013AkışKontrolValfi.ppt

www.modulteknik.com www.egemod.com
Hidrolik silindir, hidrolik motor gibi alıcıların çalışma hızlarını değiştirmek için akışkanın
debisi değiştirilmelidir. Debiyi kontrol etmek için kullanılan valfler, “Akış Kontrol (akış
denetim)” ya da “Kısma Valfi” olarak adlandırılır.
AKIŞ KONTROL VALFLERİ
AKIŞ KONTROL
VALFLERİNİN ÇEŞİTLERİ
Yüke duyarsız
Yüke duyarlı
2 Yollu akış kontrol valfi
3 Yollu akış kontrol valfi
Viskoziteye bağımlı
Viskoziteden bağımsız

YÜKE DUYARLI AKIŞ KONTROL VALFLERİ
Akış kontrol valfinin giriş ve çıkış ağızlarındaki basınç farkı değiştikçe valften geçen akış
miktarı değişir.

Akış kontrol valfinin giriş ve çıkış ağızlarındaki basınç farkı değiştikçe valften geçen akış
miktarı değişir.
YÜKE DUYARLI AKIŞ KONTROL VALFLERİ

Viskoziteye Bağımlı ve Viskoziteden
Bağımsız Akış Kontrol Valfleri
Viskozitenin debi miktarını etkilememesi için kısma yapılan kesit mümkün olduğunca
azaltılmalı ya da çevresel değil bölgesel kesit daraltılması yapılmalıdır. Böylece viskoziteye
bağımlılık yok denecek kadar azalır.

Çift Yönlü Akış Kontrol Valfleri
Silindire giren akışkan, akış kontrol valfi üzerinden debisi kısılarak geçer. Debinin azalması
sonucu silindirin ileri hareketi yavaşlar. Silindir geri gelirken çıkan akışkanın debisi kısılır.
Sonuç olarak; silindirin ileri hareketinin yanı sıra geri hareketi de yavaşlar.

Tek Yönlü Akış Kontrol Valfleri

YÜKE DUYARSIZ AKIŞ KONTROL VALFLERİ
Uygulamaların bir çoğunda yük miktarı değişse bile kullanıcıya giden debinin sabit olması
istenir. Böyle durumlarda akış kontrol valfi içindeki basınç değişimini (p) sabit tutan
düzenekler kullanılır. Bu düzeneğe sahip valflere; “Yükten Bağımsız Çalışan Akış Kontrol
Valfi” adı da verilir.
Yüke duyarsız AKV’ leri 2 yollu ve 3 yollu olarak iki gruba ayrılır.

2 Yollu Akış Kontrol Valfleri
AKV içinde "Basınç Ayarlama Valfi (Basınç Terazisi)" bulunur. Valf üzerinde bulunan yay,
sürgüyü sola doğru iten bir kuvvet oluşturur. Valfin sürgüsü, giriş ve çıkış basıncındaki
değişmelere göre sağa ya da sola doğru hareket eder. Basınç ayarlayıcı, giriş ve çıkış
basınçları değişse bile düzenli ve sabit bir basınç farkı yaratır.

2 Yollu Akış Kontrol Valfleri
Basınç ayarlama düzeneği, AKV’ nin çıkışında olduğu gibi girişine de yerleştirilebilir. Önemli
olan kısıcının girişinden ve çıkışından alınan uyarıların basınç ayarlayıcının alın kısımlarına
verilmesidir

3 Yollu (Baypaslı Tip) Akış Kontrol Valfleri
Yüke duyarsız akış kontrol valfleri 2 yollu olarak yapılabildiği gibi, 3 yollu olarak da
yapılabilir. Üç yollu olanlarda fazladan bir tank hattı (T) bulunur. Valfin çalışma prensibi
yüke duyarsız 2 yollu AKV gibidir. Giriş ve çıkış basınçları arasında sabit bir basınç farkı
yaratır. Tek fark, ihtiyaç fazlası akışkanın tanka gönderilmesidir.

İkiz akış kontrol valfi ve çıkan akışkanın kısılması

1. Yön kontrol valfi
2. Kapama elemanı
3. Bağlantı plâkası
4. Akış kontrol valfi (yükten bağımsız)
Modüler Tip Akış Kontrol Valfleri

Yavaşlatma Valfleri
1. Bobin
2. Akış kontrol valfi (yüke duyarsız)
3. Mikrometrik tambur
4. Çek valf

Şekilde görülen devrede ana akımın debisi pompa çıkışından sonra kontrol edilmektedir (a).
Silindirin hem ileri hem de geri gelişinde hız düşürülmüştür. Diğer kontrol yönteminde ise
pompanın gönderdiği ihtiyaç fazlası akışkan, doğrudan tanka gönderilmektedir (b).

Bu valflerin çalışması yüke duyarsız AKV' leri gibidir. Farklı olarak valf içindeki sıcaklık
arttıkça boyu uzayan bir "Termal Eleman" bulunur. Termal eleman, metal ya da metal
olmayan malzemelerden yapılır.
Yüke ve Isıya duyarsız AKV

Çek valfler, tek yönlü bir yol gibidir. Nasıl tek yönlü yolda ters yönden araç girişine izin
verilmiyorsa çek valf de ters yöndeki akışa izin vermez.
Çek Valfler

Klâsik bir çek valfte arıza dışındaki haller dışında ters yöne geçiş imkânsızdır. Ters yöndeki
akışın gerekli olduğu durumlarda "Pilot Kumandalı Çek Valf" kullanılır.
Pilot Kumandalı Çek Valfler
X L A B X L A B
A X
B

Yükün ağırlığı nedeniyle silindirin alt tarafında yüksek basınç meydana gelir. Bu durumda
bu hatta bağlı olan boru ya da hortuma çok iş düşmektedir ve “F” noktalarında kullanılan
rakorların dayanıklı olması gerekir. Bu rakorlarda ya da boruda meydana gelen bir patlama
yükün hızla aşağı hareketine yol açar ve iş kazasına sebep verir.

Silindirin uzun süre konumunu koruyabilmesi, valfin sızdırmazlık kabiliyeti ile orantılıdır.
Valfte meydana gelen aşınmalar sonucu silindirin alt tarafında bulunan akışkan, sürgü ile
valf deliği arasından geçerek depoya sızar.
Meydana gelen akışkan kaybı, yükün pistonla beraber aşağı hareketine yol açar.

Pilot kumandalı çek valfler, iş hatları tank bağlantılı merkez konuma sahip valflerle ya da
"H" tipi merkez konuma sahip valflerle birlikte kullanılmalıdır.

Silindirin hem ileri hem de geri yönde hareketinin istenmediği durumlarda, “Kilitleme Valfi“
olarak adlandırılan ikiz pilot kumandalı çek valfler kullanılabilir.
Bir bağlantı plâkası yardımıyla doğrudan yön kontrol valfi üzerine bağlanabilen bu valfler,
uyarı gelmediği sürece silindiri her iki yönde kilitler ve hareketini önler.

Bazı enjeksiyon makinelerinde, hidrolik preslerin bir çoğunda büyük çaplı silindirlerin
akışkan ile doldurulması için pilot kumandalı çek valfler kullanılır. Bu tür yerlerde kullanılan
pilot kumandalı çek valflere "Ön Dolum Valfi" adı verilir.
Ön Dolum Valfleri

Farklı değerde yükleri hareket ettiren iki ayrı silindirde akışkan her zaman direnci düşük
olan yolu tercih eder. Buna göre önce küçük yüklü silindir daha sonra büyük yüklü silindir
hareketini tamamlar. Tek kaynaktan gelen akışkanı birbirine eşit olarak en az iki yola ayıran
valflere "Akış Bölücü" adı verilir.
Akış Bölücü Valfler

Akış Bölücü Valfler

Giren akışkanın kısılması yöntemi: Bu kontrol yöntemi yükü tutmaya çalışan; diğer bir
ifadeyle pistonu silindir içine doğru itmeye çalışan yüklerde kullanılır.
Akış Kontrol Yöntemleri

Giren akışkanın kısılması yönteminin olumlu ve olumsuz yönleri: Alıcılarda meydana gelen
iç sızıntılar, hızı azaltır. Pompada ya da valflerde meydana gelen sızıntılar, alıcıların hızını
etkilemez. Alıcıların hızı düşük ise pompanın gönderdiği akışkanın tamamına yakını emniyet
valfi üzerinden tanka boşalacağı için akışkan ısısı artar ve devrenin verimi azalır. Alıcıların
hızı yüksek ise devrenin çalışması daha verimli hale gelir.

Çıkan akışkanın kısılması yöntemi: Bu yöntem, yükü çekmeye çalışan; diğer bir ifadeyle
pistonu silindirden dışarı doğru çekmeye zorlayan kuvvetlerin olduğu durumlarda kullanılır.

Çıkan akışkanın kısılması yönteminin olumlu ve olumsuz yönleri: Bu yöntemde alıcılarda
meydana gelen sızıntılar hızı etkiler. Pompada meydana gelen sızıntılar alıcıların hız
kontrolünü etkilemez. En önemli dezavantajı piston kolu tarafında çalışma basıncının çok
üzerinde basınçların ortaya çıkması ve boğaz keçesinin zarar görebilmesidir. Alıcıların
düşük hızlarda çalışması sonucu ihtiyaç fazlası akışkan emniyet valfi üzerinden tanka
döneceği için akışkan ısısı artar ve devre verimsiz çalışır.

3 Yollu AKV’ nin kullanılması: Bu kontrol yöntemi pistonu silindir içine itmeye çalışan
yüklerin olduğu durumlarda kullanılır. Düşük hızlarla çalışan alıcılarda diğer kontrol
yöntemlerine göre çok verimlidir. Silindirlerde meydana gelen sızıntılar hızı etkileyebilir.

Boşaltma yöntemi: Pompanın gönderdiği akışkanın bir kısmı bir AKV ile doğrudan tanka
gönderilir. Pistonu silindir içine doğru itmeye çalışan yüklerin kontrolü için uygun bir
yöntemdir.

Boşaltma yönteminin olumlu ve olumsuz yönleri: En büyük avantajı devre basıncının yüke
bağlı olarak belirlenmesidir. Düşük yüklerle çalışıldığında verim artar. Devre basıncı
emniyet valfinin ayar değerine kadar yükselmez. Enerji kazanımı söz konusudur ve
akışkanın ısınması daha uzun zaman alır. Diğer akış kontrol yöntemlerinde olduğu gibi her
çevrimde devrenin sürekli aynı hızda çalışmasından söz edilemez.

013AkışKontrolValfi.ppt

Recommended

Recommended

More Related Content

More from halilyldrm13

More from halilyldrm13 (20)

013AkışKontrolValfi.ppt