q kazan dairesinde kurulu toplam ›s›l kapasiteyi (kW) ifa-
de etmektedir.
Net serbest alan› A olan menfezin alan›,
F= 1,5 A olarak al›nabilir.
Bulunan bu de¤er 300 cm2 de¤erinden daha küçük ise, mi-
nimum de¤er olan 300 cm2 de¤eri al›nmal›d›r.
E¤er hava bir kanalla kazan dairesine ulafl›yorsa bu kanal›n
kesit alan› da F kadar olmal›d›r.
Kirli hava ç›k›fl› için tavana yak›n bir egzost menfezi veya
kirli hava bacas› oluflturulmal›d›r.
Kirli hava bacas› ile temiz hava girifli aras›nda k›sa devre ol-
mayacak flekilde önlem al›nmal›d›r.
Kirli hava bacas› kesit alan› fiekil 331’deki diyagramdan
okunabilir.
ICINDEKILERE DÖN

More Related Content

What's hot (14)

Hsk systemair fancoil3
Hsk systemair fancoil3Hsk systemair fancoil3
Hsk systemair fancoil3
 
Climate master
Climate masterClimate master
Climate master
 
Mekanik tesisat-bolum-13
Mekanik tesisat-bolum-13Mekanik tesisat-bolum-13
Mekanik tesisat-bolum-13
 
26 kombi̇
26  kombi̇26  kombi̇
26 kombi̇
 
Lennox 2015
Lennox 2015Lennox 2015
Lennox 2015
 
Enerjiverimlisanayi.com content-pdf-enversanayi kitaptr.pdf
Enerjiverimlisanayi.com content-pdf-enversanayi kitaptr.pdfEnerjiverimlisanayi.com content-pdf-enversanayi kitaptr.pdf
Enerjiverimlisanayi.com content-pdf-enversanayi kitaptr.pdf
 
Soğutma KESKİNSO
Soğutma KESKİNSOSoğutma KESKİNSO
Soğutma KESKİNSO
 
Mekanik tesisat-bolum-22
Mekanik tesisat-bolum-22Mekanik tesisat-bolum-22
Mekanik tesisat-bolum-22
 
Roof top48az secimveri
Roof top48az secimveri Roof top48az secimveri
Roof top48az secimveri
 
Havalandirma tesisat-bolum-14
Havalandirma tesisat-bolum-14Havalandirma tesisat-bolum-14
Havalandirma tesisat-bolum-14
 
Mekanik tesisat-bolum-4
Mekanik tesisat-bolum-4Mekanik tesisat-bolum-4
Mekanik tesisat-bolum-4
 
24 şohbenler
24  şohbenler24  şohbenler
24 şohbenler
 
Mekanik tesisat-bolum-1
Mekanik tesisat-bolum-1Mekanik tesisat-bolum-1
Mekanik tesisat-bolum-1
 
Havalandirma tesisat-bolum-20
Havalandirma tesisat-bolum-20Havalandirma tesisat-bolum-20
Havalandirma tesisat-bolum-20
 

Similar to Mekanik tesisat-bolum-12

26 kombi̇
26  kombi̇26  kombi̇
26 kombi̇
gtetwyuz
 
Kağıthane Vaillant Kombi Servisi 0212 472 72 23---0541 872 72 23
Kağıthane Vaillant Kombi Servisi 0212 472 72 23---0541 872 72 23Kağıthane Vaillant Kombi Servisi 0212 472 72 23---0541 872 72 23
Kağıthane Vaillant Kombi Servisi 0212 472 72 23---0541 872 72 23
herdefa
 
Ümraniye Leopard Kombi Servisi 0212 472 72 23--0541 872 72 23
Ümraniye Leopard Kombi Servisi 0212 472 72 23--0541 872 72 23Ümraniye Leopard Kombi Servisi 0212 472 72 23--0541 872 72 23
Ümraniye Leopard Kombi Servisi 0212 472 72 23--0541 872 72 23
nrguss
 
Mekanik tesisat-bolum-2
Mekanik tesisat-bolum-2Mekanik tesisat-bolum-2
Mekanik tesisat-bolum-2
CMSMERSIN
 
Mekanik tesisat-bolum-19
Mekanik tesisat-bolum-19Mekanik tesisat-bolum-19
Mekanik tesisat-bolum-19
CMSMERSIN
 

Similar to Mekanik tesisat-bolum-12 (20)

Albayrak yedek parça renault servisi istanbul
Albayrak yedek parça renault servisi istanbulAlbayrak yedek parça renault servisi istanbul
Albayrak yedek parça renault servisi istanbul
 
Isitma bolum-5
Isitma bolum-5Isitma bolum-5
Isitma bolum-5
 
Mysilo Aeration Systems and Fans
Mysilo Aeration Systems and FansMysilo Aeration Systems and Fans
Mysilo Aeration Systems and Fans
 
Havalandirma tesisat-bolum-17
Havalandirma tesisat-bolum-17Havalandirma tesisat-bolum-17
Havalandirma tesisat-bolum-17
 
Havalandırma sistemleri www.havalandirmaplus.com 0212 857 81 82
Havalandırma sistemleri www.havalandirmaplus.com 0212 857 81 82Havalandırma sistemleri www.havalandirmaplus.com 0212 857 81 82
Havalandırma sistemleri www.havalandirmaplus.com 0212 857 81 82
 
Havalandırma sistemleri www.havalandirmaplus.com 0212 857 81 82
Havalandırma sistemleri www.havalandirmaplus.com 0212 857 81 82Havalandırma sistemleri www.havalandirmaplus.com 0212 857 81 82
Havalandırma sistemleri www.havalandirmaplus.com 0212 857 81 82
 
Açık devre soğutma kulesi cooling towers open type
Açık devre soğutma kulesi cooling towers open typeAçık devre soğutma kulesi cooling towers open type
Açık devre soğutma kulesi cooling towers open type
 
26 kombi̇
26  kombi̇26  kombi̇
26 kombi̇
 
Isitma bolum-10
Isitma bolum-10Isitma bolum-10
Isitma bolum-10
 
Kağıthane Vaillant Kombi Servisi 0212 472 72 23---0541 872 72 23
Kağıthane Vaillant Kombi Servisi 0212 472 72 23---0541 872 72 23Kağıthane Vaillant Kombi Servisi 0212 472 72 23---0541 872 72 23
Kağıthane Vaillant Kombi Servisi 0212 472 72 23---0541 872 72 23
 
Ümraniye Leopard Kombi Servisi 0212 472 72 23--0541 872 72 23
Ümraniye Leopard Kombi Servisi 0212 472 72 23--0541 872 72 23Ümraniye Leopard Kombi Servisi 0212 472 72 23--0541 872 72 23
Ümraniye Leopard Kombi Servisi 0212 472 72 23--0541 872 72 23
 
Bağcılar arçelik klima servisi---0212 472 72 23--0543 330 38 26
Bağcılar arçelik klima servisi---0212 472 72 23--0543 330 38 26Bağcılar arçelik klima servisi---0212 472 72 23--0543 330 38 26
Bağcılar arçelik klima servisi---0212 472 72 23--0543 330 38 26
 
Isitma bolum-6
Isitma bolum-6Isitma bolum-6
Isitma bolum-6
 
Daxom yogusmali sofben kullanma klavuzu 33 litre
Daxom yogusmali sofben kullanma klavuzu 33 litreDaxom yogusmali sofben kullanma klavuzu 33 litre
Daxom yogusmali sofben kullanma klavuzu 33 litre
 
Condensing gas water heater manuel
Condensing gas water heater manuelCondensing gas water heater manuel
Condensing gas water heater manuel
 
Condensing gas water heater user manuel
Condensing gas water heater user manuelCondensing gas water heater user manuel
Condensing gas water heater user manuel
 
Mekanik tesisat-bolum-2
Mekanik tesisat-bolum-2Mekanik tesisat-bolum-2
Mekanik tesisat-bolum-2
 
Mekanik tesisat-bolum-19
Mekanik tesisat-bolum-19Mekanik tesisat-bolum-19
Mekanik tesisat-bolum-19
 
Soğutma Kompresör Servisi - Revizyon - Vidalı Kompresör Servisi
Soğutma Kompresör Servisi - Revizyon - Vidalı Kompresör ServisiSoğutma Kompresör Servisi - Revizyon - Vidalı Kompresör Servisi
Soğutma Kompresör Servisi - Revizyon - Vidalı Kompresör Servisi
 
Buhar ve buhar tesisatı - https://www.enerji.life
Buhar ve buhar tesisatı - https://www.enerji.lifeBuhar ve buhar tesisatı - https://www.enerji.life
Buhar ve buhar tesisatı - https://www.enerji.life
 

More from CMSMERSIN

13 15 yas_kurallari
13 15 yas_kurallari13 15 yas_kurallari
13 15 yas_kurallari
CMSMERSIN
 
Havalandirma tesisat-bolum-24
Havalandirma tesisat-bolum-24Havalandirma tesisat-bolum-24
Havalandirma tesisat-bolum-24
CMSMERSIN
 

More from CMSMERSIN (20)

Gp enerji̇ şofben paket
Gp enerji̇ şofben paketGp enerji̇ şofben paket
Gp enerji̇ şofben paket
 
Gp enerji̇ soba paket
Gp enerji̇ soba  paketGp enerji̇ soba  paket
Gp enerji̇ soba paket
 
Gp enerji̇ montaj paket
Gp enerji̇ montaj paketGp enerji̇ montaj paket
Gp enerji̇ montaj paket
 
Gp enerji̇ full paket 2
Gp enerji̇ full paket 2Gp enerji̇ full paket 2
Gp enerji̇ full paket 2
 
Futsal oyun kuralları_2008_2009
Futsal oyun kuralları_2008_2009Futsal oyun kuralları_2008_2009
Futsal oyun kuralları_2008_2009
 
Hgtey hali-saha-oyun-kurallar-280509
Hgtey hali-saha-oyun-kurallar-280509Hgtey hali-saha-oyun-kurallar-280509
Hgtey hali-saha-oyun-kurallar-280509
 
Futbol oyun-kurallari-2010
Futbol oyun-kurallari-2010Futbol oyun-kurallari-2010
Futbol oyun-kurallari-2010
 
13 15 yas_kurallari
13 15 yas_kurallari13 15 yas_kurallari
13 15 yas_kurallari
 
6 12 yas_kurallari
6 12 yas_kurallari6 12 yas_kurallari
6 12 yas_kurallari
 
Plaj futbolu-oyun-kurallari-son1
Plaj futbolu-oyun-kurallari-son1Plaj futbolu-oyun-kurallari-son1
Plaj futbolu-oyun-kurallari-son1
 
Visio aksagaz - yapilacaklar-gp-enerji
Visio aksagaz - yapilacaklar-gp-enerjiVisio aksagaz - yapilacaklar-gp-enerji
Visio aksagaz - yapilacaklar-gp-enerji
 
Mersin dogalgaz marketi kampanyalar v4 montaj paketi
Mersin dogalgaz marketi kampanyalar v4 montaj paketiMersin dogalgaz marketi kampanyalar v4 montaj paketi
Mersin dogalgaz marketi kampanyalar v4 montaj paketi
 
Mekanik tesisat-bolum-24
Mekanik tesisat-bolum-24Mekanik tesisat-bolum-24
Mekanik tesisat-bolum-24
 
Mekanik tesisat-bolum-17
Mekanik tesisat-bolum-17Mekanik tesisat-bolum-17
Mekanik tesisat-bolum-17
 
Havalandirma tesisat-bolum-23
Havalandirma tesisat-bolum-23Havalandirma tesisat-bolum-23
Havalandirma tesisat-bolum-23
 
Havalandirma tesisat-bolum-22
Havalandirma tesisat-bolum-22Havalandirma tesisat-bolum-22
Havalandirma tesisat-bolum-22
 
Havalandirma tesisat-bolum-21
Havalandirma tesisat-bolum-21Havalandirma tesisat-bolum-21
Havalandirma tesisat-bolum-21
 
Havalandirma tesisat-bolum-19
Havalandirma tesisat-bolum-19Havalandirma tesisat-bolum-19
Havalandirma tesisat-bolum-19
 
Havalandirma tesisat-bolum-18
Havalandirma tesisat-bolum-18Havalandirma tesisat-bolum-18
Havalandirma tesisat-bolum-18
 
Havalandirma tesisat-bolum-24
Havalandirma tesisat-bolum-24Havalandirma tesisat-bolum-24
Havalandirma tesisat-bolum-24
 

Mekanik tesisat-bolum-12

  • 1. M‹MARIN TES‹SAT EL K‹TABI BÖLÜM 12 - KAZAN DA‹RELER‹ PLANLAMASI VE HAVALANDIRMASI 12.1. KAZAN DA‹RELER‹N‹N YAPIMI VE ISITMA MERKEZ‹ PLANLAMASI 12.2. SO⁄UTMA MERKEZ‹ MAK‹NE DA‹RES‹ PLANLAMASI 12.3. KAZAN DA‹RES‹ HAVALANDIRMASI 12.4. LPG KAZAN DA‹RELER‹
  • 2. 289 Bir kazan dairesinde afla¤›daki elemanlar için yer ayr›lma- l›d›r. a. Kurulacak kazanlar b. Yak›t deposu c. Kalorifer bacas› ve duman kanallar› d. Tesisat elemanlar›. (Pompalar, boyler, eflanjör, su depo- su, su temizleme cihaz›, hidrofor, kollektörler, fanlar vs.) e. Kazan bak›c› odas› Mimar› proje aflamas›nda bu elemanlar› alacak büyüklükte bir kazan dairesi yeri ayr›lmal›d›r. Kazan cinslerinin ve tesi- sat düzenlemesinin çeflitlili¤i nedenleriyle önceden genel olarak bütün tesisler için geçerli olacak kazan dairesi boyut- lar› vermek mümkün de¤ildir. Kazan dairesinin yeri al›flkanl›kla binalar›n bodrum kat› ola- rak seçilir. Ancak s›v› ve gaz yak›tl› ›s›tma sistemlerinde ka- zan dairesi çat›da da oluflturulabilir. Bodrum kat› içinde de genellikle binan›n ortalar›nda bir bölüme kazan dairesininin yerlefltirilmesi ö¤ütlenir. Böylece hem baca uygun bir nok- taya infla edilebilir, hem de yatay tesisat boru boylar› nispe- ten k›sa olur. Kazan dairesinin yeri seçiminde bacaya yak›n- l›k ve tesisat›n a¤›rl›k merkezinde olma kriterlerinin yan›n- da bir baflka önemli kriter de yak›t girifli ve külün d›flar› at›l- mas› ifllemlerinin kolay ve basit olmas›d›r. Bu arada hava- land›rma, güvenlik ve ayd›nlatma da dikkate al›nmas› gere- ken önemli konulard›r. Bütün bu kriterlerin bir arada sa¤la- nabilmesi özellikle büyük tesislerin bodrum kat›nda meyda- na getirilecek kazan dairelerinde güçtür. Bu gibi durumlarda bina d›fl›nda ayr› bir kazan dairesi yapmak iyi bir çözümdür. Bu çözüm özellikle grup halinde binalar›n merkezi ›s›tma- s›nda geçerlidir. Yaklafl›k 1,5 MW de¤erinden daha büyük kapasitedeki tesislerde lavabolu, dufllu, tuvaletli (ayr›ca mümkünse soyunma odal›) ve tamirat odal› özel kazan da- ireleri planlanmal›d›r. 12.1. KAZAN DA‹RELER‹N‹N YAPIMI VE ISITMA MERKEZ‹ PLANLAMASI Kazanlar döfleme rutubetinden ve çevre y›kama sular›ndan korunmak üzere bitmifl döflemeden 10-15 cm. yükseklikte bir kaide üzerine oturmal›d›r. Beton kaide yüksekli¤i ayr›ca brülör kazana monte edildi¤inde, brülörün alt› yerden en az 30 cm. yukar›da olacak flekilde yap›lmal›d›r ki brülör fan› yerden toz emmesin. Kazan dairesinde çevre sular›n› toplayan büyük boy bir dö- fleme süzgeci bulunmal›d›r. Ayr›ca kazan dairelerinde 15x15 cm. boyutlar›nda bir çevre kanal› (su toplama kanal›) yap›l- mal›d›r. Büyük boy kazan dairelerinde 50x50x60 cm. ölçü- lerinde toplama çukuru bulunmal›d›r. (Kanalizasyon kotu kurtarm›yorsa) Kazan dairesinin kap›lar› atefle karfl› dayan›kl› olmal› ve içerden d›flar› do¤ru aç›lmal›d›r. Kazan dairesi kap›s›n›n do¤rudan merdiven bofllu¤una aç›lmas› do¤ru de¤ildir. Ka- zan dairesine küçük bir girifl odas›ndan geçilmeli ve bu oda- n›n kap›lar› s›zd›rmaz olmal›d›r. Böylece kalorifer dairesin- deki kokular›n ve yang›n halinde duman›n merdiven bofllu- ¤unu doldurmas› önlenmifl olur. E¤er kazan dairesinden do¤rudan bina d›fl›na bir kap› aç›lmas› mümkün ise bu en uygun çözümü oluflturur. Kazan dairesinden bina içine aç›- lan kap›larda en az 10 cm. yükseklikte bir eflik bulunmas› önerilir. (Kazan dairelerinde biri bina içine biri d›fl ortama aç›lan en az iki ç›k›fl kap›s› yap›lmal›d›r) Kazan dairesinin do¤al olarak ayd›nlat›lmas› mümkün ise, ayd›nlatma aç›kl›klar›n›n, binan›n di¤er pencerelerinin alt›- na rastlamamas›na dikkat edilmelidir. Yapay ayd›nlatma ya- p›l›yorsa, göz kamaflt›rmayan fakat daireyi iyice ayd›nlatan bir sistem kurulmal›d›r. Kazan dairesine ait ana flalter girifl kap›s› dolaylar›na yerlefltirilmeli ve s›zd›rmaz tip olmal›d›r. Kazan dairelerinde yang›n tüpü bulundurulmal›d›r. Is›tma Merkezi Planlamas› Is›tma merkezinin yerlefliminde, bacalara en yak›n mesafe- ye kalorifer kazanlar› yerleflir. Yak›t depolar› için, kazanlara en yak›n mesafede duvarlarla ayr›lm›fl bir hacim b›rak›lma- l›d›r. Su depolar›, hidrofor ve boyler de yak›n mesafede ay- r› bir grup gibi yerlefltirilmelidir. Boru ba¤lant›s› ve ekono- mik yerlefltirme aç›s›ndan s›ra ile, yak›t deposu, kalorifer kazan›, boyler, hidrofor-su deposu yer almal›d›r. Kazanlar›n Yerleflimi: Buhar kazanlar›, buhar jeneratörleri ve kaynar su kazanlar› söz konusu oldu¤unda, 3. s›n›f ruhsat almak ve bina alt›na kazan dairesi yerlefltirebilmek için kazan su hacmi Vs [m3], Vs.(ts - 100) < 50 flart›n› sa¤lamal›d›r. Burada ts buhar›n doyma s›cakl›¤›d›r. Kazan daireleri yüksekli¤i en az 2,5 metre olmal›d›r. Kazan üst noktas› ile tavan aras›ndaki mesafe çeflitli hallerde en az afla¤›daki gibi olmal›d›r: 150 kW’›n üstünde en az 1,5 metre 350 kW’›n üstünde en az 1,8 metre Kazan dairelerinde duman kanal› baca ba¤lant›lar› için re- zervasyonlar b›rak›l›rken, duman kanallar›n›n kazana do¤ru %10’dan fazla e¤imli oldu¤una dikkat edilmeli, beton kaide yüksekli¤i de unutulmamal›d›r. Buderus kazanlar için beton kaide detaylar› takip eden say- falarda verilmifltir. 12.2. SO⁄UTMA MERKEZ‹ MAK‹NE DA‹RES‹ PLANLAMASI Havaland›rma emifli yere yak›n olmal›d›r. Çünkü HFC so¤u- tucu gazlar havadan a¤›rd›r. Amonyak kullan›m›nda emifl yukar›dan olmal›d›r. Çünkü amonyak havadan hafiftir. Ma- kine dairesi havaland›rmas› ayr›ca, so¤utma grubu motorla- r›ndan yay›lan ›s›y› oda s›cakl›¤› 40°C’yi aflmayacak flekil- de atabilecek kapasitede olmal›d›r. Makine dairesi mümkün oldu¤unca binan›n zemin kat›nda bir d›fl duvar yan›nda olmal›d›r. Böylece tafl›ma (özellikle 12. KAZAN DA‹RELER‹ PLANLAMASI VE HAVALANDIRMASI ICINDEKILERE DÖN
  • 3. 290 GE 115 ULT DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) V‹LLA KALOR‹FER‹ VE BOYLER S‹STEM‹ ICINDEKILERE DÖN
  • 4. 291 GE 124 XL DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ V‹LLA KALOR‹FER‹ VE BOYLER S‹STEM‹ ICINDEKILERE DÖN
  • 5. 292 GE 215 DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) KALOR‹FER KAZANLARI ICINDEKILERE DÖN
  • 6. 293 GE 215 U DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) V‹LLA KALOR‹FER‹ ICINDEKILERE DÖN
  • 7. 294 GE 234 X DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ V‹LLA KALOR‹FER‹ ICINDEKILERE DÖN
  • 8. 295 GE 315 DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) KALOR‹FER KAZANLARI ICINDEKILERE DÖN
  • 9. 296 GE 334 XZ DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ DO⁄AL GAZ KAZANI ICINDEKILERE DÖN
  • 10. 297 GE 434 X DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ DO⁄AL GAZ KAZANI ICINDEKILERE DÖN
  • 11. 298 GE 515 DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) KALOR‹FER KAZANLARI ICINDEKILERE DÖN
  • 12. 299 GE 524 LDN DÖKME D‹L‹ML‹ ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ DO⁄AL GAZ KAZANI ICINDEKILERE DÖN
  • 13. 300 GE 605 DÖKME D‹L‹ML‹ (DO⁄AL GAZ VE SIVI YAKIT) KALOR‹FER KAZANLARI ICINDEKILERE DÖN
  • 14. 301 fabrikada monte edilen su so¤utma gruplar› için önemlidir) kolaylafl›r ve havaland›rma ve emniyet gaz boflalt›m› için hatlar›n boyu k›sal›r. So¤utma makinelerinin hacim içine kurulmas›nda, her yön- den kolay eriflim imkan› verilmesi, tamir ve bak›m ifllerini kolaylaflt›r›r. ‹malatç›lar temel ve kurulum planlar›nda en küçük de¤erleri verirler. Örne¤in temizleme f›rçalar›n›n kul- lan›m› ve gerekti¤inde kondenser borular›n›n bir tarafa ç›- kart›labilmesi için yer gereklidir. Kald›rma araçlar›n›n ma- kinelerin üzerine ç›kar›labilmesi için yeterli oda yüksekli¤i de önemlidir. Recknagel’den al›nan fiekil 330’da yeterli oda yüksekli¤i ve makine dairesi için gerekli en küçük alanlar tablo halinde verilmifltir. 12.3. KAZAN DA‹RES‹ HAVALANDIRMASI Bina alt›ndaki kazan dairelerine taze havan›n serbestçe gire- bilmesi için kuranglez b›rak›lmal› ve çat›ya kadar ç›kan bir havaland›rma bacas› yap›lmal›d›r. Temiz hava girifl kesiti, baca kesitinin %50’sinden küçük olmamal›d›r. Yine bu kesit 50 kW güce kadar en az 300 cm2 olmal› bunun üzerindeki güçlerde her kW için minimum kesite 2,5 cm2 ilave edilme- lidir. Pis hava bacas› kesiti en az 200 cm2 olmal› ve baca ke- sitinin %25’inden az olmamal›d›r. Ancak pis hava baca ke- sitinin, en az kalorifer bacas› kesitinin yar›s› olmas›n› öneri- riz. Vantilatörlerle havaland›rma yap›l›yorsa, vantilatör de- bisi kW kazan gücü bafl›na 0,5 m3/h olmal›d›r. Do¤al hava- land›rma yap›lamayan kazan dairelerinde kazan dairesine hava verecek vantilatör kapasitesi; brülörlerin toplam fan kapasitesi + aspiratör kapasitesinden %10 daha büyük olma- l›d›r. Ayr›ca vantilatör çal›flmadan, aspiratörün çal›flmamas›- n› sa¤layacak elektrikli kilitleme sistemi yap›lmal›d›r. Bina d›fl›nda yap›lan kazan dairelerinde ise, kalorifer kazan- lar›n›n üstünde havaland›rma için boflluk b›rak›lmal›d›r. Ke- siti en az kalorifer bacalar›n›n toplam kesitinde, idealde ka- lorifer bacalar›n›n toplam kesitinin iki kat› olmal›d›r. Kalo- rifer kazanlar›n›n etraf›nda oluflacak ›s›n›n (daha çok kazan- lar›n arka k›sm›ndaki duman sand›¤› ve baca civar›nda olu- flur) d›flar›ya at›lmas› için havaland›rma menfezi kazan so- nuna yak›n yerde b›rak›lmal›d›r. Kazan dairelerindeki cihazlar›n d›flar›ya ç›kar›labilmesi için en büyük cihaz boyutunda (kazan boyler, hidrofor vb.) bir servis bofllu¤u b›rak›p, bunu havaland›rma için de kullan- mak daha iyi çözüm olabilir. Bu durumda servis bofllu¤unun alt›nda cihaz olmamas›na dikkat edilmelidir. Genellikle ka- fiekil 330. SU SO⁄UTMA GRUPLARININ YER GEREKS‹N‹MLER‹ ICINDEKILERE DÖN
  • 15. 302 zanlar›n ön taraf› servis bofllu¤u olarak b›rak›ld›¤› için, do- ¤al ayd›nlatma feneri ve cihazlar›n d›flar›ya al›nmas›n› sa¤- layacak boflluk da bu k›s›mda b›rak›l›r. So¤uk bölgelerde ve sürekli çal›flmayan kazan dairelerinde donma riskine karfl› havaland›rma pancurlar›n›n arkas›ndaki damperlere oda termostad›ndan kumanda alan bir servomo- tor ba¤lanmal›d›r. Kazan dairesi s›cakl›¤› +5°C’ye düfltü¤ün- de kazanlar çal›flm›yorsa bu damper otomatik kapanmal›d›r. Do¤al Gazl› Konut Kazan dairelerin Havaland›r›lmas› Do¤al Havaland›rma Kazan dairesine temiz hava girifli için yerden en fazla 50 cm. yükseklikte bir hava girifl menfezi net kesit alan›; F= 4.5 (Q + 60) cm2 olarak bulunur. Burada Q (kW) kazan dairesi toplam ›s› gücüdür. Kazan dairesinden pis havaland›rma havas› ç›k›fl› için tavan- dan en çok 40 cm. afla¤›da ikinci bir menfez bulunmal›d›r. Üst hava ç›k›fl menfezi net kesit alan›; F= 2.25 (Q + 60) cm2 olarak hesaplan›r. fiekil 331 ve 332’de ise havaland›rma kanal› ve pis hava ba- cas› kullanma halinde kazan gücüne ba¤l› kesit alanlar› ve- rilmifltir. Fanla Havaland›rma Fan kullan›lmas› halinde üflemeli brülörlü kazan dairelerin- de gerekli hava debileri, Temiz hava vantilatörü için; P= 3,24.Q (m3/h) Pis hava aspiratörü için; P= 2,16.Q (m3/h) fleklinde bulunabilir. Burada Q kW kazan gücüdür. Atmosferik brülörlü kazan dairelerinde ise Temiz hava vantilatörü; P= 3,96.Q Pis hava aspiratörü; P= 1,62.Q debisindedir. 50 kW Gücün Alt›ndaki Bacal› Cihazlar Bu cihazlar kazan dairesi d›fl›nda herhangi bir mahalle yer- lefltirilebilirler (mutfak gibi). Bu odaya tesis odas› ad› veri- lir. Tesis odas›nda bas›nç d›flar›ya göre 0.4 mmSS (4Pa)’dan daha düflük olmamal›d›r. Ayr›ca havaland›rma ile odaya her 1 kW ›s› gücü için 1.6 m3/s hava temin edilmelidir. Tesis odas› afla¤›daki flartlardan birini sa¤lamal›d›r. a. Tesis odas›n›n d›fla aç›lan bir kap›s› veya penceresi var- sa her 1 kW için 4 m3 oda hacmi yeterlidir. b. Tesis odas›, d›fla aç›lan 150 cm2 kesitli bir delik varsa ye- terlidir. c. Tesis odas›, d›fla aç›lan en az 150 cm2 kesitli bir deli¤i olan komflu oda ile en az 300 cm2 kesitli bir delik birle- fliyorsa yeterlidir. d. b ve c halinde atmosferik brülörlü cihaz kullan›l›yor ise ayr›ca her 1 kW güç için 1 m3 oda hacmi gereklidir. e. Tesis odas› hacmi yeterli de¤ilse komflu odalardan da ya- rarlan›labilir. Bunun için komflu ile en az 300 cm2 kesit- li bir delikle ba¤lant› bulunmal›d›r. f. Bu tip cihazlar hiçbir flekilde yatak odas› ve banyoya yerlefltirilemez. fiekil 331. DAR KES‹TL‹ VE DÜZ HAVALANDIRMA KANALLARININ ÖLÇÜLER‹ ICINDEKILERE DÖN
  • 16. 303 Kapal› Yanma Odal› Cihazlar Bu cihazlar yakma havas›n› d›flardan (veya hava yanm›fl gaz baca sisteminden) al›p yanma ürünlerini yine buraya verdik- lerinden tesis edildikleri odadan ba¤›ms›zd›rlar. Dolay›s›yla oda ile ilgili bir s›n›rland›rma yoktur. Sadece bu cihazlar›n gücü ile ilgili bir s›n›rland›rma vard›r. Bu cihazlar flofben halinde en fazla 25 kW, soba halinde en fazla 11 kW gücün- de olabilir. Hava yanm›fl gaz baca sistemi boyutlar› ilgili bö- lümde verilmifltir. Bu tip cihazlar d›fl atmosfere duvar› olan banyo, WC, mutfak, yatak odas› gibi bölümlere yerlefltirile- bilir. Bunlar› mutlaka atmosfere aç›k hava sirkülasyonu olan yerlere ba¤lanmal›d›r. Denge bacal› cihazlar›n at›k gazlar› kapal› balkona verilemez. Gaz cihazlar›n›n ›s›nan d›fl yüzey- leri ile yanabilen veya kolayca tutuflabilen yap› elemanlar› ve kullan›lan eflyalar aras›ndaki aç›kl›k en az 50 cm. olmal›- d›r. Aç›k alanlarda denge bacal› cihazlar›n baca ç›k›fl boru- lar›n›n minimum yüksekli¤i borunun alt kenar›ndan ölçül- mek üzere en az 0.3 metre olmal›d›r. ‹nsanlar›n geçti¤i yer- lerde, örne¤in kald›r›mlarda, bu yükseklik baca ç›k›fl boru- sunun ucunda özel muhafazan›n bulunmamas› durumunda en az 2 metre olmal›d›r. Araçlar›n bulundu¤u veya geçti¤i yerlerde ek olarak özel önlemler al›nmal›d›r. D›flar›ya taflan çat› veya ahflap kaplaman›n, üstten bacaya uzakl›¤› en az 1.5 metre olmal›d›r. Baca ç›k›fllar› paslanmaz veya galvanize çelik tel örgü kafeslerle korunmal›d›r. Rüzgar- la direk karfl› karfl›ya gelen baca ç›k›fllar›ndan kaç›n›lmal›d›r. 12.4. LPG KAZAN DA‹RELER‹ LPG kullan›lan kazan dairelerinde gerekli gaz bas›nc› brülör taraf›ndan belirlenir. Brülör imalatç› firmalar›n›n önerilerine göre gerekli gaz bas›nc› 21 ile 300 mbar aras›nda de¤iflebil- mektedir. Bina giriflindeki 2. Kademe bas›nç regülatöründe bas›nç bu istenilen de¤ere düflürülür. LPG kullan›lan kazan dairelerini toprak seviyesinin alt›nda ve üstünde olmak üzere ikiye ay›rmak mümkündür. Her iki tip kazan dairesinde al›nacak önlemler birbirinden farkl›l›k göstermektedir. Toprak Seviyesinin Alt›ndaki Hacimlerde Oluflturulan Kazan Daireleri Yeralt›ndaki hacimler (kazan daireleri), tan›m olarak fiekil 333’de gösterilmifltir. Buna göre en az üç taraf› 1 metre’den fazla zeminden afla¤›da (toprak alt›nda) olan kazan daireleri bu gruba girmektedir. D›fl ortama kap› veya pencere gibi hiç ba¤lant›s› olmayan hacimler, meyilli arazide taban›n›n bir kenar› zeminden 1 metre’den daha az toprak alt›nda olsa bi- le yine toprak alt› kazan dairesi say›l›r. S›v›laflt›r›lm›fl gaz tesisinin emniyet sebeplerinden dolay› yeralt›na yerlefltirilmesi istenmemesine ra¤men, baz› du- rumlarda yeralt›ndaki hacimlere yerleflmek zorunlulu¤u var- d›r. Bu durumda fiekil 334’de gösterilen önlemler al›nmal›- d›r. Bu önlemler flöyle s›ralanabilir: Kazan dairesinde zeminden daha düflük kotta bölgelerin bu- lunmamas›na, pis su çukuru, bodrum süzgeci, kanal gibi fiekil 332. P‹S HAVA BACASI BOYUTLANDIRMASI ICINDEKILERE DÖN
  • 17. 304 fiekil 333. YER ALTI KAZAN DA‹RES‹ TANIMI fiekil 334. KOT ALTI KAZAN DA‹RES‹ ICINDEKILERE DÖN
  • 18. 305 yerler varsa buralar›n su ile dolu bulundurulmas›na dikkat edilmelidir. Su doldurulmas› mümkün olmayan yerler ise havaland›r›lmal›d›r. Bina giriflinde devre üzerine normalde kapal› (ayn› zamanda manuel kumandal›) tipte bir selonoid valf bulunmal›d›r. Bu valf tavana yerlefltirilen bir yang›n ihbar dedektöründen ku- manda almal›d›r. Ayn› zamanda bu valf brülörden kumanda alacakt›r. Brülör çal›flt›¤› sürece gaz beslemesini sa¤layacak, durunca gaz› kesecektir. Ayn› flekilde döfleme seviyesine yerlefltirilecek bir alarm ci- haz› (gaz dedektörü), gaz s›z›nt›s› oldu¤unda bina d›fl›ndaki bu valfi kapatarak gaz beslemesini kesecektir. E¤er brülörün kendi selenoid vanalar›nda afl›r› s›cakl›k ko- rumas› varsa (100°C’yi afl›nca otomatik vanay› kapatan), yang›n ihbar sistemini bina d›fl›ndaki selenoid vanaya ba¤la- maya gerek yoktur. LPG tesisat›n›n s›zd›rabilece¤i gaz hacmi, oda hacminin %0.2’sini aflmamal›d›r. Aksi takdirde patlay›c› gaz kar›fl›m› oluflma riski bafllar. (Patlama aral›¤› %2-11) Oda do¤al havaland›rma ile çok iyi havaland›r›lmal›d›r. Ha- valand›rma menfez kesiti net 300 cm2’den az olmamal›d›r. Kesit alan› hesab› afla¤›da verilmifltir. Do¤al havaland›rma yap›lamayan yerlerde mekanik havaland›rma yap›lacakt›r. Mekanik havaland›rma yap›l›yorsa, saatte en az 4-5 kez ha- va de¤iflimi sa¤lanmal› ve havaland›rma devreden ç›kt›¤›n- da gaz› kesen bir selonoid vana bulunmal›d›r. Hava debisi ile ilgili bir baflka kriter ise, kurulu ›s›l gücün her bir kW de- ¤eri için min. 0,5 m3/h kirli havan›n d›flar› at›lmas›d›r. Taze hava vantilatörü debisi ise her kW kurulu güç için min. 1,6 m3/h olmal›d›r. LPG havadan a¤›r oldu¤undan, herhangi bir kaçak duru- munda zeminde toplanacakt›r. Bu yüzden zemin seviyesin- den yap›lacak egzostlarda, patlama tehlikesini engellemek için Ex proof (patlama korumal›) fanlar kullan›lmal›d›r. Ex proof fanlar LPG kullan›lan kazan daireleri d›fl›nda patla- ma tehlikesi olabilecek akü odalar›nda, garajlarda vs. kul- lan›labilir. Mekanik havaland›rmada taze hava fan› hem yakma havas›- n› hem de havaland›rma havas›n› temin etmelidir. Buna karfl›l›k egzost fan› sadece havaland›rma havas› kadar havay› d›flar› atmal›d›r. Kazan dairesinde mekanik havalan- d›rma ile negatif bas›nç yarat›lmal›d›r. Ancak bu bas›nç afl›- r› olursa brülör çal›flmas›n› bozar. Bu nedenle negatif bas›nç 4 Pa ile s›n›rl› olmal›d›r. Bina d›fl›nda kazan dairesinin elekt- ri¤ini kesen bir ana flalter bulunmal›d›r. Kazan dairesi ayd›n- latma lambalar› ise kapal› sistem olmal›d›r. Brülöre giden gaz hatt›nda herhangi bir nedenle anormal ba- s›nç yükselmesi olursa, bunu d›flar› tahliye eden bir emniyet firar ventili bulunmal›d›r. Gaz borusu kazan dairesine kapal› bir mahalden geçerek ge- liyorsa, borunun bu k›sm› daha büyük çapl› çelik bir boru ile korumaya al›nmal›d›r ve bu koruyucu borunun her iki ucu s›zd›rmaz biçimde kapat›lmal›d›r. Bu tip kazan dairelerinde do¤al gazda kullan›lan çelik bo- rular kullan›lmal›, boru birlefltirmeleri kaynakla gerçeklefl- tirilmelidir. Toprak Seviyesinin Üstündeki Kazan Daireleri Bu tip kazan dairelerinde selonoid vanaya ihtiyaç yoktur. Bina d›fl›ndaki elle kesme vanas› yeterlidir. Do¤al havaland›rma ile sa¤lanacak taze hava girifli için d›fl- duvar üzerindeki gerekli menfez net serbest kesit alan›, A= 2,5 (∑Q + 70) cm2 ifadesi ile bulunabilir. Burada, ∑Q kazan dairesinde kurulu toplam ›s›l kapasiteyi (kW) ifa- de etmektedir. Net serbest alan› A olan menfezin alan›, F= 1,5 A olarak al›nabilir. Bulunan bu de¤er 300 cm2 de¤erinden daha küçük ise, mi- nimum de¤er olan 300 cm2 de¤eri al›nmal›d›r. E¤er hava bir kanalla kazan dairesine ulafl›yorsa bu kanal›n kesit alan› da F kadar olmal›d›r. Kirli hava ç›k›fl› için tavana yak›n bir egzost menfezi veya kirli hava bacas› oluflturulmal›d›r. Kirli hava bacas› ile temiz hava girifli aras›nda k›sa devre ol- mayacak flekilde önlem al›nmal›d›r. Kirli hava bacas› kesit alan› fiekil 331’deki diyagramdan okunabilir. ICINDEKILERE DÖN