TRUYỆN NGẮN

1. QUÁN BÊN ĐƯỜNG
Truyện ngắn
của Nguyễn Phan Hách
Một đêm hè, tôi có việc qua vùng Trung du thượng nguồn sông Lục núi
Huyền. Trời đầy sao, sương giăng mù mịt, chiếc Camry lao trên đường sỏi giữa
hai triền đồi mênh mông ríu ran. Đường vắng, không gian hoang sơ, cảm giác cô
đơn. Chợt thấy ánh lửa quán ngã ba đường, tôi dừng lại. Ánh đèn bão vàng đục,
cô chủ quán áo sực nức mùi mồ hôi và mùi cỏ dập. Đường về thành phố còn xa,
tôi vào đây nhẩn nha nghe tiếng chim núi cái đã.
Chén trà thơm bốc khói. Bát cháo gà ấm bụng. Cô chủ quán dỏng cao,
óng ả, xinh xắn, cười nói thân tình.
- Em ở đây đêm khuya một mình không sợ à?
- Những người khách qua đường là bạn - Cô trả lời vẻ “triết lý”.
Mà có khi đúng thế thật. Cô mủm mỉm cười có duyên, dễ thương, dễ gần,
chúng tôi nói chuyện linh tinh. Một lúc thế nào hóa ra hai anh em đồng cảnh: tôi
xưa là lái xe Trường Sơn, còn cô cũng là thanh niên xung phong nhiều năm ở
đấy… Cả hai chúng tôi ríu rít thân tình. Cô tên là Huyền. Cô bảo ở đấy có nhiều
đứa con gái tên Huyền lắm. Là vì có núi Huyền soi bóng xuống dòng sông Lục
trong xanh. Em là cái Huyền lớn, để phân biệt với mấy cái Huyền trẻ ranh.
Huyền, cứ lấy tên núi mà đặt cho con. Tên núi, tên người nghe thì thơ mộng mà
sao đời chả may mắn gì.
- Cô chép miệng…
* *
*
Ngày ấy, tôi là chàng lái xe trẻ tuổi. Hàng tháng tôi có nhiệm vụ chở quân
trang, quân dụng đến một cái kho trong hang đá rừng già hẻo lánh. Coi kho là
sáu cô Thanh niên xung phong ở đây đã nhiều năm/tách biệt ra khỏi cuộc sống.
Săn hươu nai lấy thịt tươi. Tắm truồng bên suối. Mắc võng ngủ trên cây. Hái hoa
phong lan rừng chất đầy lán. Sáu cô thì ba cô cắt tóc ngắn, mặc quần áo đóng
giả con trai, để ứng đôi với ba cô còn lại. Đùa vui thôi. Gọi nhau bằng anh em
mãi thành quen.
Mỗi lần tôi đến, cả kho bừng lên náo nức. Các cô khuân vác huỳnh huỵch.
Những kiện quần áo. Không có quân trang mới thì bộ đội mặc rách à? Lương

2. khô, đủ loại cao cấp. Cắn một miếng có vị sữa, ca cao. Gạo sấy, đổ nước sôi vào
là ăn được. Thuốc men cho các trạm phẫu thuật tiền phương, kháng sinh, cầm
máu. Bông băng, dụng cụ mổ xẻ… Kho này không có vũ khí. Vũ khí ở kho
khác, gần đây, trong hang kín hơn.
Các đơn vị, theo hạn định đến kho lĩnh hàng. Các cô cấp phát. Giấy tờ số
liệu phân phối rõ ràng, nhưng anh nào đẹp trai, có duyên, khéo nói, các cô “linh
động” cho thêm chút ít. Và cấp cho những tiếng cười, ánh mắt và “mùi hương
con gái trinh nguyên” để đem về đơn vị khói lửa, mà chia nhau trước khi ra
quân, hy sinh.
Cả sáu cô đều khá xinh. Nhưng tôi thích nhất em Miên. Dáng thanh mảnh,
da trắng, cổ tay nõn nà, tiếng cười ròn tan. Nhiều lúc nghe tiếng cười của em
vang trong bối cảnh rừng già vượn hót chim kêu, tôi không khỏi bồi hồi liên
tưởng đến không gian thanh bình làng quê.
Một lần đến giao hàng, chưa xong công việc, tôi phải nghỉ đêm lại. Hang
lạnh, đốt đống lửa quây quần. Tiệc của lính coi kho khá sang. Thịt hươu nai mới
bắn được. Cà phê, đường sữa, bánh ngọt, chả thiếu gì. Chắc ở khách sạn thành
phố cũng chỉ thế là cùng. Chúng tôi hát hò, kể chuyện. Ngoài kia, trăng rừng
già sáng vằng vặc, tiếng thác ào ào, tiếng nai tác, hổ gầm. Hơi đàn ông tỏa ấm.
Hương da thịt con gái thoảng bay. Mắt nhìn nhau ngây ngất. Chiến tranh ác liệt.
Ngày mai xe của tôi có thể bị máy bay Mỹ bán tan xác. Và các cô gái đã nhiều
năm ở rừng già này, biết bao giờ trở lại quê hương. Tôi cầm tay Miên. Ánh mắt
các cô kia cau lại khó chịu. Tôi biết ý, buông ra. Tất cả lại vui vẻ, cười nói râm
ran.
Hò hát một lúc, hứng chí, bốc lên, chúng tôi nô nghịch, ru đẩy nhau. Lợi
dụng xô đẩy hồn nhiên, để chạm vào người nhau. Chạm vào như dây điện âm
dương đã nối. Các cô lần lượt ôm lấy vai tôi. Ôm rất lâu. Nhưng chỉ là “lâu
tương đối”, phải rời nhau ra. Chúng tôi là chiến sĩ, là đồng chí chung lý tưởng,
phải giữ đúng tác phong quân đội.
Cả bẩy người chúng tôi đêm nay đều ra chiến tranh lúc 18 tuổi. Chưa ai ở
nhà biết yêu đương là gì. Tôi thì chưa được sờ vào gấu áo con gái bao giờ. Các
cô kia cũng chẳng hơn gì. Nhưng đêm nay, giữa rừng già hoang dại, không gian
chiến tranh ác liệt, sự sống cái chết cách sợi tóc, chúng tôi có đủ hai vế nam nữ,

3. vậy tại sao, bên bếp lửa hồng, không được đùa cợt chạm vào người nhau giây
phút. Lý sự trong đầu nghe ổn lắm, cho nên cứ tiếp tục đi…
- Anh thấy chúng em thế nào. Nhận xét về chúng em đi.
Tôi khen cô nào cũng xinh. Cô thì mắt đẹp, cô thì co người đẹp, co thì da
trắng… Chẳng ai xấu.
- Anh thích nhất cái Miên phải không?
- Có lẽ thế - tôi lỡ lời
Tất cả lặng đi. Không ai đùa cười nữa. Chỉ có ngọn lửa lép bép.
- Đây là tình đồng chí thân thiết - tôi vội nói.
Tiếng cười đùa lập tức lại vang lên, hồn nhiên.
- Đêm nay, anh ngủ đâu - tôi hỏi
- Mắc võng ngoài cửa hang.
- Làm sao phải thế. Đêm sương lạnh, rắn rết nguy hiểm - Nhiều cô phản
đối.
- Anh cứ ngủ trong hang này cùng chúng em. Anh nằm tít trong kia,
chúng em nằm ngoài này.
- Chúng ta là bạn làm sao phải nằm tít rtong kia. Anh cứ nằm giữa đây.
Chúng em nằm xung quanh, nhưng xa xa. Nằm nói chuyện cho đến sáng, chứ
ngủ nghê gì.
Đúng là nói chuyện cho đến sáng thật. Rồi cùng ra suối rửa mặt. Cảnh rửa
mặt sáng bình thường mà như “đi vào lịch sử”. Suối in bóng hình con trai con
gái.
Non trưa, số hàng chuyển hết vào kho, giấy tờ biên bản đã ký kết bên giao
bên nhận, xong việc rồi, tôi phải ra đi.
- Hay là anh cứ ở lại chơi với chúng em vài ngày - Các cô bảo
- Về đơn vị, sẽ bị kỷ luật.
- Vậy anh đi nhé. Cẩn thận tránh máy bay. Lần sau lại đến.
Lần sau tôi đến. Cô đội trưởng không còn, bị rốc két bắn chết. Máy bay
Mỹ luôn tầm soát căn cứ kho tàng của ta trong rừng. Năm cô còn lại, bầu Miên
lên làm đội trưởng. Lấy quyền phụ trách, Miên phân công bốn cô đi mở đường
kho phụ, mình cô ở nhà ký biên bản bàn giao nhận hàng. Vắng vẻ, chúng tôi ôm
chầm lấy nhau. Tôi sờ vào làn da mát rượi của Miên. Cô ghì tôi, vít đầu tôi vào
vòm ngực ấm mềm.

4. Đúng lúc ấy có tiếng đất ném bùm bụp xung quanh. Các cô đi mở đường
kho phụ, cảnh giác, linh tính mách bảo, đã trở về, ném cảnh cáo. Chúng tôi rời
nhau. Rời nhau cũng phải, nhỡ quá đà thì không biết hậu quả sẽ ra sao. Không
gian chiến tranh nghiệt ngã. Chiến tranh không có chỗ cho lạng mạn. Tôi vội vã
ra ô tô mở máy, bánh xe xiết trên đường sỏi, lao chồm chồm quanh những hố
bom. Máy gầm gừ, còn người tôi thì đang rừng rực. Tiếng phanh gấp ken két
cháy bánh. Không ngờ đấy là lần cuối cùng tôi được chở hàng đến kho Hang Đá
rừng già. Bởi bất ngờ tôi được chuyển sang đơn vị khác, tham gia đoàn xe chở
vũ khí ra tuyến trước.
Cả đoàn mười chiếc như mười con mãnh thú thời cổ đại, gầm gừ cắn đuôi
nhau, vượt đèo cao suối sâu. Vắt kiệt sinh lực dồn lên tay lái. Còn lòng thì bâng
khuâng nhớ những cô gái xinh đẹp trẻ trung. Nhớ một đêm được nằm giữa
“vòng vây” các cô, nói chuyện suốt đêm, được hít mồ hôi con gái thoảng bay
trong sương…
Bây giờ thì tất cả xa rồi… Nhưng như thế cũng may. Bởi không biết diễn
biến sẽ tiếp tục như thế nào, nếu tôi và Miên còn được gần nhau. Yêu nhau, tâm
cảm và nhục cảm, hậu quả trong bối cảnh chiến tranh.
Chặng đường khói lửa mịt mù trước mắt, cái chết chỉ cách một sợi tóc, tôi
âm thầm lao lên, hình ảnh Miên như một ánh sao cuối trời xa lắc…
Hòa bình 1975, tôi phục viên, đi học Đại học Kinh tế, rồi thành một
Doanh nghiệp nhỏ, có vợ con, hạnh phúc tạm ổn. Hình ảnh Miên còn lưu lại
trong lý ức bâng khuâng, khoảnh khắc đầu thu nào đó…
* *
*
Huyền còn nhớ cái buổi chiều, ông Chủ tịch xã ra đồng tìm Huyền đang
gặt lúa Hợp tác.
- Thôi, để đấy, về đi làm “cán bộ” - Ông nói - xã mình được tuyển mười
cô đi thanh niên xung phong phục vụ chiến trường.
Lòng Huyền náo nức. Từ xưa miền quê này, con gái 13, 14 tuổi đã có
người dạm hỏi, để giành 16 tuổi là cưới. Đẻ con, đầu tắt mặt tối công việc gia
đình. Chẳng ai đi ra khỏi chân tre làng. Chẳng có tuổi thiếu nữ mộng mơ. Không
có khái niệm về nó. Con gái không được đi học. Không làm gì khác ngoài làm
ruộng và đi chợ…

5. Huyền lên huyện tập trung. Mặc bộ trang phục thanh niên xung phong
màu lá cây vào người, mà tưởng mình là người khác. Ô tô tải về đón. Trèo lên,
xe diễu một vòng quanh phố huyện, mà thấy tự hào.
Huyền vào Trường Sơn, phụ trách một cung đường trọng điểm. Bom dội
như xóc ốc. Đơn vị 30 chị em, tháng nào cũng có người hy sinh. Khuyết lại bổ
xung. Cung đường xe đi như nước chảy, bọn Mỹ oanh tạc mật độ dày đặc. Trinh
sát OV10 lượn lờ suốt ngày đêm. Thoáng có bóng xe là gọi máy bay phản lực
đến. Đường hỏng, chị em phải san lấp làm sao bảo đảm xe lăn bánh được. Lái xe
hy sinh, đơn vị thường gửi lại nhờ chị em chôn cất. Đường ra mặt trận, không
một phút được ngừng nghỉ. Nhiều chiến sĩ hy sinh, thân hình còn lành lặn, người
ấm mềm. Chị em vừa khóc, vừa khênh trên vai, nấn nuối quấn tăng vùi xuống
đất.
Nhà chị em là dẫy lán đầy dây leo hoa vàng hoa tím, nhưng phải gần cửa
hang. Có bom là tụt vào nhanh chóng. Bom thả, nhàu nát cả hoa, hơi bom run
rẩy thôi dạt dàn bướm. Bọn ong bướm hình như đến đây để hít mùi nhụy từ thịt
da áo quần con gái trinh nguyên. Đổ xô đến, nhiều khác thường. Các cô đi,
chúng bay rều rễu trên vai.
- Những ngày vui nhất là những ngày có xe bộ đội hỏng, phải nằm lại sửa
chữa. Cơ khí gì mà kỳ cục. Zíp hỏng, không có zíp mới, có lần phải thay bằng
chất liệu tre đực. Tụ điện hỏng thay bằng con nhái sống. Chuyện khó tin, nhưng
từng có thật. Có xe còn cấu tạo bằng đốt than củi thay xăng.
Các anh bộ đội lái xe xoay trần ra sửa xe, còn các cô thì vây quanh chăm
sóc. Bữa cơm có đủ các món quê hương canh cua cà pháo. Ngồi ăn mà nhìn
nhau đắm đuối. Đắm đuối nhưng chỉ dừng lại ở nhìn nhau. Rồi sửa xe xong, các
anh lại ra đi. Ôm nhau chia tay. Ôm thật sự giữa thanh thiên bạch nhật, hết
người này đến người khác. Ôm nhau chia tay chứ “vi phạm” gì. Một khắc ôm
nhau, ngửi thấy hơi đàn ông, hơi con gái, đem hơi ấy ra chiến trường và cơ thể
hy sinh, không ai nỡ bắt bẻ, kết tội.
Các anh đi rồi, các cô ngồi buồn xa, ruồi bay qua không buồn đuổi. Rồi
thi nhau kể lại từng chi tiết về các anh.
- Anh ấy nhìn tao, mắt cứ lấp láy, lạ lắm - Một cô nói.
- Anh nào?
- Cái anh cao cao, dáng điệu ngây ngô như gà trống tồ ấy.

6. - Còn cái anh thư sinh đẹp giai, chân tay trắng nõn mà lấm lem dầu mỡ,
trông như trí thức chúng mày nhỉ.
- Loại ấy lãng mạn lắm!
- Tao thì tao thích típ người như cái anh da bánh mật, mặt chất phác, rút
rát, ôm tao mà gượng nhẹ, không dám đụng chạm. Nhưng tao ghì chặt. Thế là
anh chàng lả đi…
- Nhưng có làm gì được nhau. Tay đội trưởng thổi còi, anh chàng nghiêm
túc, vội vã ra xe…
- Tao chán cái màn này lắm. Đã dám cho ôm nhau thì phải cho thật lâu,
cho đã, thậm chí cho sờ vào vú nhau, chứ ôm bên ngoài quân phục, dù có ghì
chặt thì cũng cứng như mo nang, chả có nghĩa lý gì…
- Thế là đã “nổi loạn” lắm rồi. Đáng lẽ chỉ được bắt tay. Đằng này cho ôm
nhau còn gì.
- Nhưng ôm hờ như hai ông tổng thống thăm viếng nhau, ý vị gì.
- Chúng mình khổ quá. Năm năm rồi, một lũ “thị mẹt” sống trong rừng
già vượn hót chim kêu. Thèm hơi đàn ông quá. Trời sinh ra nam nữ để yêu nhau,
lấy nhau, vuốt ve nhau. Đằng này chỉ có một chất nữ, một cực điện âm, không
có cực dương, điện sao chạy được.
- Chiến tranh là thế mày ơi!
- Cái hơi đàn ông nó lạ chúng mày nhỉ. Gây gây mà như thuốc mê.
- Bọn ấy ngửi thấy hơi đàn bà chúng mình cũng có cảm giác như thuốc
me.
- Thế mà không được xáp nhau. Khổ quá.
Huyền có cô bạn cùng làng là cái Yến, cùng đi thanh niên xung phong
một đợt. Yến người to béo, rừng rực, chân tay trắng muốt. Hai đưa hay rủ nhau
đi tắm suối. Giữa rừng hoang, Yến cởi hết quần áo, đồ sợ nõn nà, bơi lội giữa
làn nước trong vắt.
- Người tao đẹp không mày - Yến hỏi:
- Đẹp lắm - Huyển trả lời
Huyền người thanh mảnh, da ngăm ngăm, mặt mũi xinh xinh khắc hẳn
Yến.
- Con giai mới lớn, nó sẽ thích mày. Đẹp về hình dáng, đẹp nghệ thuật,
đẹp tâm hồn, tâm cảm. Nhưng những thằng đàn ông thực sự nó sẽ thích tao hơn.

7. Tao đẹp nhục cảm… Nhưng rồi năm tháng đi qua, tao sẽ như quả bóng xì hơi.
Da dẻ nhăn nheo, chả còn là gì. Bao giờ hết cuộc chiến tranh này. Tất nhiên là
mình sẽ thắng, nhưng còn lâu. Chúng mình cứ ở mãi rừng già này, tuổi xuân
phai tàn.
- Mày nói thế, cấp trên nghe được sẽ kiểm điểm nặng đấy.
- Cấp trên đến đây mà làm đường, hứng bom, què cụt chân tay mất
mạng… Nói thế thôi, chứ hàng ngày chúng mình gian khổ nguy hiểm thế này,
cấp trên thương lắm đấy, chả ai nỡ làm gì mình đâu. Tao nói với Huyền thế này
nhé, bao giờ về lại quê hương, tao lấy chồng liền, đẻ con…
- Nhưng con gái có chủ động được đâu. Chẳng lẽ chúng mình đi hỏi con
giai về làm chồng à.
- Đấy, tức ở chỗ ấy đấy. Bọn con giai muốn ai thì hỏi người ấy. Còn con
gái chúng mình cứ như bông hoa, chôn chân một chỗ. Con bướm, con ong nó
bay đến thì mới được. Nếu nhỡ cái con bướm, con ong ấy nó “lười” không bay
thì đảnh để nhị rữa cánh tàn hoa à.
Tao sẽ có cách. Tao không chịu. Tao sẽ xám đến “liếc mắt đưa tình” đứa
nào mà tao thích. Khối thằng con giai dát xít, tự ti, trông thấy con gái là tim đập
thình thịch. Mình bật đèn xanh cho nó, nó mới dám “xông lên”.
- Như thế, mình sẽ bị người đời kết tội là “đĩ thõa”. Xấu hổ lắm.
- Xấu hổ một tý, còn hơn chết già. Này Huyền này, bọn con giai nó thích
cái chân của con gái chúng mình lắm đấy. Nó cho thế là đẹp. Cái chân lừng
lững, trắng nõn của tao, vén quần lên, nó thích ngây dại. Các cụ mình xưa
“không có kinh nghiệm”, coi thường cái chân của mình, quần buông chùng sát
gót, còn ai nhìn thấy nữa.
- Nhưng chân con gái Trường Sơn, ruồi vàng đốt sẹo dày xít thì còn đẹp
nỗi gì.
Yến như khóc hu hu “Thế mới khổ chúng mình:.
- Cái Thu, cái Nhạn mấy tháng trước, bom phạt mất chân. Giờ về Bắc,
cậm cạch chân gỗ, còn đẹp được với ai.
Huyền và Yến cùng thở dài…
Một hôm, niềm vui lại lặp lại với đội nữ thanh niên xung phong: tức là lại
có một chàng lái xe, phải đến ở trọ, xe hỏng, chờ phụ tùng chữa. Thì cũng như
mọi lần. Nhưng lần này, rút kinh nghiệm các lần trước nghiêm túc, thánh thiện

8. quá, các cô “bất cần đời” “nổi loạn tương đối”. Chàng lái xe thành cây cảnh,
thành bông hoa thơm cho mỗi người “ngửi từ xa” một tý. Trời nóng, chàng lái
xe hay cởi trần, thân trình vạn vỡ. Các cô ngắm vầng ngực như đá tảng, bắp
chân bắp tay cuồn cuộn. Mùi mồ hôi thuốc mê.
Hôm ấy, sau bữa cơm chiều, quanh sân giếng, các cô nô cười xô đẩy
nhau, và “lợi dụng” chạm vào người anh. Ai cũng sờ một cái, hoặc đấm mạnh
rồi cười nắc nẻ.
Ngày xưa nam nữ “thụ thụ bất tương thân”, lễ giáo phong kiến nặng nề
trong lũy tre xanh, mà có làng còn mở “Hội Chen” “lách luật”. Ngày hội, sân
đình tắt đèn, cho con trai con gái chen vào ôm nhau. Những giây phút thần tiên.
Chen, sờ vào lườn, vào vú nhau. Tục lệ thế. Các cụ làng này “bịa” ra tục lệ ấy.
Bảo có Hội Chen, con trai con gái được “giao hoa” thì lúa má mới được mùa,
hòa cốc phong đăng. Không thì mất mùa, chế đói cả lũ. Ai chả sợ chết dói. Cho
nên phải đi “Hội Chen”. Cô nào đi Hội Chen cũng “hy sinh” một cái yếm đào.
Giải buộc rất chặt, mà nó bị giật tuột lúc nào ấy. Tan hội, sân đình đầy yếm đào
rơi.
Đấy, ngày xưa các cụ còn thế, huống hồ bây giờ. Hàng năm cô gái tuổi
xuân rừng rực, mà dồn ép trong rừng già bốn năm năm trời, toàn điện âm, khi có
điện dương vào nó nổ tung như sét ấy chứ lị…
Hôm ấy, cả đội ra hiện trường, riêng cái Yến báo cáo ốm, nửa buổi quay
về thì băt gặp cảnh Yến chẳng ốm đau gì, đang vén quần quá bẹn ngoài sân
giếng. Chàng lái xe múc nước, đánh rơi gầu. Vẫn “kịch bản cũ” ở đây, Huyền
“em hèm dặng hắng” đánh động. Cả hai giật mình. Phản ứng nhanh, Yến lôi tuột
Huyền ra, dội cho một gáo nước ướt từ đầu đến chân. Yến cười khanh khách,
cũng gội cho mình một gáo. Quần áo dính sát lồ lộ đường nét thân hình con gái,
da thịt nóng ấm, bốc hơi ngùn ngụt. Chàng lái xe cũng nhận được một gáo như
thế. Cả ba được nước lạnh làm cho tỉnh lại.
Huyền để ý chàng lái xe có vẻ mê thích thân hình đẫy đà của Yến, mắt
nhìn như dán. Một nỗi “hờn ghen” nho nhỏ mơ hồ dâng lên trong lòng cô.
- Yến vào thay quần áo đi - Huyền gắt.
Yến cũng không dám quá đà và tất cả chỉ dừng lại ở đấy.
Hôm sau, xe chữa xong, chàng lái xe ra đi, bắt tay hai người, giọng buồn
buồn:

9. - Hết chiến tranh, về hậu phương chúng mình tìm nhau nhé.
- Ừ thôi, anh đi đi - Yến giục giã.
Chiếc xe tải mất hút trên cua đường chênh vênh bên vực
* *
*
Trăng khuya lên cao, soi ngoài sân quán sáng vằng vặc. Sương đêm bàng
bạc, càng làm chiếc quán ngã ba cô đơn. Xóm làng xa xa ngủ say im phắc, chỉ
thỉnh thoảng một tiếng gà mơ hồ vẳng đến.
Ánh đèn bão treo nóc quán bỗng nhiên tắt phụt vì cạn dầu. Quán tối om,
ánh trăng tràn vào. Đúng lúc ấy có tiếng chuông chùa ở đâu vọng đến. Tiếng
chuông ngân nga, hòa trong trăng, trong sương, lan trên dải đồi thấp mênh
mang.
- Chùa gần đây à - Tôi bật diêm cho Huyền dót dầu, thắp lại. Tiếng
chuông da diết, mãi không dứt.
- Chùa trên quả đồi trước mặt - Huyền nói - Sư thầy ở đấy là cái Yến, bạn
cùng đơn vị thanh niên xung phong với em ngày xưa.
- Lại thanh niên xung phong - Tôi reo lên - Đi đâu cũng gặp bạn Trường
Sơn. Đến thăm sư thày tôi khẳng định.
- Đi mười phút đi bộ thôi. Chùa đẹp lắm. Giữa đỉnh đồi thấp, xung quanh
là mương suối, em với cái Yến rỗi lúc nào là lăn ra trồng hoa sân chùa. Em cũng
“đi tu nghiệp dư” đấy chứ anh - Huyền nói.
Tiếng chuông vẫn ngân vời vợi. Làm gì có thứ chuông chùa nào dài thế
đêm khuya. Đường đi, sim mua dập gẫy thơm ngát. Qua một khe nước nhỏ,
Huyền thạo đường dắt tôi lội qua hết khe rồi đường rộng hai người vẫn cứ cầm
tay nhau, đến tận cửa chùa.
Mùi hoa huệ, hoa hồng thơm ngát. Ánh nến lờ mờ trên các bệ thờ. Tượng
Phật thưa thớt, thoảng mùi rêu mốc.
Sư thày Yến đầu trọc tếu, áo lót mỏng tang lộ thân hình đẫy đà chạy ra
đón, vồ vập, nồng nhiệt. Bạn thanh niên xung phong Trường Sơn gặp lại nhau ai
mà chả thế.
Chén trà nhà chùa thơm nức mùi sen.
- Em trước ở đơn vị nào… Tôi dám gọi nhà chùa bằng em.
- Anh lái xe cung đường nào.

10. Ngầm Casi nhiều xe bị bắn lắm. Anh có qua ngầm Casi lần nào không.
- Sao em lại đi tu, thưa sư thày…
- Đơn vị em hy sinh gần hết. Chỉ còn năm người sống sót trở về, trong đó
có cái Huyền và em.
Hỏi một đằng, đáp một nẻo. Chuyện như pháo ran. Và lại suốt đêm. Y
như ngày xưa lái xe đến ở trọ đội coi kho rừng già. Yến đi nấu chè hạt sen ăn
cho vui. Sen ao cửa chùa. Nhị ướp trà và hạt nấu chè.
- Buồn cười, em với Yến đi chơi, phóng xe máy qua Hồ sen Thanh Liêm
ở Bắc Ninh. Thấy loại sen khác lạ, hoa nở xòe to bằng cái nơm. Hai đứa lội, hụp
túp mò của về gây giống. Khách qua đường tròn mắt thấy sư thày đầu trọc tếu
mà táo tợn. Thanh niên xung phong mà, sợ gì, dẫm đạp lên bom còn được, mấy
củ sen dưới hồ này là cái thá gì.
- Hết chiến tranh, cuộc sống của anh diễn biến thế nào. Yến hỏi
- Anh lấy vợ, đẻ con. Cuộc sống vào quỹ đạo bình thường.
- Thanh niên các anh sướng thật. Cứng tuổi, nhưng vẫn lấy được vợ. Còn
con gái chúng em ở chiến trường về là nhỡ lứa. Bọn con giai đến tuổi, đâu rước
các “bà chị” đẻ trước nó 4,5 tuổi. Đành ế cả lũ với nhau.
Không gian ắng đi một phút. Nhưng chỉ một phút thôi. Rồi lại chuyện như
ngô rang.
- Trở về, sau mấy năm, không lấy được chồng - Yến tiếp tục - em quyết
định đi tu. Rủ Huyền cùng xuống tóc, nhưng nó không chịu. Tưởng chỉ mình
em, nhưng không ngờ, khi đi học giáo lý ở Thiền Viện, thấy có cả trăm cô. Hỏi
ra đều là thanh niên xung phong Trường Sơn về. Ôm nhau vừa khóc vừa cười.
Tan lớp học, chúng em tỏa về các ngôi chùa trong toàn quốc, nhưng vẫn “điện
thoại di động” cho nhau, tâm sự như các bạn gái đời thường. Tôi giật mình.
Đúng là khi đi dạo các danh lam thắng cảnh chùa chiền, tôi hay gặp các sư nữ
tuổi còn trẻ. Có sư ở chùa lớn, da xanh bóng, ngồi gõ mõ tụng kinh, mắt không
nhìn ai. Có sư ở chùa nhỏ chạy đi chạy lại đon đả mời nước, mời trầu thiện nam
tín nữ… Hóa ra phần lớn đã từ cái lò thanh niên xung phong Trường Sơn mà
ra…
… Tôi rời vùng trung du sông Lục núi Huyền vào sáng hôm sau. Chiếc
camry trôi chầm chậm, lòng xao động khó tả.

11. Huyền đã cho tôi số điện thoại của em. Cái quán ven đường này không
phải ngẫu nhiên mà có. Qua câu chuyện Yến kể, tôi mỡi vỡ lẽ, là số nữ thanh
niên xung phong trở về ở địa phương này có cả chục. Phần lớn nhỡ nhàng chồng
con vì lớn tuổi. Giờ cũng không “cứu” được họ bây giờ. Chính quyền xã họp
bàn “chuyên đề” này và ra một “quyết định thần thánh”, nhân văn tột cùng, vĩ
đại tột cùng. Là cấp cho mỗi cô một lô đất ven đường, mở quán. Quán xá xóm
làng, các cô vừa bán quán sinh nhai, vừa có không gian tự do độc lập tương đối,
để giao lưu với khách qua đường, và như thế có nhiều cơ hội “tìm hiểu”, tìm
chồng…
Cứ ru rú trong làng, nhà cha mẹ kín cổng cao tường, tập quán phong tục
cổ xưa, lễ nghi phép tắc xét nét, các cô sẽ chết già.
Bao nhiêu khách qua đường, vào quán. Các cô phải tự lọc ra người xấu
người tốt mà giao lưu. Cái này thì chính quyền không thể chỉ đạo được. Tùy số
phận, biết đâu các cô chả gặp được người tốt, hợp cảnh mình.
Nghị quyết chính thức ghi ra giấy chỉ có dòng chữ: “Cấp đất ven đường
để kinh doanh dịch vụ”. Tuyệt nhiên không có câu: “để có không gian tự do tìm
người yêu”. Nhưng ai cũng hiểu, vế đó mới là quan trọng nhất.
Huyền và vài cô đã mở quán bên đường như thế. Nhưng nhiều cô cũng
không chọn phương án này. Như Yến, cô khước từ, chọn con đường đi tu. Một
số khác thì ra thành phố làm công nhân, cũng có không gian rộng mở.
Tôi nhất định phải làm mối cho Huyền một người xứng đáng. Moi óc tìm
người quen. Khó thật. Phần lớn họ đều vợ con yên ấm. Nhưng nhất định tôi sẽ
tìm được. Mà phải là người đàng hoàng, bù đắp được thiệt thòi cho Huyền. Việc
này giờ cấp thiết không kém gì việc tôi tìm vợ ngày xưa. Hoàn thành được việc
này, tôi mới tròn trách nhiệm chiến sĩ thanh niên xung phong Trường Sơn.
11/6/2016