Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13
•
0 likes•162 views
Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13
![2
Η παρούσα εργασία αποτελείται από υλικό που είναι αναρτημένο στο Διαδίκτυο, από
έντυπες εκδόσεις σχετικές με το θέμα, από μαρτυρίες και συνεντεύξεις ανθρώπων
που εμπλέκονται στα πράγματα και από προσωπική έρευνα, ενασχόληση και
επεξεργασία των μαθητών.
*Στο εξώφυλλο:
ΑΝΤΟΝΙΟ ΚΑΝΟΒΑ- Έρως και Ψυχή-μαρμάρινο γλυπτό, ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΒΡΟΥ
ΒΑΖΑΚΟΠΟΥΛΟΣ-ΨΥΧΗ max [45*50] Πίνακας σε καμβά
ΜΠΟΥΓΚΕΡΟ-ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗ. Πίνακας σε καμβά, ν. 4871
ΜΠΟΥΓΚΕΡΟ-ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗ Πίνακας σε καμβά, ν. 2598
MARIA VILLIOTI- Λάδι σε καμβά. Βασιζόμενο στο σκίτσο του Ν.Γύζη ''η ψυχή''
ΠΟΠΟΒΑ ΛΙΟΥΜΠΟΒ, "Μελέτη γυναικείου μοντέλου ( recto) (Περίπου 1913)]()
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (11)
Similar to Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13
Similar to Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13 (20)
More from 1ο Γενικό Λύκειο Σπάτων
More from 1ο Γενικό Λύκειο Σπάτων (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (20)
Ψυχή και σώμα, ερευνητική εργασία 2012-13
- 1. Ερευνητική Εργασία ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ, Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ Η ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 1ο ΓΕΛ Σπάτων Ερευνητική Εργασία B΄ Λυκείου A΄ τετράμηνο 2012-2013
- 2. 2 Η παρούσα εργασία αποτελείται από υλικό που είναι αναρτημένο στο Διαδίκτυο, από έντυπες εκδόσεις σχετικές με το θέμα, από μαρτυρίες και συνεντεύξεις ανθρώπων που εμπλέκονται στα πράγματα και από προσωπική έρευνα, ενασχόληση και επεξεργασία των μαθητών. *Στο εξώφυλλο: ΑΝΤΟΝΙΟ ΚΑΝΟΒΑ- Έρως και Ψυχή-μαρμάρινο γλυπτό, ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΒΡΟΥ ΒΑΖΑΚΟΠΟΥΛΟΣ-ΨΥΧΗ max [45*50] Πίνακας σε καμβά ΜΠΟΥΓΚΕΡΟ-ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗ. Πίνακας σε καμβά, ν. 4871 ΜΠΟΥΓΚΕΡΟ-ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΨΥΧΗ Πίνακας σε καμβά, ν. 2598 MARIA VILLIOTI- Λάδι σε καμβά. Βασιζόμενο στο σκίτσο του Ν.Γύζη ''η ψυχή'' ΠΟΠΟΒΑ ΛΙΟΥΜΠΟΒ, "Μελέτη γυναικείου μοντέλου ( recto) (Περίπου 1913)
- 3. 3 Ομάδα μαθητών: ΒΑΜΒΑΚΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΒΟΥΡΤΣΗ ΙΩΑΝΝΑ ΓΑΛΑΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΒΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΛΟΛΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ - ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ ΜΑΣΚΛΑΒΑΝΟΣ ΙΑΣΟΝΑΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΜΠΕΚΑ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΕΡΕΤΑ ΑΝΤΩΝΙΑ ΜΠΕΡΕΤΑ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΡΤΟ ΕΝΕΑ ΝΤΩΝΙ ΣΑΡΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΑΣΑΒΑ ΑΝΤΩΝΙΑ ΠΑΠΠΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ ΣΟΦΙΑ ΠΟΥΛΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ- ΜΑΡΙΑ ΣΟΥΡΡΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ Υπεύθυνη καθηγήτρια ΦΛΩΡΑΤΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ ΠΕ06, ΠΕ13
- 4. 4 Ομάδα μαθητών σελ 3 Πρόλογος-Σκέψεις σελ 5 Α μέρος: ΣΩΜΑ σελ 7 Oι λειτουργίες του ανθρωπινού σώματος σελ 9 Πεπτικό σύστημα σελ 9 Κυκλοφορικό σύστημα σελ 10 Λεμφικό σύστημα σελ 11 Μυϊκό σύστημα Ερειστικό σύστημα σελ 12 σελ 13 Αναπαραγωγικό σύστημα-Ανατομία Γυναίκας Αναπαραγωγικό σύστημα Γυναίκας σελ 14 σελ 15 Ανατομία-Αναπαραγωγικό σύστημα Άντρα σελ 18 Γονιμοποίηση σελ 19 Βιολογικό Ρολόι σελ 20 Εφηβεία σελ 22 Η Σεξουαλική Συμπεριφορά των νέων στην Ελλάδα και αλλού σελ 25 Σεξουαλική ταυτότητα της σημερινής Νεολαίας σελ 27 Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα σελ 31 Σύφιλη σελ 33 Κονδυλώματα HPV σελ 35 Χλαμύδια σελ 36 Μηνιγγίτιδα σελ 37 Μαλακό έλκος ή Βουβωνικό κοκκίωμα σελ 38 Γονόρροια- Βλεννόρροια σελ 39 Έρπης γεννητικών οργάνων σελ 40 AIDS Μύθοι για το AIDS σελ 41 σελ 47 10 αλήθειες για το AIDS σελ 49 Διάσημοι που πέθαναν από AIDS σελ 51 Καμπάνια-Φωτογραφικό υλικό σελ 57 Παγκόσμια Ημέρα AIDS-αφίσα σελ 62 Αντισύλληψη-Μέθοδοι σελ 63 Φυσικές Μέθοδοι σελ 65 Μέθοδοι φραγμού σελ 66 Ορμονική Αντισύλληψη Αφίσα σελ 69 σελ 73 Ανάλυση Ερωτηματολογίου σελ 74 Συνέντευξη με τον κ. Ασκητή Γιατί οι γονείς δεν μιλάνε για το sex; σελ 87 σελ 93 Ευχαριστίες σελ 94 Πηγές σελ 95 Ερωτηματολόγιο σελ 98
- 5. 5 Πρόλογος-Σκέψεις Στα πλαίσια του μαθήματος της Ερευνητικής Εργασίας (project) που πραγματοποιείται στη Β’ τάξη του Γενικού Λυκείου επιλέξαμε και ασχοληθήκαμε με την εργασία “ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑ”. Η εργασία “ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑ” αφορά σε δυο διαφορετικές όμως αλληλένδετες έννοιες, οι οποίες πλέκονται και συμπληρώνονται με πολλούς τρόπους στην πορεία της ζωή μας. Όντας στην εφηβεία και μην έχοντας πλήρη γνώση για τα πράγματα, θελήσαμε να μελετήσουμε πώς διαμορφώνεται η σχέση, πώς εκφράζεται και πώς αποτυπώνεται στην κοινωνία, τη θρησκεία, τις τέχνες και τον κόσμο. Η πρώτη έννοια με την οποία ασχοληθήκαμε ήταν το ΣΩΜΑ –έννοια απτή και άμεση- που περιλαμβάνει την ανατομία και τις λειτουργίες του, την έκφρασή του σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους, τον έρωτα και κατά συνέπεια, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και τους τρόπους αντισύλληψης. Η δεύτερη έννοια, που αφορά στην ΨΥΧΗ και συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με τα ανθρώπινα συναισθήματα και κυρίως με την αγάπη σε όλες της μορφές της, θα εξεταστεί στο δεύτερο μέρος.
- 6. 6 Το βασικό κριτήριο που λήφθηκε υπόψη είναι η άμεση ανάγκη για ενημέρωση σε θέματα που άπτονται της σωματικής και συναισθηματικής μας υγείας έτσι ώστε να μπορέσουμε να μελετήσουμε, να κατανοήσουμε και, ύστερα από έρευνα, έχοντας τοποθετηθεί κριτικά, να υιοθετήσουμε στάσεις ζωής. Ταυτόχρονα προσεγγίζονται διδακτικοί στόχοι που συνδέονται με το μάθημα Βιολογία το μάθημα Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου στο μάθημα Λογοτεχνία, ελληνική και αγγλόφωνη με τις νέες Τεχνολογίες- χρήση υπολογιστών την Κοινωνιολογία, τα Θρησκευτικά, Χριστιανική Αγάπη τις Τέχνες –Θέατρο, Μουσική, Ζωγραφική, Γλυπτική κλπ με τις Ξένες Γλώσσες- κατανόηση, επεξεργασία ξενόγλωσσων κειμένων Ενδεικτικά, η διαδικασία που ακολουθήθηκε είναι: καταιγισμός ιδεών βιωματική προσέγγιση δημιουργία ομάδων σύνθεση και επεξεργασία ερωτηματολογίου ενασχόληση με το διαδίκτυο και συλλογή πληροφοριών ανταλλαγή και επεξεργασία πληροφοριών εργασία πεδίου παιχνίδι ρόλων συνέντευξη σύνταξη κειμένων στα Ελληνικά και τα Αγγλικά δημιουργία παρουσίασης σε PowerPoint θεατρικό δρώμενο δημιουργία ενημερωτικού υλικού
- 7. 7 Α μέρος: ΣΩΜΑ Πρόκειται για ένα θέμα, το οποίο αφορά κυρίως τους νέους, καθώς αυτό δέχεται μεγάλες αλλαγές κατά την εφηβεία και δημιουργούνται ερωτήματα που καθημερινώς χρήζουν απάντησης. Οι γονείς, όσο πρόθυμοι και να είναι, κάποιες φορές έρχονται σε δύσκολη θέση, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι έφηβοι δεν τολμούν να ρωτήσουν από φόβο μήπως κακοχαρακτηριστούν. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στο ότι δεν αρκεστήκαμε στην απλή έρευνα από εμάς τους μαθητές, όπως έρευνα στο διαδίκτυο, ερωτηματολόγιο, προσωπικές σκέψεις και εμπειρίες, αλλά απευθυνθήκαμε και σε έναν ειδικό, ικανό μας δώσει αξιόπιστη επιστημονική άποψη. Το όνομα αυτού Θάνος Ασκητής ο οποίος είναι μεν γνωστός μέσα από την έκθεσή σου στα ΜΜΕ σαν σεξολόγος, αλλά στην πραγματικότητα είναι Νευρολόγος Ψυχίατρος, Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο κύριος Ασκητής ανταποκρίθηκε άμεσα στην πρόσκλησή μας, μας μίλησε χωρίς περιστροφές και μας διαφώτισε σε όλα τα ζητήματα που του θέσαμε. Παράλληλα, παρακολουθήσαμε και μια ερευνητική τηλεοπτική εκπομπή στου Σταύρου Θεοδωράκη που διαπραγματευόταν την «μάστιγα» της εποχής –όπως αποδείχθηκε- με τίτλο “ ΑΠΟ ΤΑ ΕΦΗΒΙΚΑ ΦΙΛΙΑ… ΣΤΙΣ ΕΚΤΡΩΣΕΙΣ”. Από αυτήν την εκπομπή πληροφορηθήκαμε πως η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στις εφηβικές εκτρώσεις σ’ όλη την Ευρώπη, γεγονός που είναι αρκετά σοβαρό και αποτελεί απόρροια της ελλιπούς ενημέρωσης των νέων από την κοινωνία για τέτοια ζητήματα.
- 8. 8 Τέλος, αποτελεί ένα θέμα ενδιαφέρον για την εποχή μας με ευρύ υλικό προσέγγισης. Ήταν ταξίδι για μας από το οποίο αποκομίσαμε εφόδια και γνώσεις που θα μας είναι απαραίτητες για τη μετέπειτα ζωή μας.
- 9. 9 ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από τα παρακάτω συστήματα : το κυκλοφορικό , το αναπνευστικό , το πεπτικό , το ενδοκρινικό , το ανοσοποιητικό , το λεμφικό , το μυϊκό , το νευρικό , το σκελετικό , το ουροποιητικό και το αναπαραγωγικό με το οποίο θα ασχοληθούμε περαιτέρω. Ειδικότερα: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Για να διατηρηθεί η ζωή ο άνθρωπος εξασφαλίζει την απαραίτητη γι' αυτόν ενέργεια με τη διάσπαση (οξείδωση) των θρεπτικών ουσιών που βρίσκονται στις τροφές. Οι θρεπτικές ουσίες που παρέχουν ενέργεια στον οργανισμό είναι οι υδατάνθρακες και τα λίπη και, σε ειδικές μόνο περιπτώσεις, οι πρωτεΐνες. Απαραίτητα επίσης είναι το νερό, οι βιταμίνες και τα ανόργανα άλατα - ιόντα. Οι θρεπτικές ουσίες εισέρχονται στον οργανισμό μέσω του πεπτικού συστήματος, όπου και υφίστανται την απαραίτητη κατεργασία, ώστε να μπορούν να απορροφηθούν. Η κατεργασία αυτή λέγεται πέψη. Η απορρόφηση των προϊόντων
- 10. 10 της πέψης των θρεπτικών ουσιών, του νερού, των βιταμινών και των ανόργανων αλάτων επιτελείται επίσης στο πεπτικό σύστημα. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των αχρήστων γίνεται από το κυκλοφορικό σύστημα, το οποίο αποτελείται από την καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία και το αίμα που κυκλοφορεί μέσα σ' αυτά. Στενά συνδεδεμένο με το κυκλοφορικό σύστημα είναι και το λεμφικό σύστημα, στο οποίο κυκλοφορεί η λέμφος.
- 11. 11 ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το λεμφικό σύστημα περιλαμβάνει τα λεμφαγγεία, τη λέμφο και τους λεμφαδένες, καθώς και το θύμο αδένα και τη σπλήνα. Το υγρό των ιστών σχηματίζεται από το πλάσμα που εξέρχεται από τα τριχοειδή και περιλούει τα κύτταρα των ιστών. Η λέμφος σχηματίζεται από την περίσσεια του υγρού των ιστών και μεταφέρει λιπαρές ουσίες και λευκοκύτταρα.
- 12. 12 ΜΥΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το σύνολο των μυών του σώματος αποτελεί το μυϊκό σύστημα, του οποίου ο βασικότερος ιστός είναι ο μυϊκός. Χαρακτηριστική ιδιότητα των κυττάρων του μυϊκού ιστού (μυϊκές ίνες) είναι η ικανότητα συστολής. Υπάρχουν τρία είδη μυϊκού ιστού που χαρακτηρίζονται από ιδιαιτερότητες στη δομή και στη λειτουργία των κυττάρων από τα οποία αποτελούνται. Ο σκελετικός μυϊκός ιστός συναντάται στους σκελετικούς μυς και αποτελείται από σχετικά μακριές κυλινδρικές μυϊκές ίνες, που φέρουν γραμμώσεις. Η συστολή τους γίνεται με τη θέλησή μας. Ο καρδιακός μυϊκός ιστός βρίσκεται μόνο στα τοιχώματα της καρδιάς. Οι μυϊκές ίνες του είναι κυλινδρικές, έχουν γραμμώσεις, αλλά δεν υπακούουν στη θέλησή μας. Ο λείος μυϊκός ιστός επενδύει κυρίως τοιχώματα όπως των αγγείων και του γαστρεντερικού σωλήνα. Αποτελείται από ατρακτοειδείς μυϊκές ίνες χωρίς γραμμώσεις, που δεν υπακούουν στη θέλησή μας.
- 13. 13 ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ερειστικό σύστημα περιλαμβάνει το σύνολο των οστών, τα οποία συνδέονται στις αρθρώσεις και σχηματίζουν το σκελετό. Ο σκελετός στηρίζει το σώμα και καθορίζει τη μορφή του, προσφέρει θέσεις για την πρόσφυση των μυών, συμβάλλει στην κίνηση, γιατί είναι αρθρωτός και σχηματίζει κοιλότητες για την προστασία οργάνων. Άλλες λειτουργίες του είναι η αιμοποίηση και η αποθήκευση αλάτων.
- 14. 14 ΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Τα περισσότερα είδη οργανισμών, μεταξύ των οποίων και ο άνθρωπος χαρακτηρίζονται από δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό, που σε κάποια στιγμή της ζωής τους ζευγαρώνουν και δημιουργούν απογόνους. Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Το αναπαραγωγικό σύστημα κάθε φύλου έχει ιδιαίτερα ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά. ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
- 15. 15 Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας1 Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας αποτελείται από τις δύο ωοθήκες, τους δύο ωαγωγούς (ή σάλπιγγες), τη μήτρα, τον κόλπο και το αιδοίο. Οι ωοθήκες έχουν σχήμα αμυγδάλου και βρίσκονται μία σε κάθε πλευρά στο πάνω μέρος της λεκάνης. Οι ωαγωγοί εκτείνονται από τις ωοθήκες προς τη μήτρα. Η μήτρα είναι ένα όργανο που έχει περίπου το μέγεθος και το σχήμα ενός ανεστραμμένου αχλαδιού, με παχιά τοιχώματα από μυϊκό ιστό. Η μήτρα περιβάλλεται εσωτερικά από βλεννογόνο, το ενδομήτριο. Το κάτω μέρος της μήτρας καταλήγει στον κόλπο. Τα εξωτερικά γεννητικά όργανα αποτελούν το αιδοίο, το οποίο περιλαμβάνει το εφηβαίο, που καλύπτεται από τρίχωμα, τα μεγάλα και τα μικρά χείλη και την κλειτορίδα. Κατά την εφηβεία (11ο με 13ο έτος της ηλικίας), οι ωοθήκες αρχίζουν να παράγουν οιστρογόνα και προγεστερόνη, ορμόνες οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στον εμμηνορρυσιακό κύκλο και προκαλούν την ανάπτυξη του στήθους. Τα οιστρογόνα, κυρίως, είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση των δευτερεύοντων φυλετικών χαρακτηριστικών, όπως είναι η αναπτυγμένη λεκάνη και η συσσώρευση υποδόριου λίπους, που δίνει τις χαρακτηριστικές καμπύλες στο γυναικείο σώμα. Οι ωοθήκες (όπως 1 Βιβλίο Βιολογίας Α’ Λυκείου
- 16. 16 και οι όρχεις) είναι μεικτοί αδένες. Η εξωκρινής μοίρα τους παράγει τα ωάρια και η ενδοκρινής τις ορμόνες. ΕΞΩΓΕΝΝΕΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΓΥΝΑΙΚΑΣ (ΑΙΔΙΟ) ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ: Εφηβαίο Μεγάλα και μικρά χείλη Κλειτορίδα Πρόδομο του κολεού Βαρθολίνειους αδένες Παραουρηθρικούς αδένες ΕΣΩΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Κόλπος Μήτρα Σάλπιγγες Ωοθήκες
- 17. 17 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΑΝΤΡΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Εκφορητική οδός Ουρήθρα Πέος Όρχεις
- 18. 18 Το αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα2 Το αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα αποτελείται από τους δύο όρχεις, την εκφορητική οδό του σπέρματος και από το πέος. Οι όρχεις αρχίζουν την ανάπτυξή τους μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα, κατά την εμβρυϊκή ζωή. Τους δύο τελευταίους μήνες πριν από τον τοκετό κατεβαίνουν και εγκαθίστανται στο όσχεο. Η θερμοκρασία (34°C) στην περιοχή αυτή είναι η ιδανική για τη σπερματογένεση, δηλαδή την παραγωγή σπερματοζωαρίων, που θα αρχίσει κατά την εφηβεία. 2 Βιβλίο Βιολογίας Α’ Λυκείου
- 19. 19 Κατά τη σπερματογένεση και την ωογένεση γίνονται διαδοχικές μιτωτικές και μειωτικές διαιρέσεις με τελικό σκοπό να προκύψουν απλοειδή κύτταρα, τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια αντίστοιχα. ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ Στις ωοθήκες φυλάσσονται και ωριμάζουν τα ωάρια. Το ώριμο ωάριο μεταφέρεται στις σάλπιγγες όπου και συναντά τα σπερματοζωάρια, τα οποία έχει αφήσει στον κόλπο της γυναίκας το πέος του άνδρα. Τριακόσια εκατομμύρια περίπου σπερματοζωάρια ελευθερώνονται στον κόλπο της γυναίκας κατά την εκσπερμάτωση. Εάν συμβεί γονιμοποίηση, το γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται στη μήτρα, όπου και αναπτύσσεται Κατά τη γονιμοποίηση γίνεται σύντηξη ενός σπερματοζωαρίου (23 χρωμοσώματα) με ένα ωάριο (23 χρωμοσώματα) και προκύπτει το πρώτο κύτταρο του νέου οργανισμού, το ζυγωτό, με 46 χρωμοσώματα (23 + 23).
- 20. 20 ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ * ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΡΟΛΟΙ * Το βιολογικό ρολόι των γυναικών χτυπά γρηγορότερα σε σχέση με των ανδρών, μια διαφορά που μπορεί να εξηγεί γιατί οι γυναίκες έχουν την τάση να ξυπνούν και να κοιμούνται νωρίτερα σε σχέση με τους άνδρες. Το βιολογικό ρολόι και οι βιορυθμοί, απαραίτητα στη ζωή όλων των ζώντων οργανισμών, επιτρέπουν να μένουμε συγχρονισμένοι καθ’ όλο το 24ωρο, το οποίο καθορίζεται από την εναλλαγή της ημέρας και της νύχτας. Όλες οι βασικές βιολογικές λειτουργίες, άμεσα ή έμμεσα, ελέγχονται από το σύστημα αυτό: ο κύκλος αφύπνισης-ύπνου, το καρδιαγγειακό σύστημα, το πεπτικό και το ανοσοποιητικό αλλά και οι ορμονικές εκκρίσεις και οι γνωστικές επιδόσεις. Η ταχύτητα της λειτουργίας του βιολογικού ρολογιού δεν είναι η ίδια ακριβώς σε όλα τα είδη. Στον άνθρωπο, ο εγκέφαλος τη ρυθμίζει μεταξύ 23:30 και 00:30. Καθημερινά, ο κύκλος φωτός-σκότους προσδιορίζει το νωρίς και το αργά σε σχέση με το 24ωρο.
- 21. 21 Οι μαθητές ΜΠΕΡΕΤΑ ΔΗΜΗΤΡΑ ΒΟΥΡΤΣΗ ΙΩΑΝΝΑ ΓΑΛΑΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΒΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΣΚΛΑΒΑΝΟΣ ΙΑΣΟΝΑΣ ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΒΙΒΛΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ, Γ’΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΕΓΚΥΛΕΙΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ‘Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΑ΄
- 22. 22 Εφηβεία 3 Νέος θα πει να επιχειρείς να γκρεμίσεις τον κόσμο και να έχεις το θράσος να θες να οικοδομήσεις καινούριο, καλύτερο. Ν. Καζαντζάκης. Η αρετή της νεότητας είναι εφόδιο των γηρατειών. Βασίλειος ο Μέγας Το μόνο άσχημο με τη σημερινή νεολαία είναι ότι δεν ανήκουμε πλέον σ’ αυτήν. Salvador Dali,, Ισπανός ζωγράφος «Μακάρι να κοιμούνταν και να ξυπνούσαν όταν θα είχαν πια ενηλικιωθεί», γράφει ο Σαίξπηρ, αναφερόμενος στους εφήβους. 3 http://vassiasarantopoulou.blogspot.gr/2012/09/blog-post_6145.html
- 23. 23 Περίοδος αμφισβητήσεων και ανατροπών για τις οποίες ούτε οι έφηβοι ούτε οι γονείς είναι ποτέ πραγματικά έτοιμοι, η εφηβεία είναι μια από τις ομορφότερες, αλλά και πιο δύσκολες περιόδους της ζωής. Εφηβεία είναι η περίοδος μεταξύ του τέλους της παιδικής ηλικίας και της αρχής της ενηλικίωσης. Αποτελεί για το παιδί μια γέφυρα, κατά τη διαδρομή της οποίας συμβαίνουν ριζικές αλλαγές, τόσο σωματικές όσο και συναισθηματικές. Η διάρκεια της εφηβείας, οι αλλαγές που τη σηματοδοτούν και τη χαρακτηρίζουν καθώς και οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα, έχουν μεγάλο εύρος. Από όλα αυτά όμως σημαντικότερη είναι η ανάπτυξη της σεξουαλικότητας, που μαζί με την ψυχολογική και κοινωνική ωριμότητα προετοιμάζει τον άνθρωπο για ατομική ανεξαρτησία και σταθερή ταυτότητα. Η εφηβεία μπορεί να αρχίσει από τα 10 και διαρκεί έως και τα 19 χρόνια. Χωρίζεται αναπτυξιακά σε 3 περιόδους: Στην πρώιμη εφηβεία (10-14), στη μέση εφηβεία (14-17) και στην όψιμη εφηβεία (πάνω από 17). Στην αρχή της εφηβείας, η σωματική ανάπτυξη (όσον αφορά κυρίως το μυοσκελετικό σύστημα, δηλαδή το ύψος, το βάρος κλπ.) είναι τόσο έντονη και θεαματική που συγκρίνεται σε ρυθμό μόνο με την πρώτη βρεφική ηλικία. Οι έφηβοι βλέπουν τις πρώτες αλλαγές στο σώμα τους: να μεγαλώνουν τα γεννητικά όργανα (στα αγόρια), το στήθος στα κορίτσια, να αυξάνεται η τριχοφυΐα, να βαραίνει η φωνή… Φυσικά, ένας πολύ μεγάλος σταθμός για την αρχή της εφηβείας στα κορίτσια είναι η περίοδος, που έρχεται κατά μέσο όρο στα 12,5 χρόνια. Παράλληλα, δημιουργούνται απορίες: Κάθε έφηβος αναρωτιέται αν θα είναι όμορφος, αν θα γίνει ψηλός κλπ. Ένας κίνδυνος σε αυτή την περίοδο είναι ο έφηβος να έχει αναπτυχθεί πολύ (πιθανώς και νωρίτερα από την αναμενόμενη ηλικία) και ωστόσο, να δυσκολεύεται να διαχειριστεί το
- 24. 24 σώμα του, τα συναισθήματα και τη σεξουαλικότητά του γιατί ο ρυθμός με τον οποίο ωριμάζει ψυχοκοινωνικά δεν συμβαδίζει με τη σωματική του ανάπτυξη. Στη μέση εφηβεία, ο έφηβος πειραματίζεται έντονα και είναι πιθανό να αποκτήσει ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις, συνήθως με συνομηλίκους του. Καθώς δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον και είναι προσκολλημένος στο παρόν, συνήθως δεν μπορεί να καταλάβει τις πιθανές επιπτώσεις των πράξεών του, δεν μπορεί να κάνει υποθέσεις και θεωρεί ότι σε εκείνον δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα κακό. Έτσι, είναι πολύ πιο εύκολο να αναπτύξει συμπεριφορές υψηλού κινδύνου (π.χ. ναρκωτικά, αλκοόλ κλπ.). Επιπλέον, είναι πιθανό να κάνει πολλές σχέσεις μικρής διάρκειας, πιστεύοντας ότι η καθεμία είναι ξεχωριστή, ή/και να έρχεται σε επαφή με πολλούς και διαφορετικούς συντρόφους, συχνά χωρίς τις απαραίτητες προφυλάξεις. Στην όψιμη εφηβεία, ο έφηβος αποκτά την ικανότητα να έχει μια λειτουργική σχέση τόσο με τους άλλους όσο και με το σύντροφό του. Σταματά πια να κινείται μόνο με γνώμονα τον αυθορμητισμό, τον εγωισμό και το ναρκισσισμό, έχει πιο ρεαλιστικές απαιτήσεις από το σύντροφο, οι σχέσεις του διαρκούν περισσότερο και βασίζονται στη συντροφικότητα.
- 25. 25 Η σεξουαλική συμπεριφορά των νέων στην Ελλάδα και αλλού Πόσο νωρίς αρχίζει η σεξουαλική ζωή των νέων σήμερα; Πόσο απομυθοποιημένο είναι γι’ αυτούς το σεξ και πόσο «απελευθερωμένα» είναι αγόρια και κορίτσια; Η σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων μπορεί να χαρακτηριστεί είτε ως ορόσημο της φυσιολογικής τους εξέλιξης είτε ως πεδίο επικίνδυνης συμπεριφοράς. Από ανασκόπηση ερευνών συνοψίζουμε ότι οι γνώσεις των νέων στην Ελλάδα σε θέματα που αφορούν την αντισύλληψη, τον οικογενειακό προγραμματισμό και τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι ελλιπείς, σε αντίθεση με νέους του εξωτερικού, όπου φαίνονται πιο ενημερωμένοι. Παράλληλα, διαφορετικές φαίνονται να είναι οι πηγές ενημέρωσής τους, καθώς οι νέοι της Ελλάδας έχουν ως κύρια πηγή ενημέρωσης τους φίλους τους, ενώ οι συνομήλικοί τους στο εξωτερικό ενημερώνονται από το σχολείο. Οι νέοι φαίνεται ότι δεν συζητούν με τους γονείς τους και τους καθηγητές τους για αυτά τα θέματα και αυτή τη στιγμή κρίνεται απαραίτητη η πληρέστερη ενημέρωσή τους. Όσο αφορά δε τη συμπεριφορά τους, παρατηρούμε ότι στις Σκανδιναβικές χώρες τα κορίτσια είναι πιο έμπειρα και σεξουαλικώς ενεργά από τα αγόρια, ενώ στις Μεσογειακές χώρες παρατηρούμε το αντίθετο. Επίσης, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, οι νέοι προτιμούν φυσικές και παραδοσιακές μεθόδους αντισύλληψης και επιλέγουν σε μικρότερο ποσοστό τις μοντέρνες μεθόδους. Όλες αυτές οι διαφοροποιήσεις που παρατηρούνται σε διαφορετικές περιόδους και περιοχές, κάνουν επιτακτική την ανάγκη συνεχούς
- 26. 26 απεικόνισης των γνώσεων, στάσεων και συμπεριφορών των νέων σε θέματα αντισύλληψης, με σκοπό την εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν τα στοιχεία μελέτης, που διεξήχθη το 2010 σε εφήβους από 20 Γυμνάσια και Λύκεια στην Αθήνα4, τα οποία επιβεβαιώνουν ότι οι Ελληνίδες έφηβες παρουσιάζουν ριψοκίνδυνες συμπεριφορές σε ό,τι αφορά στη σεξουαλική τους ζωή, έχουν μικρές σε διάρκεια και πολλές σε αριθμό σχέσεις και δεν είναι ενημερωμένες σωστά για την προστασία τους από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Από τα επιμέρους αποτελέσματα μιας μελέτης από τον Ευθύμιο Δεληγεώρογλου, Αναπληρωτή Καθηγητής της Β’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών δείχνουν ότι: Η μέση ηλικία έναρξης της σεξουαλικής ζωής στις Ελληνίδες έφηβες είναι τα 14.5 έτη, Από τους σεξουαλικά δραστήριους εφήβους, μόνο το 50% χρησιμοποιεί προφυλακτικό σε κάθε σεξουαλική επαφή και ·Μόνο το 30% χρησιμοποιεί προφυλακτικό σε κάθε επαφή και σε όλη τη διάρκεια. Από μια άλλη έρευνα επιστημόνων του πανεπιστημίου του Μισούρι των Ηνωμένων Πολιτειών, σε 1.228 άτομα ηλικίας από 12 έως 14 ετών, προέκυψε ότι όσο περισσότερες κινηματογραφικές ταινίες σεξουαλικού περιεχομένου παρακολουθούν οι έφηβοι τόσο νωρίτερα ξεκινούν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι μόνο λίγες ταινίες αναδείκνυαν τη σημασία της χρήσης αντισυλληπτικών μεθόδων και την ασφαλή σεξουαλική συμπεριφορά. Στις περιπτώσεις που οι ταινίες άγγιζαν το ζήτημα της συμπεριφοράς για ασφαλές σεξ, επρόκειτο για κωμωδίες και το παρουσίαζαν περισσότερο σαν ενόχληση ή πρόκληση αμηχανίας ή ντροπής. 4 http://www.newsbeast.gr/health/arthro/224424/subosio-gia-tin- pathologia-trahilou/
- 27. 27 Η σεξουαλική ταυτότητα της σύγχρονης νεολαίας Σε έρευνα που πραγματοποίησε το περιοδικό ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (Φεβρουάριος 2009) και πήραν μέρος 200 νέοι και νέες (100 αγόρια και 100 κορίτσια), ηλικίας 16 μέχρι 20 ετών, σε Λύκεια (Περιστέρι, Παπάγου, Πλάκα, Παγκράτι, Αγία Παρασκευή, Ηλιούπολη, Χαϊδάρι) και Πανεπιστήμια (Αθηνών, Πάντειο) αποτυπώθηκαν σαν συμπέρασμα τα εξής:5 Η έρευνα του «Ταχυδρόμου» κράτησε πέντε εβδομάδες. Κάναμε μεγάλη προσπάθεια να μιλήσουμε με αγόρια και κορίτσια, από σχολεία και φροντιστήρια όλων των περιοχών της πρωτεύουσας, γνωρίζοντας ωστόσο ότι δεν έχουμε αντιπροσωπευτικό δείγμα. Καταλαβαίνουμε, επίσης, ότι ενδεχομένως ένα μέρος των απαντήσεων δεν είναι ειλικρινές. Έστω και έτσι, και μόνο από τη γλώσσα με την οποία πολλά από τα σημερινά παιδιά μιλούν για το σεξ αποσυνδέοντάς το από το συναίσθημα συμπεραίνουμε με ασφάλεια τις κυρίαρχες τάσεις της σεξουαλικής συμπεριφοράς των νέων, που σε μεγάλο βαθμό ορίζει και τη συνολικότερη κοινωνική συμπεριφορά τους. Νέοι που ερωτεύονται δίχως να φλερτάρουν, που γράφουν «σ’ αγαπώ» στα θρανία –όχι με την παιδική αθωότητα–, που ανταλλάσσουν πρόστυχα μηνύματα στο κινητό, που κάνουν έρωτα σε δημόσιους χώρους, που δεν έχουν πρόβλημα να συμμετάσχουν σε ομαδικό σεξ, που βιντεοσκοπούν τις ερωτικές τους περιπτύξεις, παράλληλα με το άγχος των πανελλήνιων εξετάσεων ή την κρυάδα του πρώτου έτους στο πανεπιστήμιο. Νέοι που, μολονότι δεν έχουν αντικρίσει το σώμα τους στην πλήρη ανάπτυξή του, συνάπτουν (στην πλειονότητά τους) ολοκληρωμένες σχέσεις, αλλά, παρά το μικρό της ηλικίας, χρησιμοποιούν προφυλακτικό διότι φοβούνται τα αφροδίσια νοσήματα, για τα οποία δείχνουν να είναι καλά ενημερωμένοι, και την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Μέσα από τον τρόπο που εκφράζονται, διεκδικούν και ικανοποιούν τις ερωτικές τους επιθυμίες αναδύεται μια καινούρια σεξουαλική ταυτότητα, η οποία έχει διαφοροποιηθεί πολύ από την αντίστοιχη της γενιάς του 1980. 5 http://www.tanea.gr/taxydromos/article/?aid=4503334
- 28. 28 Τον Μάιο του 2012 δημοσιεύτηκε ΕΘΝΟΣ-On Line μελέτη που πραγματοποίησαν επιστήμονες από την Ελληνική Εταιρεία Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου, την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, την Α΄ Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, τη Β΄ Μαιευτική Γυναικολογική Πανεπιστημιακή Κλινική του Αρεταίειου και το Τμήμα Στατιστικής του London School of Economics. Προβολή φωτογραφίας Σύμφωνα με αυτή, 3 στους 5 εφήβους κάνουν σεξ, αλλά μόνο 1 στους 3 παίρνει προφυλάξεις Στα 15,5 έτη ξεκινά κατά μέσο όρο η ολοκληρωμένη ερωτική ζωή των Ελλήνων, αλλά το ποσοστό που χρησιμοποιεί προφυλάξεις και είναι ενημερωμένο για τις μεταδιδόμενες ασθένειες είναι μικρό. Ελλιπή γνώση για την αντισύλληψη και τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα έχουν οι Έλληνες έφηβοι, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν τη πρώτη ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή στην ηλικία των 15,5 ετών. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από εθνική επιδημιολογική μελέτη γνώσεων των Ελλήνων εφήβων σχετικά με την αντισύλληψη και προφύλαξη από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, η οποία παρουσιάστηκε στο 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαιευτικής και Γυναικολογίας. Από τη μελέτη προκύπτει ότι το 59,7% των εφήβων είχε ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές, με μέση ηλικία πρώτης επαφής τα 15,5 έτη και μέσο αριθμό ερωτικών συντρόφων τα 1,9. Το 68,5% ήξερε για το AIDS και το 59% ήξερε για τη σύφιλη και την ηπατίτιδα , ενώ για τα κονδυλώματα και την γονόρροια γνώριζε το 35% .
- 29. 29 Ως μέσο για την προστασία από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα το 51,3% γνώριζε το προφυλακτικό και το 15,9% ανέφερε την αποχή από τη σεξουαλική επαφή. Οι συντριπτική πλειονότητα των εφήβων (92%) γνώριζε ότι κυριότερος τρόπος αντισύλληψης είναι το προφυλακτικό, αλλά μόνο το 37% το χρησιμοποιούσε. Σε πολύ υψηλά ποσοστά θεωρούσαν ως μέσο αντισύλληψης το αντισυλληπτικό χάπι (85,8%) και το χάπι της επόμενης ημέρας (84,6%). «Η χαμηλή μέση ηλικία έναρξης ολοκληρωμένων σεξουαλικών επαφών των Ελλήνων εφήβων, σε συνδυασμό με την ελλιπή γνώση και προφύλαξη τους σχετικά με την αντισύλληψη και τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα , απαιτεί από όλους τους αρμόδιους φορείς συντονισμένη στρατηγική αντιμετώπισης του κινδύνου αύξησης των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων στην εφηβεία» επισημαίνουν οι επιστήμονες που παρουσίασαν τη μελέτη. Η μελέτη βασίστηκε στην επεξεργασία 5000 ερωτηματολογίων στα οποία απάντησαν μαθητές και μαθήτριες 3ης Λυκείου , με μέσο όρο ηλικίας τα 17,4 έτη, και πραγματοποιήθηκε με σκοπό τη σωστή ενημέρωση του ελληνικού πληθυσμού σχετικά με τους τρόπους αντισύλληψης και προφύλαξης από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και ειδικά τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων, ο οποίος ενοχοποιείται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας Τη μελέτη πραγματοποίησαν επιστήμονες από την Ελληνική Εταιρεία Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου, την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, την Α΄ Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Αιγινήτειο Νοσοκομείου , τη Β΄Μαιευτική Γυναικολογική Πανεπιστημιακή Κλινική του Αρεταίειου και το Τμήμα Στατιστικής του London Scholl of Economics. Πηγή: ΑΠΕ
- 30. 30 Οι μαθητές ΒΑΜΒΑΚΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΛΟΛΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ - ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ ΜΠΕΡΕΤΑ ΑΝΤΩΝΙΑ ΜΥΡΤΟ ΕΝΕΑ ΠΟΥΛΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ- ΜΑΡΙΑ ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63 658927 http://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=230#axzz2JSQ zX0r6 http://www.newsbeast.gr/health/arthro/224424/subosio-gia-tin- pathologia-trahilou/ http://el.wikiquote.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%8C%CF%84%CE% B7%CF%84%CE%B1 http://www.tanea.gr/taxydromos/article/?aid=4503334 http://www.vita.gr/html/ent/618/ent.4618.asp http://vassiasarantopoulou.blogspot.gr/2012/09/blog- post_6145.html www.virginiascakes.gr
- 31. 31 Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες ή αφροδίσια νοσήματα, ονομάζονται ασθένειες ή μολύνσεις οι οποίες μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της ανθρώπινης σεξουαλικής συμπεριφοράς. Ενώ στο παρελθόν, αυτές οι ασθένειες συνήθως αναφέρονταν ως σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή αφροδίσια νοσήματα, τα τελευταία χρόνια ο όρος σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις προτιμάται, καθώς έχει ένα ευρύτερο φάσμα εννοιών: ένα άτομο μπορεί να μολυνθεί και μπορεί να μολύνει άλλους δυνητικά, χωρίς να έχει μια ασθένεια. Οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις είναι γνωστές εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Πριν από την εφεύρεση των σύγχρονων φαρμάκων, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ήταν γενικά ανίατα και η θεραπεία περιοριζόταν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου. Το πρώτο εθελοντικό νοσοκομείο για αφροδίσια νοσήματα ιδρύθηκε το 1746 και ονομαζόταν London Lock Hospital. Η θεραπεία δεν ήταν πάντα εθελοντική: κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, το Διάταγμα Μεταδοτικών Ασθενειών τέθηκε σε ισχύ για τη σύλληψη ύποπτων ιερόδουλων. Η πρώτη αποτελεσματική θεραπεία για μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια ήταν η Salvarsan, μια θεραπεία για σύφιλη. Με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών, ένας μεγάλος αριθμός των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών έγιναν εύκολα ιάσιμες, και αυτό, σε
- 32. 32 συνδυασμό με αποτελεσματικές εκστρατείες δημόσιας υγείας, δημιούργησε την εντύπωση στο κοινό κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60 και του '70 ότι έχουν πάψει να είναι μια σοβαρή ιατρική απειλή. Κατά την περίοδο αυτή, η σημασία της ανίχνευσης των επαφών για τη θεραπεία σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων είχε αναγνωριστεί. Με τον εντοπισμό των σεξουαλικών συντρόφων των μολυσμένων ατόμων, τον έλεγχο τους για λοίμωξη, τη θεραπεία του μολυσμένου ατόμου και τον εντοπισμό των επαφών του, οι κλινικές ΣΜΝ θα μπορούσαν να είναι πολύ αποτελεσματικές στην καταστολή λοιμώξεων στο γενικό πληθυσμό. Στη δεκαετία του '80, πρώτα ο έρπις των γεννητικών οργάνων και στη συνέχεια το AIDS, εμφανίστηκαν στην συνείδηση του κοινού ως σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες που δεν θα μπορούσαν να θεραπευτούν από τη σύγχρονη ιατρική. Το AIDS συγκεκριμένα έχει μια μακρά ασυμπτωματική περίοδο, διάστημα κατά το οποίο ο HIV μπορεί να αναπαράγεται και η ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί σε άλλους - ακολουθούμενη από μια συμπτωματική περίοδο, η οποία οδηγεί γρήγορα στο θάνατο εάν δεν θεραπευθεί. Μερικά Σ.Μ.Ν. μπορούν να μεταδίδονται και μέσω της χρήσης βελονών μετά τη χρήση τους από ένα μολυσμένο άτομο, καθώς και μέσω της γέννας ή ακόμα και του θηλασμού. Tα νοσήματα: Γρίπη Πνευμονία Μαλακό έλκος ή Κοκκίωμα βουβωνικό Σύφιλη Ιογενής ηπατίτιδα Απλός έρπητας Ιός HIV (aids) HPV (κονδυλώματα) Μολυσματική τέρμινθος Ψώρα Τριχομονάδες Γονόρροια-Βλενόρροια Έρπις γεννητικών οργάνων Κοινό κρυολόγημα Μηνιγγίτιδα Χλαμύδια Παρακάτω θα ασχοληθούμε με μερικά από αυτά:
- 33. 33 Σύφιλη Τα πρώτα καταγεγραμμένα ευρωπαϊκά ξεσπάσματα της ασθένειας που είναι γνωστή ως σύφιλη εμφανίστηκαν το 1494, όταν αυτή ξέσπασε μεταξύ γαλλικών στρατευμάτων που πολιορκούσαν τη Νάπολη. Η νόσος σάρωσε ολόκληρη την Ευρώπη, σκοτώνοντας περισσότερους από πέντε εκατομμύρια ανθρώπους. Όπως ο Jared Diamond περιγράφει: "Όταν η σύφιλη για πρώτη φορά καταγράφηκε στην Ευρώπη το 1495, οι φλύκταινές κάλυπταν συχνά το σώμα από το κεφάλι μέχρι τα γόνατα και είχε σαν αποτέλεσμα η σάρκα να πέφτει από τα πρόσωπα των ασθενών που κατέληγαν στο θάνατο μέσα σε λίγους μήνες". Ο Diamond καταλήγει: «Μέχρι το 1546, η νόσος είχε εξελιχθεί στην ασθένεια με τα συμπτώματα που είναι τόσο γνωστά σε μας σήμερα». Η Σύφιλη είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα που οφείλεται σε λοίμωξη από το βακτήριο Ωχρά Σπειροχαίτη. Είναι ασθένεια χρόνιας διαδρομής που μπορεί να προσβάλλει όλα τα όργανα και συστήματα του οργανισμού. Η μετάδοση γίνεται σχεδόν αποκλειστικά με την σεξουαλική επαφή. Μεταδίδεται όμως και με την μετάγγιση μολυσμένου αίματος, καθώς και στο έμβρυο κατά την ενδομήτρια ζωή από πάσχουσα μητέρα. Σήμερα αντιμετωπίζεται με την πενικιλίνη. Πληγές μπορούν να εμφανιστούν και στον τράχηλο της μήτρας, στο στόμα, στο περίνεο, στον πρωκτό και στον μαστό. Η σύφιλη είναι νόσος αποκλειστικά του ανθρώπου και διακρίνεται σε επίκτητη και συγγενή, ανάλογα με το πότε έγινε η μόλυνση του ασθενούς. Η ευαισθησία στη μόλυνση είναι γενική, αν και περίπου μόνο
- 34. 34 το 30% των εκτεθέντων στον κίνδυνο καταλήγει σε λοίμωξη. Η φυσική λοίμωξη προκαλεί ομόλογη ανοσία έναντι στην Ωχρά Σπειροχαίτη και μικρότερου βαθμού ετερόλογη ανοσία για άλλα βακτήρια της οικογένειας των τρεπονημάτων. Θεραπεία Η αναγνωρισμένη και ολική θεραπεία της σύφιλης σήμερα περιλαμβάνει τη χορήγηση βενζαθινικής πενικιλίνης G. Εάν η θεραπεία εφαρμοστεί σε ασθενείς που βρίσκονται κατά το πρώτο ή δεύτερο στάδιο της νόσου δεν αναπτύσσεται ανοσία. Μετά τη λήξη της θεραπείας είναι απαραίτητο να παρακολουθείται ο ασθενής σε τακτικά διαστήματα. Νεογνά από πάσχουσες μητέρες θεραπεύονται με πενικιλίνη, ακόμη και αν η μητέρα είχε λάβει θεραπεία κατά τη διάρκεια της κύησης. Πρόληψη Η πρόληψη της σύφιλης αναφέρεται κυρίως στο γεγονός ότι αποτελεί σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα και περιλαμβάνει ενημέρωση του πληθυσμού (με έμφαση στους εφήβους), χρήση προφυλακτικού κατά τη συνουσία, έλεγχο των εγκύων, έγκαιρη διάγνωση, προσεκτικό χειρισμό κατά τις μεταγγίσεις αίματος. Είναι σημαντικό για τις γυναίκες που προγραμματίζουν να μείνουν έγκυες να υποβάλλονται σε έλεγχο.
- 35. 35 Κονδυλώματα HPV Tα κονδυλώματα είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενη πάθηση η οποία οφείλεται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Ο κυριότερος παράγοντας της μετάδοσης της HPV λοίμωξης είναι η μη χρήση προφυλάξεων κατά την σεξουαλική επαφή (η χρήση προφυλακτικού αν και μειώνει σημαντικά δεν αποκλείει όμως 100% την πιθανότητα μετάδοσης). Άλλοι παράγοντες που παρουσιάζουν θετική συσχέτιση με την μετάδοση του ιού και την εμφάνιση κονδυλωμάτων είναι η συχνή εναλλαγή συντρόφων και οι σεξουαλικές συνήθειες. Από την αρχική στιγμή της λοίμωξης από τον ιό των κονδυλωμάτων HPV ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός έως ότου η νόσος εκδηλωθεί. Η χρονική περίοδος αυτή μπορεί να διαρκέσει από λίγες εβδομάδες έως και ένα χρόνο. Υπάρχει μια μεγάλη ομάδα ασθενών που ενώ έχουν μολυνθεί από τον ιό των κονδυλωμάτων, δεν εμφανίζουν κλινικά την πάθηση. Αυτοί ανήκουν στην ομάδα των ασυμπτωματικών φορέων και είναι ικανοί να μεταδώσουν την πάθηση. Τα κονδυλώματα μπορεί να θυμίζουν στο γυμνό μάτι κουνουπίδι σε μικρογραφία, είτε ελιά (σπίλος). Μπορεί να είναι επίπεδα ή ανάγλυφα και να έχουν χρώμα ρόδινο, άσπρο ή καφέ. Πολλές φορές δεν προκαλούν πόνο ή ενόχληση και έτσι το πρόβλημα δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό από τον πάσχοντα, ενώ άλλες φορές προκαλούν αίσθημα κνησμού ή τσούξιμο στην περιοχή που εμφανίζονται. -Στον άνδρα τα κονδυλώματα εμφανίζονται κατά μήκος του πέους, στη βάλανο, στην ουρήθρα, στους όρχεις καθώς και στον πρωκτό.
- 36. 36 -Στη γυναίκα τα κονδυλώματα εμφανίζονται στα έσω ή έξω χείλη του αιδοίου, στην κλειτορίδα, στην περιοχή του κόλπου καθώς επίσης και στην περιοχή του πρωκτού. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η θεραπευτική αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων επικεντρώνεται στην θεραπεία των συμπτωμάτων της μόλυνσης. Παρά τη θεραπεία, τα κονδυλώματα μπορούν να επανεμφανιστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα σε γειτονικές ή πιο απομακρυσμένες περιοχές προκαλώντας διαφορετικής συχνότητας υποτροπές. Χλαμύδια Το μικρόβιο chlamydia trachomatis προκαλεί μια σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μόλυνση που προσβάλλει και τα δύο φύλα. Παρότι θεραπεύεται εύκολα με αντιβιοτικά, η μόλυνση είναι πολύ διαδεδομένη, γιατί μεταδίδεται ιδιαίτερα εύκολα και γιατί πολύ συχνά τα συμπτώματά της περνούν απαρατήρητα. Συμπτώματα-Επιπλοκές: Τα χλαμύδια ζουν στο σπέρμα και στα κολπικά υγρά. Περίπου 1-3 εβδομάδες μετά την μόλυνση εμφανίζονται συμπτώματα: τσούξιμο στην ούρηση, έκκριμα από την ουρήθρα. (Τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά της βλεννόρροιας). Συχνά τα συμπτώματα είναι ήπια και περνούν σε λίγες μέρες. Το μικρόβιο όμως παραμένει!
- 37. 37 Αν η πάθηση δεν θεραπευτεί σε αυτό το στάδιο, το μικρόβιο μπορεί να μπει μέσα στον οργανισμό και να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στειρότητας. -Στους άντρες προσβάλλει την επιδιδυμίδα (την αποθήκη του σπέρματος, δίπλα από τον όρχι) και προκαλεί τοπική διόγκωση και πόνο. -Στις γυναίκες προσβάλλει τον τράχηλο της μήτρας, τις σάλπιγγες και το ουροποιητικό σύστημα. Ακόμη μπορούν να προσβληθούν τα μάτια, ο φάρυγγας (από στοματική σεξουαλική επαφή) και ο πρωκτός (από πρωκτική επαφή). Σε προχωρημένη νόσο που μένει αθεράπευτη μπορεί να προσβληθούν και οι αρθρώσεις. Μηνιγγίτιδα Έτσι αποκαλείται η φλεγμονή των προστατευτικών μεμβρανών που περιβάλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα και συνολικά είναι γνωστές ως μήνιγγες. Η μηνιγγίτιδα προκαλείται από διάφορες αιτίες, περιλαμβανομένων των μολυσματικών παραγόντων, του τραυματισμού, καρκίνου και συγκεκριμένων φαρμάκων. και μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής αλλά δεν είναι χαρακτηρισμένη ως ένα ΣΜΝ, επειδή η σεξουαλική επαφή δεν είναι το κύριο μέσο μετάδοσης για τα παθογόνα που την προκαλούν. Αν και μερικές μορφές της μηνιγγίτιδας είναι ήπιες και θεραπεύονται από μόνες τους, η μηνιγγίτιδα είναι μια σοβαρή ασθένεια αφού η φλεγμονή γειτνιάζει με τον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη, ενώ
- 38. 38 είναι και μεταδοτική με τον αέρα και μπορεί να πάρει διαστάσεις επιδημίας. Η πιθανότητα σοβαρής μορφής νευρολογικής ζημιάς, ακόμα και θανάτου, επιβάλλει την άμεση ιατρική εξέταση και φροντίδα. Η φλεγμονώδης μηνιγγίτιδα, η πιο διαδεδομένη μορφή, θεραπεύεται με αντιβιοτικά και κατάλληλη παρακολούθηση. Η μηνιγγίτιδα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, όπως κώφωση, επιληψία, υδροκέφαλο και νοητικό έλλειμμα, ιδίως αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Κάποιες μορφές μηνιγγίτιδας, μπορούν να προληφθούν με ανοσοποίηση Μαλακό έλκος ή Βουβωνικό κοκκίωμα Το μαλακό έλκος είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενη πάθηση η οποία χαρακτηρίζεται από έλκη τα οποία εμφανίζονται στα γεννητικά όργανα κυρίως στον άνδρα. Κατά την κλινική εκδήλωση του μαλακού έλκους έχουμε την παρουσία μιας πληγής η οποία συνήθως δεν κλείνει, τρέχει πύον και πονάει. Στις γυναίκες η εμφάνιση πληγών παρατηρείται σπάνια, ενώ είναι πολύ συνήθης η εμφάνιση πόνου κατά την ούρηση, ο κωλικός του εντέρου, η εμφάνιση αίματος στα κόπρανα καθώς και στα κολπικά υγρά. Μακροπρόθεσμα το μαλακό έλκος εάν αφεθεί αθεράπευτο συνοδεύεται πολύ συχνά από την παράλληλη διόγκωση των βουβωνικών λεμφαδένων. Είναι πολύ πιο συχνή η μόλυνση από μαλακό έλκος στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Η μετάδοση του μαλακού έλκους μπορεί να προκληθεί από την στοματική οδό, κολπική οδό, πρωκτική οδό, κατά την σεξουαλική επαφή. Η θεραπεία του μαλακού έλκους αντιμετωπίζεται με τη χρήση αντιβιοτικών φαρμάκων.
- 39. 39 Γονόρροια - Βλεννόρροια Η γονόρροια είναι μια λοίμωξη που προκαλείται από το μικρόβιο του γονόκοκκου neisserria gonorrheae, το οποίο ζει σε υγρές και ζεστές περιοχές του σώματος. Τα συμπτώματα της ασθένειας εμφανίζονται μέσα σε διάστημα από 2 έως 21 ημέρες μετά τη σεξουαλική επαφή. Η γονόρροια συμπεριλαμβάνεται στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τα οποία μεταδίδονται με κάθε μορφής σεξουαλική επαφή Στη φωτογραφία εικονίζεται το βακτήριο που προκαλεί την βλεννόρροια. Εντωμεταξύ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σε ανακοίνωση του αναφέρει ότι ένα πολύ ανθεκτικό στα αντιβιοτικά στέλεχος του βακτηρίου της βλεννόρροιας (ή αλλιώς γονόρροιας) έχει εξαπλωθεί σε πολλές χώρες του πλανήτη. Ένα στέλεχος του βακτηρίου που εντοπίστηκε στην Ιαπωνία το 2008 είναι ανθεκτικό σε όλα τα αντιβιοτικά, ακόμη και στις κεφαλοσπορίνες που αποτελούν την τελευταία γραμμή άμυνας των ειδικών ενάντια στο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Το «σούπερ- βακτήριο», όπως το ονόμασαν οι ειδικοί, έχει εντοπιστεί στην Αυστραλία, στη Γαλλία, στη Νορβηγία, στη Σουηδία και στη Βρετανία. Σύμφωνα με τους ειδικούς το σούπερ-βακτήριο όχι μόνο έχει «προσαρμοστεί» στα αντιβιοτικά αλλά προκαλεί και λιγότερο επώδυνα συμπτώματα αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επιβίωσης του αφού οι ασθενείς μπορεί να καθυστερήσουν να αντιληφθούν το πρόβλημα. Προφύλαξη Χρήση προφυλακτικού σε κάθε σεξουαλική επαφή. Σε περίπτωση που κάποιος εμφανίσει συμπτώματα, πρέπει να γίνει εξέταση και των δύο ερωτικών συντρόφων (ο ‘υγιής' σύντροφος μπορεί να είναι εν αγνοία του ασυμπτωματικός φορέας).
- 40. 40 Έρπης γεννητικών οργάνων Ο έρπης των γεννητικών οργάνων είναι συνήθως μια ήπια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια. Πολλές φορές ο έρπης, δεν εκδηλώνει συμπτώματα όταν έχει μολύνει τα γεννητικά όργανα ενώ ακόμα και όταν τα συμπτώματα είναι σε οξεία μορφή, ο έρπης των γεννητικών οργάνων συνήθως ελέγχεται εύκολα. Ωστόσο τα συμπτώματα του έρπη των γεννητικών οργάνων, όπως και στην περίπτωση του επιχείλιου έρπη, μπορεί να επαναλαμβάνονται στη διάρκεια της ζωής καθώς το σώμα δεν αποκτά ανοσία. Δυστυχώς δεν υπάρχει ριζική θεραπεία καθώς ο ιός, όταν εγκατασταθεί στο σώμα, δεν μπορεί να εκριζωθεί (μέχρι σήμερα τουλάχιστον). Τα φάρμακα περιορίζουν μόνο την επέκτασή του και να τον καταστέλλουν. Έτσι ο έρπης των γεννητικών οργάνων είναι μια ασθένεια εφ’ όρου ζωής η οποία μπορεί να επαναλαμβάνεται κατά διαστήματα ή μπορεί και να μην εμφανιστεί ποτέ. Η καλύτερη πρόληψη είναι ασφαλώς η χρήση προφυλακτικού κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Εντούτοις η προστασία που δίνουν τα προφυλακτικά δεν είναι απόλυτη. Η περιοχή που πάσχει μπορεί να μην καλύπτεται από το προφυλακτικό κι έτσι ο έρπης μπορεί να μεταδοθεί στο άλλο άτομο. Εάν ο ένας από τους δύο ερωτικούς συντρόφους παρουσιάζει έρπη γεννητικών οργάνων που βρίσκεται σε έξαρση, είναι προτιμότερο να μην υπάρχει σεξουαλική επαφή.
- 41. 41 AIDS Το AIDS είναι η κυριότερη αιτία θνησιμότητας στην σημερινή Αφρική νοτίως της Σαχάρας. Η πλειοψηφία των μολύνσεων από τον HIV έχουν αποκτηθεί μέσω σεξουαλικών σχέσεων χωρίς προφυλάξεις μεταξύ συντρόφων, ένας εκ των οποίων έχει τον ιό HIV. Περίπου 1,1 εκατομμύρια άτομα ζουν με HIV / AIDS στις Ηνωμένες Πολιτείες και το AIDS παραμένει η κύρια αιτία θανάτου για τις Αφρο-Αμερικανίδες ηλικιών 25-34. Το AIDS, είναι μια ανίατη λοιμώδης νόσος που οφείλεται στον ιό HIV, (Ανθρώπινης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας), ο οποίος προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, το σύστημα δηλαδή που είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις, νεοπλασίες και άλλες ασθένειες. Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί φάρμακο ούτε εμβόλιο για το AIDS. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται επιτυγχάνουν καθυστέρηση στην εξέλιξη της ασθένειας, αλλά όχι πλήρη θεραπεία, δηλαδή εξάλειψη του ιού. Οι συνηθέστεροι τρόποι μετάδοσης του ιού είναι μέσω της σεξουαλικής επαφής χωρίς χρήση προφυλακτικού και μέσω χρήσης κοινών συρίγγων (όπως π.χ. κατά την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών ουσιών). Λόγω της παγκόσμιας εξάπλωσης της νόσου, αυτή χαρακτηρίζεται ως πανδημία. Απλοποιημένο διάγραμμα του ιού HIV.
- 42. 42 Τρόποι μετάδοσης Με σεξουαλική επαφή με κάποιο οροθετικό άτομο χωρίς χρήση προφυλακτικού. Ο ιός βρίσκεται στο αίμα, τα σπερματικά, προσπερματικά και κολπικά υγρά και μπορεί να εισέλθει στο σώμα μέσω μικροσκοπικών ή μεγαλύτερων πληγών που προϋπάρχουν στα γεννητικά όργανα ή δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Η μετάδοση του ιού γίνεται ευκολότερα με το πρωκτικό σεξ, λόγω του ότι γενικά μπορεί να οδηγήσει ευκολότερα σε τραυματισμό ιστών και αιμορραγία. Με τη χρήση κοινών συρίγγων, κατά την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών ουσιών. Από την μητέρα στο παιδί, ιδιαίτερα κατά τη στιγμή της γέννησης (κάθετη μετάδοση) αλλά και κατά τη θηλασμό καθώς ο
- 43. 43 ιός εντοπίζεται και στο μητρικό γάλα. Ο κίνδυνος μέσω μετάγγισης αίματος έχει ελαχιστοποιηθεί για τις αναπτυγμένες χώρες καθώς εφαρμόζονται έλεγχοι για την ύπαρξη του ιού5 HIV· έτσι, κατά την τελευταία δεκαετία υπήρξε επιπλέον μείωση της μετάδοσης του ιού HIV. Το ΑΙDS δεν μεταδίδεται Από την καθημερινή, κοινωνική επαφή, τη χειραψία, το αγκάλιασμα, το απλό φιλί, τη συνάθροιση ατόμων Από την τουαλέτα Από τον ιδρώτα ή το σάλιο Από ρούχα, σκεπάσματα, πιάτα, ποτήρια και μαχαιροπίρουνα, τηλέφωνα Από πισίνες ή τη θάλασσα Από κουνούπια ή άλλα έντομα.
- 44. 44 Η πανδημία του ΑΙDS δείχνει σαφή σημάδια ύφεσης. Η νόσος, η οποία ξεκίνησε πριν από 28 χρόνια και έχει «σκοτώσει» 25 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον πλανήτη, έχει πλέον τεθεί υπό... έλεγχο, όπως ανακοίνωσαν ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Στην Ελλάδα όμως οι αριθμοί δείχνουν ότι συνεχίζεται η ανοδική τάση στον αριθμό των κρουσμάτων (2012). Η συχνότητα μόλυνσης νεαρών Ελληνίδων αυξάνεται ενώ, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, δύο στους πέντε νέους προκαλούν την τύχη τους καθώς δηλώνουν ότι δεν παίρνουν προφύλαξη κατά την ερωτική επαφή. Το γεγονός επιβεβαιώνεται και από τον αυξανόμενο αριθμό των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (κυρίως σύφιλη) τόσο σε ασθενείς με ΗΙV λοίμωξη όσο και στον γενικό πληθυσμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πιο πρόσφατη συντονισμένη καμπάνια ενημέρωσης από την ελληνική πολιτεία για την προφύλαξη από τη μετάδοση του ιού και τη σημασία της χρήσης προφυλακτικού έγινε την προηγούμενη δεκαετία. Σε τελευταία αναφορά της εταιρείας αναλύσεων και πληροφοριών για θέματα υγείας Ηealth Consumer Ρowerhouse, η Ελλάδα λαμβάνει χαμηλή βαθμολογία διότι δεν έχει οργανώσει γενικευμένη εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για το ΑΙDS, απουσιάζει η σεξουαλική αγωγή από τα σχολεία, δεν υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε θεραπεία των μεταναστών που στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων και δεν υφίσταται γενικευμένος έλεγχος για ΑΙDS στις εγκύους. Σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), στην Ελλάδα από τον ιό ΗΙV έχουν μολυνθεί 9.798 άνθρωποι. Το 44,6% των περιστατικών έχουν δηλωθεί ως «ακαθόριστα» σε σχέση με τον τρόπο μετάδοσης, το 38,1% ήταν άνδρες που είχαν σεξουαλικές
- 45. 45 επαφές με άλλους άνδρες (ή 68,8% αν δεν συμπεριληφθούν οι περιπτώσεις με «ακαθόριστο» τρόπο μετάδοσης) και το 14,9% ήταν ετεροφυλόφιλοι άνδρες και γυναίκες (ή 27% αν δεν συμπεριληφθούν οι περιπτώσεις με «ακαθόριστο» τρόπο μετάδοσης). Σε μία περίπτωση δηλώθηκε η μετάγγιση μολυσμένου αίματος (στο εξωτερικό) ως τρόπος μετάδοσης. Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του ΑΙDS, διευθυντής του Α Δ Παθολογικού Τμήματος- Μονάδας Λοιμώξεων του ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς» κ. Π. Γαργαλιάνος, υπάρχει μεγάλος αριθμός αδιάγνωστων ατόμων με ΗΙV στην Ελλάδα, τα οποία αποτελούν την κύρια πηγή μετάδοσης του ιού. Όπως δείχνουν τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπολογίζεται ότι σε ποσοστό 30% τα άτομα που έχουν μολυνθεί στη Δυτική Ευρώπη δεν γνωρίζουν ότι είναι φορείς του ιού. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ο αριθμός των αδιάγνωστων ατόμων με ΗΙV πλησιάζει τις 4.000. Από στοιχεία έρευνας που παρουσίασε ο κ. Γαργαλιάνος σε συνέντευξη Τύπου η οποία δόθηκε προ ημερών προκύπτει ότι μεγάλο ποσοστό νέων (30,5%) δεν ρωτάει ποτέ για την κατάσταση της υγείας του ερωτικού συντρόφου πριν από τη σεξουαλική επαφή. Το ποσοστό αυξάνεται (35,7%) ανάμεσα σε όσους νέους έχουν περιστασιακή σχέση. Στους άνδρες το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο (43%) του αντίστοιχου των γυναικών (19%), γεγονός που ερμηνεύεται ως σημαντική διαφορά στην ερωτική συμπεριφορά των δύο φύλων όσον αφορά την πρόληψη στην υγεία. Στα 33,4 εκατομμύρια υπολογίζονται οι φορείς σε όλο τον κόσμο. Η πανδημία του ΑΙDS έφτασε στο ζενίθ της το 1996. Τα τελευταία επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι μόνο τη χρονιά εκείνη ο ΗΙV «χτύπησε» 3,5 εκατομμύρια άτομα. Το 2008, όπως εκτιμούν ο ΠΟΥ και ο ΟΗΕ, οι νέες μολύνσεις ήταν λιγότερες κατά 30% από τις μολύνσεις που είχαν καταγραφεί το 1996. Συνολικά, από τότε που
- 46. 46 σημειώθηκε το πρώτο κρούσμα, πριν από σχεδόν τρεις δεκαετίες, από ΑΙDS έχουν προσβληθεί 60 εκατομμύρια άτομα. Σήμερα οι φορείς του ιού ανά τον κόσμο ανέρχονται-όπως είπαμε- σε 33,4 εκατομμύρια. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας οκταετίας ο αριθμός των νέων κρουσμάτων μειώθηκε κατά 17%. Μάλιστα η μεγαλύτερη μείωση παρατηρείται στην Αφρική, περιοχή του κόσμου που πλήττεται ιδιαιτέρως από τη νόσο. Περιορίστηκε όμως διεθνώς και η θνησιμότητα (κατά 18%) εξαιτίας των νέων αντιρετροϊκών φαρμάκων. Σύμφωνα με την υπηρεσία του ΟΗΕ κατά του ΑΙDS (UΝΑΙDS), υπολογίζεται ότι από το 1996, οπότε νέες θεραπείες κατά του ΑΙDS έγιναν διαθέσιμες σε περισσότερους ασθενείς, περίπου 2,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν σωθεί από βέβαιο θάνατο. Παρ΄ όλα αυτά, τα μέτρα προφύλαξης εξακολουθούν να είναι απαραίτητα ώστε να ανακοπεί η μετάδοση του ιού. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια στιγμή που δύο άνθρωποι ξεκινούν θεραπεία για ΑΙDS, άλλοι πέντε μολύνονται από τον ιό.
- 47. 47 Mύθοι για το AIDS Τρεις δεκαετίες και δεκάδες ενημερωτικές εκστρατείες μετά την εμφάνιση της ασθένειας, υπάρχουν ακόμα λανθασμένες εντυπώσεις για το AIDS. Ο ΜΥΘΟΣ: Δεν είμαι ομοφυλόφιλος, δεν κάνω ενδοφλέβια χρήση ουσιών, άρα δεν κινδυνεύω από AIDS. Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Το 24% των δηλωθέντων ατόμων στην Ελλάδα με HIV/AIDS είναι ετεροφυλόφιλοι, μη χρήστες ουσιών, σύμφωνα με στοιχεία της Αναφοράς της Γενικής Συνόδου των Ηνωμένων Εθνών για το HIV/AIDS στην Ελλάδα για το 2008. Ο ΜΥΘΟΣ: Δεν χρειάζεται να ανησυχώ αν θα μολυνθώ από τον HIV, από τη στιγμή που υπάρχουν τόσα φάρμακα. Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Είναι αλήθεια ότι τα φάρμακα έχουν καταφέρει να μετατρέψουν μια θανατηφόρα ασθένεια σε μακροχρόνια νόσο. Ωστόσο, έχουν επίσης αρκετές παρενέργειες, είναι ακριβά, και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ο ιός να αναπτύξει ανθεκτικότητα απέναντι στη θεραπεία. Ο ΜΥΘΟΣ: Μπορεί να «κολλήσω» από κουνούπι. Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Καμία έρευνα δεν στηρίζει αυτή τη θεωρία. Υπάρχουν δύο εξηγήσεις: Πρώτον, ο HIV επιβιώνει για πολύ λίγο στον οργανισμό των εντόμων. Δεύτερον, τα κουνούπια δεν εγχέουν στο «θύμα» τους το αίμα του προηγούμενου πλάσματος που έχουν τσιμπήσει.
- 48. 48 Ο ΜΥΘΟΣ: Αν συναναστρέφομαι με οροθετικούς, θα μολυνθώ από τον HIV. Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο HIV δεν μεταδίδεται με το άγγιγμα, τα δάκρυα, τον ιδρώτα ή το σάλιο. Ο ΜΥΘΟΣ: Δεν κινδυνεύω να «κολλήσω» AIDS με το στοματικό έρωτα. Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο ιός μεταδίδεται με τα κολπικά, προσπερματικά και σπερματικά υγρά, γι’ αυτό και σε αυτή την περίπτωση η χρήση προφυλακτικού είναι απαραίτητη. Ο ΜΥΘΟΣ: Δεν κινδυνεύω από το AIDS με ένα φιλί στο στόμα. Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι πιθανότητες είναι ελάχιστες, αλλά όχι μηδενικές: Αν και οι δύο σύντροφοι έχουν κάποια πληγή ή αιμορραγία στο στόμα, ο ιός μπορεί να μεταδοθεί. Ο ΜΥΘΟΣ: Οι οροθετικές έγκυοι μεταδίδουν πάντα τον ιό στο έμβρυο. Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Αν ακολουθούν την ειδική αγωγή που συστήνει ο γιατρός, ο κίνδυνος μετάδοσης ελαχιστοποιείται. Ο ΜΥΘΟΣ: Με τη μετάγγιση αίματος κινδυνεύω να μολυνθώ από τον HIV. Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Είναι γεγονός ότι έχουν καταγραφεί στη χώρα μας μεμονωμένα περιστατικά μόλυνσης από μεταγγίσεις. Ωστόσο, αυτός ο κίνδυνος σήμερα είναι σχεδόν μηδαμινός: Οι υποψήφιοι αιμοδότες ελέγχονται για AIDS με μια νέα μέθοδο, τη NAT
- 49. 49 10 αλήθειες για το AIDS Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αυτές είναι οι 10 αλήθειες για το AIDS 1. 34 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τον ιό HIV / AIDS σε όλο τον κόσμο, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων εντοπίζεται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Υπολογίζεται ότι 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι μολύνθηκαν με τον ιό το 2011. 2. Ο HIV μολύνει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και καταστρέφει ή παρεμποδίζει τη λειτουργία τους. Η μόλυνση οδηγεί στην προοδευτική επιδείνωση του ανοσοποιητικού συστήματος, υπονομεύοντας την ικανότητα του σώματος να αντιμετωπίσει λοιμώξεις και ασθένειες. Το AIDS (Acquired immune deficiency syndrome – Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας) αναφέρεται στα πιο προχωρημένα στάδια της HIV λοίμωξης και ορίζεται από την εμφάνιση οποιασδήποτε από περισσότερες από 20 ευκαιριακές λοιμώξεις ή καρκίνους. 3. Ο HIV μπορεί να μεταδοθεί από σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις (κολπική ή πρωκτική) ή μέσω στοματικού σεξ με ένα μολυσμένο άτομο, μέσω μετάγγισης μολυσμένου αίματος, με την ανταλλαγή μολυσμένων βελονών, συριγγών ή άλλων αιχμηρών αντικειμένων. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί από τη μητέρα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της κύησης ή από τη μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια του τοκετού και του θηλασμού. 4. Ο HIV / AIDS είναι η κύρια αιτία θανάτου από μολυσματική ασθένεια στον κόσμο, έχοντας ήδη κοστίσει μέχρι σήμερα περισσότερες από 25 εκατομμύρια ζωές. Σχεδόν 1.7 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν το 2011 από τον ιό HIV / AIDS. 5.Η συνδυασμένη αντιρετροϊκή θεραπεία (ART) εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό του ιού HIV στο ανθρώπινο σώμα. Εάν η αναπαραγωγή του ιού HIV σταματήσει, τότε τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος είναι σε θέση να ζουν περισσότερο και να παρέχουν στον οργανισμό προστασία από λοιμώξεις. 6. Περίπου 8 εκατομμύρια οροθετικών ανθρώπων είχαν πρόσβαση σε αντιρετροϊκή θεραπεία (ART) σε χώρες χαμηλού και μεσαίου
- 50. 50 εισοδήματος χώρες στο τέλος του 2011. Παρά τα αναμφισβήτητα οφέλη από την συνδυασμένη αντιρετροϊκή θεραπεία (ART), η παγκόσμια κάλυψη είναι ακόμα σε χαμηλά επίπεδα. Σήμερα σχεδόν 15 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πρόσβαση. 7. Περίπου 3.4 εκατομμύρια παιδιά ζουν με τον ιό HIV / AIDS, σύμφωνα με στοιχεία του 2011. Τα περισσότερα από τα παιδιά αυτά ζουν στην υποσαχάρια Αφρική και είχαν προσβληθεί από τις HIV-θετικές μητέρες τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού ή του θηλασμού. Περισσότερα από 900 παιδιά μολύνονται με τον ιό HIV κάθε μέρα. Ο αριθμός των παιδιών, που λαμβάνουν ART αυξήθηκε από περίπου 75.000 το 2005 σε 355.000 το 2009. 8. Η μετάδοση του ιού στο παιδί από τη μητέρα μπορεί σχεδόν εξ ολοκλήρου να αποφευχθεί, αλλά η πρόσβαση σε παρεμβάσεις πρόληψης παραμένει σε χαμηλά επίπεδα στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Ωστόσο, έχει σημειωθεί πρόοδος. Το 2011, το 57% των εγκύων γυναικών που ζούσαν με τον ιό HIV έλαβαν αντιρετροϊκά φάρμακα για την πρόληψη μετάδοσης του ιού στο παιδί. Το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 10% το 2004. 9. Το 2011, η φυματίωση ήταν ο λόγος που πέθαναν περισσότερο από 430.000 ασθενείς με HIV, περίπου το 25% των θανάτων από HIV εκείνη τη χρονιά (υπολογίστηκαν στο 1.7 εκατομμύρια θάνατοι). Η πλειοψηφία των ανθρώπων που ζουν με HIV και έχουν φυματίωση βρίσκονται στην υποσαχάρια Αφρική (περίπου το 79% των περιπτώσεων σε παγκόσμιο επίπεδο) και από αυτούς περίπου το ένα τέταρτο βρίσκονται στη Νότια Αφρική. 10. Μερικοί βασικοί τρόποι για την πρόληψη της μετάδοσης του ιού HIV: α) Απέχετε από το σεξ, ή ασκείτε ασφαλείς πρακτικές σεξουαλικής συμπεριφοράς, όπως η χρήση προφυλακτικών. β) Κάνετε την εξέταση (και αντιστοίχως τη θεραπεία) για σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου και του HIV. γ) Χρησιμοποιείτε πάντα σύριγγες μίας χρήσης. δ)Διασφαλίστε ότι, αν χρειαστείτε αίμα ή παράγωγα αίματος, αυτά έχουν ελεγχθεί για HIV.
- 51. 51 Ποιοι διάσημοι πέθαναν από AIDS6 Τη δεκαετία του 70 και πολύ περισσότερο τη δεκαετία του 80, όταν η ενημέρωση για την ασθένεια ήταν ελλιπέστατη, και κανείς δεν χρησιμοποιούσε προφυλακτικό, η ασθένεια θέριζε κυρίως τις κοινότητες των ομοφυλόφιλων, αλλά σύντομα επεκτάθηκε, δίχως διακρίσεις, και στους ετερόφυλους. ΡΟΜΠΕΡΤ ΜΠΡΑΝΤ ΝΤΕΙΒΙΣ: Ο γνωστός πρωταγωνιστής της ταινίας το “Εξπρές του Μεσονυχτίου”. Γεννήθηκε το 1941 στις ΗΠΑ. Το 1985 διαγνώστηκε ως φορέας. Λίγο μετά νόσησε. Σε ηλικία 41 ετών πέθανε από AIDS. ΡΟΚ ΧΑΤΣΟΝ: η Αμερική αλλά και ολόκληρος ο κόσμος συγκλονίστηκαν στο άκουσμα της είδησης. Ο Ροκ Χάτσον, ο “γίγαντας” ήταν φορέας του AIDS. Η ασθένεια διαγνώστηκε το 1985 και λίγους μήνες αργότερα νόσησε. Η καλή του φίλη, Ελίζαμπεθ Τέιλορ και η Ντόρις Νταίη, δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυα τους. Ο Ροκ Χάτσον πέθανε ένα μήνα πριν κλείσει τα 60 του, στις 2 Οκτωβρίου του 1985 6 http://www.iatropedia.gr/articles/read/1766
- 52. 52 ΣΤΙΒ ΡΑΜΠΕΛ: Στα μέσα της δεκαετίας του 70, μέχρι τις αρχές τηςης δεκαετίας του 80, η πιο διάσημη ντισκοτέκ στον κόσμο ήταν το “studio 54”. Η ζωή του ιδιοκτήτη της Στιβ Ράμπελ, είναι βγαλμένη μέσα από παραμύθι. Φήμη, χρήμα, γρήγορα αυτοκίνητα, όμορφες γυναίκες. Η ζωή αυτή όμως τον έκανε απρόσεχτο. Τόσο με τις όμορφες γυναίκες, όσο και με τα ναρκωτικά. Όταν διαγνώστηκε με AIDS, ξεκίνησε μετά από λίγο να λαμβάνει το περίφημο φάρμακο ΑΖΤ. Δεν τα κατάφερε. Πέθανε στις 25 Ιουλίου του 1989, από ηπατίτιδα... ΤΖΙΝ ΑΝΤΟΝΥ ΡΕΙ: Την δεκαετία του 80, όλα τα κορίτσια, τρελαίνονταν να κοιτάνε του κοιλιακούς του και τον τρόπο που χόρευε. Ο γνωστός “Λη Ρόυ” στην νεανική τηλεοπτική σειρά FAME πέθανε από AIDS, στις 14 Νοεμβρίου του 2003 σε ηλικία 41 ετών. ΡΙΚΙ ΑΒΙΛΕΣ: Πορτορικάνος ηθοποιός που ξεκίνησε σαν κωμικός και όλοι τον γνωρίσαμε τελικά στον ρόλο του “κακού”. Πρωταγωνίστησε σαν τον δολοφόνο του Πάτρικ Σουέιζ, στην ταινία GHOST. Έπαιξε επίσης στον ΝΟΝΟ 3, δίπλα στον Άλ Πατσίνο και τον Άντυ Γκαρσία, αλλά και το Carlitos way, με τον Άλ Πατσίνο και τον Σων Πενν. Κόλλησε τον ιό του AIDS, από μολυσμένη σύριγγα ηρωίνης. Πέθανε στις 17 Μαρτίου του 1995,σε ηλικία 42 ετών.
- 53. 53 ΦΡΕΝΤΥ ΜΕΡΚΙΟΥΡΙ: Ο Άγγλος τραγουδιστής των QUEEN.Έγραψε απίστευτη ιστορία με το συγκρότημα του και άνοιξε νέους δρόμους στη μουσική. Το όνομα του έγινε θρύλος. Ο σύντροφος του, ο διάσημος κομμωτής, Τζιμ Χάττον, τον “έβαλε στον κόσμο του AIDS”. Πέθανε από την ασθένεια στις 24 Νοεμβρίου του 1991 σε ηλικία 45 ετών. Λίγο καιρό πριν είχε ξεκινήσει καμπάνια ευαισθητοποίησης τόσο στην gay, όσο και στην straight κοινότητα, για την ασθένεια. ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΝΟΥΡΕΓΙΕΦ: Από τους διασημότερους και καλύτερους Ρώσους χορευτές. Αυτομόλησε από την Σοβιετική Ένωση και τα μπαλέτα “Κίρωφ”, και έκανε λαμπρή καριέρα και στη Δύση. Πέθανε στις 6 Ιανουαρίου στο Παρίσι σε ηλικία 54 ετών χτυπημένος από το AIDS.