Орхон аймаг 1-р сургуулийн Биологийн Багш: Д.Мөнхжаргал

1. БАТЛАВ: СУРГАЛТЫН МЕНЕЖЕР /М.БАТТӨР/
ХӨТӨЛБӨР БОЛОВСРУУЛСАН: 8-р ангийн баг
ЕБС-ИЙН СУУРЬ БОЛОВСРОЛЫН 8 ДУГААР АНГИЙН БИОЛОГИЙН ХИЧЭЭЛИЙН
“Шим ба шим бус бодисын нийлэгжил задралыг загварчлах ” ЭЭЛЖИТ ХИЧЭЭЛИЙН ТӨЛӨВЛӨЛТ
Агуулгын хүрээ: Амьд биеийн амьдралын үйл ажиллагаа
Нэгж хичээлийн сэдэв: Хүний хооллолт
Суралцахуйн зорилт: Шим ба шим бус нэгдлийн нийлэгжил задралыг ойлгон загварчлах , бусдад тайлбарлах
Агуулгын залгамж холбоо:
Суурь боловсрол
VI VII VIII IX
. Б_7_2_3.Хоолны найрлага, шим
тэжээлийн бодисын үүргийг таньж мэдэх
Б_7_2_4.Зохистой хооллолт, хоол
тэжээл дутагдахаас үүсэх нөлөөллийг
ойлгох
Б_7_2_5.Хүний хоол боловсруулах
эрхтэн тогтолцооны бүрэлдэхүүн
хэсгүүдийг таньж нэрлэх, байрлалыг
мэдэх
Б_8_2. 2.Дэлхийн хүн амын хүнс тэжээлийн
хүрэлцээ хангамж, ган гачиг, үер усны аюул, хүн
амын тоо хэт ихсэх асуудлуудын талаар хэлэлцэх
Б_8_2. 3.Хүний хоол боловсруулах эрхтэн
тогтолцооны бүтэц, үүргийг тайлбарлах
Б_8_2_4. Хоол тэжээлээр авсан шим бодис
задрах, нийлэгжих явцыг загварчлах
Б_9_2_4. Хүнсний
бүтээгдэхүүний цардуул,
сахар, уураг, өөх тосыг
туршилтаар илрүүлэх
Б_9_2_5. Шим ба шим бус
бодисуудын биологийн ач
холбогдлыг тайлбарлах, зарим
витамин, эрдэс бодис
дутагдахад илрэх шинж
тэмдгийг хэлэлцэх
Б_9_2_6.Хоол боловсруулах
үйл явцыг тайлбарлах, түүнд
энзим биохурдасгуурын
үүрэгтэйг ойлгох
Хичээлийн үйл ажиллагааг зохион байгуулах арга зүй:
• Анги зохион байгуулалт: Ганцаарчлан, хосоороо, , багаар, анги нийтээр
• Ширээ засалт: Сурагчдыг өөд өөдөөсөө харж суун хамтран ажиллах боломжийг бүрдүүлж ширээг 5 хэсэгээр засах
• Үнэлгээ: Өөрийгөө үнэлэх, бусдыг үнэлэх, багшийн ажиглалтаар үнэлэх, ажлын хуудасны гүйцэтгэлээр үнэлэх, явцын үнэлгээ
• Баримтлах дэг: цагаа баримтлах, идэвх санаачлагатай оролцох, бусдыг сонсох, хамтарч оролц

2. Үйл ажиллагааны төлөвлөлт

3. Хичээл
ийн үе шат
Сурах үйл ажиллагаа Багшийн дэмжлэг, чиглүүлэг Хэрэглэгдэхүүн Үнэлгээний арга, хэрэгсэл
Таамаглал
дэвшүүлэх
Өмнөх
мэдлэгээ
сэргээн санах
5 минут
Багшийн гартаа барьсан ууттай зүйлийг
ажиглана. Юу байгаа тухай таамаглал
дэвшүүлнэ. Сэдэл сонирхол нь өдөөгдөнө.
Багш уутанд байгаа зүйлд юу байж болох
талаар асууна .
Сурагчид өөр өөрийнхөөрөө хариулна
Багш ууттай хүнсний бүтээгдэхүүнийг баг
тус бүрт тараах
Бүх сурагчид идэж үзсэний дараа түүний
шошгийг уншин, түүн дээрх бодисуудийг
нэрлэн бичнэ.
Ажлын хуудасны алхам 1-ийн зааврыг
уншина .
Алхам 1.
-Шошгыг уншаад ажлын хуудасны 1-р
даалгаварыг ажиллана.
Хоолны найрлага
• Миний гарт уутанд юу байгаа бол гэж
төсөөлж байна
• Ууттай зүйлүүдийг 1,1ээр нь багуудад
тараан өгнө .
• Ууттай зүйлүүдээ задалж үзээрэй
• Дотроос гарсан бүтээгдэхүүнээ амсаж
үзээд идээрэй .
• Бид өнөөдөр хичээл дээрээ багаар
болон хосоороо хамтран ажиллана
• Ажлын хуудастай танилцаарай
• Алхам 1-тэй танилцаж зааврын дагуу
даалгаврыг гүйцэтгээрэй.
• Багууд өөрсдийн идсэн бүтээгдэхүүнд
хамгийн их агуулагдаж байгаа
бодисыг багшид нэрлэн өгөх
• Та нар хүнсний бүтээгдэхүүний
найрлаганд юу байгааг мэддэг юм
байна.
• Тэгвэл эдгээр нь бидний биед ороод
хэрхэн нийлэгжиж задарч энерги өгдөг
болохыг судламаар байна уу?
• Хичээлийн сэдэв гарч ирнэ .
• Хичээлийн зорилгыг багш сурагчид
хамтран тодорхойлно.
• Цаасан уут
• Печень, Тараг ,
Цэвэр ус, уутай
самар
• Ажлын хуудас
Багшийн ажиглах
хуудас
Үнэлгээний рубрик
Үсгэн наамал
• Багшийн ажиглах хуудас
дээр таамаглал, зорилгоо
тодорхойлж буй байдлыг
үнэлнэ
• Үнэлгээний рубрик
ашиглана
Алхам2
• Ажлын хуудасны алхам 2 –ийг
ажиллана.
1. Багш хайчилан бэлдсэн үсгэн
дүрсүүдийг өгөхөд сурагчид
түүгээр үг бүтээнэ.
Бүтээсэн үгүүдийн ард байгаа
үгийг дахин хараад доорх
хүснэгтэнд өндөр ба бага молекулт
нэгдлээр нь ялган бичээд ,өгөгдсөн
цаасны хүнэгтэнд наагаарай .
Алхам -2
• Алхам 2ийг багийн нийт
сурагчид хамтран гүйцэтгэнэ.
• Гишүүн бүр өөр өөрийн үүрэг
хүлээн ,үүргээ сайн биелүүлнэ.
Алхам-3 Кейсийг нэг сурагч уншин
танилцуулаад ,өөрсдийн хийсэн
хүнэгтээ зөв буруу болохыг шалгаад
засан сайжруулж нэгдсэн ойлголттой
болох
• Сурагчдын үйл ажиллагааны явцад
ажиглан, шаардлагатай сурагчдад
• Ажлын хуудас,
• Ногоон , шар, улаан
өнгийн цаас
• Ногоон , шар улаан
өнгийн ойдог
баримлын шавар
• Хайч
• Цавуу
• Эвлүүлдэг тоглоом
• Нэр бичсэн эвлүүлдэг
• Багшийн ажиглах хуудас
дээр багаж,
хэрэглэгдэхүүнээ зөв
сонгож буй байдал, ААЗ
боловсруулсаныг үнэлнэ.
• Үнэлгээний рубрик
ашиглана

4. :
ШИНЖЛЭХ УХААНЧ АРГА БАРИЛ ЭЗЭМШИЖ БАЙГАА БАЙДАЛД ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ РУБРИК
Үнэлгээний
зорилт
Шалгуур
Түвшин
Хангалттай сайн Хангалттай Дэмжлэг шаардлагатай
Өмнөх
мэдлэгээ
сэргээн санах
Таамаглал
дэвшүүлэх
Хичээлийн сэдэвтэй холбон
өөрийн зорилго зорилтоо
тодорхойлж буй эсэх
Өмнөх мэдлэгтээ тулгуурлан судлах
агуулгаа зөв тодорхойлж өөрийн
зорилгоо бичсэн, таамаглал нь ШУ-ны
үг хэллэг ашиглан үндэслэлтэй хийсэн
Өмнөх мэдлэгтээ тулгуурлаагүй боловч
зорилгоо тодорхойлсон, таамаглал нь ШУ-
ны үг хэллэг ашиглаагүй боловч
таамаглал дэвшүүлсэн
Өмнөх мэдлэг нь эмх цэгцгүй
оновчтой зорилгоо тодорхойлоогүй,
таамаглал дэвшүүлж чадаагүй,
багшаас дэмжлэг авсанТаамаглал дэвшүүлж буй
эсэх
Сорил
туршилтын
ажлаа
төлөвлөх
Багаж хэрэглэгдэхүүнээ
таньж зөв сонгосон эсэх
Зааврын дагуу олон багаж
хэрэглэгдэхүүнээс зөв сонгож авч
чадсан. Зориулалтын дагуу хэрэглэж
чаддаг
Олон багажаас 2 хүртэл багажыг буруу
сонгосон.
Зориулалтын дагуу хэрэглэж чадахгүй
байгаа
3 ба түүнээс олон багаж
хэрэглэгдэхүүнийг зөв сонгож авч
чадаагүй, зориулалтыг буруу
ашигласан, багшаас дэмжлэг авсан
Аюулгүй ажиллагааны
заавар боловсруулж мөрдөж
буй эсэх
Дадлага ажлын үед баримтлах аюулгүй
ажиллагааны зааврыг төлөвлөхдөө
өмнөх хийсэн ажлаас санаа авсан.
Хэрэглэгдэхүүн бүртэй аюулгүй
ажиллах зааврыг оновчтой
тодорхойлсон
Дадлага ажлын үед баримтлах аюулгүй
ажиллагааны зааврыг өмнөх хийсэн
ажлаас санаа авсан боловч тусгаагүй.
Зарим хэрэглэгдэхүүнтэй аюулгүй
ажиллах зааврыг оновчтой тодорхойлсон.
Дадлага ажлын үед баримтлах
аюулгүй ажиллагааны зааврыг
төлөвлөхдөө өмнөх хийсэн ажлаас
санаа аваагүй.
Аюулгүй ажиллагааны төлөвлөгөө
гаргаж чадаагүй багшаас дэмжлэг
авсан
Сорил,
туршилтын
ажлыг
гүйцэтгэх, үр
дүнг нэгтгэх
Дадлага ажлыг бүтээлчээр
хийж , үр дүнг нэгтгэж буй
эсэх
Дадлага ажлыг зааврын дагуу багшийн
тусламжгүй нягт нямбай, идэвх,
зүтгэлтэй хийхээс гадна, өөрийн
сонирхсон зүйлийг асуултаар
тодруулахыг хичээсэн.
Үр дүнг нэгтгэсэн даалгаваруудыг бүрэн
гүйцэтгэсэн
Дадлага ажлыг багшийн тусламжтайгаар
идэвх, зүтгэлтэй хийхээс гадна,
эргэлзээтэй зүйлийг асуултаар
тодруулахыг хичээсэн
Үр дүнг нэгтгэсэн даалгаваруудын
заримыг алдаатай гүйцэтгэсэн
Дадлага ажлыг багшийн шаардлагаар
гүйцэтгэсэн идэвх оролцоо бага,
бусдад садаа болж байсан.
Эргэлзээтэй болон ойлгоогүй зүйлийг
асуултаар тодруулахыг хичээгээгүй.
Үр дүнг нэгтгэсэн даалгаваруудыг
гүйцэтгэхдээ бусдын дэмжлэг авсан
Үр дүнг
дүгнэх,
тайлагнах
ШУ-ны мэдлэг ойлголтонд
тулгуурлан дүгнэлт гаргаж
буй эсэх
Дүгнэлтийг ШУ-ны үг хэллэг хэрэглэж
оновчтой, зөв тайлбарлаж чадсан
Дүгнэлтийг ШУ-ны үг хэллэг хэрэглэсэн
боловч, дутуу тайлбарласан
Дүгнэлтийг ШУ-ны үг хэллэг хэрэглэж
зөв тайлбарлаж чадаагүй, бүрэн
ойлгоогүй багшаас дэмжлэг авсан
ШУ-ны мэдлэг ойлголтонд
тулгуурлан бүтээл хийж
тайлбарлаж буй эсэх
Дүгнэлтэндээ үндэслэн бүтээлээ эмх
цэгцтэй, цэвэр нямбай, ойлгомжтой
хийсэн
Дүгнэлтэндээ үндэслэн бүтээлээ хийхийг
оролдсон боловч зарим нэг ойлголтыг
дутуу буруу хийсэн
Бүтээл хийхийг оролдоогүй, багшаас
дэмжлэг авсан

5. БАГШИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ АХИЦЫГ ТООЦОХ АЖИГЛАЛТЫН ХУУДАС
Үнэлгээ хийх арга зүй: Багш хичээлийн явцад ажиллах хуудсаар чиглүүлэн ШУАБ-ыг эзэмшиж буй байдалд дараах 4 чадварыг тодорхой рубрикийн дагуу 3
түвшинд ажиглаж ахицыг тооцож, явцын үнэлгээ хийнэ.
Үнэлгээг хийхдээ:
• Хангалттай сайн бол ногоон өнгөөр - ширээний байрлал
• Хангалттай бол шар өнгөөр
• Дэмжлэг шаардлагатай бол улаан өнгөөр тэмдэглэнэ - Сурагчийн суудал - ШУАБ-ын 4 чадвар
16
15
14
13
12
11
10
9 1
2
4
3
5
6
7
8
18
17

6. Ажлын хуудас
8-р анги Сургууль .................. Бүлэг........
Сурагчдын нэрс 1....................................................................2....................................................
Хичээлийн сэдэв:…………………………………………………………………………………………….
Санамж: Ажлын хуудсаа анхааралтай уншиж даалгавраа гүйцэтгэнэ үү! Хичээлдээ
идэвхтэй оролцоорой хүүхдүүдээ. Амжилт хүсье!
Багаар хамтран ажиллах
Багшийн тарааж өгсөн бүтээгдэхүүнээс идэж үзээд , бүтээгдэхүүний шошгон дээрх бодисуудыг
нэрлэн бичээрэй, Түүнд хамгийн их агуулагдаж буй бодисыг / / бичээрэй.
......................................................................................................................................................
..............
Алхам- 1
Хоолны найрлага
Алхам-2
Багш хайчилан бэлдсэн үсгэн дүрсүүдийг өгөхөд сурагчид түүгээр үг бүтээнэ.
Бүтээсэн үгүүдийн ард байгаа үгийг дахин хараад доорх хүснэгтэнд өндөр ба бага молекулт
нэгдлээр нь ялган бичээд ,өгөгдсөн цаасны хүнэгтэнд наагаарай .
.
№ Полимер Мономер
1.
2.
3.
Алхам-3 /Багаар аа ажиллах /
Кейсийг нэг сурагч уншин танилцуулаад ,өөрсдийн хийсэн хүснэгтээ зөв буруу болохыг
шалгаад засан сайжруулж нэгдсэн ойлголттой болох
Дүгнэлтйиг 1 өгүүлбэрт багтаан бичээрэй
......................................................................................................................................................
.........................................................................................................
Алхам 4 : Загварчлах хэрэглэгдэхүүнийг зөв сонгож тэмдэглэнэ үү!.
Хосоороо ажиллах
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
..
Алхам 4: Бүтцийн загвар хийх үед өгөгдсөн хэрэглэгдэхүүнийг зөв ашиглах аюулгүй
ажиллагааны зааврыг төлөвлөж бичнэ үү ! Хосоороо ажиллах

7. 1.……………………………………………………………………………………………………………
2……………………………………………………………………………………………………………
Алхам 5 Хосоороо ажиллах
Хүснэгтэнд Жагсаан бичсэн хэсгүүдийг , хэрэглэгдэхүүнээ ашиглан загварчлаарай .
Заавар:
1. Өнгийн цаас авсан хосууд наамал байдлаар загварчлах
2. Ойдог баримлын шавар авсан хосууд биет байдлаар загварчлах
3. Зураг авсан хосууд наамал байдлаар
4. Эвлүүлдэг тоглоом авсан хосууд биет байдлаар тус тус загварчлаарай
Алхам 6

Багууд ярилцан хамгийн гоё хийсэн хосийг олон хийсэн бүтээлтэй нь гаргах ,түүнийгээ
тайлбарлах
Харилцан бие биенээсээ суралцаж дахин сайжруулах , Өөр юу ашиглаж хийж болох
талаар ярилцана. Санаа авна
Бүтээлийг самбарт байрлуулан анги нийтээр алдаагаа засаж өнөөдрийн хичээлээр юу
мэдэж сурсаныг дүгнүүлнэ
Ингээд : Бид өнөөдөр / Багаараа хамтран ажиллах /
............................................. ........................................................................................................
.............................................................................сурч мэдлээ.