1. BAB 1
PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN
Pendedahan kepada Penyata Kewangan
Penyata Kewangan terbahagi kepada 2 jenis:
i) Penyata Pendapatan/Akaun Perdagangan dan Untungrugi
ii) Kunci kira-kira
Tujuan Penyata Kewangan:
 Penyata Pendapatan disediakan untuk mencari Untung Kasar dan Untung Bersih.
 Kunci kira-kira disediakan untuk menentukan kedudukan perniagaan pada akhir
tahun perakaunan.
Tajuk Penyata Kewangan
 Tajuk penyata pendapatan ditulis sebagai ’Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir
31 Disember 2010.
 Tajuk kunci kira-kira ditulis sebagai ’Kunci Kira-Kira pada 31 Disember 2010.
Contoh:
SYARIKAT MERPATI PUTIH SDN. BHD.
PENYATA PENDAPATAN BAGI TAHUN BERAKHIR 31 DISEMBER 2012
Jualan
Jualan Bersih X
Tolak Kos Jualan:
Stok awal X
Belian X
Kos barang untuk dijual X
Tolak Stok akhir X
Kos Jualan X
Untung Kasar X
Campur Hasil:
Komisen diterima X
Faedah diterima X
Diskaun diterima X
Sewa diterima X
Hutang lapuk terpulih X
(Pengurangan peruntukan
hutang ragu) X X
Nama dan
tajuk

2. Tolak Belanja :
Gaji X
Iklan X
Angkutan keluar X
Kadar Bayaran X
Insurans X
Belanja am X
Komisen jurujual/jualan X
Sewa dibayar X
Belanja membaiki X
Alat tulis X
Cukai pintu X
Faedah dibayar X
Diskaun diberi X
Hutang lapuk X
Belanja hutang ragu X
Belanja pos X
Caj bank X
Belanja susut nilai X X
Untung Bersih (atau Rugi Bersih) X
Utg Kasar = Jualan – Kos Jualan
Utg Bersih = Hasil - Belanja
Penyata Pendapatan terdiri daripada komponen hasil dan belanja.

3. Contoh Kunci Kira-Kira:
SYARIKAT MERPATI PUTIH SDN. BHD.
KUNCI KIRA-KIRA PADA 31 DISEMBER 2012
Aset Bukan Semasa
Kenderaan
Perabot
Alatan pejabat
Mesin
Aset Semasa
Penghutang
Stok Akhir
Bank
Tunai
Tolak :Liabiliti Semasa
Pemiutang
Modal Kerja
Jumlah Aset
Dibiayai oleh: Ekuiti Pemilik
Modal Awal
+ Utg Bersih
SAMA
- Ambilan
Modal Akhir
Liabiliti Bukan Semasa
Pinjaman
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
XX
XX
Modal Kerja = Aset Senasa – Liabiliti Semasa
Kunci Kira-kira terdiri daripada komponen Aset, Liabiliti
dan Ekuiti Pemilik.
Nama dan
tajuk

4. Pihak yang bertanggungjawab ke atas penyediaan Penyata Kewangan
 Pemilik adalah orang yang bertanggungjawab di atas penyediaan Penyata
Kewangan.
 Pihak-pihak lain yang terlibat dalam penyediaan Penyata Kewangan ialah;
i) Akauntan
 memberi nasihat, merancang dan melaksanakan dasar sistem
belanjawan, kawalan akaun dan perakaunan lain.
 Menyediakan dan mengesahkan Penyata Kewangan untuk
dibentangkan kepada pihak-pihak tertentu.
ii) Pengurus Kewangan –
 Mengurus pelaporan kewangan supaya berjalan lancar.
 Menyediakan akaun bulanan dan laporan kpd pihak atasan.
 Menyediakan akaun tahunan.
iii) Pengurus akaun
 Menyelenggara rekod lengkap semua rekod transaksi kewangan
sesebuah pernigaan dgn bimbingan akauntan.
 Mengesahkan ketepatan dokumen dan rekod yang berkaitan
pembayaran, penerimaan dan transaksi kewangan lain.
 Menyediakan penyata dan laporan kewangan tempoh tertentu.
 Menjalankan pengiraan perakaunan dgn menggunakan pakej perisian
komputer yang standard.
SEJARAH PERAKAUNAN SECARA RINGKAS
Permulaan menyimpan rekod sejak tamadun purba.
 Catatan tertua – catatan pembayaran upah di Babylonia pada tahun 3500 S.M.
 Pada peringkat awal, catatan dibuat pada kepingan tanah liat. Kemudian menjadi
lebih maju setelah terciptanya papyrus (kertas) dan calamus (pen) di Mesir pada
tahun 400 S.M.
 Wang digunakan sebagai alat perantaraan bagi penilaian dan pertukaran apabila
sistem kewangan bermula pada abad ke-5 dan ke 6 S.M. Rekod perakaunan
menggunakan nilai wang sebagai ukuran.

5.  Pada tahun 850 M, sistem angka Hindu-Arab digunakan yang dicipta oleh orang
India.
 Sistem catatan bergu bermula apabila perdagangan semakin pesat di Itali pada
1200-1500 S.M. Sistem ini dicipta oleh seorang rahib dari Itali bernama Luca
Pacioli bertujuan dapat menyimpan rekod yang lengkap dan sistematik.
 Luca Pacioli dianggap sebagai bapa perakaunan kerana bukunya merupakan
terbitan perakaunan yang pertama dicetak dan beliau telah membentuk asas
perakaunan yang diamalkan sehingga kini.
 Revolusi Perindustrian di England pada abad ke 17 dan ke 18 telah
memperkembangkan lagi sistem perakaunan. Pengenalan kepada perakaunan kos.
 Pada akhir abad ke 19 dan ke 20, bidang perakaunan mencapai taraf profesional.
 Pada tahun 1973, Jawatankuasa Piawaian Perakaunan Antarabangsa (International
Accounting Standards Committee)-IASC ditubuhkan oleh badan perakaunan dunia
di Sydney untuk menerbitkan Piawaian Perakaunan Antarabangsa (International
Accounting Standards)-IAS supaya akaun-akaun dan penyata kewangan
disediakan mengikut piawaian asas serta mengawal profesion perakaunan.
Perkembangan Sistem Perakaunan
i) Falsafah Perakaunan Islam dan Konvensional
 Sistem kewangan Islam telah berkembang maju dan menjadi bahagian penting
dalam sistem kewangan antarabangsa.
 Sumber perakaunan Islam berlandaskan Al Quran dan Sunnah yang hanya
menekankan keadah dan aktiviti perakaunan yang dibenarkan syarak.
 Perakaunan Islam menekankan aspek akhlak dan etika berpandukan konsep
hibah.
 Akauntan (Muhtasib) mesti seorang amanah, benar,b/jawab, adil dan
berakhlak mulia dalam menjalankan tugas.
 Perakaunan Islam turut menekankan aspek halal dan kesan moral dan sosial.
ii) Falsafah Perakaunan Konvensional
 Mengambilkira perkara yang diukur dgn nilai kewangan.
 Keputusan berdasarkan keuntungan semata-mata.
 Kurang mengambilkira kesan tindakan ke atas masyarakat dan alam sekitar.
Konsep Pendedahan vs Konsep Penemuan (Disclosure vs Discovery)
 Konsep pendedahan menyatakan bahawa semua maklumat penting perlu
didedahkan dan tidak boleh ditinggal atau disembunyikan.
 Nilai yang dilaporkan dalam Penyata Kewangan sepatutnya adalah nilai yang
memang sepatutnya dilaporkan.
 Perkara yang perlu didedahkan adalah nota kpd Penyata Kewangan spt
pengiraan susutnilai. Perkara lain yang perlu didedahkan adalah seperti
angggaran perakaunan dan liabiliti luarjangka.

6.  Maklumat perlu disusun dgn teratur agar senang dibaca dan difahamiagar
pengguna maklumat itu dapat membantu mereka dalam membuat keputusan
atau perancangan dgn firma itu,
 Konsep penemuan pula menyatakan maklumat hanya didedahkan
sekiranya perkara itu dibangkitkan atau dipersoalkan oleh pihak luar.
 Sebagai contoh, penjual tidak perlu mendedahkan kekurangan pada barang
yang dijual kecuali dipersoalkan oleh pembeli.
Falsafah Pelaporan Kos Sejarah dan Nilai Saksama
 Kos sejarah adalah kos yang benar-benar berlaku dan bukannya
anggaran.
 Nilai saksama adalah anggaran nilai terhadap harga pasaran
yang realistik dan munasabah.
 Nilai kos sebenar masih digunakan sbg nilai utk direkod ke dalam jurnal
namun pada tarikh Penyata Kewangan disediakan nilai/angka dalam buku
perlu disemak utk memastikan nilai dalm buku perakaunan adalah nilai
saksama.
 Semua item kos sejarah perlu diselaraskan agar menunjukkan nilai saksama
selaras dgn gambaran terkini perniagaan.
Proses perakaunan (Manual dan berkomputer)
 Secara manual media penyimpanan maklumat adalah buku-buku perakaunan
spt Jurnal, Buku Tunai dan Lejar.
 Secara berkomputer media penyimpanan maklumat adalah media elektronik
spt disket dan cakera optik.
Perakaunan sebagai profesion
 Maksud – pekerjaan profesion atau ikthisas yang dilakukan seseorang yg
memiliki kemahiran tertentu dan terlatih dalm bidang itu.
 Akauntan sebagai pemimpin
a) Mengkhusus dalam bidang perakaunan dan bertindak sbg penasihat
perniagaan.
b) Perlu bertindak sbg pemimpin berakauntabiliti
c) Perlu ada ciri-ciri spt akauntabiliti, jujur, amanah dan berintegriti.
 Antara t/jawab akauntan ialah:
a) Menyediakan Penyata Kewangan
b) Membuat keputusan
c) Merancang belanjawan
d) Juruaudit dalaman
e) Penasihat dan perancang percukaian
Keperluan Kod Etika Profesion Perakaunan

7.  Berdasarkan Kod Etika utk Akauntan Profesional oleh IFAC.
 Etika adalah perkara yang betul dalam apa jua keadaan.
BADAN PERAKAUNAN PROFESIONAL DI MALAYSIA
a. Lembaga Piawaian Perakaunan Malaysia (Malaysian Accounting Standard
Board) – MASB
Ditubuhkan di bawah Akta Laporan Kewangan 1977
Lembaga ini mempunyai kuasa tersendiri untuk memaju dan menerbitkan piawaian
perakaunan dan laporan kewangan di Malaysia.
Fungsi dan kuasa MASB;
o Menerbit piawaian perakaunan baru
o Menyemak dan membaiki piawaian perakaunan sedia ada
o Menentukan skop dan penggunaan piawaian perakaunan
o Melaksanakan tugas sebagai penasihat awam
o Menentukan kehendak minimum dan garis panduan utk penyediaan laporan kewangan
di Malaysia.
b. Institut Akauntan Awam Bertauliah Malaysia (Malaysian Institute of Certified
Publics Accountants) – MICPA
 Ditubuhkan pada tahun 1965 di bawah Akta Syarikat 1965.
 Bertujuan untuk memajukan profesion perakaunan di Malaysia dengan memberi
latihan dan peperiksaan.
 Antara syarat ntuk menjadi ahli MICPA;
1. Lulus semua bahagian peperiksaan yang dikendalikan oleh MICPA>
2. Mempunyai pengalaman bekerja sekurang-kurangnya 3 tahun.
c. Institut Akauntan Malaysia (Malaysia Institute of Accountants) – MIA
Ditubuhkan pada tahun 1969 di bawah Akta Akauntan 1967.
Bertujuan untuk memperkembangkan profesion di Malaysia dan bertindak sebagai
pendaftar akauntan.
Ahli-ahli MIA digelar akauntan awam (PA), akauntan berdaftar (RA) dan akauntan
berlesen (LA

8. SIMPAN KIRA VS PERAKAUNAN
SIMPAN KIRA VS
PERAKAUNAN
CIRI-CIRI
SIMPAN KIRA PERAKAUNAN
Takrif Proses mengenal pasti
dan merekod urus niaga
perniagaan secara
teratur dan tepat
mengikut sistem catatan
bergu.
Proses mengenal pasti,
merekod, mentafsir,
menganalisis,
melaporkan maklumat
kewangan dan
merancang serta
mengawal kegiatan
perniagaan.
Tujuan
a. Bukti urus niaga
berlaku
b. Mengumpul
maklumat
c. Membuat keputusan
dan perancangan
d. Mencatat urus niaga
e. Mencatat nama
penghutang, pemiutang
dan nilai hutang
a. Mengumpulkan
maklumat berdasarkan
etika yang ditetapkan.
b. Menganalisis dan
mentafsir maklumat.
c. Menyediakan laporan
kewangan bagi
membantu membuat
keputusan.
BENTUK-BENTUK ORGANISASI PERNIAGAAN
Terbahagi kepada empat jenis iaitu Milikan Tunggal, Perkongsian ,Syarikat Berhad dan
Koperasi.
CIRI-CIRI MILIKAN
TUNGGAL
PERKONGSIAN
1. Pemilikan
Seorang pemilik 2 – 20 orang
2 – 50 orang
(perkongsian
profesional)
2. Modal
Pemilik sendiri Sumbangan pekongsi

9. 3. Pembentukan
Didaftar dengan
Pendaftar Perniagaan
dan Majlis Kerajaan
Tempatan
Didaftar dengan
Pendaftar Perniagaan
dan Majlis Kerajaan
Tempatan
4. Kawalan dan
Pengurusan
Pemilik sendiri Pekongsi aktif -
menyumbangkan modal
dan ambil bahagian
pengurusan
5. Liabiliti
Tidak terhad Tidak terhad (kecuali
pekongsi berhad)
6. Keuntungan
Diperoleh oleh pemilik Dibahagikan kepada
pekongsi mengikut
perjajnian perkongsian
7. Cukai
Cukai pendapatan
perseorangan
Cukai pendapatan
perseorangan
8. Mesyuarat Agong
Tahunan
Tidak wajib Tidak Wajib
***Pekongsi lelap - hanya menyumbangkan modal sahaja dan tidak
mengambil bahagian dalam pengurusan.
***Pekongsi namaan/nominal – hanya menyumbangkan nama sahaja.
*** Pekongsi aktif – melibatkan diri dalam perniagaan perkongsian
KOPERASI
Ciri-ciri
1.Tujuan
2.Penubuhan
3. Liabiliti
4.Modal
5. Kuasa dan keahlian
Memberi kebajikan kepada ahli-
ahli/anggota koperasi.
Didaftarkan dgn Ketua Pendaftar
Koperasi.
Tidak Terhad
Sumbangan saham oleh setiap
ahli/anggota
Satu undi untuk setiap ahli/anggota.

10. 6.Pentadbiran/Kawalan
7. Dividen
Ditadbir oleh ALK yang dilantik
semasa MAT.
Berdasarkan jumlah saham disumbang
oleh ahli/anggota koperasi sekiranya
mendapat keuntungan.
SYARIKAT BERHAD
- Dibahagikan kepada dua jenis iaitu Syarikat Sendirian Berhad dan Syarikat Awam
Berhad.
- Didaftarkan dengan Suruhanjaya Syarikat Malaysia (SSM) mengikut Akta Syarikat
1965.
- Modal syarikat berhad dikumpulkan melalui terbitan saham kepada orang awam.
- Pemegang saham akan menerima untung dalam bentuk dividen.
- Liabiliti syarikat berhad adalah terhad kepada jumlah modal.
- Cukai pendapatan syarikat.
Ciri-ciri Syarikat Sendirian Berhad Syarikat Awam Berhad
1. Bilangan
ahli
Minimum 2 orang dan maksimum
50 orang.
Minimum 2 orang dan maksimum
tiada had.
2. Pemilikan
saham
Terhad kepada individu tertentu. Terbuka kepada orang ramai.
3. Pindah
milik saham
Saham tidak boleh dipindah milik
tanpa persetujuan daripada
pemegang saham yang lain.
Bebas dipindah milik dan mudah
dijual beli melalui broker saham di
Bursa Saham.
4. Status
saham
Saham tidak boleh disenaraikan atau
diurus niaga di bursa saham.
Saham boleh disenaraikan dan
diniagakan secara bebas di bursa
saham.

11. 5. Laporan
kewangan
Penyata kewangan tidak perlu
didedahkan kepada orang ramai.
Penyata kewangan perlu
didedahkan kepada orang awam
dalam akhbar.
Laporan kewangan dibentang dan
diluluskan dalam MAT.
Laporan kewangan tahunan perlu
diserahkan kpd SSM
SUB BIDANG PERAKAUNAN
Terdiri daripada:
 Perakaunan Kewangan
> Pelaporan prestasi perniagaan (untung atau rugi) dalam sesuatu tempoh
perakaunan, pelaporan kedudukan kewangan, aliran masuk dan keluar yg
berkaitan dgn perniagaan.
> Maklumat berguna utk mereka yang berkepentingan.
 Perakaunan Pengurusan
> khusus kpd penyediaan maklumat utk kegunaan dalaman perniagaan spt
pihak pengurusan dan kakitangan.
> digunakan utk perancangan, kawalan dan membuat keputusan.
 Audit
> proses sistematik utk memperoleh dan menilai bukti secara objektif berkaitan
dgn kegiatan perniagaan.
> proses pemeriksaan dokumen-dokumen perniagaan yang megesahkan
urusniaga yang direkod itu memang sebenarnya berlaku.
> dilakukan oleh juruaudit yang bertauliah.
 Percukaian
> perundingan percukaian, perancangan percukaian dan penyediaan penyata
cukai.
 Sistem Maklumat Perakaunan
> sistem penjanaan maklumat perakaunan .
> satu rangkaian prosedur yang berhubungan antara satu maklumat perakaunan
dgn satu yang lain.
> memproses data agar dpt digunakan oleh perniagaan dalam membuat keputusan.

12. KONSEP DAN PRINSIP ASAS PERAKAUNAN
1. Wang sebagai Ukuran
- Semua urus niaga perniagaan direkod dan dilaporkan dalam nilai wang; Ringgit
Malaysia (RM).
2. Catatan Bergu
- Setiap urus niaga harus direkod di sebelah debit dan kredit dengan jumlah dan tarikh
yang sama di dalam sekurang-kurangnya dua akaun.
3. Entiti Berasingan
- Sesebuah perniagaan dianggap sebagai satu unit yang tersendiri dan terpisah dengan
pemiliknya dari segi perakaunan.
- Sebarang urusan antara perniagaan dengan pemiliknya dianggap dua pihak yang
berasingan.
- Hanya urus niaga perniagaan dicatat dalam buku perniagaan.
4. Tempoh Perakaunan
- Pembahagian hayat perniagaan kepada suatu jangka masa yang tetap bagi tujuan
laporan perakaunan.
- Contoh 6 bulan atau setahun.
5. Kos Sejarah
- Kos belian yang direkod kekal dalam buku perakaunan tanpa mengambil kira
perubahan nilai dalam pasaran .(direkod mengikut harga kos semasa belian di buat)
- Tujuan konsep ini adalah supaya rekod dan laporan kewangan dibuat dengan lebi
objektif.
6. Usaha Berterusan
- Perniagaan diandaikan wujud untuk jangka masa yang panjang dan berterusan.
7. Asas Perakaunan Akruan
- Kos sebenar yang terlibat dibandingkan dengan hasil yang diperoleh untuk suatu
tempoh tertentu.

13. 8. Ketekalan
- dikenali sebagai malar atau konsistensi.
- Kaedah perakaunan yang sama digunakan secara berterusan untuk setiap tempoh
perakaunan.
- bagi setiap tempoh perakaunan satu kaedah merekod perakaunan yang sama diamalkan
dalam setiap laporan penyata kewangan.
- tujuan konsep ini adalah untuk mengelakkkan kekeliruan dalam penyata kewangan dan
dapat memberi gambaran paling tepat tentang aktiviti perniagaan
9. Materialiti
- Suatu catatan perakaunan dianggap material sekiranya keciciran butiran tersebut
memberikan kesan terhadap penyata kewangan yang disediakan.
- Belanja perniagaan yang bukan kebendaan aKan direkod sebagai belanja.
- Belanja yang bersifat kebendaan direkod sebagai aset dalam penyata kewangan.
10. Konservatisme
- Hasil dan Untung perniagaan direkodkan jika benar-benar berlaku.
- Segala kerugian yang dijangka hendaklah diambilkira sebagai belanja dalam Penyata
Pendapatan tetapi segala keuntungan yang dijangka tidak boleh diiktiraf sbg keuntungan
sehingga diperolehi.
11. Pelaporan Berasaskan Nilai Saksama
- Penyata Kewangan perlu memberikan maklumat yang tepat, tidak mempunyai
sebarang kesilapan yang material serta dapat memberikan gambaran yang benar dan
saksama.
CIRI KUALITATIF PENYATA KEWANGAN
• Kebolehfahaman
i) Pengguna maklumat mest dapat memahami isi kandungan maklumat yang
disampaikan kepada mereka.
• Relevan
i) Mesti relevan/tepat dgn tujuan maklumat tersebut disediakan .
ii) Maklumat yang disediakan haruslah berkaitan dgn aktiviti-aktiviti perniagaan
masa kini dan hadapan.
iii) dapat mempengaruhi keputusan yang dilakukan oleh pengguna
• Kebolehpercayaan
i) maklumat mestilah bebas daripada sebarang ralat atau kesilapan dan disertakan
bukti kukuh.
ii) mesti bebas dari sebarang pengaruh dan tekanan pihak tertentu dan disahkan
oleh juruaudit.
• Kebolehbandingan

14. i) maklumat digunakan sebagai asas sesuatu perbandingan .
ii) Maklumat kewangan mudah dibandingkan dgn prestasi tahun-tahun lepas atau
perniagaan lain.
• Tepat masa
i) maklumat harus diperoleh pada masa maklumat tersebut diperlukan dan perlu
lebih kerap.
KITARAN PERAKAUNAN
Proses perakaunan yang dilaksanakan mengikut urutan yang bersistem dalam satu
tempoh perakaunan.
1. Dokumen Sumber
2. Buku Catatan Pertama
3. Pengeposan ke Lejar
4. Penyediaan Imbangan Duga
5. Pelarasan
6. Imbangan Duga selepas Pelarasan
7. Penyediaan Penyata Kewangan
8. Catatan Penutup

15. BAB 2
ASET, LIABILITI, EKUITI PEMILIK, HASIL DAN BELANJA
ASET
• Harta benda bernilai yang dimiliki oleh sesebuah syarikat yang digunakan
untuk menjalankan aktiviti perniagaan bagi mendapatkan keuntungan.
ASET BUKAN SEMASA
• Digunakan untuk menjalankan perniagaan dan bukan untuk tujuan jualan semula.
• Aset yang tahan lama dan kekal untuk beberapa tempoh perakaunan.
• Contoh – mesin, kenderaan, premis, lekapan dan lengkapan, perabot, alatan
pejabat.
• Bukan utk dijual bagi mendapatkan keuntungan tapi digunakan utk menjalankan
aktiviti perniagaan.
ASET SEMASA
•  Harta yang senang berubah bentuk dan nilai dalam sesuatu tempoh perakaunan.
•  Aset yang boleh bertukar menjadi wang tunai dalam tempoh yang cepat atau
digunakan dalam satu tempoh perakaunan.
•  Contoh – tunai, stok akhir, penghutang, stok alatulis, hasil terakru dan belanja
terdahulu.
LIABILITI
• Tanggungan hutang perniagaan kepada pihak luar yang perlu dijelaskan
dengan wang tunai, barang atau perkhidmatan.
• Tuntutan terhadap aset perniagaan kerana yang memberi pinjaman berhak
untuk menuntut bayaran daripada perniagaan.
LIABILITI BUKAN SEMASA

16. • Tanggungan hutang yang perlu dibayar balik dalam tempoh masa yang lebih
panjang iaitu lebih daripada satu tahun.
• Contoh – pinjaman bank, gadai janji
LIABILITI SEMASA
• Tanggungan hutang yang perlu dijelaskan dalam jangka masa pendek iaitu dalam
satu tempoh perakaunan atau setahun.
• Contoh – pemiutang, overdraf bank, belanja terakru, hasil terdahulu.
EKUITI PEMILIK
• Pelaburan pemilik dalam perniagaan.
• Tanggungan perniagaan kepada pemilik; jumlah modal yang dilaburkan oleh
pemilik dalam perniagaan dan untung yang diperolehi daripada aktiviti perniagaan.
• Keuntungan akan menambahkan ekuiti pemilik.
• Kerugian akan mengurangkan ekuti pemilik.
• Ambilan akan mengurangkan ekuiti pemilik.
• MODAL AWAL + UNTUNG BERSIH / (RUGI BERSIH) – AMBILAN =
MODAL AKHIR
HASIL
Pendapatan yang diterima atau yang akan diterima oleh perniagaan pada suatu
tarikh daripada aktiviti jualan barang niaga atau perkhidmatan yang diberikan.
HASIL BUKAN KENDALIAN
Pendapatan yang diterima secara tidak langsung / tidak berkaitan dengan aktiviti
utama sesuatu perniagaan.
Contoh; sewa diterima, faedah atas simpanan bank, dividen pelaburan, untung
pelupusan aset bukan semasa.
HASIL KENDALIAN
• Pendapatan yang diterima secara langsung daripada aktiviti utama sesuatu
perniagaan.
• Contoh; klinik, firma audit – hasil daripada perkhidmatan yang diberi, kedai jam –
hasil diperolehi daripada hasil jualan jam.

17. BELANJA
• Wang yang dibayar atau akan dibayar oleh sesebuah perniagaan.
• Kos perkhidmatan atau barangan yang digunakan untuk mendapatkan hasil.
BELANJA BUKAN KENDALIAN
Belanja yang tidak terlibat secara langsung dalam operasi urus niaga harian.
Contoh; belanja faedah pinjaman bank, rugi jualan aset bukan semasa, rugi daripada
risiko banjir, kerosakan, kecurian dan sebagainya.
BELANJA KENDALIAN
Belanja yang terlibat secara langsung dalam operasi urus niaga harian.
Contoh; sewa kedai,gaji pekerja, promosi, insurans, alat tulis dan sebagainya.
AKAUN KONTRA
• Definisi
> akaun yang mengurangkan nilai dalam akaun induk
> memberi nilai bersih bagi akaun-akaun seperti Akaun ABS, Akaun Penghutang,
Akaun Pemiutang, Akaun Jualan, Akaun Belian dan Akaun Modal.
> Contoh: Akaun Susutnilai terkumpul/PSN
Akaun Peruntukan Hutang Ragu
Akaun Pulangan Belian
Akaun Pulangan Jualan
Akaun Diskaun diberi/Diskaun diterima
Akaun Ambilan
> Contoh:
Akaun Kontra Akaun Induk
Akaun Susutnilai terkumpul Akaun Aset Bukan Semasa
Akaun Peruntukan Hutang Ragu Akaun Penghutang
Akaun Pulangan Belian dan Akaun
Diskaun Diterima
Akaun Belian
Akaun Pulangan Jualan dan Akaun
Diskaun Diberi
Akaun Jualan
> Akaun Induk perlu ditolak dengan akaun kontra apabila dicatat dalam Penyata
Kewangan.
CARTA AKAUN

18. • Penyenaraian tajuk dan nombor akaun secara sistematik yang digunakan dalam
sistem perakaunan berkomputer sesebuah perniagaan.
• Pengelasan akaun disusun mengikut jenis akaun spt aset, liabiliti, ekuiti pemilik,
hasil dan belanja.
• Menggunakan sistem nombor atau abjad atau kedua-duanya.
Fungsi
• Tapak utk menukar nama , menambah akaun dan memberikan maklumat tambahan
kpd akaun yang ditambah.
Inventori
• Item yang menjadi barang niaga sesebuah perniagaan.
Penyediaan Carta Akaun
Kenalpasti semua akaun berdasarkan urusniaga yg perlu direkod
mengikut pengelasan akaun.
Bandingkan senarai akaun tersebut dengan senarai akaun dalam
perisian.
Beri perhatian kpd nama akaun, klasifikasi akaun dan maklumat
lain.
Masukkan maklumat Carta Akaun ke dlm perisian.
Sistem InventoriSistem Inventori
Inventori Berterusan
Menyimpan rekod yang terperinci
utk mengesan semua inventori yang
diterima dan dikeluarkan.
Kuantiti dan nilai stok boleh
dipastikan bila-bila masa.
Inventori berkala
Tidak menyimpan rekod yang
terperinci utk mengesan semua
inventori yang diterima dan
dikeluarkan.
Ditentukan melalui pengiraan
fizikal inventori tersebut.
Biasanya digunakan oleh peruncit
yg barang berharga rendah.

19. 1. Tanpa hasil dan belanja
ASET = LIABILITI + EKUITI PEMILIK
Aset Ekuiti Pemilik
+ Liabiliti
2. Mengambil kira hasil dan belanja
ASET = LIABILITI + (MODAL + HASIL – BELANJA)
Butiran Modal Untung
Hasil + +
Belanja - -
Untung + +
Rugi - -
Ambilan - TK
Modal + TK
Aset Ekuiti Pemilik + Liabiliti
+ +
- -
+- TK
TK +-
PERSAMAAN
PERAKAUNAN

20. tambahan
TK – Tiada Kesan
Hasil menambahkan modal
Belanja/Ambilan mengurangkan modal
Sistem Catatan Bergu
1. Setiap urus niaga mesti melibatkan sekurang-kurangnya dua akaun yang berasingan.
2. Satu akaun didebitkan dan satu akaun dikreditkan dengan jumlah dan tarikh yang
sama.
3. Ia adalah satu sistem merekod urus niaga yang tepat dan bersistematik.
4. Prinsip perakaunan sistem catatan bergu ialah debit akaun yang menerima dan kredit
akaun yang memberi sesuatu amaun.
5.Format Akaun Lejar
Nama Akaun
Debit Kredit
Jenis Akaun Debit Kredit
Aset (Debit) Bertambah Berkurang
Liabiliti (Kredit) Berkurang Bertambah
Ekuiti Pemilik Berkurang Bertambah

21. (Kredit)
Hasil (Kredit) Berkurang Bertambah
Belanja (Debit) Bertambah Berkurang
DOKUMEN PERNIAGAAN
• sebagai sumber maklumat perakaunan.
• memberi maklumat tentang sesuatu urus niaga .
• dijadikan bukti bagi sesuatu urus niaga.
• mengingatkan peniaga tentang hutang dalam urus niaga .
• sebagai rujukan pada masa hadapan.
Terbahagi kepada dua jenis iaitu:
1) Dokumen untuk rujukan
(tidak perlu dicatat dalam buku perakaunan)
1. Surat tanya
2. Sebut harga
3. Katalog
4. Nota pesanan / Pesanan belian
5. Nota serahan
6. Penyata akaun
2) Dokumen sebagai sumber maklumat

22. (perlu dicatat dalam buku perakaunan)
1. Invois
2. Nota kredit
3. Nota debit
4. Resit
5. Cek atau keratan cek
6. Baucar Pembayaran
7. Bil tunai
8. Makluman debit
9. Makluman kredit
10. Memo
11. Borang wang masuk
12. Penyata Gaji
13.Folio Pelanggan
14.Slip Pindahan Wang
DOKUMEN PERNIAGAAN DAN FUNGSINYA
Jenis Dokumen Urus niaga Buku Catatan
Pertama
Surat tanya Dihantar oleh pembeli
kepada penjual untuk
mendapatkan
maklumat barang-
barang yang hendak
dibeli.
Maklumat yang
diperlukan; harga
barang, cara
pembekalan, diskaun
dan cara pembayaran.
Tiada
Sebut Harga Dihantar oleh penjual
kepada pembeli
sebagai jawapan
kepada surat tanya.
Maklumat yang
Tiada

23. diberi; harga barang
yang hendak dibeli,
syarat penghantaran
dan pembayaran.
Katalog Penjual hantar
bersama dengan sebut
harga.
Senarai harga bagi
semua barang yang
dibekalkan oleh
penjual.
Tiada
Nota pesanan atau
Pesanan belian
Dihantar oleh pembeli
kepada penjual yang
mengandungi
maklumat tentang
barang yang hendak
dibeli.
Maklumat yang perlu
ada; jenis barang,
jenama, kuantiti,
harga, syarat serahan,
syarat pembayaran
dan kadar diskaun.
Tiada
Nota serahan Dihantar oleh penjual
kepada pembeli
bersama-sama dengan
barang.
Membolehkan
pembeli menyemak
barang-barang yang
dihantar dan sebagai
perakuan bahawa
barang-barang telah
Tiada

24. dihantar dengan
selamat.
Jenis barang dan
kuantiti sahaja
disenaraikan. Harga
barang tidak
dinyatakan.
Penyata Akaun Dihantar oleh penjual
kepada pembeli.
Nota makluman dan
peringatan kepada
penghutang yang
dihantar setiap akhir
bulan.
Maklumat terdiri
daripada baki hutang
pada awal bulan,
jumlah jualan,
pulangan, bayaran dan
baki hutang akhir
bulan yang perlu
dijelaskan.
Tiada
Invois
Dihantar oleh penjual
kepada pembeli
apabila penjual
membenarkan
pembeli membeli
barang niaga atau aset
secara kredit.
Maklumat yang ada;
nama dan alamat
pembeli dan penjual,
tarikh urus niaga,
nombor invois,
kuantiti dan harga,
jumlah belian, syarat
Belian barang niaga
kredit;
Invois Asal – Jurnal
Belian
Invois Salinan – Jurnal
Jualan
Belian aset kredit –
Jurnal Am

25. serahan dan bayaran
dan K. & K. di K.
Disediakan dalam tiga
salinan. Salinan asal
dihantar kepada
pembeli dan salinan
pendua disimpan oleh
penjual
Nota Kredit
Dihantar oleh penjual
kepada pembeli untuk
memberitahu pembeli
bahawa hutangnya
akan dikurangkan
(akaun dikreditkan)
dihantar disebabkan
oleh;
1. terdapat pulangan
barang yang rosak,
salah jenama atau
tidak berkualiti.
2. bayaran yang
dikenakan terlebih
daripada harga
sepatutnya.
3. terdapat pulangan
bekas kosong yang
telah dikenakan
bayaran dalam invois.
4. jumlah hutang
terlebih kerana salah
pengiraan.
5. pembeli diberi
elaun atau komisen.
Nota Kredit Asal –
Jurnal Pulangan Belian
Nota Kredit Salinan –
Jurnal Pulangan Jualan
Resit Rasmi Dikeluarkan oleh
penjual apabila
menerima bayaran
Resit Asal – Buku
Tunai (Kt) / Jurnal
Pembayaran Tunai

26. daripada pembeli.
Bukti penerimaan dan
pembayaran yang
telah dibuat.
Resit Salinan – Buku
Tunai (Dt) / Jurnal
Penerimaan Tunai
Cek atau keratan cek Cek digunakan untuk
membuat pembayaran.
Keratan cek
digunakan sebagai
rujukan dan sumber
rekod.
Buku Tunai (Kt) –
lajur bank
Buku Tunai – catatan
kontra
Baucar Pembayaran Dokumen dalaman
yang disediakan oleh
peniaga untuk
merekodkan segala
jenis pembayaran.
Bukti pembayaran
telah dibuat.
Buku Tunai (Kt) /
Jurnal Pembayaran
Tunai
Bil Tunai / Slip Daftar
Tunai
Dikeluarkan oleh
penjual kepada
pembeli bagi
pembayaran untuk
belian barang niaga
dengan wang tunai
atau cek.
Bukti bagi aset yang
dibeli secara tunai
atau perkhidmatan
yang dibuat secara
tunai.
Bil Tunai Asal – Buku
Tunai (Kt) / Jurnal
Pembayaran Tunai
(Belian Tunai)
Bil Tunai Salinan –
Buku Tunai (Dt) /
Jurnal Penerimaan
Tunai (Jualan tunai)

27. Nota Debit (Invois
tambahan)
Dihantar oleh penjual
kepada pembeli
apabila bayaran yang
dikenakan dalam
invois terkurang.
Akaun pembeli akan
didebitkan untuk
menambahkan harga
pada invois (hutang
bertambah).
Digunakan apabila;
1. Ada ketinggalan
catatan dalam invois
(kos angkutan)
2. Bayaran yang
dikenakan terkurang
3. Faedah dikenakan
ke atas bayaran lewat
oleh pembeli
4. Jumlah hutang
terkurang (kesilapan
pengiraan)
5. Bayaran tambahan
(pertukaran barang)
Nota Debit Asal –
Jurnal Belian
Nota Debit Salinan –
Jurnal Jualan

28. Makluman Debit
Makluman Kredit
Memo
Borang Wang Masuk /
Slip Bank
Satu penyata yang
dikeluarkan oleh
pihak bank.
Memaklumkan akaun
pemilik telah
didebitkan
(dikurangkan) dengan
satu jumlah tertentu
berserta dengan sebab.
Cth; Caj bank, Buku
Cek.
Satu penyata yang
dikeluarkan oleh
pihak bank.
Memaklumkan akaun
pemilik telah
dikreditkan
(ditambahkan) dengan
satu jumlah tertentu
berserta dengan sebab.
Cth: Faedah, Dividen.
Digunakan untuk
merekod pengeluaran
barang niaga atau
wang untuk kegunaan
peribadi atau
kegunaan perniagaan
atau memasukkan
modal tambahan
dalam perniagaan.
Borang yang
dikeluarkan oleh bank
Buku Tunai (Kt)
Buku Tunai (Dt)
Jurnal Am
Buku Tunai – catatan
kontra

29. Baucer Pembayaran
termasuk Penyata Gaji
Folio pelanggan
Slip Pindahan Wang
untuk merekod urus
niaga menyimpan atau
mengeluarkan wang
oleh pelanggan.
Dokumen dikeluarkan
peniaga kepada
pekerja sekali atau
dua kali sebulan.
Mengandungi
maklumat jumlah
pendapatan pekerja
dan potongan gaji dlm
tempoh tersebut.
Penyata yang
menunjukkan rekod
caj yg dikeluarkan
oleh perniagaan
perkhidmatan kepada
pelanggan. Contohnya
perhotelan.
Dokumen yg
digunakan utk
memindahkan wang
pelanggan kepada
pihak ketiga secara
elektronik.
Dibuat antara dua
bank yang berbeza.
Buku Tunai (kt)
Buku Tunai (kt)
Buku Tunai (kt)

30. ALIRAN DOKUMEN ANTARA PEMBELI DAN PENJUAL
DISKAUN NIAGA
• Potongan harga ke atas harga senarai, harga katalog atau harga kos.
• Diberi oleh penjual kepada pembeli dalam bentuk peratus.
• Untuk menggalakkan pembeli membeli dengan banyak. (belian secara
pukal)
• Semakin banyak barang dibeli semakin tinggi kadar diskaun niagayang
diberikan.
• Ditunjukkan hanya dalam jurnal sahaja.
• Diskaun Niaga = Harga Senarai X Kadar Diskaun
DISKAUN TUNAI
• Potongan daripada jumlah bersih dalam invois sekiranya bayaran dibuat
dalam tempoh diskaun yang ditetapkan.
• Bertujuan menggalakkan pelanggan membayar hutang mereka dengan
segera bagi mengelakkan masal pusingan modal.
• Semakin singkat tempoh kredit semakin tinggi kadar diskaun tunai.
P
E
N
J
U
A
L
Surat Tanya
Surat Jawapan
Pesanan
Belian
Nota Serahan
Nota Debit
Nota Kredit
Cek
Resit
Penyata
Akaun
P
E
M
B
E
L
I

31. • 2 jenis diskaun tunai:
a) diskaun diberi – diskaun tunai yang diberi kepada penghutang yang
menjelaskan hutangnya dlm tempoh kredit ditetapkan.
b) diskaun diterima – diskaun tunai yang diterima daripada pemiutang jika peniaga memenuhi
syarat kredit ditetapkan pemiutang
A) KENALPASTI DOKUMEN
BCP Kata Kunci Dokumen Catatan
BUKU TUNAI
(BT) - Tunai,
Cek atau Bank
Menjelaskan Invois
(Diskaun RMxxx)
Menjelaskan Invois
(Diskaun RMxxx)
Kegunaan
Perniagaan (Kontra)
Nama Pemiutang
Bayar untuk
Belanja/ABS
Catatan Kontra
Ambilan
Tunai/Bank
Belanja
Resit Rasmi
ASAL
Resit Rasmi
SALINAN
Keratan Cek
Keratan Cek
Keratan Cek
Borang Wang
Masuk
SALINAN
Memo
Baucer
Pembayaran
Kt Pemiutang,
Kt Diskaun
Dt Penghutang,
Dt Diskaun
Dt Tunai, Kt
Bank
Kt Pemiutang
Kt Belanja/ABS
Dt Bank, Kt
Tunai
Kt Ambilan
Kt Belanja

32. JURNAL AM
(JA) –
Bukan Barang
Niaga
Contoh Aset
Bukan Semasa
Bayar tambang
hantar barang
Caj Bank, Buku Cek
Faedah
Kepada 'Peniaga'
(KITA)
Bayar gaji pekerja
Kepada 'Sykt X'
Perhotelan
Bayaran secara
elektronik
Catatan Pembukaan
Belian ABS
Jualan
Caj angkutan
Baucer
Pembayaran
Makluman Debit
Makluman Kredit
Bil Tunai / Mesin
Daftar Tunai
Penyata Gaji
Bil Tunai / Mesin
Daftar Tunai
Folio Pelanggan
Slip pindahan
Wang
Permulaan soalan
Invois ASAL
ABS Invois
SALINAN
Nota Debit
ASAL
Kt Angkutan
Keluar
Kt Caj
Bank/Buku Cek
Dt Faedah
Kt Belian
KT Gaji
Dt Jualan
Kt Caj Hotel
Kt Nama
pemiutang
Dt Aset Kt
Liabiliti/Epemilik
Dt Belian, Kt
Pemiutang
Dt Penghutang
Kt Jualan
Dt Angkutan
/Angkutan
Masuk, Kt

33. JURNAL
KHAS - Barang
Niaga sahaja
- Ambilan untuk
Kegunaan Sendiri
a) Barang Niaga
b) ABS
-Ambilan untuk
Kegunaan
Perniagaan
a) Promosi
b) Sumbangan/
c) Derma
JURNAL BELIAN
JURNAL JUALAN
Memo
Memo
Memo
Memo
Memo
Invois ASAL
Nota Debit
ASAL
Invois SALINAN
Nota Debit
SALINAN
Pemiutang
Dt Ambilan Kt
Belian
Dt Ambilan, Kt
ABS
Dt Promosi, Kt
Belian
Dt Sumbangan,
Kt Belian
Dt Derma, Kt
Belian
Butiran : Nama
Pemiutang
Butiran : Nama
Pemiutang
Butiran : Nama
Penghutang
Butiran : Nama

34. Penghutang
B) PINDAH KE LEJER DARI BCP
-Setiap lejer mesti diimbang dan ditutup pada setiap hujung hulan.
BIL BCP LEJAR
1 BUKU TUNAI DT KT
2 BUKU TUNAI KT DT
3 JURNAL AM DT DT
4 JURNAL AM KT KT
5 JURNAL BELIAN - Dt Belian, Kt
Pemiutang
6 JURNAL JUALAN - Dt Penghutang, Kt
Jualan
7 JURNAL PULANGAN BELIAN - Dt Pemiutang, Kt
Pulangan Belian
8 JURNAL PULANGAN JUALAN - Dt Pulangan Jualan,
Kt Penghutang
C) PINDAH DARI LEJER KE IMBANGAN DUGA
• Semua baki akhir setiap lejer dipindahkan ke Imbangan Duga
• Imbangan Duga mestilah dijumlahkan bagi kedua-dua Dt dan Kt
LEJER IMBANGAN DUGA
Baki akhir / Baki b/b DT DT
Baki akhir / Baki b/b KT KT

35. BUKU CATATAN PERTAMA
• Terdiri daripada Jurnal, Buku Tunai dan Buku Tunai Runcit.
• Semua urus niaga dicatatkan terlebih dahulu ke dalam Buku Catatan
Pertama sebelum dipindahkan ke dalam lejar dengan mengikut
urutan tarikh urus niaga.
• Urusniaga tunai direkodkan ke dalam Buku Tunai, Buku tunai
Runcit, Jurnal Penerimaan Tunai dan Jurnal Pembayaran Tunai.
• Urusniaga kredit pula direkodkan ke dalam Jurnal Am dan Jurnal
Khas.
BAB 4
JURNAL
• Terbahagi dua iaitu;
 Jurnal Am dan
 Jurnal Khas (Jurnal Belian, Jurnal Jualan, Jurnal Pulangan Jualan,
Pulangan Belian)
• Menunjukkan catatan yang lengkap tentang satu urus niaga mengikut
urutan tarikh beserta butir dan keterangan.
• Memudahkan membuat rujukan dan memberi panduan catatan
pindahan ke lejar.
• Dapat mengesan kesilapan dengan cepat dan mengelakkan penipuan.
JURNAL URUS NIAGA DOKUMEN

36. 1. JURNAL AM a. Catatan permulaan
atau
pembukaan
perniagaan .
b. Catatan penutupan
dan pemindahan baki-
baki akaun
c. Membeli dan
menjual aset bukan
semasa secara kredit.
d. Ambilan barang
niaga untuk kegunaan
peribadi atau
perniagaan .
e. Membawa masuk
modal tambahan.
f. Catatan pelarasan .
g. Membetulkan
kesilapan .
h. Merekodlan
pembubaran
perniagaan.
Memo
Invois
(belian/jualan aset
bukan semasa
secara kredit)
FORMAT JURNAL AM
Tarikh Butir Folio Debit Kredit
21/10/2009 Alatan Kedai
Modal
RM
6,000
RM
6,000

37. ( Membawa masuk mesin fotostat
untuk kegunaan perniagaan )
2. JURNAL KHAS – Merekod urus niaga berkaitan dengan barangniaga
dan kekerapannya berlaku dalam perniagaan adalah tinggi.
JURNAL URUSNIAGA DOKUMEN
TERLIBAT
a. Jurnal Belian Belian barang niaga secara
kredit daripada pembekal
Invois Asal
Nota Debit Asal
b. Jurnal
Jualan
Jualan barang niaga secara
kredit kepada pelanggan
Invois Salinan
Nota Debit Salinan
c. Jurnal
Pulangan
Belian
Merekodkan pulangan barang
niaga kepada pembekal
Nota Kredit Asal
d. Jurnal
Pulangan
Jualan
Merekodkan pulangan barang
niaga daripada pelanggan
Nota Kredit Salinan
FORMAT JURNAL KHAS
JURNAL BELIAN
TARIKH BUTIRAN FOLIO JUMLAH
02/06/2009
22/06/2009
30/06/2009
Syarikat Samudera Lautan
Salju Sdn Bhd.
Akaun Belian DT
RM 4 800
5 200
10 000

38. JURNAL JUALAN
TARIKH BUTIRAN FOLIO JUMLAH
08/06/2009
26/06/2009
30/06/2009
Sejati Enterprise
Encik Ahmad
Akaun Jualan KT
RM 6 000
1 200
7 200
JURNAL PULANGAN JUALAN
TARIKH BUTIRAN FOLIO JUMLAH
11/06/2009
29/06/2009
30/06/2009
Sejati Enterprise
Encik Ahmad
Akaun Jualan DT
RM 80
120
200
JURNAL PULANGAN BELIAN
TARIKH BUTIRAN FOLIO JUMLAH
06/06/2009
25/06/2009
30/06/2009
Samudera Lautan
Salju Sdn. Bhd.
Akaun Pulangan Belian KT
RM 400
350
750
BUKU TUNAI
Gabungan Akaun Tunai dan Akaun Bank

39. Merekod semua urus secara tunai dan cek termasuk penerimaan dan
pembayaran secara cek.
Kebaikan Buku Tunai;
- Catatan dalam lejar dapat dikurangkan.
- Peniaga lebih mudah dalam mengawal tunai perniagaannya.
- Mudah membuat rujukan bagi Akaun Tunai dan Akaun Bank.
Buku Tunai Tiga Lajur
Mengandungi tiga lajur utama iaitu lajur tunai, lajur bank dan lajur diskaun
di sebelah debit dan kredit.
Debit lajur tunai Semua penerimaan wang tunai
Debit lajur bank Semua penerimaan yang dibankkan
Debit lajur diskaun Semua diskaun diberi
Kredit lajur tunai Semua pembayaran dengan wang
tunai
Kredit lajur bank Semua pembayaran dengan cek
Kredit lajur diskaun Semua diskaun diterima
Lajur tunai dan bank perlu diimbangkan pada akhir suatu tempoh
perakaunan

40. Lajur diskaun tidak perlu diimbangkan tetapi dijumlahkan sahaja dan
jumlah diskaun ini akan diposkan ke lejar dalam Akaun Diskaun yang
berkenaan.
Format Buku Tunai Tiga Lajur;
BUKU TUNAI
Tarikh Butir Fol Diskaun Tunai Bank Tarikh Butir Fol Diskaun Tunai Bank
Catatan Kontra
Catatan pemindahan wang tunai dari pejabat ke bank atau dari bank ke
pejabat.
Melibatkan catatan dalam lajur tunai dan lajur bank Buku Tunai yang sama
iaitu satu akaun didebitkan dan satu lagi akaun dikreditkan.
Dua keadaan;
1. Pindahan wang tunai dari pejabat ke bank
 Dokumen perniagaan – Borang Wang Masuk
 Dt lajur bank, Kt lajur tunai
2. Pindahan wang tunai dari bank ke pejabat
 Dokumen perniagaan – Keratan Cek
 Dt lajur tunai, Kt lajur bank
BUKU TUNAI RUNCIT
Kegunaan Buku Tunai Runcit ;
1) Membayar belanja yang amaunnya kecil spt alatulis, belanja pos,
tambang dan pelbagai belanja lain yang kecil amaunnya dan tidak sesuai
menggunakan cek.

41. 2) Membolehkan pembahagian tugas dilakukan(juruwang ditugaskan utk
menjaga Buku Tunai Runcit)
3) Mengelakkan daripada terlalu banyak catatan dalam buku tunai 3 lajur.
Penerimaan
Dt
Tarikh Butir Folio No
Baucer
Pembayaran
Kt
Analisis Pembayaran
Alatulis Tambang Pos Pelbagai
SISTEM PANJAR
 Ketua juruwang akan memberikan sejumlah wang tertentu untuk
membiayai semua perbelanjaan runcit bagi satu tempoh tertentu dan
pada akhir tempoh, ketua juruwang akan membayar semula jumlah yang
dibelanjakan oleh juruwang runcit.
 Jumlah wang yang biasanya diperuntukkan adalah antara RM 100 ke
RM 250 bergantung kepada polisi perniagaan.
BAB 5
LEJAR
Buku akaun paling utama yang digunakan untuk merekodkan urus niaga
perniagaan.
Akaun berbentuk T ;
Format:
Debit Nama Akaun Kredit
Tarikh Butir Folio Jumlah Tarikh Butir Folio Jumlah

42. Lajur tarikh - Mencatat tarikh urus niaga
Lajur butir – mencatat nama akaun
Lajur folio – mencatat nombor rujukan Buku Catatan Pertama (mengesan
catatan dalam akaun)
Lajur jumlah – mencatat nilai wang sesuatu urus niaga
Akaun lejar terbahagi dua iaitu;
1. Akaun Perorangan – penghutang, pemiutang, ambilan dan modal.
2. Akaun Bukan Perorangan – akaun nyata (akaun aset) dan akaun
nominal/namaan (akaun hasil dan belanja).
Mengimbang dan Menutup Akaun
• Untuk mengetahui baki setiap akaun di akhir suatu tempoh (biasanys
setiap hujung bulan)
• Mengimbang akaun – mencari perbezaan di antara jumlah debit dan
jumlah kredit dalam akaun.
• Menutup akaun hasil dan belanja dengan memindahkannya ke Akaun
Perdagangan atau Akaun Untung Rugi.
• Tujuan menutup akaun untuk ;
1) memulakan akaun hasil dan belanja dengan baki sifar pada suatu
tempoh perakaunan.
2) mengemaskini Akaun Modal; hasil menambahkan ekuiti pemilik dan
belanja mengurangkan ekuiti pemilik.
Folio
Rujukan untuk mengesan sumber catatan pertama atau pasangan catatan
bergu – rujukan muka surat akaun dalam Buku Catatan Pertama dan lejar.
Mengurangkan kesilapan merekod atau terlupa melengkapkan catatan
bergu.
Diisi jika pengeposan telah dilakukan iaitu memindahkan catatan dalam
Buku Catatan Pertama ke lejar.

43.  lajur folio akaun lejar dicatatkan dalam halaman jurnal dari mana
pengeposan dibuat,
PEMBAHAGIAN LEJAR
LEJAR AM
(a) Akaun Nominal
(akaun hasil dan
belanja)
(b) Akaun Nyata
(akaun aset semasa
dan aset bukan
semasa)
(c) Akaun penghutang
dan pemiutang aset
bukan semasa (akaun
kawalan penghutang
dan akaun kawalan
pemiutang)
(d) Akaun Modal
(e) Akaun Ambilan
LEJAR SUBSIDIARI
(a) Lejar Belian /
Lejar Pemiutang
[barangniaga shj]
(b) Lejar Jualan /
Lejar Penghutang
[barangniaga shj]

44.  Tujuan pembahagian lejar;
a. Dapat menjalankan pengkhususan dan pembahagian kerja
b. Dapat menugaskan seorang eksekutif akaun untuk mengendalikan satu
bahagian lejar sahaja.
c. Mudah untuk menguruskan pengurusan dan pengawalan.
d. Dapat meningkatkan kecekapan dan mengurangkan kesilapan merekod.
e. Dapat mengurangkan bilangan akaun dalam lejar yang terlalu banyak dalam
lejar am.
AKAUN KAWALAN
TUJUAN
a. Memudahkan jabatan kredit memperoleh jumlah baki keseluruhan
penghutang dan pemiutang.
b. Kesilapan dan kesalahan Imbangan Duga mudah dan cepat dikesan.
c. Dapat menentukan ketepatan dan kesahihan catatan di dalam lejar.
d. Penipuan atau pemalsuan dapat dikesan dan dicegah.
JENIS
a) Akaun Kawalan Penghutang
b) Akaun Kawalan Pemiutang
AKAUN KAWALAN PENGHUTANG
• Akaun Belum Terima / Akaun Kawalan Lejar Jualan
• Menunjukkan jumlah penghutang yang terdapat di dalam Lejar Jualan
bagi satu tempoh tertentu.
FORMAT AKAUN KAWALAN
Tambah Akaun Kawalan Penghutang Kurang

45. Baki b/b
Jualan (kredit)
Bank (cek tak layan)
Diskaun diberi
(dibatalkan)
Faedah
Angkutan keluar
Baki h/b
XX
XX
XX
XX
XX
XX
XX
Baki b/b (kredit)
Bank (Penerimaan)
Diskaun diberi
Pulangan Jualan
Hutang Lapuk
Kontra (Pindahan ke
Lejar Belian)
Kontra (Pindahan dari
Lejar Belian)
Baki h/b
XX
XX
XX
XX
XX
(a)
(b)
XX
XX XX
Baki b/b XX Baki b/b (kredit) XX
Sumber Rujukan;
i) Jurnal Am - Baki b/b, diskaun diberi (dibatalkan), faedah, hutang lapuk, angkutan
keluar dan kontra/pindahan.
ii)Jurnal Jualan - Jualan (kredit).
iii). Jurnal Pulangan Jualan - pulangan jualan.
iv) Buku Tunai - bank (cek tak laku), bank (penerimaan), dan diskaun diberi.
AKAUN KAWALAN PEMIUTANG
• Akaun Belum Bayar / Akaun Kawalan Lejar Belian
• Menunjukkan jumlah pemiutang yang terdapat di dalam Lejar Belian
bagi satu tempoh tertentu.
KURANG AKAUN KAWALAN PEMIUTANG TAMBAH
Baki b/b (debit)
Bank (Pembayaran)
Diskaun di Terima
Pulangan Belian
Kontra (Pindahan dari Lejar
Jualan)
Kontra (Pindahan ke Lejar
Jualan)
Baki h/b
XX
XX
XX
XX
(a)
(b)
XX
Baki b/b
Belian (kredit)
Faedah
Angkutan masuk
Baki h/b
XX
XX
XX
XX
XX
XXX XXX
Baki b/b (debit) XX Baki b/b XX
Sumber Rujukan;
i) Jurnal Am - baki b/b, kontra, faedah, kontra/pindahan dan angkutan masuk.
ii). Jurnal Belian - belian (kredit).

46. iii). Jurnal Pulangan Belian - pulangan belian.
iv) Buku Tunai - bank (pembayaran), dan diskaun diterima.
TIPS
• Kedua-dua Pindahan (a) dan (b) mesti disebelah yang mengurangkan.
• Hanya jualan kredit dan belian kredit barangniaga sahaja direkodkan.
• Jualan tunai dan belian tunai hendaklah diabaikan,
• Butiran mestilah nama akaun.
• Peruntukan Hutang Ragu tidak dimasukkan.
• Hutang lapuk terpulih tidak direkod dalam Akaun Kawalan Penghutang dan perlu
ditolak daripada jumlah penerimaan tunai daripada penghutang.
CATATAN KONTRA
 Berlaku apabila sesebuah perniagaan menjual secara kredit dan juga
membeli secara kredit daripada pihak yang sama.
 Peniaga adalah penghutang dan pemiutang kepada perniagaan pada masa
yang sama.
 Hutang di antara penghutang dengan pemiutang diselaraskan
pembayarannya melalui catatan kontra.
 Dengan cara memindahkan baki akaun yang mempunyai baki yang lebih
kecil ke akaun yang mempunyai baki yang lebih besar.
 Hanya satu amaun sahaja yang wujud dan perlu dibayar atau diterima oleh
perniagaan.
 Terdapat 2 jenis Catatan Kontra :
1) Dari Lejar Jualan ke Lejar Belian.
a. debit Akaun Pemiutang dan kredit Akaun Penghutang
2) Dari Lejar Belian ke Lejar Jualan.
b. debit Akaun Pemiutang dan kredit Akaun Penghutang
BAKI KREDIT (AKAUN KAWALAN PENGHUTANG)

47.  Penghutang terlebih bayar kepada perniagaan.
 Penghutang memulangkan barang (pulangan jualan) selepas akaunnya
dijelaskan.
 Pemberian elaun kepada penghutang atau potongan harga selepas
akaunnya dijelaskan.
BAKI DEBIT (AKAUN KAWALAN PEMIUTANG)
• Perniagaan terlebih bayar kepada pemiutang.
• Peniaga memulangkan barang (pulangan belian) selepas akaunnya
dijelaskan.
• Pemiutang memberi elaun atau potongan harga ke atas barang yang
dibeli dan telah dibayar.
Bab 6
IMBANGAN DUGA
• Merupakan satu senarai baki-baki debit dan kredit akaun yang diambil
daripada lejar am, lejar subsidiari dan Buku Tunai pada suatu tempoh
tertentu.
• Fungsi Imbangan Duga untuk;
 Menyemak ketepatan kemasukan catatan bergu.
 Menguji ketepatan pengiraan.
 Membolehkan penyediaan Akaun Perdagangan, Akaun Untung
Rugi dan Kunci Kira-kira
 Menyemak ketepatan pengeposan drpd BCP ke lejar.
• Jumlah di sebelah debit mesti sama dengan jumlah di sebelah kredit.
• Mempunyai batasan atau had/pengehadan.

48. (Imbangan Duga yang seimbang tidak bererti semua catatan dalam lejar
betul kerana mungkin terdapat beberapa kesilapan yang ketara atau tidak
ketara dalam Imbangan Duga tersebut)
PENYEDIAAN IMBANGAN DUGA
a) Catatkan semua baki debit di sebelah debit Imbangan Duga.
b) Catatkan semua baki kredit di sebelah kredit Imbangan Duga..
Penyediaan Imbangan Duga dalam Bentuk Lajur:
Syarikat Maju Sejahtera
Imbangan Duga pada 31 Disember 2010
PEMBETULAN KESILAPAN
 Pada akhir tahun kewangan, sebelum Akaun Penamat dan Kunci Kira-
Kira disediakan, satu Imbangan Duga (ID) perlu disediakan dengan
tujuan untuk menentukan ketepatan sistem catatan bergu dalam lejar am.
 Imbangan duga yang tidak seimbang menunjukkan kesilapan telah
berlaku dan perlu diingatkan juga Imbangan Duga yang seimbang
TIDAK semestinya menunjukkan TIADA kesilapan.
 Kesilapan apabila berlaku perlu dibetulkan dengan melalui catatan
jurnal.
 Pembetulan mesti dilakukan sebelum Akaun Penamat dan Kunci Kira-
Kira disediakan
Butiran Debit Kredit
Akaun Aset
Akaun Belanja
Akaun Liabiliti
Akaun Modal
Akaun Hasil
RM 5 000
RM 3 000
RM 8 000
RM 1 000
RM 3 000
RM 4 000
RM 8 000

49. KESILAPAN KETARA Cara pembetulan; Dibetulkan dengan
membatalkan angka yang salah dan
kemudian menurunkan tandatangan
ringkas di tepinya.
o Imbangan Duga tidak seimbang/sama.
o Jumlah debit TIDAK SAMA dengan jumlah kredit .
Jenis Kesilapan Ketara dalam Imbangan Duga.
1) Kesilapan Ketinggalan Salah Satu Catatan
Catatan bergu tidak lengkap disebabkan ketinggalan catatan debit atau
kredit. Ini bermakna sesuatu urus niaga hanya dicatat sekali sahaja.
2) Kesilapan Catatan Di Sebelah Yang Sama
Dalam sesuatu urus niaga, kedua-dua akaun yang terlibat dicatatkan di
sebelah yang sama.
3) Kesilapan Catatan Amaun
Walaupun prinsip catatan bergu betul, tetapi angka atau jumlah dari jurnal
telah salah dicatatkan ke lejar kerana salah kiraan.
4) Kesilapan Pengiraan
Pengiraan yang salah semasa penyediaan jurnal, lejar atau ID.
5) Kesilapan Dalam Imbangan Duga
Jumlah dalam ID tersalah tambah.
Tersilap menyenaraikan baki sama ada sebelah debit atau kredit.
KESILAPAN TIDAK KETARA
Cara pembetulan;
Dibetulkan melalui Jurnal
Am dan diposkan ke lejar
berkaitan.
Cara pembetulan;
Dibetulkan melalui Jurnal
Am dan diposkan ke lejar
berkaitan.

50. • Imbangan Duga seimbang tapi masih berlaku kesilapan yang tidak dapat
dilihat dalam Imbangan Duga.
• Jumlah debit MASIH SAMA dengan jumlah kredit.
Jenis Kesilapan tidak Ketara dalam Imbangan Duga.
1) Kesilapan Ketinggalan Satu Urus Niaga
Sesuatu urus niaga tertinggal terus daripada catatan, di mana tidak
direkodkan dalam mana-mana buku.
2) Kesilapan Amaun
Satu urus niaga telah direkodkan di sebelah debit dan kredit dengan amaun
yang salah. Ia boleh berlaku semasa catatan dibuat dalam buku catatan
pertama.
3) Kesilapan Terbalik/Songsang
Catatan bergu dibuat dalam akaun yang betul tetapi di sebelah yang salah.
4) Kesilapan Prinsip
Pembukuan dibuat mengikut prinsip bergu yang betul tetapi catatan debit
atau kredit direkodkan dalam akaun yang salah.
5) Kesilapan Komisen
Ikut prinsip catatan bergu dalam amaun yang betul tetapi catatan debit dan
kredit direkodkan dalam akaun perorangan yang salah.
6) Kesilapan Saling Mengimbangi
Suatu kesilapan urus niaga yang salah direkodkan telah dimbangi oleh
kesilapan yang lain.
Ia diperbetulkan melalui cara pembetulan sahaja (tandatangan).
Kesilapan sebelah debit sahaja, kesilapan sebelah kredit sahaja dan
kesilapan sebelah kredit dan debit.
PENUTUPAN AKAUN & PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN
PERAKAUNAN ASAS TUNAI VS PERAKAUNAN ASAS AKRUAN

51. Perakaunan Asas Tunai Perakaunan Asas Akruan
 Untung dikira dengan mencari
perbezaan antara tunai yang
diterima sebagai hasil dan tunai
yang dibayar sebagai belanja
bagi suatu tempoh perakaunan
 Perniagaan kecil-kecilan dan
perniagaan perkhidmatan.
 Hasil Diterima – Belanja Dibayar =
Untung
 Untung dikira dengan
membuat pemadanan hasil
bagi tempoh perakaunan
tertentu kepada belanja
yang terlibat.
 Perniagaan kecil-kecilan
dan perniagaan
perkhidmatan.
 Hasil sepatutnya – Belanja
terlibat = Untung
PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN
1. Belanja Terakru dan Belanja Terdahulu
2. Hasil Terakru dan Hasil Terdahulu
3. Hutang Lapuk
4. Hutang Lapuk Terpulih
5. Peruntukan Hutang Ragu
6. Susut Nilai dan Peruntukan Susut Nilai

52. Maksud Catatan Jurnal Penyata
Pendapatan
Kunci Kira-kira
Belanja Terakru
(Belanja yang
dibuat dalam
tempoh
perakaunan
semasa tetapi
belum dijelaskan
sehingga akhir
tempoh
perakaunan
tersebut)
Dt Belanja
Kt Belanja
Terakru
Tambah Liabiliti semasa
Belanja
Terdahulu
(Perbelanjaan
bagi tempoh
perakaunan yang
akan datang tetapi
telahdijelaskan
pembayarannya
dalam tempoh
perakaunan
semasa)
Dt Belanja
Terdahulu
Dt Belanja
Tolak Aset Semasa
Maksud Catatan Jurnal Penyata
Pendapatan
Kunci kira-kira
Belanja Terakru dan Belanja Terdahulu
Hasil Terakru dan Hasil Terdahulu

53. Hasil Terakru
(Hasil yang
diperolehi bagi
sesuatu tempoh
tetapi hasil
tersebut belum
diterima)
Hasil
Terdahulu
( Hasil yang
diperolehi bagi
tempoh
perakaunan
yang akan
datang tetapi
telah diterima
dalam tempoh
perakaunan
semasa)
Dt Hasil
Terakru
Kt Hasil
Dt Hasil
Kt Hasil
Terdahulu
Tambah
Tolak
Aset Semasa
Liabiliti Semasa
PERINGATAN
Butiran HASIL
TERAKRU
HASIL
TERDAHULU
BELANJA
TERAKRU
TAMBAH
(PP)
LIABILITI
SEMASA
( KKK )
BELANJA
TERDAHULU
ASET
SEMASA
( KKK)
TOLAK
( PP )

54. Hutang Lapuk, Peruntukan Hutang Ragu dan Hutang Lapuk Terpulih
Hutang lapuk
• hutang yang pasti tidak dapat dikutip daripada penghutang.
• Sebab-sebab berlakunya hutang lapuk
• Akaun Penghutang perlu ditutup dengan mengkreditkan akaun
penghutang itu.
• Kerugian kepada perniagaan dan didebitkan ke dalam Akaun Untung
rugi.
• Hutang lapuk perlu ditolak daripada penghutang dalam Kinci kira-kira.
• Cara merekod hutang lapuk
Penghutang menipu dan melarikan
diri.
Penghutang meninggal dunia.
Penghutang diisytiharkan
muflis/bankrap oleh mahkamah.
Penghutang tidak mampu bayar
hutangnya.

55. Apabila hutang lapuk
berlakudihapuskan berlaku
Pemindahan hutang lapuk ke
Akaun Untung Rugi
Hutang Lapuk Terpulih
• Hutang yang dapat dikutip semula setelah dihapuskan sebagai hutang
lapuk.
• Merupakan keuntungan kepada perniagaan dan dikreditkan ke Akaun
Untung rugi (hasil).
• Cara merekod:
Peruntukan Hutang Ragu
• Peruntukan yang di buat untuk hutang perniagaan yang mungkin tidak
dapat dikutip balik.
.Debit Akaun Hutang Lapuk
Kredit Akaun Penghutang
Debit Akaun Untung rugi
Kredit Akaun Hutang lapuk
Debit Akaun Bank
Kredit Akaun Hutang Lapuk Terpulih
Debit Akaun Hutang Lapuk Terpulih
Kredit Akaun Untung rugi

56. • Merupakan kerugian kepada perniagaan dan di debitkan ke adalam Akaun
Untungrugi.
• Dikira berdasarkan peratus daripada jumlah penghutang yang tidak
berupaya menjelaskan hutangnya.
• Cara merekod Peruntukan Hutang Ragu
Peruntukan Hutang ragu apabila terdapat Akaun Hutang lapuk
Mewujudkan Peruntukan Hutang
Ragu
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit Akaun Peruntukan Hutang
Ragu
Penambahan Peruntukan Hutang
Ragu
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit Akaun Peruntukan Hutang
Ragu
Pengurangan Peruntukan Hutang
Ragu
Debit Akaun Peruntukan Hutang
Ragu
Kredit Akaun Untung Rugi

57. • Peruntukan Hutang Ragu dilakukan berdasarkan jumlah bersih
penghutang .
• Jika butiran hutang lapuk hanya ada dalam Imbangan Duga sahaja maka
penghutang dalam Imbangan Duga adalah penghutang bersih.
• Jika hutang lapuk terdapat dalam maklumat tambahan maka angka
penghutang di dalam Imbangan Duga perlu ditolak dengan jumlah
hutang lapuk itu.
SUSUTNILAI DAN PERUNTUKAN SUSUTNILAI
Susutnilai
Kejatuhan nilai ABS perniagaan.
Kehabisan sebahagian hayat ABS
yang digunakan dalam
perniagaan.
Akan didebitkan ke dalam Akaun
Untung Rugi sebagai belanja
susutnilai.
Susutnilai
Kejatuhan nilai ABS perniagaan.
Kehabisan sebahagian hayat ABS
yang digunakan dalam
perniagaan.
Akan didebitkan ke dalam Akaun
Untung Rugi sebagai belanja
susutnilai.
Peruntukan Susutnilai
Dikenali sebagai Akaun
Susutnilai Terkumpul.
Akaun Liabiliti dan ditolak
drpd ABS dalam Kunci
kira-kira.
Peruntukan Susutnilai
Dikenali sebagai Akaun
Susutnilai Terkumpul.
Akaun Liabiliti dan ditolak
drpd ABS dalam Kunci
kira-kira.
Sebab-sebab berlakunya
susutnilai
Kemerosotan atau
kerosakan fizikal
Model lama atau usang
Peredaran masa
Susutan/Kurangan
• Kemerosotan atau kerosakan fizikal -
disebabkan pendedahan kepada unur
semulajadi seperti faktor cuaca dan faktor-
faktor lain seperti usia, haus, karat dan reput.
• Model lama - Kejatuhan nilai atau keusangan
apabila model baru yang lebih baik dan
berkualiti dipasarkan. Contoh adalah seperti
kenderaan, mesin dan komputer.
• Peredaran masa – usia yang ditetapkan oleh
undang-undang di mana nilinya semakin
berkurang apabila tempoh pajakannya semakin
pendek.Contoh adalah seperti pajakan, hak
cipta dan hak paten.
• Susutan/Kurangan – Aset semulajadi atau
sumber alam seprti lombong, kauri dan hutan.

58. Kaedah pengiraan Susutnilai
• Jumlah susutnilai adalah sama setiap tahun.
• Susutnilai
Tahunan = Kos asal- Nilai Skrap
____________________
Bil tahun penggunaan
• Jika tempoh hayat ABS tidak dapat ditentukan
maka :
Susutnilai tahunan= % susutnilai Abs x kos
Asal ABS
Penilaian
Semula
Baki
berkurangan
• Peratus sustnilai dikenakan ke atas nilai
buku aset atau baki pada awal tahun
perakaunan.
• Jumlah susutnilai tahunan semakin
berkurang kerana nilai buku aset apad
awal tahun semakin berkurang.
Garislurus

59. Cara merekod sustnilai
Pelupusan Aset Bukan Semasa
• Penjualan atau tukar beli Aset Bukan Semasa lama kepada yang baru.
• ABS boleh dijual secara tunai atau ditukarbeli dengan ABS baru yang
lebih canggih dan baik.
• Akaun Pelupusan Aset dibuka apabila ada Aset Bukan Semasa yang
ingin dilupuskan untuk menentukan keuntungan atau kerugian daripada
pelupusan tersebut.
• Cara merekod proses pelupusan Aset Bukan semasa
Langkah Cara merekod
1) Memindahkan aset yang Debit Akaun Pelupusan
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit Akaun Peruntukan
Susutnilai
Debit Akaun Belanja Sustnilai
Kredit Akaun Peruntukan
Susutnilai
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit Akaun Belanja
Susutnilai
• ABS dinilaikan pada awal
tahun perakaunan dan pada
akhir tahun perakaunan.
• Jumlah pengurangan nilai
ABS adalah susutnilai.
• Sesuai utk alat-alat kecil

60. dijual
(pada harga kos) ke dalam
Akaun Pelupusan .
Kredit Akaun Aset Bukan Semasa
2) Memindahkan peruntukan
susutnilai aset yang telah dijual
ke dalam Akaun Pelupusan
Debit Akaun Peruntukan Susutnilai
Kredit Akaun Pelupusan
3) Terima bayaran tunai atau
cek daripada pelupusan.
Debit Akaun Tunai/Bank
Kredit Akaun Pelupusan
4) Mengira keuntungan atau
kerugian daripada pelupusan.
Untung
Debit Akaun Pelupusan
Kredit Akaun Untung atas
Pelupusan
Debit Akaun Untung atas
Pelupusan
Kredit Akaun Untungrugi
Rugi
Debit Akaun Rugi
atas Pelupusan
Kredit Akaun
Pelupusan
Debit Akaun
Untungrugi
Kredit Akaun Rugi
atas Pelupusan
PENYEDIAAN PENYATA PENDAPATAN
• Disediakan oleh perniagaan dalam 2 bentuk
i) Bentuk T
ii) Bentuk Penyata
Akaun Perdagangan - utk mencari untung kasar
Bentuk T
Akaun Untung Rugi – untuk mencari untung bersih

61. ``
Akaun Perdagangan
• Merekod semua butiran yang berkaitan dengan belian dan jualan
barangniaga secara langsung.
• Disediakn untuk menentukan untung kasar atau rugi kasar.
• Disediakan bagi tempoh perakaunan berakhir.
• Format
Syarikat Makmur Sejahtera
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Disember 2009
Jualan x
Stok Awal x Tolak Pul Jualan x
Belian x
Tolak Diskaun diberi
Jualan bersih
X
X
X
tolak Pul Belian x
Tolak
Diskaun diterima
x
x
Tambah
Angkutan Masuk
x
x
Upah x
Duti atas belian x
Insurans belian x
Kos belian x
Kos brg utk
dijual x

62. Tolak Stok
Akhir x
Kos Jualan x
Utg Kasar x
` X X
Akaun Untung Rugi
• Disediakan untuk mengetahui untung atau rugi bersih pada akhir tempoh
perakaunan.
• Merekod semua hasil di bahagian kredit dan belanja di bahagian debit.
• Untung bersih = Jumlah Hasil – Jumlah Belanja, jika jumlah
belanja melebihi jumlah hasil maka perniagaan menanggung rugi
bersih.
Syarikat Makmur Sejahtera
Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2009
Alatulis X Untung Kasar X
Angkutan Keluar X Faedah diterima X
Kadarbayaran X Komisen diterima X
Belanja Am X Sewa diterima X
Belanja Runcit X Hutang lapuk terpulih X
Belanja Pos X Untung atas pelupusan X
Belanja Membaiki X Peruntukan Hutang Ragu X
Peruntukan Hutang
Ragu X
Belanja Susutnilai X
Cukai Pintu X
Caj Bank X
Faedah pinjaman X

63. Gaji X
Hutang Lapuk X
Insurans X
Komisen Jualan X
Rugi atas pelupusan X
Untung Bersih X
X X
• Format bentuk Penyata
Syarikat Makmur Sejahtera
Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 31 Disember 2010
RM RM RM
Jualan X
tolak Pul Jualan
X X
Diskaun diberi
Jualan Bersiah
X
X
tolak Kos Jualan
Stok Awal X
Belian X
Tolak Pul Belian
X
X
Diskaun diterima
Belian bersih X
Tambah Angkutan
Masuk X
Upah X
Duti atas belian X
Insurans atas belian X
Kos belian X
Kos brg utk dijual X
Tolak Stok Akhir X
Kos Jualan X
Untung Kasar X
Tambah Hasil

64. Faedah diterima X
Komisen diterima X
Sewa diterima X
Hutang lapuk pulih X
Utg atas pelupusan
Peruntukan Hutang
Ragu
X
X
X
Tolak Belanja
Alatulis X
Angkutan keluar X
Kadarbayaran X
Belanja Am/Belanja
Runcit X
Belanja membaiki X
Peruntukan Hutang
ragu X
Belanja susutnilai X
Cukai Pintu X
Faedah atas pinjaman X
Gaji X
Hutang lapuk X
Belanja iklan X
Insurans X
Komisen Jualan X
Sewa X
Untung Bersih
X
Kunci Kira-Kira
• Disediakan pada akhir tempoh perakaunan selepas Akaun Penamat
disediakan.
• Penyata yang menunjukkan aset, liabiliti, ekuiti pemilik perniagaan pada
satu tarikh tertentu.
• Aset disenaraikan di sebelah kiri manakala liabiliti dan ekuiti pemilik di
sebelah kanan.
• Dalam Kunci kira-kira semua butir dikelaskan mengikut kecairan( cepat
aset ditukar kepada bentuk tunai)
• Tujuan :

65. • Boleh disediakan dalam bentuk T atau Penyata
• Bentuk T
Syarikat Makmur Sejahtera
Kunci Kira-kira pada 31 Disember 2012
RM RM RM RM RM
Aset Bukan Semasa Ekuiti pemilik
Premis X Modal Awal X
Alatan Pejabat X Campur Utg Bersih X
Loji dan Mesin X atau Tolak Rugi Bersih
tolak Peruntukan Susustnilai X X
kenderaan X Tolak Ambilan X
tolak Peruntukan Susustnilai X X Modal Akhir X
Kelengkapan X
Perabot X
X Liabiliti bukan Semasa
Aset Semasa Pinjaman X
Penghutang X Gadaijanji X X
tolak Peruntukan Hutang Ragu X X
Stok Akhir X Liabiliti Semasa
Hasil terakru X Pemiutang X
Belanja terdahulu X Overdraf Bank X
Bank X Belanja terakru X
Tunai X X Hasil Terdahulu X X
XX XX
Menunjukkan kedudukan kewangan
perniagaan.
Menunjukkan kecairan kewangan
perniagaan.
Menunjukkan jumlah modal yang
telah dilabur oleh pemilik dan
keuntungan/kerugian diperoleh
perniagaan

66. • Bentuk Penyata
Syarikat Makmur Sejahtera
Kunci kira-kira pada 31 Disember 2012
RM RM RM
Aset Bukan Semasa
Premis X
Alatan Pejabat X
Loji dan Mesin X
tolak :Peruntukan Susustnilai X X
kenderaan X
Tolak: Peruntukan Susustnilai X X
Kelengkapan X
Perabot X
X
Aset Semasa
Penghutang X
Tolak: Peruntukan Hutang Ragu X X
Stok Akhir X
Hasil terakru X
Belanja terdahulu X
Bank X
Tunai X
Tolak: X
Liabiliti Semasa
Pemiutang X
Overdraf Bank X
Belanja terakru X
Hasil Terdahulu X X
Modal Kerja X
XX

67. Ekuiti Pemilik
Modal Awal X
Campur Utg Bersih X
atau Tolak Rugi Bersih
Tolak Ambilan X
Modal Akhir X
Liabiliti bukan Semasa
Pinjaman X
Gadaijanji X X
XX