2. Είμαι ένας από τους Φωκάδες ή τους Σκληρούς . (Οικογένειες μεγάλων γαιοκτημόνων ) Είμαι ένας από τους Δυνατούς! Τα κτήματά μου στα οποία δουλεύουν πολυάριθμοι ακτήμονες και πάροικοι βρίσκονται στη Μικρά Ασία. Είναι τόσα πολλά από δω κι από κει, που κάποια μπορεί και να τα έχω ξεχάσει! Τα έσοδά μου προέρχονται από αυτά αλλά και από το μισθό που παίρνω από το κράτος ως αξιωματούχος. Δε σκοπεύω να ξοδέψω χρήματα για να βελτιώσω τα μέσα και τις τεχνικές της παραγωγής μου γιατί δεν υπάρχει κανένας λόγος να το κάνω!
3. Είμαι ένας ελεύθερος ιδιοκτήτης γης. Έχω ένα μικρό κλήρο που μου δίνει πια ελάχιστα. Οι φόροι που δίνω στο κράτος είναι τόσοι πολλοί που αναγκάζομαι να δανείζομαι από το Φιλάρετο, το γαιοκτήμονα, για να καταφέρω να ζήσω την οικογένειά μου. Έτσι, κινδυνεύω να χάσω τη γη μου, γιατί ο Φιλάρετος θα μου την πάρει, αν δεν έχω να τον ξεχρεώσω. Άσε που και να τα καταφέρω, ίσως να είναι καλύτερα να του την πουλήσω και να πάω να του κάνω μεροκάματα. Έτσι θα γλιτώσω και από τους φόρους του κράτους. Αλλιώς, τι θ’ απογίνω; Η φτώχεια μου μέρα με τη μέρα μεγαλώνει.
4. Είμαι ο αυτοκράτορας Βασίλειος ο Β΄, ένας από τους Μακεδόνες. Πήραμε πολλά μέτρα για την προστασία των ελεύθερων αγροτών, τις «Νεαρές». Έτσι, αν πουλιόταν ένα κομμάτι κοινοτικής γης έπρεπε πρώτα να το αγοράσουν, αν ήθελαν ………. και ………. . Αν κάποιος δυνατός είχε αρπάξει τη γη ενός φτωχού γεωργού ήταν υποχρεωμένος να …………………………………. . Απαγορεύσαμε να …………… και να …………… τα στρατιωτικά κτήματα. Περιορίσαμε την αύξηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Και το σπουδαιότερο: Θεσπίσαμε το «Αλληλέγγυον» σύμφωνα με το οποίο ………………………………………………………… ………………………………………………………… ……………………………………………………… . .
5. Άννα: Ναι! Και τι θ’ απογίνουμε, τώρα που ο Βασίλειος πέθανε και νέους φόρους θα πληρώνουμε; Θεόδωρος: Όλο δουλεύουμε και το φαί μας λίγο … Θεόδωρος: Λυπάμαι Άννα! Πολύ φοβάμαι ότι κι εμείς θ’ ακολουθήσουμε τη μοίρα των φτωχών. Θα δώσουμε το χωράφι σε κείνον το Δυνατό που μας δάνεισε – δεν έχουμε να του ξεπληρώσουμε το χρέος και να πάμε στη δούλεψή του. Όσο για ένα πιάτο φαί θα το ’χουμε και θα γλιτώσουμε από τους φοροεισπράκτορες! Έτσι κι αλλιώς είναι αδύνατο να πληρώσουμε κι άλλους φόρους. Άννα: Κι αν ξεσηκωνόμαστε; Θεόδωρος: Έχει νόημα;
6. Ήμουν μέλος του θεματικού στρατού της Μ. Ασίας. Μετά το θάνατο του αυτοκράτορά μας Βασιλείου του Β΄, του ενδοξότερου των Μακεδόνων η βυζαντινή κυβέρνηση παραμέλησε τη δόξα της Ρωμανίας, το σπουδαίο βυζαντινό στόλο και διέλυσε το στρατό μας. Μάλιστα, με έβαλε να πληρώνω ένα φόρο, για να παίρνει στη θέση μου ξένους μισθοφόρους. Τι θ’ απογίνουμε; Νέοι εχθροί – ακούω – μας απειλούν σ’ ανατολή και δύση!
7. Επιτέλους! Μπήκαν τα πράγματα στη θέση τους. Το κράτος μας αντάμειψε για τις στρατιωτικές μας υπηρεσίες παραχωρώντας μας κτήματα και φόρους, πρόνοιες παρά την γκρίνια των αθλίων αγροτών. Εμείς, εμείς, οι προνοιάριοι είμαστε η άρχουσα τάξη. Εμείς οι αγρότες μετά από όλα αυτά έχουμε βυθιστεί στην αθλιότητα. Δε φτάνει που χάσαμε τη γη μας – δεν είχαμε βλέπεις να ξεπληρώσουμε τα χρέη στο Δυνατό – τώρα του πληρώνουμε και φόρους!
12. Είμαι ο αυτοκράτορας Βασίλειος ο Β΄, ένας από τους Μακεδόνες. Πήραμε πολλά μέτρα για την προστασία των ελεύθερων αγροτών, τις «Νεαρές». Έτσι, αν πουλιόταν ένα κομμάτι κοινοτικής γης έπρεπε πρώτα να το αγοράσουν, αν ήθελαν ………. και ………. . Αν κάποιος δυνατός είχε αρπάξει τη γη ενός φτωχού γεωργού ήταν υποχρεωμένος να …………………………………. . Απαγορεύσαμε να …………… και να …………… τα στρατιωτικά κτήματα. Περιορίσαμε την αύξηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Και το σπουδαιότερο: Θεσπίσαμε το «Αλληλέγγυον» σύμφωνα με το οποίο ………………………………………………………… ………………………………………………………… ……………………………………………………… . .
13. Είμαι ο αυτοκράτορας Βασίλειος ο Β΄, ένας από τους Μακεδόνες. Πήραμε πολλά μέτρα για την προστασία των ελεύθερων αγροτών. Πράξαμε έτσι, γιατί … (Συνεχίζεται …)
14. Για σκέψου! Οι ένδοξοι θεματικοί στρατοί της Ρωμανίας διαλύθηκαν. Από τα σπουδαία χρόνια των διαδόχων του πιστού εν Χριστω βασιλέως Ηρακλείου ως και τα χρόνια του ενδόξου Βασιλείου του Β΄οι στρατιώτες ήμαστε ελεύθεροι αγρότες και όχι ……………………. όπως τώρα. Το κράτος μας παραχωρούσε ……………………. τα λεγόμενα ……………………. . Με όσα έσοδα είχαμε απ’ αυτά ζούσαμε μια χαρά τις οικογένειές μας, Αγοράζαμε τα όπλα μας και πληρώναμε τα έξοδα για τις εκστρατείες. Χάρη σε μας η άμυνα της αυτοκρατορίας ήταν δυνατή, αφού ………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… . . Τώρα πια την άμυνα της αυτοκρατορίας ανέλαβαν ……………………. .
15. Ήμουν μέλος του θεματικού στρατού της Μ. Ασίας. Μετά το θάνατο του ενδόξου αυτοκράτορά μας Βασιλείου του Β΄ η βυζαντινή κυβέρνηση διέλυσε το στρατό μας και με έβαλε να πληρώνω ένα φόρο, για να παίρνει στη θέση μου μισθοφόρους. Νομίζω ότι έπραξε έτσι γιατί/για να … . Αυτό είχε ως αποτέλεσμα … (Συνεχιζεται …)
16. Επιτέλους! Μπήκαν τα πράγματα στη θέση τους. Το κράτος μας αντάμειψε για τις στρατιωτικές μας υπηρεσίες παραχωρώντας μας κτήματα και φόρους, πρόνοιες παρά την γκρίνια των αθλίων αγροτών. Εμείς, εμείς, οι προνοιάριοι είμαστε η άρχουσα τάξη. Εμείς οι αγρότες μετά από όλα αυτά έχουμε βυθιστεί στην αθλιότητα, γιατί … (Συνεχίζεται …)
17. Αυτοαξιολόγηση 1. Συμπληρώνω: Από τη συγχώνευση της αριστοκρατίας των αξιωμάτων και της αριστοκρατίας της γης προέκυψε η τάξη των ……………….. . 2. Επιλέγω: Οι αγροτικές μάζες ονομάζονταν πένητες; Ή δυνατοί; Ή ακτήμονες; Ή ευγενείς; 3. Αντιστοιχίζω: 1= …., 2= …., 3= …. . 4. Κρίνω: α. Ποια προβλήματα είχαν να αντιμετωπίσουν οι ελεύθεροι αγρότες από τις αρχές του 9 ου αιώνα και έπειτα; β. Τα κτήματα των μεγάλων γαιοκτημόνων του Βυζαντίου βρίσκονταν εδώ κι εκεί. Πώς το εξηγώ; Ονομασία Περιεχόμενο Α. Ελέυθεροι γαιοκτήμονες 1. Νοίκιαζαν γη για καλλιέργεια. Β. Ακτήμονες αγρότες 2. Ήταν εξαρτημένοι από τη γη ή τους κυρίους τους, κάτι σαν δούλοι της γης. Γ. Πάροικοι 3. Είχαν δική τους γη.
