ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ ΜΕ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ, ερευνητική εργασία 2014-15

1. Ερευνητική Εργασία:
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ
ΜΕ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ
Λύκειο Σπάτων 2014-2015
Υπεύθυνη Καθηγήτρια
Βασιλική Κωτσάνη

2. Η ερευνητική εργασία της ομάδας μας αυτό το τετράμηνο
ήταν αφιερωμένη στην έρευνα και την ανασκόπηση
της ζωής και του έργου ανθρώπων που σημάδεψαν
την παγκόσμια αλλά και την ελληνική ιστορία,
τον πολιτισμό, την πολιτική.
Η επιλογή των προσώπων που μας συγκίνησαν
και ασχοληθήκαμε καλύπτουν διάφορες χρονικές στιγμές,
ιδεολογίες και χώρους δράσης. Έτσι παρακάτω,
θα γνωρίσετε τους Pink Floyd, τον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ,
τον Καρλ Μαρξ , τη Μελίνα Μερκούρη και
το Γρηγόρη Λαμπράκη.

4. Οι Pink Floyd είναι ένα βρετανικό μουσικό συγκρότημα που
έχει γράψει ιστορία στον χώρο της ροκ μουσικής.
Έχουν ξεχωρίσει τόσο για τις πρωτοποριακές για την εποχή
συνθέσεις τους, όσο και για τους νεωτεριστικούς και
συγκινησιακά φορτισμένους στίχους τους, τα ευφάνταστα
εξώφυλλα τους, τις πειραματικές ενορχηστρώσεις και
ηχογραφήσεις και τις θεαματικές συναυλίες τους.
Υπολογίζεται ότι το συγκρότημα έχει πουλήσει γύρω στα 74,5
εκ άλμπουμ στις Η.Π.Α. και πάνω από 300 εκατομμύρια
άλμπουμ παγκοσμίως και συγκαταλέγεται έτσι στα πιο
επιτυχημένα, εμπορικά, ροκ συγκροτήματα όλων των
εποχών.

5. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '60, οι Pink Floyd έχαιραν μίας
σχετικής επιτυχίας, ως ψυχεδελική μπάντα με ηγέτη τον Σιντ
Μπάρετ(Syd Barrett). Η ασταθής συμπεριφορά του Μπάρετ —
οφειλόμενη σε αλόγιστη χρήση παραισθησιογόνων ουσιών—
ανάγκασε τους υπόλοιπους να τον αντικαταστήσουν με τον
κιθαρίστα Ντέιβιντ Γκίλμορ (David Gilmour). Το 1973, το συγκρότημα
γνώρισε παγκόσμια επιτυχία με τον δίσκο "The Dark Side of the Moon"
και συνέχισε να απολαμβάνει της αποδοχής του κοινού μέχρι και τη
μεγαλύτερη εμπορική τους επιτυχία "The Wall". Επίσης, μεγάλη
ανταπόκριση στο κοινό είχαν και τα άλμπουμ "Wish You Were Here"
(1975), το οποίο ήταν αφιερωμένο στον ιδρυτή του
συγκροτήματος Σιντ Μπάρετ, αλλά και το "Animals" (1977).

6. Το 1985, (λίγο μετά τον δίσκο "The Final Cut") ο μπασίστας και τραγουδιστής του
γκρουπ Ρότζερ Γουότερς αποχώρησε από το συγκρότημα και κυνήγησε δικαστικά τους
υπόλοιπους, όταν αυτοί συνέχισαν τους δίσκους και τις συναυλίες, διατηρώντας το
όνομα Pink Floyd. Τελικά επήλθε εξωδικαστικός συμβιβασμός, ο οποίος τους
επέτρεψε τη χρήση του ονόματος και των περισσοτέρων τραγουδιών. Το 1987, οι Pink
Floyd χωρίς τον Γουώτερς πλέον, δηλαδή οι Γκίλμορ, Μέισον και Ράιτ, επιστρέφουν,
δισκογραφικά, με τον δίσκο "A Momentary Lapse Of Reason" και αρχίζουν περιοδείες
παγκοσμίως που είχαν πραγματικά σημαντική αποδοχή από τον κοινό τους. Το
δισκογραφικά κύκνειο άσμα του συγκροτήματος έρχεται το 1994 με το "The Division
Bell", δίσκο που γνώρισε τεράστια εμπορική επιτυχία και τραγουδήθηκε μεταξύ
άλλων στη μετέπειτα σειρά περιοδειών, η οποία είχε ως αποτέλεσμα και τη
μαγνητοσκόπηση ενός μουσικού DVD, με τίτλο "P.U.L.S.E." από τις συναυλίες που
έδωσε το συγκρότημα στο "Earls Court" του Λονδίνου, το 1994.

7. Έντεκα χρόνια μετά, το συγκρότημα επανασυνδέθηκε (δηλαδή
επέστρεψε προσωρινά ο Γουώτερς) στη μεγαλύτερη σε όγκο
συναυλία των Pink Floyd, η οποία έγινε στο Λονδίνο, στις 2
Ιουλίου 2005 ("London Live 8 concert"). Σε συνέντευξη του, στις 2
Φεβρουαρίου του 2006, στην ιταλική εφημερίδα "La Repubblica", ο
Γκίλμορ δήλωσε ότι το γκρουπ δεν θα κυκλοφορήσει νέο υλικό
παρόλο που ορισμένα από τα μέλη του σκοπεύουν να
ακολουθήσουν σόλο πορεία ή ακόμα και να συνεργαστούν μεταξύ
τους σε επόμενες δουλειές τους.

8. Από τότε ο Ρότζερ Γουώτερς (συνήθως μαζί με τον Νικ Μέισον) και
ο Ντέιβιντ Γκίλμορ (με τον Ρίτσαρντ Ράιτ) περιοδεύουν ξεχωριστά,
παίζοντας τραγούδια από την προσωπική τους δισκογραφία, αλλά
κυρίως, παρουσιάζοντας ξανά τα ιστορικά τραγούδια, που
δημιούργησαν ως συγκρότημα. Η πιθανότητα άλλης επανένωσης
δεν είχε αποκλειστεί ούτε από τον Μέισον ούτε τον Γκίλμορ, ωστόσο
κάτι τέτοιο κατέστη αμφίβολο με τον θάνατο του Ράιτ από καρκίνο
στις 15 Σεπτεμβρίου 2008. Το 2014 ανακοινώθηκε η κυκλοφορία
ενός ακόμη δίσκου με τίτλο "The Endless River" με ηχογραφήσεις του
Ράιτ από το 1993.

9. Παρ’ όλες τις προσωπικές συνεντεύξεις των μελών, το
συγκρότημα σαν σύνολο κράτησε τον ψυχεδελικό
χαρακτήρα του στα τραγούδια. Αυτά με την σειρά τους
περνούσαν βαθύτερα νοήματα για διάφορα κοινωνικά
θέματα (π.χ στο δίσκο The Wall). Απέφυγαν να είναι
ένα πολιτικοποιημένο συγκρότημα, διότι όπως ξέρουμε
η μουσική είναι ελεύθερο πνεύμα πέρα από τα όρια
των θρησκειών και της πολιτικής και θα επηρέαζαν κατά
πολύ προς το αρνητικό την πορεία του συγκροτήματος.
Οι στίχοι, επίσης, μιλάνε και για προσωπικές εμπειρίες
και δυο από τους δίσκους είναι αφιερωμένοι στον
παλιό frontman του συγκροτήματος Syd Barret.
Τα τραγούδια του δίσκου The wall επηρέασαν διάφορα
κοινωνικά γεγονότα εκείνης της εποχής και στίχοι του
έχουν βρεθεί σαν συνθήματα γραμμένα σε τοίχους σε
όλο τον κόσμο:
Στην Παλαιστίνη ο Roger Waters έγραψε το
πασίγνωστο δίστιχο του τραγουδιού
Another Brick In The Wall!

10. - Οι Pink Floyd μερικές φορές μοιάζουν να είναι ένα σκυθρωπό
συγκρότημα. Η μουσική, η προσωπικότητά σου και κυρίως του
Ρότζερ φαίνονται να είναι απίστευτα εσωστρεφής. Είσαι
σκυθρωπό άτομο;
- «Προσωπικά δεν είμαι ιδιαίτερα σκυθρωπός. Αλλά είμαι
εσωστρεφής ως ένα βαθμό. Περνάω πολύ καιρό ανησυχώντας
για το πού πάει ο κόσμος, διασκεδάζοντας και
απολαμβάνοντας τον κόσμο όπως είναι. Το ίδιο και ο Ρότζερ. Η
υπεροχή της γραφής του Ρότζερ είναι, όπως θα λέγαμε
εσωστρεφής, και εστιάζει στις άσχημες πλευρές του κόσμου,
αντικατοπτρίζοντάς τες. Και βασικά το σύνολο της μουσικής
των Pink Floyd τα προηγούμενα χρόνια ήταν η γραφή του
Ρότζερ, οπότε ήταν αναπόφευκτο. Μου είναι δύσκολο να
γράψω πράγματα που είναι γενικά χαρούμενα. Απ’ ό,τι
φαίνεται κι ο Ρότζερ. Σίγουρα με τον Ρότζερ, θα αποκτούσε
κανείς την εντύπωση, έτσι όπως βγαίνει προς τα έξω, ότι είναι
ένας μόνιμα μίζερος τύπος, αλλά αυτό απέχει πολύ απ’ την
αλήθεια».
Guitar Heroes May 1983

11. - To 1975 είχες πει ότι το Wish You Were Here being είναι ένας λυπητερός δίσκος, «Νομίζω ότι
ο κόσμος είναι ένα πολύ, πάρα πολύ λυπημένο, γαμημένο μέρος και βρίσκω τον εαυτό μου
αυτή τη στιγμή να αποστασιοποιείται απ’ όλα αυτά». Πώς νιώθεις τώρα σε σχέση μ’ αυτό και
πώς είσαι;
- «Βασικά βρίσκομαι σε μία πολύ καλή και θετική φάση. Νιώθω ότι δούλεψα πολλά θέματά
μου τα τελευταία 10 με 20 χρόνια και νιώθω πιο κοντά σε μένα. Νιώθω πιο πολύ ο εαυτός
μου απ’ ό,τι ένιωσα ποτέ. Κι όσο αφορά τον κόσμο, ενθαρρύνομαι από τη δουλειά της
Greenpeace κι άλλων κινήσεων και της Αμνηστείας και σκεπτόμενων ανθρώπων, και της
προσοχής που τραβάνε όλο και περισσότερο, όχι μόνο με την αγκιτπρόπ, αλλά και με τη
δουλειά που γίνεται στο πεδίο της ανθρώπινης ψυχολογίας και των προσωπικών σχέσεων.
Νομίζω ο κόσμος έχει καλύτερες ευκαιρίες να σπάσει τον κύκλο που τείνει να περνάει από
γενιά σε γενιά, γιατί ξέρουμε πώς λειτουργούν τα συναισθήματά μας και τι μας κάνει να
νιώθουμε όπως νιώθουμε, περισσότερο από πριν, ας πούμε 10 ή 20 χρόνια πριν. Έτσι είμαι
γενικά αισιόδοξος ότι κινούμαστε στη σωστή κατεύθυνση, τουλάχιστον σε ένα δρόμο.
Μπορεί να είναι ένας δρόμος που έχει λίγο ταξιδευτεί, αλλά ταξιδεύεται κι αυτό μου δίνει
ελπίδα».
Roger Waters Interview, 1999
« Ο Σιντ Μπάρετ, που ήταν κάποια χρόνια μικρότερος, κι εγώ γίναμε φίλοι στο
Κέιμπριτζ. Είχαμε κοινά ενδιαφέροντα – ροκ’ν’ρολ, κίνδυνος και σεξ και
ναρκωτικά- μάλλον μ’ αυτή τη σειρά. Είχα μια μηχανή πριν φύγω απ’ το σπίτι και
πηγαίναμε απίστευτες βόλτες στην επαρχία. Κάναμε αγώνες μες τη νύχτα, πολύ
επικίνδυνους, απ’ τους οποίους επιβιώσαμε κάπως. Εκείνες οι εποχές -1959 με
1960- ήταν συναρπαστικές. Κινούμασταν γύρω από τον Άλαν Γκίνσμπεργκ και τη
δυναμική γενιά των Αμερικανών ποιητών. Επειδή το Κέιμπριτζ ήταν φοιτητική
πόλη, υπήρχε ένα πολύ δυνατό ψευδό-διαννοουμενίστικο αλλά δυναμικό στυλ.
Ήταν μόλις η κατάθλιψη μετά τον πόλεμο είχε αρχίσει να εξασθενεί και είχαμε
αρχίσει να μπαίνουμε σε μια οικονομική ανάπτυξη. Και μόλις στην αρχή της
δεκαετία του 60 υπήρχε ένα πραγματικό φλερτ με τον προπολεμικό ρομαντισμό,
με τον οποίο ασχολήθηκα κάπως, κι αυτό το συναίσθημα με οδήγησε στο να θέλω
να είμαι σ’ ένα συγκρότημα. Πήγαινα ταξίδια με φίλους στην Ευρώπη και τη
Μέση Ανατολή που τότε ήταν ένα ασφαλές μέρος. Κατά πόσο όλες αυτές οι
εμπειρίες έπαιξαν ρόλο στο να ξεκινήσω να γράφω, δεν το ξέρω.»
Musician Magazine, May 1992

13. To The Piper At The Gates Of Dawn είναι το
πρώτο στούντιο άλμπουμ τους το οποίο
κυκλοφόρησε στις 5 Αυγούστου 1967.
Ο τίτλος του άλμπουμ προέρχεται από το
έβδομο κεφάλαιο του βιβλίου "Ο Άνεμος
στις Ιτιές" του Κένεθ Γκράχαμ και είναι ο
μοναδικός δίσκος των Pink Floyd που
πραγματοποιήθηκε με τον Σιντ Μπάρετ ως
ηγετική μορφή του συγκροτήματος.

14. To A Saucerful of Secrets είναι το δεύτερο
στούντιο άλμπουμ τους, το οποίο
κυκλοφόρησε στις 29
Ιουνίου 1968 στην Ευρώπη μέσω της
"ΕΜΙ/Columbia" και στις 27 Ιουλίου της
ίδιας χρονιάς στις Ηνωμένες
Πολιτείες μέσω της "Tower".
Αυτός ήταν ο τελευταίος δίσκος των Pink
Floyd στον οποίο συμμετείχε ο
κιθαρίστας και τραγουδιστής Σιντ
Μπάρετ.

15. To More (Original Motion Picture Soundtrack from the film More[) είναι το πρώτο
σάουντρακ άλμπουμ και το τρίτο στούντιο άλμπουμ τους το οποίο κυκλοφόρησε
στις 13 Ιουνίου 1969 μέσω της "ΕΜΙ/Columbia" στην Ευρώπη και στις 9
Αυγούστου του ίδιου έτους μέσω της "Tower" στις Ηνωμένες Πολιτείες
Ήταν ο πρώτος δίσκος των Pink Floyd χωρίς τον Σιντ Μπάρετ στη σύνθεση τους, ο
οποίος αποχώρησε από το συγκρότημα στις αρχές του 1968 κατά τη διάρκεια της
ηχογράφησης του άλμπουμ "A Saucerful οf Secrets".
Είναι ένα από τα δύο άλμπουμ των Pink Floyd στα οποία ο Ντέιβιντ Γκίλμορ είναι
ο μόνος κύριος τραγουδιστής. Το δεύτερο άλμπουμ είναι το "A Momentary Lapse
of Reason" του 1987, και είναι επίσης το πρώτο άλμπουμ που έκαναν παραγωγή
οι Pink Floyd χωρίς τη βοήθεια του Νόρμαν Σμιθ. Ηχογραφήθηκε στα "Pye
Studios" του Λονδίνου.
Ο δίσκος αποτελείται από ακουστικές μπαλάντες και μερικά από
τα δυνατότερα τραγούδια του συγκροτήματος, όπως το "The Nile Song" και το
"Ibiza Bar". Το "More" σκαρφάλωσε στο βρετανικό Top-10 και το Top-5
στη Γαλλία και την Ολλανδία, ενώ κατάφερε να μπει στις λίστες
του Billboard στις Ηνωμένες Πολιτείες.

16. Τo Ummagumma είναι
διπλό άλμπουμ του
οποίου το πρώτο μέρος
είναι ηχογραφημένο σε
ζωντανή εμφάνιση και το
δεύτερο στο στούντιο.
Κυκλοφόρησε στις 25
Οκτωβρίου 1969 από την
Harvest Records.

17. The Dark Side of the Moon κυκλοφόρησε το 1973.
Οι στίχοι των τραγουδιών αναφέρονται στην
καθημερινή ζωή των ανθρώπων, τα προβλήματα,
τις συνήθειες, θέματα όπως ο χρόνος, η απληστία,
οι συγκρούσεις, τα ταξίδια, οι ψυχικές
διαταραχές και ο θάνατος. Μαζί με το The
Wall θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα δείγματα
δουλειάς των Pink Floyd. Πολλοί κριτικοί έχουν
χρησιμοποιήσει το δίσκο ως κριτήριο διαχωρισμού
μεταξύ της κλασικής Ροκ και ηλεκτρονικής
μουσικής. Και τα τέσσερα μέλη του συγκροτήματος
(Ντέιβιντ Γκίλμορ, Νικ Μέισον, Ρότζερ Γουώτερς
και Ρίτσαρντ Ράιτ) πήραν μέρος στην δημιουργία
και την παραγωγή του δίσκου.

18. Το άλμπουμ "WishYouWere Here"
κυκλοφόρησε το 1975 και είχε μεγάλη
ανταπόκριση στο κοινό, άλλωστε
θεωρείται κι ένα από τα πιο επιτυχημένα
τους.Ήταν αφιερωμένο στον ιδρυτή του
συγκροτήματοςΣιντ Μπάρετ ο οποίος
αντικαταστάθηκε από τα υπόλοιπα μέλη
του συγκροτήματος με τον Ντέιβιντ
Γκίλμορ, καθώς έκανε έντονη χρήση
παραισθησιογόνων ουσιών.

19. Το The Wall είναι το ενδέκατο στούντιο άλμπουμ τους.
Κυκλοφόρησε ως διπλό άλμπουμ, στις 30
Νοεμβρίου 1979, άρχισε να ερμηνεύεται ζωντανά με
περίτεχνα θεατρικά εφέ, και μετατράπηκε σε μια ταινία
μεγάλου μήκους με τίτλο "Pink Floyd The Wall".
Ο αριθμός των πωλήσεων παγκοσμίως ξεπέρασε τα
τριάντα εκατομμύρια αντίτυπα. Το "The Wall" είναι το
καλύτερο σε πωλήσεις διπλό άλμπουμ στην ιστορία της
μουσικής.
Στις 8,9 και 12 Ιουλίου 2011, το "The Wall",
παρουσιάστηκε ζωντανά στην Αθήνα, στο κλειστό
γήπεδο μπάσκετ του Ο.Α.Κ.Α., από τον Ρότζερ
Γουώτερς. Κατά τις δύο πρώτες ημέρες η συναυλία
μαγνητοσκοπήθηκε και αναμένεται να κυκλοφορήσει
σε DVD.

20. To Is There Anybody Out There? - The Wall Live 1980
-1981 είναι διπλό, ζωντανά ηχογραφημένο άλμπουμ,
το οποίο κυκλοφόρησε στις 23 Μαρτίου 2000 μέσω
της "EMI" στην Ευρώπη και της "Columbia" στην
Αμερική.
Οι ηχογραφήσεις για τον δίσκο πραγματοποιήθηκαν
τον Αύγουστο του 1980 και τον Ιούνιο του 1981 στο
"Earls Court" του Λονδίνου κατά την περιοδεία για
την προώθηση του δίσκου "The Wall".
Το άλμπουμ ανέβηκε στο # 19 στις Ηνωμένες
Πολιτείες όπου βραβεύθηκε ως πλατινένιο και το # 15
στην Μεγάλη Βρετανία όπου έγινε χρυσό.

21. The Endless River είναι ο τίτλος του 15ου
στούντιο άλμπουμ του βρετανικού ρoκ συγκροτή
ματος Pink Floyd, ο οποίος κυκλοφόρησε στις 7
Νοεμβρίου 2014 στην Αυστραλία και
την Γερμανία και τρεις ημέρες αργότερα στον
υπόλοιπο κόσμο.
Ο δίσκος περιλαμβάνει ηχογραφήσεις του
κιμπορντίστα Ρίτσαρντ Ράιτ όσο βρισκόταν εν
ζωή και είναι η πρώτη κυκλοφορία των Pink
Floyd μέσω της δισκογραφικής εταιρείας Warner
Bros., η οποία αγόρασε τα δικαιώματα του
συγκροτήματος από την "Parlophone" το 2013.

22. Υπάρχουν και άλλοι δίσκοι όπως :
Atom Heart Mother,
Meddle,
Obscured By Clouds,
Animals,
The Final Cut,
A Momentary Lapse Of Reason,
Delicate Sound Of Thunder,
The Division Bell,
P*U*L*S*E.

23. Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός τραγουδιστή της
ροκ μουσικής τον «Pink» ο οποίος κάθεται στο
δωμάτιο του σε ένα ξενοδοχείο στο Los Angeles
εξουθενωμένος από τη μουσική βιομηχανία και
μπορεί να τραγουδήσει πάνω στη σκηνή μόνο με
τη βοήθεια των ναρκωτικών. Είναι βασισμένο στο
άλμπουμ των Pink Floyd, The Wall, που
κυκλοφόρησε το 1979.Η ταινία ξεκινάει όταν ο
Pink βρισκόταν σε νεαρή ηλικία όπου είναι
συντετριμμένος από την αγάπη της μητέρας του.
Αρκετά χρόνια αργότερα, τιμωρείται από τους
δασκάλους του στο σχολείο επειδή αρχίζει να
γράφει ποιήματα. Σιγά σιγά αρχίζει να χτίζει ένα
τείχος γύρω του για να προστατευθεί από τον έξω
κόσμο.H ταινία δείχνει «τεράστιες» και
εκπληκτικές εικόνες μέχρι το τέλος της, όπου ο
Pink γκρεμίζει τον τοίχο και απελευθερώνεται.

25. O Pink χτίζει ένα τείχος ανάμεσα σε αυτόν και την
υπόλοιπη κοινωνία έτσι ώστε να μπορέσει να
ζήσει μια ζωή χωρίς συναισθηματικό στρες. Κάθε
περιστατικό που προκαλεί πόνο στον Pink είναι
ένα ακόμη τούβλο στον τοίχο. Μεγαλωμένος
χωρίς πατέρα από την παιδική του ηλικία με μια
αυταρχική μητέρα, με ένα ανύπαρκτο
εκπαιδευτικό σύστημα, με μια κυβέρνηση που
αντιμετωπίζει τους πολίτες σαν πιόνια, η
επιπολαιότητα του καλλιτεχνικού στερεώματος
και ένας αποξενωμένος γάμος θα τον οδηγήσουν
στα ναρκωτικά. Ενώ ο τοίχος αρχίζει να
ολοκληρώνεται και κάθε τούβλο τον αποξενώνει
όλο και πιο πολύ από τον έξω κόσμο, αρχίζει να
τρελαίνεται. Φαντάζεται πως είναι ένας
δικτάτορας κατά την διάρκεια του 2ου
παγκοσμίου πολέμου ο οποίος ανταγωνίζεται τον
κόσμο, σημάδεψε την γενιά του, σκότωσε τον
πατέρα του και ότι μολύνθηκε η ζωή του από την
γέννηση του. To παραμύθι του Pink τελειώνει με
ένα μήνυμα που είναι τόσο αινιγματικό και
κυκλικό όπως το υπόλοιπο της ζωής του.

26. Είτε πρόκειται τελικά να θεωρηθεί ως μια
κυνική ιστορία για τη ματαιότητα της ζωής, ή
ένα ελπιδοφόρο ταξίδι μεταφορικού
θανάτου και της αναγέννησης, το Τείχος
είναι σίγουρα ένα μουσικό ορόσημο αντάξιο
του τίτλου της «τέχνης».
Ο Waters άρχισε να σχεδιάζει πάνω σ’ αυτά τα
συναισθήματα της νεανικής αποξένωσης
όπως και σ’ αυτά που ξεπηδούσαν από το
χαμό του πατέρα του κατά τον B’ Παγκόσμιο
Πόλεμο για να πλάσει τον φανταστικό
χαρακτήρα του Pink.

27. Οι ιστορίες που περιβάλλουν τον αρχικό
φρόντμαν των Pink Floyd, Syd Barrett, -
περιλαμβανομένων των απεξαρτήσεών
του από τα ναρκωτικά και της συχνής
του απόσυρσης από τον κόσμο-
παρείχαν στον Waters περαιτέρω
έμπνευση για τον θλιμμένο ροκ σταρ.
Οι συνεισφορές των άλλων μελών της
μπάντας David Gilmour, Nick Mason και
Richard Wright έβαλαν τις τελευταίες
πινελιές για έναν αντί-ήρωα, ένα
μοντέρνο υπαρκτό καθημερινό
άνθρωπο που παλεύει να βρει (ή να
χάσει) τον εαυτό του και το νόημα της
ζωής σε έναν αιώνα που πλαισιώνεται
από τον πόλεμο.

29. To 2001 o David Gilmour ηχογράφησε μια
μουσική διασκευή του 18ου Σονέτου του
Σαίξπηρ στο ιστορικό ποταμόσπιτό του.
Η μαγνητοσκόπηση της ηχογράφησης
εντάχθηκε το 2002 στο DVD David
Gilmour in Concert.
Η ηχογράφηση αυτή ήταν μέρος ενός
project του Michael Kamen.
Το Σονέτο 18 είναι απ’ τα πιο γνωστά του
Σαίξπηρ και γράφτηκε το 1595.
http://www.openculture.com/2015/03/pi
nk_floyds_david_gilmour_sings_shakes
peares_sonnet_18.html

30. http://el.wikipedia.org/wiki/Pink_Floyd
http://www.pinkfloyd.com/news/
https://prezi.com/tt67yh763sxx/pink-floyd/
Ομάδα Εργασίας:
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΡΙΑΝΝΑ
ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΣΠΥΡΟΣ
ΤΣΕΠΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΦΡΑΓΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ
ΨΕΒΕΔΟΥΡΟΣ ΦΑΝΗΣ

31. Η ομάδα μας επέλεξε να ασχοληθεί με τον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
ακριβώς γιατί θέλαμε να βρούμε μια διαχρονική προσωπικότητα που επηρέασε
το χώρο των γραμμάτων και της τέχνης, αλλά ταυτόχρονα είχε την ικανότητα
να μεταδίδει μια ολοκληρωμένη οπτική του κόσμου της εποχής του,
να κρίνει και παίρνει θέση σε ζητήματα κοινωνικοπολιτικά,
και να αποτελεί έναν απ’ τους πρώτους θεωρητικούς του θεάτρου.
Τον Σαίξπηρ τον απασχόλησαν θέματα όπως η δυναμική της εξουσίας
και η σχέση της με τον άνθρωπο,
η σχέση του ανθρώπου σε ένα όλο και μεταβαλλόμενο κόσμο,
η σχέση του ανθρώπου σε όλο το σύμπαν, ο θάνατος, οι ανισότητες,
οι σχέσεις των δύο φύλων, η παιδαγωγική θέση του θεάτρου στην κοινωνία,
η θέση του θεάτρου στο φάσμα των τεχνών.
Με μία ανασκόπηση της ζωής του και με μία ανάλυση του «Άμλετ»,
θελήσαμε να σας μεταφέρουμε τα όσα αποκομίσαμε απ’ τη μελέτη μας.
ΟΥΙΛΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

32. Ο Σχακεσπεάρης, Σακεσπήρος ή Σεκεσπίρ, όπως μεταφράστηκε αρχικά
το όνομα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ στα ελληνικά κατά το 18ο αιώνα,
γεννήθηκε στο Στράντφορντ–απον-Έιβον,
στις 23 Απριλίου 1564 και πέθανε την ίδια μέρα το 1616.
Ήταν γνήσιο τέκνο της αγγλικής Αναγέννησης και γεννήθηκε σε μια
ευτυχή συγκυρία της ιστορίας της αγγλικής γλώσσας.
Ήταν ο κορυφαίος των κλασσικών.
Ο μεγαλύτερος δραματουργός της αγγλικής λογοτεχνίας.
Σε ηλικία 28 χρονών, είχε αποκτήσει τέτοια φήμη, που σε μία κρίση
ζήλειας ο επίσης θεατρικός συγγραφέας Ρόμπερτ Γκριν έκανε μια
ιδιαίτερα εχθρική μνεία (=αναφορά) στον ίδιο σ΄ ένα φυλλάδιό του,
αποκαλώντας τον «αναρριχώμενο κόρακα» .
Μετά από αυτό ο Σαίξπηρ έγινε μέλος στην ομάδα των καλύτερων
θεατρικών συγγραφέων της εποχής εκείνης. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο
Σαίξπηρ είναι γνωστός στο ευρύ κοινό ως ηθοποιός, θεατρικός μέτοχος
και ποιητής. 400 χρόνια τώρα ο αριστουργηματικός του λόγος
παραμένει ζωντανός, ενώ υπήρξε ο μέγας ζωοδότης της αγγλικής
γλώσσας. Είναι αριστοτέχνης του λόγου, συνδυάζοντας το μείζων με το
ευτελές, το οικουμενικό με την ειδική περίπτωση.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

33. Η πρώτη έκδοση των έργων του Σαίξπηρ το 1623 διαιρεί το σύνολο του έργου του σε Ιστορικά
δράματα (Histories), Κωμωδίες (Comedies) και Τραγωδίες (Tragedies), ωστόσο σ’ αυτό το
διαχωρισμό έχει προστεθεί πρόσφατα άλλη μία κατηγορία που ονομάζεται Μυθιστορία ή
μυθιστορηματικό δράμα (Romances) και πρόκειται για έργα που γράφονται προς το τέλος με
σκοπό λογικά να ικανοποιήσουν την επιθυμία του κοινού για το μελόδραμα
Με την ιδιαίτερη πολυπλοκότητά του, την μεγάλη καλλιτεχνική του αξία, την δύναμη της
γλώσσας του, αλλά και με την ικανότητά του να στοχάζεται βαθιά πάνω στα βασικά στοιχεία
της ανθρώπινης ύπαρξης, γράφει σκηνές που περιγράφουν βαθιά ανθρώπινες στιγμές, όπως
τον έρωτα, τον θάνατο, τη χαρά, τη θλίψη, τη ζήλεια, το μίσος μιλώντας κατευθείαν στις
ψυχές όλων των ανθρώπων. Έτσι, το σαιξπηρικό έργο επιτρέπει σε κάθε νέα γενιά να το
προσεγγίσει με έναν καινούριο τρόπο και να ανακαλύψει τον εαυτό της μέσα από αυτό.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

34. Το έργο του Σαίξπηρ επηρέασε σημαντικά το θέατρο και τη λογοτεχνία.
Συγκεκριμένα, επέκτεινε τις δραματικές δυνατότητες των χαρακτήρων, της
πλοκής, της γλώσσας και του ύφους. Για παράδειγμα, μέχρι τον «Ρωμαίο και
Ιουλιέτα», τα ρομαντικά έργα δεν θεωρούνταν αξιόλογα θέματα για
τραγωδίες. Οι μονόλογοι χρησιμοποιούνταν κυρίως για τη μεταφορά
πληροφοριών σχετικά με τους χαρακτήρες ή τα γεγονότα, αλλά ο Σαίξπηρ τους
χρησιμοποίησε για να εξερευνήσει τις σκέψεις των χαρακτήρων. Το έργο του
επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και την ποίηση. Οι Ρωμαίοι ποιητές προσπάθησαν
να αναβιώσουν το δράμα στο ύφος του Σαίξπηρ αλλά με μικρή επιτυχία.

35. Η θεματολογία του Σαίξπηρ είναι μεγάλη και οι επιρροές του
ακόμη περισσότερες. Διάβαζε πολύ κι ήταν επηρεασμένος από
την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή γραμματεία. Κάθε ξεχωριστό
έργο του ξεκινάει από ένα προγενέστερό του ανάγνωσμα που
τον έχει επηρεάσει. Ωστόσο ξεπερνάει την αρχική επιρροή και
εντάσσει στο έργο του όλη τη θεματολογία που τον απασχολεί,
δημιουργώντας έτσι κάποια απ’ τα μεγαλύτερα
αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Τον Σαίξπηρ τον απασχολεί βαθιά το κυρίαρχο θέμα, όπως ο
ίδιος λέει, της εξουσίας. Στάθηκε οξύς επικριτής της εξουσίας -
αναγκαίου κακού και πηγής πλείστων δεινών για χώρες και
λαούς.
Μεγάλο κομμάτι του έργου του αφορά τη στάση του απέναντι
στο χρήμα και στην τρέλα, πραγματική ή πλαστή.
Ασχολήθηκε πολύ με τις σχέσεις των ανθρώπων, την ισότητα,
τις ανισότητες, τη σχέση του ανθρώπου με το θάνατο και που
τελικά η θνητότητα του τον κατατάσσει σε σχέση με το
απέραντο σύμπαν. Η σχέση του ανθρώπου με τα πιστεύω του
και πώς αυτά επηρεάζονται και επηρεάζουν την δικαιοσύνη,
την ηθική, τους νόμους της φύσης ήταν μερικά ακόμη απ’ τα
θέματα που τον απασχόλησαν.
ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

36. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, περιγράφει στον Μάκβεθ το ζήτημα της
εξουσίας ως το «κυρίαρχο θέμα» . Η μικρογεωγραφία της
εξουσίας διαπερνά το κάθε σαιξπηρικό έργο, ειπωμένη σε όλες
τις εκδοχές και τις παραλλαγές της ως επιθυμία, ως τιμωρία, ως
απώλεια, ως παιχνίδι ή ως νέμεση, με όρους άλλοτε
πολιτικούς, άλλοτε ηθικούς και άλλοτε υπαρξιακούς. Δεν είναι
παράλογο, λοιπόν, -αν δεχτούμε το χαρακτηρισμό του
ομότεχνου και φίλου του Μπεν Τζόνσον πως ο Σαίξπηρ ήταν ο
ποιητής «όχι μιας εποχής αλλά όλων των καιρών»- να
εξετάζουμε τις εκφάνσεις της εξουσίας στην εκάστοτε εποχή,
υπό το πρίσμα του σαιξπηρικού λόγου, των χαρακτήρων, των
δεσμών και των συγκρούσεων που κληροδότησε στην
ανθρώπινη αφήγηση .
Η ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΑΚΒΕΘ

37. ΑΜΛΕΤ
Ανάλυση
Τα χρόνια που κυβερνούσε ο πρώτος βασιλιάς της Δανίας (Άμλετ Α΄), στήθηκε σκευωρία εναντίον του από
τον αδερφό του, Κλαύδιο με ερωμένη τη γυναίκα του Γερτρούδη, ώστε να μπορέσουν να ζήσουν
ελεύθερα τον έρωτά τους και να γίνει ο Κλαύδιος βασιλιάς της Δανίας. Αυτή την πλεκτάνη την ξεσκεπάζει
ο Άμλετ, ο γιος του πρώτου βασιλιά, αφότου έρχεται το φάντασμα του πατέρα του και του αφηγείται όσα
συνέβησαν εναντίον του και για τον άδικο θάνατό του. Ο Άμλετ διψασμένος αναζητά εκδίκηση και το
πετυχαίνει αυτό με τον φόνο του Κλαυδίου. Στη συνέχεια λαβώνεται από δηλητηριασμένο ξίφος, με το
οποίο επιτέθηκε ο Λαέρτης. Μέχρι όμως να πάρει την εκδίκηση, πεθαίνει η Οφηλία με άδικο θάνατο, ο
Πολλώνιος και η Γερτρούδη. Η τραγική αυτή ιστορία φτάνει στο τέλος της με τον θάνατο του Άμλετ που
έμεινε σαν θρύλος λόγω των κατορθωμάτων του. Που ξεσκέπασε, δηλαδή, την αλήθεια και τιμωρήθηκαν
όσοι έπραξαν αυτό το έγκλημα.

38. Η κορυφαία, αυτή, τραγωδία είναι εμπνευσμένη από τον θάνατο
του γιου του, Χάμνετ, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 11 χρονών. Ο
Άμλετ βράζει από οργή από την αρχή του έργου έως το τέλος, άρα
ο συγγραφέας εκφράζει τον ψυχολογικό του κόσμο για το συμβάν
αυτό αποτυπώνοντάς τον στον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα του
έργου-πρίγκιπα Άμλετ, αφού μέσα από τα τραγικά έργα του
παίρνουμε μια ιδέα για τις μύχιες σκέψεις και τα βαθύτερα
συναισθήματα του Σαίξπηρ.
Ο Άμλετ είναι κλασσικό παράδειγμα ήρωα του Σαίξπηρ, πάνω στον
οποίο εκφράζεται η ιδέα του αναγεννησιακού ανθρώπου. Ο
αναγεννησιακός άνθρωπος βίωνε μια περίοδο ανασφάλειας,
σύγχυσης και έλλειψης ταυτότητας, καθώς από την μία πλευρά δεν
ήταν πλέον υποτελής στη φεουδαρχία και από την άλλη δεν είχε
ακόμη μια σαφή εικόνα του εαυτού του ως αστικού ατόμου,
δηλαδή ως μέλους μιας ξεχωριστής κοινωνικής τάξης.
Βασικοί άξονες που κινείται το έργο είναι η εξουσία, η κοινωνική
αδικία, το κοινωνικό φύλο, η φυλή, η σεξουαλικότητα.
Η ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
ΤΟΥ ΑΜΛΕΤ

39. Η επιλογή του Σαίξπηρ να πραγματευτεί με τις θεμελιώδεις έννοιες
της πολιτικής θα πρέπει να αναζητηθεί ακόμη στην ίδια την
αρχιτεκτονική των κειμένων του. Μ’ άλλα λόγια στα λογοτεχνικά,
αφηγηματικά και γλωσσικά τεχνάσματα που χρησιμοποιεί
προκειμένου να προωθήσει την κριτική του.
Ένα τέτοιο γνωστό αφηγηματικό εύρημα υπάρχει στον Άμλετ. Όπως
ενδεχομένως είναι γνωστό όλη η δομή του έργου βασίζεται στην
επαναλαμβανόμενη αναμονή της εμφάνισης, εξαφάνισης και
επανεμφάνισης του φαντάσματος του δολοφονημένου βασιλιά της
Δανίας και πατέρα του κεντρικού ήρωα. Το φάντασμα του βασιλιά είτε
ως μια μορφή που προκαλεί δέος, είτε ως ιδιότυπη σωματοποίηση
μίας άρρητης δικαιοσύνης που έχει εγκαταλείψει το βασίλειο της
Δανίας, επεμβαίνει άδηλα στην πλοκή και εξέλιξη του έργου. Το
πολιτικό επίδικο του δράματος σωματοποιείται στην άμορφη μάζα
ενός φαντάσματος, που επανέρχεται «απρόσκλητα», επιτηρώντας τι
συμβαίνει στη Δανία, το ίδιο όμως κυριαρχούμενο από έναν χρόνο
διαφορετικό. Κι όμως, ένα φάντασμα που «πλανιέται» υπεριστορικά
πάνω από την ιστορική πραγματικότητα του δράματος, ούτε ακριβώς
ως πνεύμα, ούτε φυσικά ως ύλη, επεμβαίνει στη δράση των ηρώων
καταλυτικά. Ορίζει τις πράξεις τους, τους λόγους του και τις
συγκρούσεις του. Θέτοντας έτσι και έναν «μοντέρνο» προβληματισμό
για τις ορίζουσες της πολιτικής, τη σχέση της με την αλήθεια καθώς
και με την ηθική.
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΑΜΛΕΤ

40. Άμλετ
Βασίζεται στην αναζήτηση της αλήθειας. Νιώθει πονεμένος και μόνος εφόσον έχει πεθάνει ο πατέρας που στην ουσία αποτελούσε ένα
σημαντικό κομμάτι του Άμλετ. Συντετριμμένος όταν μαθαίνει πως η Γερτρούδη οργάνωσε όλη αυτή τη σκεβορία μαζί με τον Κλαύδιο εναντίον
του πατέρα του.
Κλαύδιος
Ο βασιλιάς της Δανίας. Είναι ένοχος σίγουρα, δολοφόνος και αρπαγός του θρόνου, συνωμότης και μοιχός, καχύποπτος, ως βασιλιάς
ανίκανος, σύμφωνα με τον Άμλετ. Με τις κραιπάλες του ντροπιάζει το κράτος εσωτερικά και εξωτερικά. Αρνητικός χαρακτήρας, οι ενοχές του
γίνονται φανερές στο έργο μα κυρίως ο φόβος τον οδηγεί μπροστά και όχι πίσω. Σχεδόν ο ίδιος σκοτώνει τον εαυτό του.
Γερτρούδη
Γυναίκα του βασιλιά Κλαύδιου. Φαντάζει αθώα στα μάτια μας, όχι όμως και στην κοινωνία της. Ερωτεύτηκε τον αδερφό του άντρα της και
εκείνη μαζί με τον Κλαύδιο έστησαν τον φόνο του πρώτου βασιλιά της Δανίας. Πεθαίνει μαθαίνοντας στο τέλος την αλήθεια με την απορία
του κοινού για το ποια ήταν η αλήθεια της Γερτρούδης τελικά.
Πολλώνιος
Γέννημα του συστήματος, προδότης, πιστός μόνο στο προσωπικό του συμφέρον. Έτοιμος να υπηρετήσει και να προδώσει την ίδια στιγμή.
Πουριτανός, γέννημα της πατριαρχικής κοινωνίας.
Οφηλία
Θύμα των καταστάσεων και του καιρού της. Ο έρωτάς της με τον Άμλετ καταδικασμένος από την αρχή. Την αγαπάει μα αποτελεί αδυναμία
του και γι’ αυτό η κοπέλα καταστρέφεται. Όσο την κατηγορεί στοχεύουν στη μητέρα του και όχι στην ίδια. Η Οφηλία είναι πολύ αθώα για να
τα αντέξει όλα αυτά.
Λαέρτης
Αδερφός της Οφηλίας και ορκισμένος να πάρει εκδίκηση από τον Άμλετ για τον άδικο χαμό του πατέρα του.
Φάντασμα (πατέρας Άμλετ)
Είναι ένα από τα φαντάσματα του παγκοσμίου θεάτρου. Πολλοί λένε πως είναι παραίσθηση, ότι είναι δηλαδή το υποσυνείδητό του που του
λέει πώς να λειτουργήσει.
ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΩΝ

41. Τι αλλαγές υπήρξαν στο θεατρικό κείμενο ;
Δεν υπήρξαν αλλαγές. Το ακολουθήσαμε πιστά.
Έγιναν αλλαγές στην παράσταση και εμπεριέχονται όλοι οι
χαρακτήρες ;
Όχι, κάναμε πιστή μεταφορά κατά πρόσωπο και κατά κείμενο,
απλώς αφήσαμε μόνο τα κύρια πρόσωπα.
Φαίνεται ακόμα πως είναι τραγωδία ή έχει και άλλα
θεατρικά είδη (όπως κωμωδία…) ;
Στην ουσία είναι η παράσταση που διοργανώνει ο Άμλετ για
να δει την αντίδραση του Κλαύδιου απέναντι στην δολοφονία
του πατέρα του.
Τι αλλαγές υπήρξαν στο ντύσιμο ;
Το ντύσιμο ήταν σύγχρονο και όχι της εποχής. Επίσης ήταν
πολύ απλό και αυτό γιατί δεν θέλαμε να κάνουμε μια ακόμα
φορά αυτή την παράσταση, αλλά για να δείξουμε το ταλέντο
μας.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟ ΔΙΟΝΥΣΗ ΜΑΚΡΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΑΜΛΕΤ

42. Τι θα άλλαζε ο Άμλετ στην ιστορία ;
Δεν θα άλλαζε κάτι, γιατί γίνεται μύθος και θα την έσερνε ο χρόνος.
Γιατί τα σκηνικά ήταν τόσο αυστηρά και οι υπόλοιποι ηθοποιοί δεν μπορούσαν να
κουνηθούν ενώ εσύ μπορούσες ;
Γιατί υποτίθεται ότι είναι το παλάτι του Κλαυδίου και ο αυστηρός του κόσμος, ενώ ο
Άμλετ δει ζει στην πραγματικότητα του Κλαυδίου και δεν θα ήθελε ποτέ να ζήσει.
Γιατί η Οφηλία φέρεται τόσο ψυχρά στον Άμλετ και πώς αντιδράει αυτός ;
Στην ουσία η Οφηλία τον αγαπάει αλλά ο Πολλώνιος, η Γερτρούδη και ο Κλαύδιος
την πιέζουν να το τελειώσει γιατί πιστεύουν πως ο Άμλετ αρχίζει να τρελαίνεται. Ο
ίδιος την αγάπαγε πραγματικά και εκείνη του επέστρεψε τα δώρα που της είχε κάνει
και απαρνήθηκε την αγάπη του και αυτό τον πλήγωσε πολύ.

43. Πώς νιώθεις ως Άμλετ ;
Θλίψη και ευθύνη. Για να αλλάξω τα πράγματα πρέπει να αρχίσω από τον εαυτό μου.
Τι κοινά στοιχεία έχεις με τον Άμλετ ;
Πιστεύω πως ο Άμλετ δεν θέλει να ξεγελάσει τον εαυτό του και να μην τον ξεγελάνε οι
άλλοι, όπως εγώ. Βασίζεται στην αναζήτηση της αλήθειας.
Πιστεύεις πως ήθελε να σκοτώσει τον Πολλώνιο ;
Όχι. Καταρχήν, ενώ μιλούσε με την Γερτρούδη παραφέρθηκε και της επιτέθηκε αλλά
σκότωσε τον Πολλώνιο το ίδιο βράδυ νομίζοντας πως είναι ο Κλαύδιος.
Η Γερτρούδη-μητέρα του πρίγκιπα Άμλετ ήθελε να σκοτωθεί ο γιος της ;
Η Γερτρούδη ενώ ήξερε πως ο Κλαύδιος ήθελε να πάει ο Άμλετ στην Αγγλία για να τον
σκοτώσει, δεν μίλησε επειδή νόμιζε πως ο Άμλετ ήταν τρελός. Καθώς επίσης, εκείνη ως
γυναίκα δεν μπορούσε να το αποτρέψει.

44. Προσωπική άποψη για το έργο
Το έργο με δίδαξε πως να είμαι αντίθετη στην
εξαπάτηση και την παρανομία, μα και να βασίζομαι
πάντα στην αλήθεια γιατί μόνο η αλήθεια είναι το
κλειδί της σωτηρίας.
Μήνυμα που ήθελε να περάσει ο Σαίξπηρ μέσα
από την συγγραφή του έργου «Άμλετ»
Βασίζεται στην αναζήτηση της αλήθειας ενάντια
στην εξαπάτηση.

45. Μέσα από την επιρροή τους πάνω στον Καρλ Μαρξ
και τον Σίγκμουντ Φρόιντ, τα θεατρικά έργα του
Σαίξπηρ είχαν μία διαμορφωτική επίδραση στην
ανάπτυξη του Μαρξισμού και της ψυχανάλυσης και
στη μεθοδολογία της Κριτικής Θεωρίας της Σχολής
της Φρανκφούρτης. Ο Μαρξ κι ο Φρόιντ ανέφεραν
πολλές φορές τον Σαίξπηρ στα γραπτά τους.
Ο Μαρξ χρησιμοποίησε φράσεις από τον «Έμπορο
της Βενετίας» και τον «Τίμωνα τον Αθηναίο» για να
αναπτύξει την οικονομική του θεωρία και τη θεωρία
της συνείδησης. Ο Φρόιντ χρησιμοποίησε την
ανάγνωσή του πάνω στον «Άμλετ» για να
αναπτύξει της θεωρεία του για το οιδιπόδειο
σύμπλεγμα.
Οι αναγνώσεις του Σαίξπηρ επηρέασαν τον Φρόιντ
και σε άλλες θεωρίες του. Αλλά κι ο Μαρξ δήλωνε
πάντα ότι ο Σαίξπηρ ήταν ο αγαπημένος του
συγγραφέας.
Ο ΣΑΙΞΠΗΡ ΣΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΡΟΙΝΤ

46. ΠΗΓΕΣ
1) ΙΣΤΟΡΙΚΑ περιοδικό «Οι πρωτοπόροι» και Βιογραφία του Σαίξπηρ.
2) Μάριος Πλωρίτης, «Ο Πολιτικός Σαίξπηρ», εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ,
2002
3) Shakespeare's influence on Marx, Freud and the Frankfurt school
critical theorists http://wrap.warwick.ac.uk/56243/
4) http://tsalapatis.blogspot.gr/2014/01/blog-post.html
5) www.lectores.gr/files/shakespeare_vesela.docx
Ομάδα Εργασίας:
ΖΙΚΕΛΟΓΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΙΑΤΡΟΥ ΗΛΕΚΤΡΑ
ΦΡΑΓΚΟΥ ΕΛΠΙΔΑ

47. ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Καρλ Μαρξ αποτελεί κορυφαία προσωπικότητα που επηρέασε όσο λίγοι τη
διανόηση του 19ου αιώνα, στον τομέα της φιλοσοφίας, της κοινωνιολογίας, της
οικονομίας και της ιστορίας. Είναι επίσης ο άνθρωπος στον οποίον η εργατική
τάξη οφείλει πιο πολλά από ό,τι σε οποιονδήποτε άλλον.
Με την δύναμη της κριτικής του ανάλυσης, ο Μαρξ διαπίστωσε ότι ολόκληρη η
ιστορία της ανθρωπότητας υπήρξε ιστορία ταξικών αγώνων, υπό την έννοια ότι
η κοινωνία ανέκαθεν χωρίζονταν σε τάξεις εκμεταλλεύτριες και τάξεις που τις
εκμεταλλεύονταν, σε τάξεις κυρίαρχες και σε τάξεις κυριαρχούμενες.
Κεντρική ιδέα που διαπνέει το έργο του Μαρξ είναι ότι βάση για την πολιτική
και πνευματική ιστορία της κάθε εποχής είναι η οικονομική παραγωγή και κατά
συνέπεια η διάρθρωση της κοινωνίας που απορρέει από αυτήν.

48. Η θρησκεία είναι το όπιο του λαού
(Κριτική της Θεωρίας του Κράτους του Χέγκελ, Εισαγωγή, 1843)
Οι φιλόσοφοι έχουν ερμηνεύσει τον κόσμο
με διάφορους τρόπους. Το θέμα όμως είναι
να τον αλλάξουν
(Μανιφέστο του Κομμουνιστικό Κόμματος).

49. Ο Καρλ Μαρξ, ο Γερμανός φιλόσοφος, κοινωνιολόγος,
ιστορικός, πολιτικός οικονομολόγος και θεμελιωτής του
κομμουνισμού, ο άνθρωπος που θεωρείται ότι έδωσε για
πρώτη φορά επιστημονική βάση στον σοσιαλισμό και κατ’
επέκταση σε όλο το εργατικό κίνημα της εποχής μας,
γεννήθηκε το 1818 στην πόλη Τρίερ της Πρωσίας. Η
οικογένεια Μαρξ ήταν εβραϊκής καταγωγής και πολύ
φιλελεύθερη. Στα χρόνια της νεότητας του Μαρξ, στην
οικία τους φιλοξενήθηκαν πολλοί διανοούμενοι και
καλλιτέχνες της εποχής.
Ο Καρλ Μαρξ ήταν άριστος μαθητής. Στο σχολείο έδωσε
τα πρώτα δείγματα μιας προσωπικότητας, της οποίας οι
προοπτικές για μελλοντική επιστημονική και φιλοσοφική
δραστηριότητα φαίνονταν λαμπρές.
Άρχισε τις πανεπιστημιακές σπουδές του στη Βόννη,
αλλά τον επόμενο χρόνο συνέχισε στο Βερολίνο όπου
αφιερώθηκε αποκλειστικά στη μελέτη της Ιστορίας και της
Φιλοσοφίας. Το 1840 κατέθεσε τη διδακτορική διατριβή
του στο Πανεπιστήμιο της Ιένας, στη Γερμανία. Θέμα της
ήταν η σύγκριση των ατομικών θεωριών του Δημόκριτου
και του Επίκουρου.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

50. Μετά το 1843 εγκαταστάθηκε στη Γαλλία,
θεωρώντας αρνητικό γι’ αυτόν το πολιτικό κλίμα
που επικρατούσε στην πατρίδα του, τη Γερμανία.
Στο Παρίσι άρχισε να συνεργάζεται με τον
Φρίντριχ Ένγκελς, τον σχεδόν συνομήλικό του
Γερμανό φιλόσοφο, μέσω του οποίου ήρθε σε
επαφή με το σπουδαίο για την εποχή ζήτημα της
εργατικής τάξης και τα οικονομικά. Μια μεγάλη
φιλία δημιουργήθηκε ανάμεσα στους δύο άνδρες,
με αποτέλεσμα από τότε η πορεία τους στη ζωή,
στη συγγραφική δράση και στους πολιτικούς
αγώνες να είναι κοινή.

51. O Μαρξισμός, τόσο ως θεωρία όσο
και ως κοινωνικό και πολιτικό
κίνημα, προέκυψε από την
συνεργασία του Καρλ Μαρξ με τo
Φρίντριχ Ένγκλες.

52. Για τον Μαρξ οι σχέσεις παραγωγής
αποτελούν μόνιμο πεδίο έντασης και τριβής
των δύο μερών (εργάτη και κεφαλαιοκράτη).
Οι εργάτες αποκτούν ταξική συνείδηση
αναγνωρίζοντας την ανάγκη κατάργησης του
καπιταλισμού μέσα από την ταξική πάλη,
μια πορεία κοινωνικών και πολιτικών
επαναστατικών αγώνων. Ο Μαρξ δίνει στην
εργασία μια διάσταση πέρα από την καθαρά
οικονομική. Θεωρεί ότι εκτός από μέσο
βιοπορισμού, συνιστά και φορέα
υλοποίησης της προσωπικότητας και
διαμόρφωσης της συνείδησης. Ταυτίζει
δηλαδή την εργασία με
αυτοπραγματοποίηση της ανθρώπινης
προσωπικότητας.
Η ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ

53. Ορίζει τη σχέση ανταλλαγής
(κάθε σχέση που περιλαμβάνει το
προϊόν), σαν κοινωνική σχέση,
μια σχέση μεταξύ ανθρώπων.
Στον καπιταλισμό αυτή η σχέση
αντικαθίσταται με σχέση μεταξύ
των πραγμάτων (εμπορευμάτων).
Το σύνολο της κοινωνίας, των
διαδικασιών, της δράσης και της
αλληλεπίδρασης των σχέσεων
που τη διέπουν ορίζεται από τους
όρους της ανταλλαγής και το
ρόλο του κάθε ατόμου στην
παραγωγή.

54. Στην καπιταλιστική οργάνωση της εργασίας, ο
εργάτης υποβιβάζεται σε εμπόρευμα, χάνει την
ταυτότητα του και υποδουλώνεται στα
αντικείμενα. Χάνει εν ολίγοις τον εαυτό του. Ο
εργάτης δεν επιβραβεύει τον εαυτό του στην
εργασία, αφού αυτή δεν ανήκει στη βαθύτερη
ύπαρξη του, δηλαδή είναι εξωτερική προς αυτόν.
Η εργασία καταπιέζει τη φυσική του
ενεργητικότητα καταστρέφοντας το πνεύμα του
και απονεκρώνοντας τη σάρκα του. Νιώθει ότι
είναι ο εαυτός του μόνο εκτός εργασίας.

55. Στον καπιταλισμό η εργασία του άμεσου παραγωγού
(εργάτη) χάνει τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά αφού
γίνεται απλή ανάλωση εργασιακής δύναμης. Η
τεχνογνωσία απομακρύνεται από τον εργάτη και
ενσωματώνεται στις μηχανές. Οι μηχανές ενσωματώνουν
όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της ειδικευμένης εργασίας,
μετατρέποντας τον εργάτη σε ένα απλό εξάρτημα τους.
Το προϊόν της εργασίας του, δεν ανήκει στον ίδιο τον
εργάτη. Ο μόχθος του, δίνει χαρά ή απόλαυση μέσω της
κατανάλωσης του προϊόντος σε κάποιον άλλο, μέσα από
μια ανελεύθερη δραστηριότητα όπως η εργασία στο ζυγό
ενός άλλου ανθρώπου. Η εργασία του ατόμου στον
καπιταλισμό έχει μόνο έμμεση σχέση με το προϊόν το οποίο
παράγει, γιατί μόνο κάτω από την εξουσία και την
πρωτοβουλία του κεφαλαίου μπορεί να υπάρξει
παραγωγή.

56. Η δεύτερη μορφή αλλοτρίωσης ή «αυτοαλλοτρίωση», όπως χαρακτηρίζει την αποξένωση του
εργάτη από τον εαυτό του (συνέπεια της αποξένωσης του από το προϊόν) και την ίδια την
εργατική του ταυτότητα.
Τέλος η αλλοτρίωση περιλαμβάνει τη νόθευση του συλλογικού χαρακτήρα της παραγωγικής
δραστηριότητας, λόγω του καταμερισμού της εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι ο εργάτης που
παλαιότερα διεκπεραίωνε ένα ολόκληρο κομμάτι εργασίας, τώρα έκανε μόνο ένα μέρος της.
Έτσι, δόθηκε η δυνατότητα τα προϊόντα να παράγονται γρηγορότερα και σημαντικά
φθηνότερα.
Πολύ σημαντικό αποτέλεσμα του καπιταλισμού θεωρεί ο Μαρξ την αλλοτρίωση. Στα
Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα διακρίνει τρεις μορφές αλλοτρίωσης: την αλλοτρίωση
του εργάτη από το προϊόν της εργασίας του-το οποίο φαντάζει στα μάτια του πλέον σαν «ξένο
αντικείμενο» αφού το ιδιοποιείται κάποιος άλλος. Έτσι το αντικείμενο πλέον αποκτά μια
δύναμη ανεξάρτητη από αυτόν που το παρήγαγε.

57. Η σκέψη του Μαρξ, σε συνεργασία με τον Ένγκελς, αποσκοπεί στην
επεξεργασία ενός ενιαίου συστήματος φιλοσοφικών, οικονομικών και
κοινωνικών ιδεών, του Κομμουνισμού.
ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟ – ΤΑΞΙΚΗ ΠΑΛΗ
- ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ
Τι είναι ο Κομμουνισμός;
Είναι ένα σύστημα κοινωνικής οργάνωσης που προϋποθέτει
την απελευθέρωση του προλεταριάτου.
Τι είναι το προλεταριάτο;
Είναι εκείνη η τάξη της κοινωνίας που εξασφαλίζει τη
διατήρησή της στη ζωή αποκλειστικά και μόνο με την πώληση
της εργασίας της και όχι από το εισόδημα οποιουδήποτε
κεφαλαίου. Η ευημερία ή η δυστυχία του προλεταριάτου, η
ζωή και ο θάνατός του, ολόκληρη η ύπαρξή του εξαρτώνται
από τη ζήτηση της εργασίας, κατά συνέπεια από τη διαδοχή
καλών ή κακών περιόδων στην οικονομία.

58. Σύμφωνα με τους Μαρξ και Ένγκελς, το προλεταριάτο
γεννήθηκε μέσα από τη βιομηχανική επανάσταση, που
πραγματοποιήθηκε στην Αγγλία από το β΄ μισό του 18ου
αι., και από τότε το φαινόμενο επαναλήφθηκε σε όλες
τις πολιτισμένες χώρες του κόσμου. Τη βιομηχανική
επανάσταση προκάλεσε η εφεύρεση της ατμομηχανής,
των κλωστικών μηχανών, του μηχανικού αργαλειού και
πολλών ακόμη μηχανών. Οι μηχανές αυτές, ωστόσο,
ήταν πολύ ακριβές και κατά συνέπεια, μόνο οι μεγάλοι
καπιταλιστές μπορούσαν να επενδύσουν σε αυτές.

59. Επειδή οι μηχανές ήταν σε θέση να παράγουν καλύτερα και φθηνότερα εμπορεύματα από
εκείνα που μπορούσαν να φτιάξουν οι εργάτες με τα ατελή εργαλεία τους, οι μηχανές έγιναν
αιτία να εκτοπιστούν οι παλαιοί εργάτες και να αλλάξει εντελώς ο μέχρι τότε γνωστός τρόπος
παραγωγής. Έτσι, οι μηχανές έγιναν αιτία να παραδοθεί ολοκληρωτικά η βιομηχανία στα
χέρια των μεγάλων καπιταλιστών, με αποτέλεσμα να χάσει εντελώς την αξία της η μικρή
ιδιοκτησία των εργατών (π.χ. εργαλεία, αργαλειοί κλπ.). Κατ’ αυτόν τον τρόπο οργανώθηκε το
εργοστασιακό σύστημα σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας. Ακολούθησε ο
καταμερισμός της εργασίας ενώ σχεδόν ταυτόχρονα ,οι εργάτες εντάχθηκαν πλήρως στο
εργοστασιακό σύστημα και πέρασαν ολοκληρωτικά στην εξουσία των μεγάλων καπιταλιστών,
χάνοντας και το τελευταίο υπόλοιπο της ανεξαρτησίας τους. Κάπως έτσι, σύμφωνα με τον
Μαρξ, καταστράφηκε και η μεσαία τάξη που υπήρχε ως τότε, με αποτέλεσμα να
δημιουργηθούν δύο μόνο τάξεις :

60. 1) η αστική τάξη, δηλαδή η τάξη των μεγάλων καπιταλιστών που
ελέγχουν όλα τα κοινωνικά μέσα παραγωγής και όλες τις πρώτες ύλες
και τα εργαλεία (μηχανές, εργοστάσια) που είναι απαραίτητα για την
κατασκευή των μέσων αυτών. Οι αστοί είναι αυτοί που
εκμεταλλεύονται τη μισθωτή εργασία.
2) οι προλετάριοι, δηλαδή αυτοί που, επειδή δεν έχουν απολύτως
τίποτα στην κατοχή τους, είναι υποχρεωμένοι να πωλούν στους αστούς
την εργασία τους για να αποκτήσουν -σε αντάλλαγμα- τα απαραίτητα
για τη ζωή τους. Είναι οι μισθωτοί εργάτες, αυτοί που ζουν μόνο από
το μεροκάματό τους και δεν μπορούν να ελέγξουν τα μέσα παραγωγής.

61. Στις βιομηχανικές χώρες η αστική τάξη
αναδείχθηκε σε πρώτη τάξη και, φυσικά,
κατέκτησε και την πολιτική εξουσία,
εκμηδενίζοντας τη δύναμη της αριστοκρατίας
και τα προνόμια των ευγενών. Η διαίρεση της
κοινωνίας σε τάξεις είναι συνώνυμη με τη
διαρκή σύγκρουση των συμφερόντων τους
(πάλη των τάξεων). Στόχος της κάθε τάξης
είναι να πάρει στα χέρια της τον έλεγχο των
μέσων παραγωγής.

62. Επικράτησε ο ελεύθερος ανταγωνισμός,
δηλαδή μια κοινωνική κατάσταση όπου ο
καθένας έχει το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται
οποιονδήποτε κλάδο της βιομηχανίας αρκεί
να έχει τα αναγκαία κεφάλαια. Έτσι, ένα
μεγάλο πλήθος καπιταλιστών ρίχτηκε στη
βιομηχανία, με αποτέλεσμα σύντομα να
παράγονται περισσότερα προϊόντα από όσα
μπορούσαν να πουληθούν. Αυτό ακριβώς το
φαινόμενο είναι η εμπορική κρίση, γεγονός
που έχει ως αποτέλεσμα τη χρεοκοπία των
εργοστασίων και την ανεργία των εργατών.
Αργότερα, η κατάσταση εξισορροπεί, αλλά και
πάλι το φαινόμενο επαναλαμβάνεται,
σύμφωνα με τον Μαρξ, σχεδόν κάθε πέντε ή
επτά χρόνια (καπιταλιστική κρίση).

63. Ο Μαρξ προέβλεψε ότι ο αχαλίνωτος
ανταγωνισμός των αστών θα οδηγούσε
τόσο τους ίδιους όσο και την κοινωνία στην
εκμετάλλευση και στην ηθική κατάπτωση.
Αυτός ο ανταγωνισμός θα γινόταν η αιτία
να συρρικνωθούν αριθμητικά οι
καπιταλιστές και αντιστοίχως να αυξηθούν
οι προλετάριοι, οι οποίοι θα
συνειδητοποιούσαν την καταπίεση που
τους ασκούσαν οι αστοί, αλλά παράλληλα
θα συνειδητοποιούσαν και τη δύναμη που
είχαν στα χέρια τους οι εργάτες, λόγω της
αριθμητικής υπεροχής τους. Η διαδικασία
αυτή οδηγεί σε σύγκρουση, από την οποία
νικητές θα βγουν οι προλετάριοι,
σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία.

64. Η τάξη που τελικά κατορθώνει να πάρει στα χέρια της τα μέσα παραγωγής είναι εκείνη
που κυριαρχεί και που διαμορφώνει την κοινωνική υπερδομής (δηλαδή την ιδεολογία,
την ηθική, το θεσμικό πλαίσιο), με τέτοιο τρόπο ώστε να συντηρεί την κυριαρχία της.
Ιδανικά, λοιπόν, όταν πλέον η ταξική καταπίεση θα αποτελεί μακρινό παρελθόν και η
οικονομική παραγωγή με τους νέους όρους θα μεγιστοποιηθεί, θα υπάρχει τέτοια υλική
αφθονία ώστε να επικρατήσει μια παγκόσμια κατάσταση αρμονίας, επειδή οι πόροι και
τα παραγόμενα αγαθά θα κατανέμονται όπως πρέπει και φτώχεια δεν θα υπάρχει πια.
Στην κομμουνιστική κοινωνία η εργασία δεν θα είναι μια καταπιεστική ανάγκη, αλλά μια
ευκαιρία για να αναπτύξει ο άνθρωπος τις δημιουργικές ικανότητές του. Έτσι, η εργασία
δεν θα διαχωρίζεται πια από τον ελεύθερο χρόνο.

65. Ο κομμουνισμός, σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία,
αποτελεί την ανώτατη και τελική βαθμίδα εξέλιξης της
κοινωνίας, χωρίς ατομική ιδιοκτησία, χωρίς κοινωνικές
τάξεις, χωρίς κράτος. Η ιδιοκτησία είναι συλλογική.
Όλοι απολαμβάνουν ισότιμο κοινωνικό status και ίσα
δικαιώματα. Αυτή θα είναι η αταξική και ακρατική
κομμουνιστική κοινωνία της ισότητας και της
δικαιοσύνης, όπου η δικαιοσύνη θα πραγματώνεται με
την εφαρμογή της απλής αρχής:
«από τον καθένα ανάλογα με τις
δυνατότητες του, στον καθένα
σύμφωνα με τις ανάγκες του»

66. Τα κείμενα του Μαρξ δεν μπορούν να αναχθούν σε κάποια φιλοσοφία, πολύ λιγότερο σε
ένα φιλοσοφικό σύστημα. Το όλο έργο του είναι μια ριζική κριτική της φιλοσοφίας, ειδικά
του εγελιανού συστήματος και των φιλοσοφιών των αριστερών και δεξιών
Μεταεγελιανών. Δεν ήταν όμως μια απλή άρνηση των φιλοσοφιών αυτών. Ενώ με τον
Χέγκελ η πραγματικότητα γινόταν φιλοσοφία, ο Μαρξ διακήρυξε ότι η φιλοσοφία πρέπει
να γίνει πραγματικότητα. Δεν μπορεί πια κανείς να είναι ικανοποιημένος με την ερμηνεία
του κόσμου, πρέπει να ενδιαφέρεται για την αλλαγή του, που σημαίνει αλλαγή και του
ίδιου του κόσμου και της συνείδησης του ανθρώπου γι' αυτόν. Αυτό με τη σειρά του
απαιτεί κριτική της εμπειρίας μαζί με μια κριτική των ιδεών. Για τον Μαρξ κάθε γνώση είναι
άμεσα συνυφασμένη με κριτική των ιδεών. Δεν ήταν εμπειριστής. Το έργο του βρίθει από
έννοιες (ιδιοποίηση, αλλοτρίωση, δημιουργική εργασία κ.α.) κληρονομημένες από
παλαιότερους φιλοσόφους και οικονομολόγους. Αυτό που χαρακτηρίζει τη σκέψη του
Μαρξ είναι το ότι αντί να διατυπώνει αφηρημένες προτάσεις για ένα σύνολο
προβλημάτων, όπως είναι ο άνθρωπος, η γνώση κτλ., εξετάζει το καθένα στη δυναμική
σχέση του με τα άλλα και, κυρίως, προσπαθεί να το συσχετίσει με τις ιστορικές, πολιτικές
και οικονομικές πραγματικότητες.
Η χώρα που είναι περισσότερο αναπτυγμένη βιομηχανικά δείχνει
απλώς σε όσους την ακολουθούν στην βιομηχανική κλίμακα την
εικόνα του ίδιου του μέλλοντός τους...
Ακόμα κι όταν μια κοινωνία φτάσει να ανακαλύψει το χνάρι του
φυσικού νόμου που διέπει την κίνησή της, δεν μπορεί ούτε να
ξεπεράσει με ένα άλμα ούτε να καταργήσει με διατάγματα τις φάσεις
της φυσικής της ανάπτυξης. Μπορεί όμως να συντομεύσει την
περίοδο της κύησης και να απαλύνει τους πόνους της γέννας τους.

67. Ο Μαρξ παρουσιάζει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο. Δημοσιεύθηκαν πάνω από 50 έργα του,
ορισμένα σε συνεργασία με τον Φρίντριχ Ένγκελς. Παραθέτονται ορισμένα από αυτά:
"Κριτική της Θεωρίας του Κράτους του Χέγκελ" (1843)
"Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα" (1844)
"Θέσεις για το Φόυερμπαχ" (1845)
"Η Γερμανική Ιδεολογία" (1845-46), σε συνεργασία με τον Ένγκελς
"Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος" (1847-48), σε συνεργασία με τον Ένγκελς
"Εισαγωγή στην κριτική της Πολιτικής Οικονομίας" (1857-58)
"Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας" (1859)
"Κεφάλαιο", τόμος πρώτος (1867)
"Η Κομμούνα του Παρισιού" (1871), σε συνεργασία με τον Ένγκελς
"Κριτική του Προγράμματος της Γκότα" (1875)
"Κεφάλαιο", τόμος δεύτερος (1885)
"Κεφάλαιο', τόμος τρίτος (1894)
ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΜΑΡΞ

68. 1.Πρώτη-δεύτερη γραπτή εργασία ΕΠΟ 42 “ ειδικά θέματα του
Ευρωπαϊκού Πολιτισμού ‘’«Θέμα: Παρουσιάστε την Μαρξιστική
θεωρία του Κράτους και της ιδεολογίας».
2. http://oodegr.co/oode/koinwnia/politika/opio1.htm
3.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BB_%
CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%BE
4. «Ο Μαρξ στο Σόχο» (http://www.elculture.gr/blog/o-marx-sto-soho/)
5. www.marxists.org/ellinika/archive/marx
6. www.focusmag.gr/articles
7. www.sansimera.gr/quotes
8. http://sfrang.com/selides
ΠΗΓΕΣ
Ομάδα Εργασίας:
ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ
ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΙΝΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΙΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
ΣΤΑΜΟΥ ΑΘΗΝΑ

69. Μελίνα Μερκούρη
Εισαγωγή
Ασχοληθήκαμε με την προσωπικότητα της Μελίνας
Μερκούρη με στόχο να ξεδιπλώσουμε την
πολύπλευρη ζωή της, να τιμήσουμε τη μνήμη της και
να αναδείξουμε το γυναικείο σύμβολο της
μαχήτριας γυναίκας που στιγμάτισε με την δράση
της όχι μόνο τον χώρο της τέχνης, αλλά και αυτόν
της πολιτικής ζωής της χώρας μας.
Η Μελίνα Μερκούρη ήταν μία προσωπικότητα που
επηρέασε διεθνώς με τις ιδέες της και την
προσωπικότητά της.

70. Βιογραφικά Στοιχεία
Το πραγματικό της όνομα ήταν Μαρία Αμαλία Μερκούρη και γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18
Οκτωβρίου του 1920. Ήταν ηθοποιός, τραγουδίστρια και πολιτικός ενώ στην οικογένειά της
υπήρχαν σπουδαίοι πολιτικοί. Πατέρας της ήταν ο Σταμάτης Μερκούρης, βουλευτής για
περισσότερα από 30 χρόνια και υπουργός Δημόσιας Τάξης και Δημοσίων Έργων. Μητέρα της, η
Ειρήνη Λάππα, που ανήκε σε μια από τις καλύτερες αθηναϊκές οικογένειες. Το ζευγάρι απέκτησε
και έναν γιο, μικρότερο από την Μελίνα, τον Σπύρο. Αργότερα χώρισαν, δημιούργησαν νέες
οικογένειες, και η Μελίνα έζησε στο σπίτι του παππού της. Η ίδια ήταν μεγάλη ηθοποιός, η οποία
βραβεύτηκε με διεθνή βραβεία. Υπήρξε επίσης μία προσωπικότητα παγκόσμιας ακτινοβολίας, η
οποία διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού όλων των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και η μόνη υπουργός
που δεν μετακινήθηκε από τη θέση της στους 16 ανασχηματισμούς στους οποίους προέβη ο
Πρόεδρος του κόμματος, Α. Παπανδρέου

71. Παιδί ανήσυχο…. και με το μυαλό
προσηλωμένο σε οτιδήποτε
άλλο εκτός από τα μαθήματα,
ήταν από τις χειρότερες
μαθήτριες. Όταν ο παππούς
Σπύρος πεθαίνει, η μικρή
Μελίνα αισθάνεται για πρώτη
φορά στη ζωή της προδομένη.
Την είχε κάνει να πιστέψει πως
ήταν αθάνατος…

72. Η καλλιτεχνική της πορεία…
Όταν έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού θεάτρου,
απήγγειλε ένα ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη. Ανάμεσα στους εξεταστές
της, και ο Αιμίλιος Βεάκης. «Δεν πέρασα» σκέφτηκε. Έγινε δεκτή
πανηγυρικά και την ανέλαβε ο Δημήτρης Ροντήρης. Διέγνωσε μέσα της
την τραγωδό και την έβαλε να δουλεύει σκληρά. Αποφοιτά το 1944.
Εντάσσεται στο δυναμικό του Εθνικού θεάτρου, όπου ερμηνεύει μικρούς
ρόλους στην κεντρική σκηνή και στη σκηνή του Πειραιά. Το 1945
ερμηνεύει τον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο.

73. Το 1953 παίρνει το έπαθλο «Μαρίκα
Κοτοπούλη». Δύο χρόνια μετά
επιστρέφει στην Ελλάδα και
πρωταγωνιστεί στο θέατρο
Κοτοπούλη – Ρεξ σε έργα από όλο το
φάσμα του δραματολογίου, όπως ο
«Μάκβεθ» του Σαίξπηρ και ο
«Κορυδαλλός» του Ανούιγ.
Σε αυτή τη δεκαετία ανακαλύπτει το
κοινωνικό πρόσωπο που κρύβει μέσα
της και αναμιγνύεται με τον θεατρικό
συνδικαλισμό.

74. Με την επιστροφή της στην πατρίδα (αφού
για μία περίοδο ζούσε στο Παρίσι) της
γίνεται η πρώτη πρόταση να
πρωταγωνιστήσει σε κινηματογραφική
ταινία. Πρόκειται για τη «Στέλλα» του
Μιχάλη Κακογιάννη από το θεατρικό έργο
του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Η Στέλλα με τα
κόκκινα γάντια». Η ταινία επαινέθηκε
ιδιαίτερα στο κινηματογραφικό φεστιβάλ
των Κανών το 1956. Παρότι το αξίζει, δεν
θα πάρει το βραβείο του Φεστιβάλ των
Κανών το 1956. Η εμφάνισή της σ’αυτό,
όμως, θα είναι μοιραία, αφού εκεί θα
γνωρίσει τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ
Ντασσέν, κατοπινό σύντροφό της δια βίου.
Για την ερμηνεία της στην ταινία «Ποτέ την
Κυριακή» θα πάρει στις Κάνες το βραβείο
γυναικείας ερμηνείας. Η ταινία είναι
υποψήφια για πέντε Όσκαρ (σκηνοθεσίας,
σεναρίου - Ζύλ Ντασσέν, πρώτου
γυναικείου ρόλου - Μελίνα Μερκούρη,
κοστουμιών για ασπρόμαυρη ταινία -
Ντένη Βαχλιώτη, τραγουδιού - Μάνος
Χατζιδάκις, που παίρνει το βραβείο).

75. Όλα στην Μελίνα ήταν φως
Έλεγε ο Γάλλος πρώην υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού κ. Ζακ
Λανγκ. Ο γνωστός εδώ και δεκαετίες φιλέλληνάς, υπουργός της
κυβέρνησης του Φρανσουά Μιτερνάν, και προσωπικός φίλος της
Μελίνας Μερκούρη.

76. Η Ελλάδα για την Μελίνα..
Η Ελλάδα πρέπει να
πρωταγωνιστεί για
τον πολιτισμό. Η
Ελλάδα, αυτό είναι η
κληρονομιά της, αυτό
είναι η περιουσία της
και αν το χάσουμε
αυτό δεν είμαστε
ΚΑΝΕΙΣ

77. Το όνομα της Μελίνας Μερκούρη αποφάσισε να δώσει
σε κεντρική λεωφόρο, το δημοτικό συμβούλιο της πόλης
Μονς του Βελγίου. Η Μονς θα είναι Πολιτιστική
Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2015 και για το λόγο αυτό
το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να τιμήσει την μνήμη
της Μελίνας Μερκούρη, η οποία εγκαινίασε τον θεσμό
το 1983.

78. Η ημέρα θανάτου της Μελίνας Μερκούρη, 6 Μαρτίου, έχει
ορισθεί ως ημέρα μνήμης από το Υπουργείο Πολιτισμού και
εκείνη τη μέρα είναι ελεύθερη είσοδος στα μουσεία.

79. Το όραμα της ήταν η επιστροφή των Μαρμάρων, η συνένωση
με τα υπάρχοντα εδώ και σε άλλα ευρωπαϊκά μουσεία (το
θεωρούσε εύκολο αν το Λονδίνο συναινούσε) και η έκθεσή τους
σε ένα νέο μουσείο, κοντά στην Ακρόπολη.

80. Ο αδερφός της Σπύρος Μερκούρης, σχολιάζει «Πήγε
στο Λονδίνο, στην αίθουσα όπου τα κρατούν, κι έμεινε
μόνη της. Δεν ήθελε κανέναν κοντά της. Τα κοιτούσε
επί τρεις ώρες… Κι εκεί πήρε την απόφαση της για
διεθνή εξόρμηση».

81. «Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού
πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα
ξαναγεννηθώ...». Αυτή η φράση ανήκει στη Μελίνα
Μερκούρη, η οποία είχε κάνει σκοπό της ζωής της την
επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το
Βρετανικό Μουσείο στην Ελλάδα.

82. Πηγές
• http://www.sansimera.gr/biographies/11
• http://tvxs.gr/news/%CF%80%CE%BF%CF%81%CF%84%CF%81%CE%AD%CF%84%CE%B1/%CE%BC%CE%
B5%CE%BB%CE%AF%CE%BD%CE%B1-
%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B7-%CE%B7-
%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-
%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-
%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF
• http://www.protothema.gr/culture/article/457143/eikosi-ena-hronia-horis-ti-melina-merkouri/
• http://www.thetoc.gr/politismos/article/egkainiastike-i-lewforos-melina-merkouri-sto-belgio
• http://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=1332
• http://www.ellines.com/good-news/14291-leoforos-melina-merkouri-sto-belgio/
• http://www.iefimerida.gr/news/173989/%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%B7-
%CE%BC%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%BD%CE%B1-
%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B7-
%CE%AD%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B5-%CF%83%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B7-
%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AE-
%CF%84%CE%BF%CF%85-
%CE%B2%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-
%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-
%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%B1-
Ομάδα Εργασίας
ΑΡΓΥΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ
ΖΑΧΑΡΑΚΗ ΛΥΔΙΑ
ΠΟΥΛΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

83. ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης δόξασε την Ελλάδα ως
αθλητής. Αγωνίστηκε θαρραλέα για την ελευθερία της
πατρίδας από τις γραμμές της Εθνικής Αντίστασης.
Πρόσφερε πρωτοποριακό έργο στην επιστήμη της
Ιατρικής. Υπήρξε κήρυκας της εθνικής συμφιλίωσης σε
δύσκολα και σκοτεινά για το λαό χρόνια. Τίμησε με
αξιοπρέπεια και τόλμη την ιδιότητα του βουλευτή.
Έγινε πανελλήνιο και διεθνές σύμβολο με τους αγώνες
και τη θυσία του για την Δημοκρατία, τη Δικαιοσύνη,
την Ελπίδα και την Ειρήνη.

84. Γιατρός, αθλητής, πολιτικός, μα πάνω απ' όλα
αγωνιστής της Δημοκρατίας και της Ειρήνης.
Γεννήθηκε στην Κερασίτσα Αρκαδίας στις 3
Απριλίου 1912. Μετά το τέλος των εγκύκλιων
σπουδών του μετέβη στην Αθήνα και εισήλθε
στην Ιατρική. Από τα εφηβικά του χρόνια
ασχολήθηκε με τον αθλητισμό και
αναδείχθηκε δέκα φορές βαλκανιονίκης στο
άλμα εις μήκος, ενώ επί 23 χρόνια (1936-
1959) κατείχε το πανελλήνιο ρεκόρ του
αγωνίσματος.
Έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση,
κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Το
1943 ίδρυσε την «Ένωση των Ελλήνων
Αθλητών» και διοργάνωσε αγώνες, από τα
έσοδα των οποίων τροφοδοτούσε τα λαϊκά
συσσίτια. Μετά την απελευθέρωση
ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιατρική και
το 1950 αναγορεύθηκε υφηγητής στην έδρα
της Μαιευτικής και Γυναικολογίας.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

85. Στις εκλογές «της βίας και της νοθείας», όπως
έμεινε στην ιστορία η εκλογική διαδικασία
της 29ης Οκτωβρίου 1961, πολιτεύθηκε με το
ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο
Ελλάδος), έναν συνασπισμό αριστερών
δυνάμεων με επικεφαλής την ΕΔΑ και εξελέγη
βουλευτής Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο
δραστηριοποιήθηκε στο ειρηνιστικό κίνημα και
με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε η «Ελληνική
Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη»
(ΕΕΔΥΕ).
Στις 21 Απριλίου 1963 η ΕΕΔΥΕ διοργάνωσε
Πορεία Ειρήνης από τον Μαραθώνα στην
Αθήνα. Η αστυνομία απαγόρευσε την πορεία
και συνέλαβε πολλούς από τους διαδηλωτές,
μεταξύ των οποίων και τον Μίκη Θεοδωράκη. Ο
Λαμπράκης προστατευόμενος από τη
βουλευτική του ασυλία, πραγματοποίησε μόνος
την πορεία, κρατώντας ένα μικρό πανό με
το σύμβολο της ειρήνης. Αμέσως μετά
συνελήφθη από την αστυνομία.

86. Στις 22 Μαΐου 1963 ο Γρηγόρης Λαμπράκης
παρέστη και μίλησε για την ειρήνη στη
Θεσσαλονίκη. Μετά το τέλος της εκδήλωσης
δέχθηκε δολοφονική επίθεση σε κεντρικό
δρόμο της πόλης από τρίκυκλο, στο οποίο
επέβαιναν οι ακροδεξιοί Σπύρος Γκοτζαμάνης
και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης.
Τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε στις 27
Μαΐου 1963, σε ηλικία 51 ετών. Ο θάνατός
του προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη,
οξύτατη πολιτική κρίση, αλλά και διεθνή
κατακραυγή.

87. Την επομένη ένα πλήθος 500.000
ανθρώπων συγκεντρώθηκε στο Α'
Νεκροταφείο για το «Ύστατο Χαίρε».
Γρήγορα, η συγκέντρωση μετατράπηκε
σε διαδήλωση καταδίκης της δεξιάς
κυβέρνησης του Κωνσταντίνου
Καραμανλή και του Παλατιού.

88. Φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας Λαμπράκη
ήταν ο Σπύρος Γκοτζαμάνης και ο Εμμανουήλ
Εμμανουηλίδης, αλλά η δικαστική έρευνα που
διεξήγαγαν ο εισαγγελέας Παύλος Δελαπόρτας
και ο νεαρός ανακριτής Χρήστος
Σαρτζετάκης έφεραν στο φως σχέσεις των
αρχών με ένα ακροδεξιό παρακράτος. Ο
ανακριτής Σαρτζετάκης απήγγειλε, μάλιστα,
κατηγορίες και εναντίον ανώτατων
αξιωματικών της Χωροφυλακής. Οι φυσικοί
αυτουργοί καταδικάσθηκαν τον Δεκέμβριο του
1966 σε πολυετή φυλάκιση και
απελευθερώθηκαν κατά τη διάρκεια της
δικτατορίας.

89. Η δολοφονία Λαμπράκη επιτάχυνε τις
πολιτικές εξελίξεις. Ο Κωνσταντίνος
Καραμανλής, αφού διερωτήθηκε «Ποιος
κυβερνάει αυτό τον τόπο;» εγκατέλειψε την
πρωθυπουργία και την πολιτική τον Ιούνιο του
1963 και αποσύρθηκε στο Παρίσι. Χιλιάδες
νέοι ίδρυσαν τον πολιτικό οργανισμό
«Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη», που
έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο προοδευτικό
κίνημα της δεκαετίας του '60. Πρώτος
γραμματέας της οργάνωσης ανέλαβε ο Μίκης
Θεοδωράκης.
Η ζωή και ο θάνατος του Γρηγόρη Λαμπράκη
ενέπνευσε τον συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό
στο περίφημο πολιτικό του μυθιστόρημα με
τον τίτλο Ζ (Εκδόσεις Λιβάνη). Το
1969 μεταφέρεται με μεγάλη επιτυχία στη
μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Κώστα
Γαβρά, με πρωταγωνιστές τον Υβ Μοντάν, τον
Ζαν Λουί Τρεντινιάν και την Ειρήνη Παπά.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης με την
προσωπικότητα και τη δράση του παραμένει
και σήμερα ένα σύμβολο της Δημοκρατίας και
του αγωνιζόμενου ανθρώπου κατά της
πολιτικής καταπίεσης.