1. МЭНДЧИЛГЭЭ
1

2. МӨС ХАГАЛАХ
2

3. МЭДЭЭЛЭЛ-
МЭДЛЭГ -
ХЭРЭГЛЭЭ
3

4. ТА ОЮУТАН
БОЛЛОО
АУ-ны доктор, профессор Б.Батсэрээдэнэ
Докторант Б.Сосорбурам
4

5. Хичээлийн төлөвлөгөө:
 Мэндчилгээ
 Мөс хагалах
 Сурагч би оюутан боллоо. Юу өөрчлөгдөв?
 Сургалтын хэлбэрүүд
 Шалгалтын хэлбэрүүд
 Кредит цаг
 Хөгжилтэй агшин
 Оюутан та юунд анхаарах ёстой вэ?
5

6. Та оюутан боллоо.
 Их, дээд сургуулийн оюутан болно
гэдэг таны амьдралдаа хийж буй
үсрэлт.
 Дунд сургуулийн амьдралтай ижил
төстэй зүйл байгаа ч хариуцлага
нэмэгдэж, харилцаа өргөжиж, эзэмших
гэж буй мэргэжилтэйгээ танилцах гээд
олон өөрчлөлт таныг угтах болно.
6

7. Та өөрийн хэлэх үг,
хийх үйлдэлдээ
ЭЗЭН БОЛОХ
цаг ирлээ.
7

8. Залуу хүн ядуу байх гутамшиг биш
Залуу хүн залхуу байх гутамшиг
Залуу хүн мөнгөгүй байх гамшиг биш
Залуу хүн эрдэм боловсролгүй байх гамшиг
8

9. Та оюутан боллоо.
 Нэг дамжаанд суралцах оюутны тоо олон
байх тул үе тэнгийн олон найз нөхөдтэйгээ
зөв харилцаж сурах
 Лекцийн хичээл тэмдэглэж авах ур
чадварыг эзэмших
 Бие даан суралцах чадвараа дээшлүүлэх
 Өөрөө өөрийгөө удирдах арга барилыг
эзэмших
 Цагаа зөв зохицуулж сурах
9

10. Та оюутан боллоо.
 Номын сангаар үйлчлүүлэх хариуцлага,
соёлд суралцах
 Нэг ч болов хичээлд амжилтгүй дүн
үзүүлэх нь таны цаашдын суралцах
боломжийг хаах эрсдэлтэйг тооцоолдог
болох
 Амьдралынхаа зорилгыг тодорхойлох
 Бүхий л ажлаа төлөвлөж сурах (өдрийн, 7
хоногийн, сарын, насан туршийн
амьдралын төлөвлөгөөтэй байх) гэм мэт
10

11. Сургалтын үндсэн хэлбэр:
1. Лекц
2. Жижиг бүлгийн хичээл
3. Бие даалт
11

12. 1. Лекц:
 Сэдвийн товч утга, дүгнэлт байдаг.
 Хүнд хэцүү, ярвигтай зүйлст тайлбар
өгдөг.
 Сурах бичиг, номонд сайтар
тусгагдаагүй, бүдэг зүйлсийг тодруулдаг.
 Сүүлийн үеийн нээлт, өөрчлөлт болон
судалгааны ажлын үр дүнгийн талаар
мэдээлдэг.
12

13. Лекцийг хэрхэн үр дүнтэй
сонсож сурах вэ?
 Лекцийн сэдвийг хэрэгтэй гэдгийг ойлгох
 Анхаарлаа дээд зэргээр төвлөрүүлэх
 Лекцийн үндсэн ойлголт /агуулга, утга
санаа/, зорилгыг ойлгохыг хичээх
 Хүнд, хэцүү материалыг ойлгохыг
идэвхтэйгээр чармайх
 Нэгд нэгэнгүй тэмдэглэл хийх
13

14. Лекцийг хэрхэн үр дүнтэй
сонсож сурах вэ?
 Хэрэв чиний мэддэгээс өөрөөр, буруу ташаа
гэж санагдахаар зүйл яригдвал бүү эсэргүүц,
хариу үйлдэл үзүүлэх гэж бүү яар.
 Багшийгаа хувь хүнийх нь хувьд таньж
мэдэх
 Ярих ба бодох хурдыг ойлгон зөрүүг
ашиглах /Бид 1 минутанд 400 орчим үг
боддог нь хүний ярих хурднаас 4 дахин их
юм/.
14

15. Лекц:
 “Сонсох ур чадварыг эзэмшсэн бол
хамгийн муу ярьдаг хүнээс ч ихийг мэдэж
авч чадна”
Эртний Грекийн түүхч,
зохиолч Plutarch
15

16. Судалгааны дүн:
 Лекц уншсаны дараа тэр дор нь бүх
оюутнаас шалгалт авахад 50%-ийг нь
мартсан байв.
 24 цагийн дараа түүнийхээ 50%-ийг
(25%),
 Дараагийн 24 цагт дахин 50%-ийг
(12.5%) мартсан байжээ.
16

17. 17

18. “Хамгийн муу гардаг үзэг хамгийн сайн ой
ухаанаас ч хавьгүй үнэтэй”
Хятад ардын зүйр цэцэн үг
18

19.  Recording – тэмдэглэх, бичиж авах
 Reducing –тоймлох, дүгнэх
 Reciting – цээжээр ярих
 Reflecting – бодох, эргэцүүлэх
 Reviewing – мартахгүйн тулд тогтмол эргэж
унших
19

20. Лекцээ үр дүнтэй болгоход:
 Лекцэнд орохын өмнө их идэхгүй
байх, биед эвтэйхэн, тохиромжтой
хувцас өмсөх
 Өөрийн үгээр тэмдэглэл хийх
 Бичих хурдаа ихэсгэхийн тулд үгийн
товчлол ихээр ашиглах
20

21. Лекцээ үр дүнтэй болгоход:
 Лекц бичихдээ гол зүйлүүдийн
доогуур нь зурах, хайрцаглах, таван
хошуу зурах, асуултын эсвэл
анхаарлын тэмдэг тавьж байх (өнгийн
бал ашиглах)
 Багшаас асуулт асууж байх
 Багш болон самбарт аль болох ойр
суух
21

22. 2. Жижиг бүлгийн сургалт
ба ур чадвар:
 Товч, тодорхой, ойлгомжтой ярих,
илтгэх
 Анхааралтай сонсох,
 Бусдыг хүндлэх
 Хариуцлагаа мэдрэх,
 Цаг барих,
 Дүгнэлт хийх,
22

23. Жижиг бүлгийн сургалт
ба ур чадвар:
 Эерэг зөв хандлагатай болох
 Асуудал шийдвэрлэх,
 Сэтгэн бодох,
 Тэмдэглэл бичих,
 Тэвчээртэй байх,
 Соёлтой маргах,
 Зөв удирдах
23

24.  Оюутан бүрийн идэвхтэй оролцоо
 Цаг барих
 Бүтээлч, санаачлагатай байх
24
Жижиг бүлгийн сургалтын
үр дүн юунаас шалтгаалах вэ?

25.  Эв нэгдэл, эвсэг байдал
 Шударга байх
 Мэдсэн сурснаа хуваалцах
 Нэг нэгнийгээ дэмжсэн
Нэг нь нөгөөгөө хүндэтгэсэн
25
Жижиг бүлгийн сургалтын
үр дүн юунаас шалтгаалах вэ?

26. Жижиг бүлгийн сургалтын
хэлбэрүүд:
 Харилцан ярилцах
 Мэтгэлцээн
 Асуудал шийдвэрлэх
 Дүрд тоглох
 Үзэл бодлын хуй салхи
 Buzz бүлэг
26

27. 3. Бие даалт:
 Их, дээд сургуулийн сургалтын нэг онцлог
нь оюутан бие дааж мэдлэг мэдээлэл олж
авах, эрж хайх, мэргэжлийнхээ алив ур
чадварт суралцах, түүнийг эзэмшихэд
оршино.
 Оюутан байх үедээ энэхүү чадварыг
эзэмшсэнээр насан турш өдөр бүр унших,
суралцах дадлыг өөрийн болгодог сайн
талтай.
27

28. Их, дээд сургуулийн сургалт ба
оюутны бие даалт
70%
30%
30:70
Лекц, жижиг бүлгийн сургалт
Бие даалт
28

29. Сургалтын үнэлгээ:
 Шалгалтын зорилго:
1. Оюутанд хэрхэн сурч байгаа талаар хариу
мэдээлэл өгөх
2. Оюутныг идэвхжүүлэх
3. Сурлагын амжилтаар нь харьцуулалт хийх
29

30. Сургалтын үнэлгээ /шалгалт/:
 Албан шалгалт:
 төгсөлтийн,
 улирлын ,
 явцын,
 сэдвийн шалгалт орно.
30

31. Сургалтын үнэлгээ /шалгалт/:
 Албан бус шалгалтын хэлбэрүүд:
31
 Хичээлд /лекц, жижиг бүлгийн хичээлийн
ирц, оролцоо /хэрхэн оролцож байгаа байдал
 Асуултанд хариулж буй байдал
 Бусад нөхөдтэйгөө харилцаж буй байдал
 бие даалтын гүйцэтгэл,
 реферат бичих,
 өвчний түүх бичих,
 курсын ажил хийх зэрэг

32. Сургалтын үнэлгээ /шалгалт/:
 Тест /нэг болон олон зөв хариулттай
сорил, тест бөглөх/
 Эссе бичих
 Аман шалгалт
 Гардан үйлдэл хийж гүйцэтгэх шалгалт
 Ажиглан дүгнэх
32

33. Кредит тодорхойлолт:
 Лекцийн хичээлийн 16 цаг, дадлага,
семинар, лабораторийн хичээл, багшийн
удирдлаган дор бие даалтын хичээлийн
32 цагийг 1 кредит гэж үзнэ. (48 цаг)
 Кредит нь дээд боловсролын агуулгын
багтаамжийг хэмжих нэгж юм. Бакалаврын
зэрэг, мэргэжлийн диплом 128-136 кредит
байна.
33

34. ХӨГЖИЛТЭЙ
АГШИН
34

35. Та оюутан боллоо.
 Хүний төрөх, өвдөх, өтлөх, үхэх дөрвөн зовлон
шаналгааг нимгэлэх хүн бол эмч. Авралаа
эмнэлгимйн мэргэжилтнээс л эрнэ.
 Сайн эмнэлгийн мэргэжилтэн болохын тулд
хүнлэг, хүнд хайртай хүн болж төлөвших нь
чухал.
 Эмнэлгийн мэргэжилтний ажил биеийн болон
сэтгэлийн өндөр ачаалал шаардах хөдөлмөр тул
биеийнхээ эрүүл мэндэд оюутан байх үеэсээ
эхэлж анхаарна.
35

36. 36

37. 37

38. Та оюутан боллоо.
Дээлийг шинээс нь
Биеийг залуугаас нь
 Эрүүл биеэ залуугаасаа тордож, зохистой зөв
хооллож, чийрэгжүүлэх нь насан турш баримтлах
үндсэн зарчмын нэг болой.
 Амны хөндийг цэвэрлэж, хорхойтсон шүдээ тухай
бүр нь эмчлүүлнэ.
38

39. Та оюутан боллоо.
 Эмнэлэг, лабораторид өмсдөг хувцсаа ариутгах,
юуны түрүүнд гараа зөв угааж хэвших хэрэгтэй.
 Энгийн нүдээр харахад эмнэлэг маш цэвэрхэн, эмч,
сувилагчид гял цял харагдавч олон өвчтөн
холхисон тэсвэртэй нянгаар бохирлогдсон
халдвартай орчин байдаг.
39

40. Та оюутан боллоо.
 Эмнэлэгт өмссөн хувцсаа өөрийн болон гэр бүлийн
гишүүдийн эд хэрэглэлтэй хамт угааж цэвэрлэж
болохгүй. Тусад нь цэвэрлэж угааж сурвал зохино.
 Сургалтанд хэрэглэдэг чагнуур болон бусад
эмнэлгийн багаж хэрэгслэлийг зохих ариутгалын
уусмалаар арчиж цэвэрлэн тусгай уут саванд авч
явна.
40

41. 41
Төлөвлөгөөтэй
ажиллах
Ээж, аавын өгсөн
сургалтын
төлбөрийг хэрхэн
үр ашигтай
зарцуулах вэ?
Зорилгоо
тодорхой
болгох
Сурах арга
барилаа
сайжруулах
Өөртөө өндөр
шаардлага
тавих
Үр шимтэй
нойр
Эмх цэгцтэй
болох
Зөв, хэрэгтэй
мэдээллийг
сонгож сурах
Англи хэл
Эрүүл мэндээ
хамгаалах
Цагийн
менежментээ
сайжруулах
Эдийн засгийн
чадамж,
санхүүгийн үр
ашиг,
алдагдлаа
тооцох
Олж авсан
мэдээллээ
мэдлэг-
хэрэглээ
болгох
Сурах чинхүү
хүсэл
тэмүүлэлтэй
байх

42. Алтан нойрны цаг:
 Өмнөх өдрийн үйлээс бодисын солилцоонд
үүссэн гажуудлыг автоматаар засаж
 Дархлааг сайжруулж байдаг.
42

43. МЭДЭЭЛЭЛ-
МЭДЛЭГ -
ХЭРЭГЛЭЭ
43

44. Та хариулаад үзнэ үү.
 Хөөрч баярласан найзтайгаа яаж харьцах вэ?
Онгироо нь дэндвэл намжаах уу?
 Анги хамт олны зүгээс танд таагүй хандаж байвал
ямар арга хэмжээ авах вэ?
 Англи болон гадаад хэлээр мэргэжлийн ном,
өгүүлэл ашиглаж чадах уу?
 Интернет чөлөөтэй ашиглаж, хэрэгцээт мэдээллээ
олж авч чадах уу?
44

45. Та хариулаад үзнэ үү.
 Яг одоо өөрт чинь
 өдрийн төлөвлөгөө,
 өдөр тутмын тэмдэглэл,
 мөнгөний тооцооны дэвтэр
бий юу?
 Өөрийн сайн, муу талаа хэзээ нэгэн цагт жагсааж
бичиж байсан уу?
 Өдөр бүр өөрийнхөө эрүүл мэндэд бага ч болов
цаг гаргаж байгаа юу? (Өглөөний дасгал гэх мэт)
 Өөрт тулгарч буй асуудлыг зааглаж, хоёрдугаар
зэрэгт багтахыг хойшлуулж чаддаг уу?
45

46. АСУУЛТ,
ХАРИУЛТ
46

47. АХЛАХ АНГИЙН
ОЮУТНУУДЫН
ТУРШЛАГА
47

48. ЖИЖИГ БҮЛГЭЭР
АЖИЛЛАХ СЭДЭВ:
“ОЮУТНЫ ТАНГАРАГ”
48

49. Оюутны тангараг
Оюутан ба Этүгэн дээд сургуулийн эрхэм зорилго,
үнэт зүйлс, ёс зүйн дүрмийг хүлээн зөвшөөрч, сонгосон
мэргэжлээрээ Монгол Улсынхаа хөгжил дэвшилд хувь
нэмэр оруулахаа ухамсарлан хичээн зүтгэж, гарамгай
суралцахаа эрдэмтэн багш, эцэг эх, хамт олон, найз нөхөд
та бүхний өмнө хариуцлагатайгаар андгайлан
тангараглаж байна.
Оюутан би хэл, соёлоо дээдлэж, нийгмийн гарал,
нас хүйс, шашин шүтлэгээр ялгаварлан гадуурхах явдлыг
эрс цээрлэн эрдэмтэн багш, эрдмийн уурхай
сургуулийнхаа нэр төрийг нь өндөрт өргөж явахаа батлан
тангараглаж байна.
49

50. БИЕ ДААЛТ-8
50

51. МЭДЭЭЛЭЛ – МЭДЛЭГ - ХЭРЭГЛЭЭ
Лекц, семинар:
(хичээлээс олж авсан мэдээллээ мэдлэг
болгох, мэдлэгээ хэрэглээ болгох)
 Энэ өдрийн хичээлээ (мэдээллээ) 5R-
ийн аргаар уншиж мэдлэг болгоно
 Энэ хичээлээс юуг өөртөө
хэрэгжүүлэх вэ? Лекцийн дэвтрийн
1/3 зайд жагсааж бичих (хэрэглээ)
51

52. Эссэ бичих:
(өөрийн бодол санаагаа бичгээр
илэрхийлдэг чадвар эзэмших)
 Сэдэв: “Би бусдад гай (саад, төвөг яршиг
учруулдаг) болдог хүн биш биз?”
(200 үгтэй)
Эссэ хэрхэн бичих тухай сургуулийн вэб болон ёс зүйн
хичээлийн блогоос сайтар уншиж, эссэгээ “Эссэ бичих
дэвтэр’’-тээ бичих
52

53. Унших материал:
(унших явцдаа өөртөө хэрэгтэй санааг
олж сонгох чадвар эзэмших)
 “Амжилтын түлхүүр” (СӨ-2-45) өгүүллэгийг
төвлөрүүлж уншаад, өөрт хэрэгтэй санааг сонгоно
 “Уншсан ном, үзсэн киноны тэмдэглэл” дэвтэртээ
 Номын зохиогчийн нэр
 Номын нэр
 Өөрийнхөө үйл ажиллагаанд хэрэгжүүлэхээр олж авсан
санааг жагсааж бичнэ.
53

54. Хуулан бичлэг:
(үг, үсгийн алдаагүй, утга найруулга
сайтай, цэвэр бичдэг чадвар эзэмших):
 “Амжилтын түлхүүр” (СӨ-2-45)
өгүүллэгийг “Хуулан бичлэгийн дэвтэр”-
тээ цэвэр, нямбай хуулж бичнэ.
Хуулан бичлэг хийх явцдаа бичгийн хэв, үг үсгийн
зөв бичгийн дүрэм, өгүүлбэрийн найруулга, утгын
илэрхийлэл зэрэгт онц анхаарна.
54

55. Кино үзэх:
(үзсэн киноноосоо өөрт хэрэгтэй санааг
олж сонгох чадвар эзэмших):
 Үзэх киноны нэр: “Шинэ үсгийн багш” МУСК
 Кино үзэж байхдаа үзэг, ноорог цаас бэлдэж, хэрэгтэй гэж
үзсэн санаа, сэдлийг тухай бүр нь тэмдэглэж авна.
 Киноны дараа ноорог дээрх тэмдэглэлээ уншиж дахин
бодож,дүгнэж үзээд“Уншсан ном, үзсэн киноны
тэмдэглэлийн дэвтэр”-тээ
 киноны найруулагч
 киноны нэр
 киноноос өөрийнхөө үйл ажиллагаанд хэрэгжүүлэхээр сонгож
авсан санааг жагсааж бичнэ.
55

56. English:
(Англи хэлний мэдлэгээ сайжруулах):
 Афоризм цээжлэх
 Утга агуулгыг сайтар ойлгож , хэрэглэх
56
“You can’t live a
positive life with a
negative mind”

57. ДҮГНЭЛТ
57