1. ՂԱԶԱՐՈՍ ԱՂԱՅԱՆ
Ծնվել է ապրիլի 4–ին, Բոլնիս–Խաչեն հայաբնակ
գյուղումֈՍկզբնական կրթությունն ստացել է
ծննդավայրում և Շամշուլդա գյուղի քահանա
Տեր-Պետրոսի մոտֈ 1853-ին ընդունվել
է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը, մեկ տարի հետո
ինքնակամ հեռացելֈ Այնուհետև իր գիտելիքները
լրացրել է ինքնակրթությամբֈԱշխատել է որպես
գրաշար Թիֆլիսում, Մոսկվայում և
Պետերբուրգումֈ
2. 1867-ին վերադարձել է Անդրկովկաս, եղել է Էջմիածնի
տպարանի կառավարիչ:Դասավանդել է
Ախալցխայի Ալեքսանդրապոլի, Երևանի, Շուշվա դպ
րոցներում (1870–1882), եղել Վրաստանի
և Իմերեթիայի հայկական դպրոցների թեմական
տեսուչ։ Աշխատել է «Փորձ» հանդեսի
խմբագրությունում որպես քարտուղար, գործուն
մասնակցություն ցուցաբերել «Աղբյուր» մանկական
պատկերազարդ ամսագրի խմբագրմանը։
3. 1895-ին ձերբակալվել է հնչակյան կուսակցությանը
պատկանելու մեղադրանքով, աքսորվել Նոր
Նախիջևան, ապա՝ Ղրիմ (1898-1900)։ Այնուհետև
մինչև կյանքի վերջը եղել է ցարական
ժանդարմերիայի հսկողության տակ։ 1902 -ի
մայիսին տոնվել է Աղայանի գրական
գործունեության 40-ամյակըֈ Մահացել է 1911 թ.
հունիսի 20-ին, Թիֆլիսումֈ
4. Հեքիաթներն Աղայանի ստեղծագործության մեջ
մեծ կշիռ ունենֈ Նա հեքիաթը համարել է
իրական աշխարհի ու կյանքի ճշմարտացի
պատկերման, մանուկների
դաստիարակության կարևոր միջոց,
հետևողականորեն պաշտպանել չարը կռվով
ոչնչացնելու սկզբունքըֈ «Անահիտ»–ը (1881)
հայ հեքիաթագրության լավագույն
նմուշներից է։
