2. Նիկոլ Աղբալյանը հասարակական, քաղաքական գործիչ
էր, գրականագետ, մանկավարժ, « Հայ հեղափոխական
դաշնակցություն » կուսակցության ղեկավարներից:Ծնվել
է 1875թ. մարտի 24-ին, Թիֆլիսում:Նիկոլ Աղբալյանն
ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցն ու Էջմիածնի
Գևորգյան ճեմարանը, սովորել Մոսկվայի, Լոզանի,
Սորբոնի համալսարաններում: Եղել է ուսուցիչ
Կաղզվանում, Ագուլիսում, Շուշիում ու Թիֆլիսում, իսկ
Թավրիզում՝ Ազգային վարժարանի տնօրեն:
3. 1913 թ-ին Թիֆլիսում
հրատարակել է « Նոր հոսանք» »
հանդեսը, խմբագրել է
« Հորիզոն» » թերթը, եղել է
« Վերնատուն » գրական խմբակի
և Հայ գրողների միության
անդամ: 1890-ական
թվականներից
« Մուրճ» » պարբերականում
տպագրել է գրական-
քննադատական հոդվածներ:
4. Աղբալյանը հետևել է ռուս
հեղափոխական
ժողովրդավարների
գեղագիտությանը:1914 թ-
ին եղել է Ազգային
բյուրոյի և հայ
կամավորական գնդերի
կարգադրիչ մարմնի
անդամ, զբաղվել է հայ
գաղթականների
հարցերով: Նա չի
ոգևորվել 1917 թ-ի
Փետրվարյան
հեղափոխությամբ:
5. «Բանասէրի յուշագիրը» (1937-38)
«Գրական քննադատական երկեր» (1959)
«Սայաթ Նովայի հետ» (1966)
«Պատմութիւն հայոց գրականութեան» (1944)
«Ամբողջական երկեր» (1959-1970)
ԱՇԽԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
6. 1918 թ-ին, Հայաստանի Հանրապետության հռչակումից
հետո, Աղբալյանն ընտրվել է խորհրդարանի անդամ:
Նրա անմիջական ջանքերով 1919 թ-ին հիմնադրվել է
Երևանի պետական համալսարանը: 1921 թ-ի
փետրվարի 9-ին բանտարկվել է, ազատվել է
Փետրվարյան հակախորհրդային ապստամբության
պարտությունից հետո (1921 թ-ի ապրիլին) ԵՎ
տարագրվել:
7. Արժեքավոր է Աղբալյանի
գրականագիտական « Պատմություն
հայոց գրականության» »(1947 թ.)
աշխատությունը:Նա գրել է նաև
աշխատություններ` նվիրված
քաղաքականությանը,
դաշնակցական
կուսակցությանը:Մահացել է
1947Թ-ԻՆն Բեյրութում: 1991 թ-ից
Երևանում գործում է ՀՀԴ « Նիկոլ
Աղբալյան» » ուսանողական
միությունը: Աղբալյանի անունով են
կոչվել դպրոց Երևանում, ՀՀԴ
ակումբներ՝ Հայաստանում և
արտերկրում:
