cagdasturkiyeyolundadimlar

1. 4. ÜNİTE:
ÇAĞDAŞ TÜRKİYE YOLUNDA ADIMLAR

2. KONULAR
SALTANATTAN MİLLİ EGEMENLİĞE ÇAĞDAŞ
ÜNİVERSİTE
ZAFERİN VE BAĞIMSIZLIĞIN TESCİLİ MODERN
TARIM
MİLLİ SINIRLARDAN MİLLİ EKONOMİYE SANAT VE
SPOR
BAŞKENT ANKARA SOYADI
KANUNU
YAŞASIN CUMHURİYET DEVLET VE
TOPLUM ELELE
ÇAĞDAŞ DEVLETE DOĞRU
ÇOK PARTİLİ DEMOKRASİ DENEMELERİ
ÇAĞDAŞ UYGARLIĞA DOĞRU ADIMLAR
HUKUK VE AİLE
REJİM KARŞITI BİR İSYAN
KABOTAJ BAYRAMI
ATATÜRK’E SUİKAST GİRİŞİMİ
UTUK

3. SALTANATTAN MİLLİ EGEMENLİĞE
 Saltanat’ın Kaldırılmasının Nedenleri
 Ankara’da 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılmasıyla yeni bir
Türk Devleti’nin kurulmakta olması
• TBMM ilk anayasasını 20 Ocak 1921’de yürürlüğe koydu.Bu
anayasanın ilk maddesinde ‘’Egemenlik Kayıtsız Şartsız
Milletindir.’’ maddesinin yer alması
• Bunun sonucu olarak egemenlik padişahtan alınıyor, doğrudan
doğruya halka veriliyordu.Yasama ve yürütme yetkisinin ise
milletin gerçek temsilcisi olan TBMM’de toplanması
• İstanbul Hükümeti’nin de Lozan’a davet edilmesi
• TBMM,1Kasım 1922’de kabul ettiği bir yasayla saltanat ve
halifeliği birbirinden ayırdı ve saltanatı kaldırdı.Böylece ülke
yönetimindeki ikilik ortadan kaldırılmış oldu.

4. Saltanatın Kaldırılmasının Önemi ve Sonuçları
 Osmanlı devleti resmen ortadan kaldırılmış oldu.
 Padişah Vahdettin’in elinde yalnızca halifelik yetkisi
kaldı.
 Vahdettin 17 Kasım 1922’de İngilizlere sığındı ve
İstanbul’dan ayrıldı. Bunun üzerine TBMM
toplanarak Osmanlı ailesinden Abdülmecit Efendi’yi
halife olarak görevlendirdi.
 Saltanatın kaldırılmasıyla Cumhuriyet’e giden yolun
önündeki en önemli engel ortadan kaldırılmış oldu.
 Lozan da Türk halkını TBMM temsil etti.

6. Örnek
Aşağıdakilerden hangisi saltanatın
kaldırılmasının nedenlerinden biri olamaz?
A) Saltanat sisteminin ulusal egemenlik anlayışına
ters olması
B) İstanbul Hükümetinin de Lozan görüşmelerine
davet edilmesi
C) Cumhuriyet ilan edilerek, yeni rejimin belirlenmiş
olması
D) Padişahın, Kurtuluş Savaşı sırasında ulusal
direnişe karşı olması

7. ZAFERİN VE BAĞIMSIZLIĞIN TESCİLİ : LOZAN ANTLAŞMASI
20 Kasım1922-24Temmuz 1923
Lozan Öncesi Sorunlar ve Çözümü
A)Konferansın Yeri: Türkiye, İzmir de yapılmasını istemiş
ancak İsviçre de yapılmasına karar verilmiştir.
B)Davetiye Krizi :Hem İstanbul Hükümetini hem TBMM’yi
çağırmışlardır. (Saltanatın kaldırılmasına ortam hazırladı.)
temsilen Rauf Bey gitmek istemiştir. TBMM Mudanya da ki
başarılarından dolayı İsmet Paşa’yı seçmiştir.
Yardımcıları Rıza Nur ve Hasan Saka olmuştur.

8. Ruime sarayı Uşi şatosu
İsviçre-Lozan
Lozan’da
görüşmelerin
yapıldığı yerler

9. İsmet Paşa Dışişleri
Bakanı
Hasan Saka
Lozan’da Türkiye Temsilcileri

10. Lozan’a katılan Türk Heyeti

11. Lozan’da İsmet Paşa ve İsviçre Cumhurbaşkanı

12. Lozan’da Taviz Verilmemesi İstenen Konular
 Ermenilere Anadolu’dan toprak verilmemesi
 Kapitülasyonların kaldırılması
 Türk Ordusunun sınırlandırılması
Lozan Konferansı’na Katılan DevletlerTBMM İtilaf Devletleri ve
Taraftarları
Boğazlarla İlgili
Konular
Gözlemci
İsmet İnönü İngiltere(Musul ve
Boğazlar)
Sovyetler Birliği ABD
Rıza Nur Fransa (Yabancı
okullar ve borçlar)
Bulgaristan
Hasan Saka İtalya (Ticari
Konular)
Japonya
Yunanistan
Romanya
Yugoslavya

13. Lozan’da İsmet Paşa ve İngiliz Lord Curzon

14.  Lozan Antlaşması’nın Birinci Evresinde
 En Çok Tartışılan Konular
Boğazlar , Musul, Dış Borçlar, Kapitülasyonlar,
 Görüşmelerin Kesintiye Uğrama Nedeni (4 şubat 1923)
Türk heyetine kapitülasyonların devamını da içeren barış taslağının
sunulması
 Lozan I. Bölüm görüşmelerinde Çözümlenen Konular:
Türk Yunan sorunlarıdır: Sınır,Nüfus mübadelesi ve ege adaları
sorunları çözüldü.
 Lozan’ın Kesintiye Uğradığı Dönemde İç gelişmeler
Mecliste sert tartışmaların yaşanması
Seçimlerin yapılması II.TBMM Döneminin başlaması
İzmir İktisat Kongresi’nin yapılması(17 Şubat 1923)
 II.Dönem Lozan Görüşmelerinin başlaması(23 Nisan 1923)
 Lozan Antlaşmasının İmzalanması (24 Temmuz 1923 )

15. LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI
SURİYE SINIRI 1921 Ankara Anlaşması esas alındı. (Hatay
kaybedildi)
YUNANİSTAN SINIRI Meriç Nehri sınır kabul edildi. (Karaağaç
savaş tazminatı olarak Türkiye’ye verildi)
BULGARİSTAN SINIRI 1913 İstanbul Anlaşması esas alındı.
Meriç nehri sınır oldu.
IRAK SINIRI Osmanlı ile İngiltere arasında bu konu Lozan’da
çözülemedi. Musul (Irak sınırı) Lozan’dan sonra iki devletin 9
ay içinde konuyu çözmeleri şartıyla ertelendi.
ADALAR
Kıbrıs İngiltere’ye,12 Ada İtalya’ya, Gökçeada (İmroz) ve
Bozcaada hariç Ege adaları Yunanistan’a verildi. Adalar
silahsızlandırıldı.
BOĞAZLAR Boğazların yönetimi başkanı Türk olan Milletler
Cemiyeti’ne bağlı boğazlar komisyonuna bırakıldı.

16.  KAPİTÜLASYONLAR
Kapitülasyonlar kaldırıldı. Ekonomik bağımsızlık için önemli bir adım
atıldı.
 PATRİKHANE
Yunanistan ile aramızda bu konu sorun oldu. Biz Patrikhaneyi
göndermek istesek de başarılı olamadık. İdari ve adli yetkileri alındı.
 AZINLIKLAR
Bütün azınlıklar Türk vatandaşı sayıldı.
 NÜFUS MÜBADELESİ
Yunanistan ile yapılan anlaşma gereği İstanbul, Gökçeada ve
Bozcaada’daki Rumlar ve Batı Trakya’daki Türkler hariç,
tüm Türk ve Rumların karşılıklı değiştirilmesi kararlaştırılmıştır.
 SAVAŞ TAZMİNATI
Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç’ı bize verdi.
 DIŞ BORÇLAR ve Duyunu Umumiye
Osmanlı’dan 1854’ten sonra ayrılarak kurulan devletler arasında
paylaştırıldı.
Duyunu Umumiye kaldırıldı.
YABANCI OKULLAR
Fransa ile sorun oldu. Bütün okullar Türk kanunlarına uyacaktır.

17. LOZAN ANTLAŞMASI’NIN ÖNEMİ
 Diplomatik bir başarıdır.
 Kurtuluş savaşı bitmiş ve Türk devletinin varlığı dünyaca
resmen tescil edilmiştir.
 Sömürge altında yaşayan diğer milletlere örnek
olmuştur.
 Sevr Anlaşması uygulanmadan yok olmuştur.
 Günümüzde geçerliliğini korumaktadır.
 Uluslararası eşitlik, siyasi bağımsızlık ve ekonomik
bağımsızlık belgesidir.
 Cumhuriyetin ilanına ve devrimlere ortam hazırlamıştır.
 DİKKAT: Lozan 2.TBMM tarafından onaylanmıştır.***
 Türkiye’nin sınırlarını belirleyen en önemli antlaşmadır.

18.  LOZAN’DA ALEYHİMİZE ÇÖZÜLEN SORUNLAR
 Suriye sınırı (Hatay) 1939 yılında anavatana katılacaktır
 Boğazlar, 1936 Montrö Sözleşmesiyle sorun çözülecektir
 Patrikhane, 1926’da Medeni Kanunla kesin çözülecektir.
 LOZANDA ÇÖZÜLEMEYEN ve ERTELENEN KONU
 Musul – Irak konusu Lozan’da çözülememiş ve çözümü
sonraya ertelenmiştir. 1926 yılında imzalanacak olan Ankar
Anlaşması ile Musul, İngiltere denetimindeki Irak’a verilerek
bu konu da Misak-ı Milliye aykırı olarak sonuçlandırılacaktır

23. SEVR ANTLAŞMASI
1. Tüm devletlerin gemileri Boğazlardan geçebilecektir. Ayrıca
Boğazlarla ilgili her türlü işlem, içinde Türk delegesinin yer almadığı
uluslararası Boğazlar Komisyonu tarafından yürütülecektir.
2. İzmir ile birlikte Ege Bölgesi’nin büyük bir bölümü ve Doğu Trakya
Yunanistan’a verilecektir. .
3. Kapitülasyonlardan müttefik devletler yararlanabilecektir.
4. Türk ordusundaki asker sayısı ile savaş teçhizatı sınırlandırılacaktır.
LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI
1.Boğazlardan geçişleri Türkiye başkanlığında kurulacak uluslararası
bir “Boğazlar Komisyonu” düzenleyecektir.
2. Türkiye ile Yunanistan arasındaki sınır, Meriç Nehri kabul edilecektir.
Yunanistan savaş tazminatı olarak Meriç Nehri’nin batısındaki
Karaağaç’ı Türkiye’ye verecektir.
3. Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılacaktır.
4. Boğazların her iki yakası askerden arındırılacaktır. Bunun dışında
orduyla ilgili hiçbir sınırlama getirilmeyecektir.

24. Sevr ve Lozan Barış antlaşmalarının tablodaki
maddeleri karşılaştırıldığında Lozan Barış
Antlaşması ile;
I- toprak
II- egemenlik
III- bağımsızlık
IV- haberleşme
alanlarından hangilerinde kazanım elde edildiği
söylenebilir?
A) Yalnız II B) I – III
C) I - III - IV D) I - II - I
Örnek sbs 2009

25. Örnek sbs 2009
İtilaf Devletleri, Lozan Barış Konferansı’na 11. TBMM Hükûmeti
ile birlikte Osmanlı Hükûmetini de çağırdılar. Böylece Türk tarafını
ikiye bölerek zayıf düşürmek ve kendi çıkarlarını daha kolay elde
etmek düşüncesinde idiler. İtilaf Devletleri’nin bu tutumu, Osmanlı
Hükûmetinin de konferansa katılmaya istekli oluşu TBMM Hükûmetini
harekete geçirdi. İtilaf Devletleri’nin oyununa gelmemek için TBMM
Hükûmeti 1 Kasım 1922’de saltanatı kaldırdı.
Aşağıdakilerden hangisi TBMM Hükûmeti’nin İtilaf Devletleri’ne
karşı izlediği bu politikanın sonucu olamaz?
A)Din ve devlet işleri tek bir makamın elinde toplanmıştır.
B)Ülkede iki ayrı yönetimin bulunmasına son verilmiştir.
C)Ulusal egemenliğin sağlanması yolunda önemli bir adım atılmıştır.
D)İtilaf Devletleri’nin ikilik çıkarma planları sonuçsuz kalmıştır.

26. Örnek soru
Lozan Antlaşması’ndan önce kapitülasyonların
kaldırılmasını kabul eden ülke aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Sovyet Rusya B) İngiltere
C) Almanya D) Fransa

27. Örnek
24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış
Antlaşması’nda Türkiye'yi temsil eden
delegasyonda
yer alan kişiler aşağıdakilerden hangisinde birlikte
verilmiştir?
A) Kâzım Karabekir Paşa, Refet Bey, İsmet Paşa
B) Fevzi Paşa, Rauf Bey, Rıza Nur Bey
C) İsmet Paşa, Rıza Nur Bey, Hasan Bey
D)Rıza Nur Bey, Bekir Sami Bey, Yusuf Hikmet Bey

28. BOĞAZLARIN DURUMU İLE İLGİLİ KRONOLOJİ
1) Wilson İlkeleri ile ticarete açmak şartıyla Osmanlıya
verilmişti.
2) Mondros Ateşkes Anlaşması ile İtilaf devletlerine
verilmişti.
3) Misak-ı Milli’de boğazlar bizim olduğu söylendi,
güvenliği sağlanınca ticarete açılacağı belirtildi.
4) Sevr Anlaşmasında içinde hiçbir Türkün yer almadığı
uluslar arası bir komisyona bırakılmıştı.
5) Mudanya Ateşkesi ile savaş yapılmadan TBMM’ye
verilmişti.
6) Lozan Barış Anlaşmasında başkanı Türk olan uluslar
arası bir komisyona bırakılmıştır.
7) 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile boğazların
yönetimi günümüzdeki halini aldı. Yani tamamen
bizim kontrolümüze geçti.

29. BAŞKENT ANKARA (13 Ekim 1923)
•27 Aralık 1919 yılında Temsil Heyetinin Ankara’ya gelmesi ile bu şehir
çok önem kazanmıştır. TBMM’nin burada açılması ve Kurtuluş
Savaşı’nın buradan yönetilmesi ile Ankara yeni Türk Devleti’nin merkezi
olmuştu. İstanbul işgalden kurtarıldıktan sonra, başkent konusu
gündeme geldi.
•Askeri ve coğrafi özellikleri nedeniyle Ankara’nın başkent olması için
TBMM’ye bir yasa teklifi sunuldu. Bu yasanın 13 Ekim 1923’te kabul
edilmesiyle Ankara resmen başkent oldu.

30. Yeni Türk Devleti’nde,
I. Ankara’nın başkent ilan edilmesi,
II. halifeliğin kaldırılması,
III. saltanatın kaldırılması,
gelişmelerinin kronolojik sıralaması
aşağıdakilerin
hangisinde verilmiştir?
A) I - II - III
B) I - III - II
C) II - III - I
D) III - I - II

31. Aşağıdaki cümlelerde verilen noktalı yerleri verilen
sözcüklerden uygun olanı ile doldurunuz.
Saltanat Kapitülasyonlar Ermeniler 1
Kasım 1922
İsmet İnönü Milli Egemenlik Cumhuriyet
Batı Sınırı
Mübadele SSCB
1.I.TBMM’nin yaptığı tek devrim…………………….kaldırılmasıdır.
2.TBMM Lozan’da …………………………. ve ………………………..
Konularında taviz verilmemesini istemiştir.
3.Saltanat…………………………….…tarihinde kaldırılmıştır.
4.Lozan’a dış işleri bakanı olarak…………………….gönderilmiştir.
5…………….…konusu Lozanda Yunanistan’la gündeme gelmiştir.
6.Boğazlar konusunda…………………….ülkesi Lozan’a katılmıştır.
7.Lozan’da………………….Yunanistan ve Bulgaristanda çizilmiştir.
8.Saltanat’ın kaldırılması…………….yolunda atılmış bir adımdır.

32.  Aşağıdaki soruları sağda yer alan sözcüklerle ortada yer alan
sütunda eşleştiriniz. Örnek:1:a
1.Bütün çabalara rağmen İstanbul’da
kalmıştır.
2.En çok Fransa ile gündeme gelen
konudur.
3.Devrimlerin yapılmasına ortam
hazırlamıştır.
4.Lozan’da İngiltere ile sorun
olmuştur.
5.Lozan’a gözlemci olarak katılmıştır.
6.Lozan Görüşmeleri’nin kesildiği
dönemde olmuştur.
7.Lozan da aleyhimize çözülen
konudur.
8.İzmir İktisad Kongresi’nde
alınmıştır.
9.Yunanistan savaş tazminatı olarak
Türkiye’ye vermiştir.
10.Lozan da Türk vatandaşı
sayılmışlardır.
a.Patrikhane
b.Lozan Antlaşması
c.Musul
d.ABD
e.Yabancı okullar
f.İzmir İktisad Kongresi
g.Boğazlar
h.Misakı İktisadi
I.Karaağaç
k.Azınlıklar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

33. DEVRİMLER
Devrim:Köklü değişim demektir.
Nedenleri:Sosyal,siyasal ve ekonomik dengelerin bozulması
Türk devriminin Özellikleri:
Bağımsızlık savaşıyla başlamıştır.
Zamanlamaya önem verilmiştir.
Çağdaş bir toplum ve devlet kurmayı amaçlamıştır.
Devrimlerin Yapıldığı Alanlar
SİYASA
L
HUKUK TOPLU
M
SAL
EĞİTİM-
KÜLTÜ
R
EKONO-
Mİ

35.  KONULARINA GÖRE İNKILÂPLAR
 Siyasal alanda yapılan İnkılâplar
1-Saltanatın kaldırılması (1 Kasım 1922)
2- Cumhuriyetin İlanı ( 29 Ekim 1923)
3- Halifeliğin kaldırılması ( 3 Mart 1924)
4- Çok Partili Rejim denemeleri
5- Türkiye’nin yeniden idari yapılanması ve
Ankara’nın başkent ilan edilmesi(13.10.1923)
 Hukuk alanında yapılan İnkılâplar
1- Teşkilatı Esasiye kanunun kabulü (1921 anayasası)- 20 Ocak 1921
2- 1924 Anayasasının kabulü- 20 Nisan
3- Türk Medeni Kanunun kabulü- 04.02.1926
** Borçlar kanunu: İsviçre’den, Ticaret Kanunu Almanya’dan, Ceza kanunu,
İtalya’dan alınmıştır.(1926)
Devletin dini İslamdır Maddesinin anayasadan çıkarılması (1928)

36. Eğitim-Kültür alanında yapılan İnkılâplar
 Tevhid-i Tedrisat Kanunun kabulü (3 Mart 1924)
 Yeni Türk harflerinin kabulü (1 Kasım 1928)
 Millet Mekteplerinin Açılması (1929)
 Halk Evlerinin Açılması (1932)
 Türk Tarih Kurumu’nun kurulması( 15 Nisan 1931)
 Türk Dil Kurumu’nun kurulması( 2 Temmuz 1932)
 İstanbul Üniversitesinin kurulması (1933)
 Dil-tarih ve Coğrafya Fakültesinin açılması (1935)

37.  Sosyal(toplumsal) alanda yapılan İnkılâplar
 Tekke, Zaviye ve Türbelerin kapatılması(1925)
 Kılık kıyafet değişikliği ve Şapka kanunu
(1925)
 Medeni Kanun (1926)
 Takvim, saat ve Ölçülerde değişiklik (1926-
1931)
 Soyadı kanununun kabulü(21 Haziran 1934)
 Kadınlara seçme seçilme haklarının
tanınması(1930-1934)
 Çeşitli sağlık kuruluşlarının ve sosyal

38. Ekonomik alanda yapılan İnkılâplar
1923 İzmir İktisat Kongresinin toplanması ve
Misak-ı İktisadi (iktisadi ant)’nin kabulü
 1924- İş bankası
 1925- Sanayi ve Maadin Bankası
 1925 Aşar vergisi kaldırıldı
 1 Temmuz 1926 Kabotaj kanunun Kabulü
 1927- Teşviki Sanayi Kanunu
1930- Merkez Bankası
 1933-Sümerbank
 1935- Etibank
 1935- Denizbank kuruldu.

40.  SİYASAL ALAN DEVRİMLERİ
 Amaçlar:Ulusal egemenliğe dayalı, laik ,eşitlikçi devlet
kurmak.
 YAŞASIN CUMHURİYET
 Cumhuriyet’in İlanı’nı Gerektiren Nedenler ve
Gelişmeler
 Saltanatın kaldırılmasından sonra devlet başkanının
olmaması
 Devletin adının olmaması
 Rejimin belirsizliği
 Meclis hükümetinin yol açtığı sorunlar
 Hükümet bunalımının yaşanması (Cumhuriyetin ilanını
hızlandırmıştır.)

41. Cumhuriyet’in İlanı’nın Sonuçları
Devletin adı belirlenmiştir.
Rejimin adı konulmuştur.
Devlet Başkanlığı sorunu
çözümlenmiştir.
İlk Cumhurbaşkanı Atatürk, ilk
başbakan İsmet İnönü, ilk meclis
başkanı Fethi Okyar olmuştur.
Kabine sistemine geçilerek hükümet

43. Örnek soru
Aşağıdakilerden hangisi, cumhuriyetin
ilanının
doğurduğu sonuçlardan biri değildir?
A) Hükûmet kurmanın yeni yönteme
bağlanması
B) Devletin rejiminin adının konması
C) İstiklal Marşı’nın kabul edilmesi
D) Devletin başkanının belirlenmesi

44. Örnek
29 Ekim'in Cumhuriyet Bayramı
olarak kutlanması aşağıdaki yılların
hangisinde yasalaşmıştır?
A) 1923
B) 1924
C) 1925
D) 1926

45. 3 MART 1924 KARARLARI
A)HALİFELİĞİN KALDIRILMASI
Nedenleri:
 Cumhuriyet yönetimi ile bağdaşmaması
 Halife Abdülmecid’in devlet başkanı gibi hareket etmesi
 Devrim karşıtlarının halifeye sığınması
 Laikliğin önünde engel olması
Sonuçları:
 İki başlı yönetim görüntüsüne son verilmiştir.
 Laikliğin önündeki engel kalkmıştır. Devrimler hız
kazanmıştır.
B)ŞERİYE VE EVKAF VEKALETİNİN KALDIRILMASI
 Kanunların dine uygunluğuna son verildi.
 Yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel
Müdürlüğü kuruldu.

46. C) ERKANI HARBİYE VEKALETİNİN KALDIRILMASI
 Genelkurmay Başkanlığı kuruldu. Ordu siyasetten ayrıldı.
D)TEVHİDİ TEDRİSAT KANUNU
 Bütün okullar Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmıştır. Kültür
çatışmaları önlenmiştir.
 Laik,çağdaş,milli eğitimin temelleri atılmıştır.
Örnek soru
Şer’iye Vekâletinin kaldırılmasının,
 I. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun kabul edilmesi,
 II. din işlerinin devlet işlerinden ayrılması,
 III. medreselerin kapatılması
 gelişmelerinin hangilerine katkısı olmuştur?
 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D)I ve II

47. Son halife Abdülmecid

48. Örnekler
Halifeliğin kaldırılmasında aşağıdakilerden
hangisinin
etkili olduğu savunulamaz?
A)Laik devlet anlayışının pekiştirilmesi
B)Çok partili hayata geçişin sağlanması
C)Siyasal otoritede bölünmenin önlenmesi
D)Millî egemenlik ilkesinin güçlendirilmesi ve dış
politikada daha serbest hareket olanağının sağlanması

49.  I. Hilafet
 II. Şeriye ve Evkâf Bakanlığı
 III. Erkânı Harbiye Bakanlığı
1924 yılında, yukarıdakilerden
hangilerinin yönetim
birliğini güçlendirmek amacıyla
kaldırıldığı
savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) Yalnız III D) I ve II

50.  Aşağıda verilen cümlelerin sorunu doğru ise D,yanlış ise Y
yazınız.
1.Ankara Cumhuriyet’in ilanından önce Başkent yapılmıştır.
2.Ankara da en geç büyük elçilik açan devletlerden biri
İngiltere’dir.
3.Cumhuriyet’in ilanı ile Meclis Hükümeti Sistemine geçilmiştir.
4.Cumhuriyetin ilanı ile Saltanat kaldırılmıştır.
5.Hükümet krizi Cumhuriyet’in ilanını hızlandırmıştır.
6.Cumhuriyet’in ilanı 1921 Anayasasın da yapılan değişiklikle
olmuştur.
7.Saltanat kaldırıldığı gün Halifelikte kaldırılmıştır.
8.Halifeliğin kaldırılması Laiklik yolunda atılmış önemli bir adımdır.
9.Halifeliğin kaldırıldığı gün Şeriye ve Efkaf Bakanlığı da
kaldırılmıştır.
10.Saltanat’ın kaldırılmasıyla Osmanlı aileside sürgün edilmiştir.

51.  Aşağıdaki cümleleri verilmiş olan sözcüklerden uygun olanıyla eşleştiriniz.
İsmet İnönü Kabine Sistemi Halifelik İş Bankası
Tevhidi Tedrisat Diyanet İşleri Başkanlığı Erkanı
Harbiye Abdülmecid 1924 Anayasası Rauf
Orbay
1.Cumhuriyet’in ilanından sonra ilk başbakandır.
2.Cumhuriyet’in ilanıyla geçilmiştir.
3.Kaldırılmasıyla yönetimde iki başlılık sona ermiştir.
4.İlk özel bankadır.
5.Laik ve çağdaş eğitimin temelleri atılmıştır.
6.Şeriye ve Efkaf vekaletinin yerine kurulmuştur.
7.Kaldırılmasıyla ordu siyasetten ayrılmıştır.
8.Son halifedir.
9.Anayasasında yapılan değişiklikle milletvekili yemini 1928 de
değişmiştir.
10.Lozan’a gitmek istemiştir.

52. Çok Partili Rejim Denemeleri ve İç Siyaset
Gelişmeleri
 Demokrasi, toplum yaşamında değişik
görüşlere varlığını kabul eder. Herkesin
düşüncesine saygı gösterilir. Farklı görüşler
birlikte tartışılarak çözüm yolları aranır.
Böylece doğrunun bulunması kolaylaşır.
 Siyasi partiler ise aynı görüş ve düşünceleri
paylaşan insanların oluşturduğu örgütlerdir.
Bu nedenle demokratik mücadele ancak
partilerle yürütülebilir. Siyasi
partiler,demokratik rejimlerde siyasi hayatın
vazgeçilmez unsurlarıdır.
 Bu nedenlerden dolayı Mustafa Kemal
Paşa,çok partili siyasi yaşama geçmek için

53. 1. Halk Fırkası (9 Eylül 1923)
Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk
Cemiyeti’nin partiye dönüşmesidir.
Kurucusu Atatürk’tür.
Amacı devrimleri gerçekleştirmektir.
Cumhuriyetin ilanından sonra isminin başına
Cumhuriyet eklenmiştir.
Ekonomide önceleri liberal 1929’dan itibaren
devletçidir.
Laiklik ve Cumhuriyetçilik ilkelerini temel
almıştır.
Mustafa Kemal Büyük Nutku’nu(Söylev),
Cumhuriyet Halk Fırkası’nın ikinci büyük

55. 2.Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası 17 Kasım
1924
 Cumhuriyet Döneminin ilk muhalefet
partisidir.
 Kurucuları, Kazım Karabekir,Rauf
Orbay,Refet Bele,Ali Fuat Cebesoy’dur.
 Atatürk ile temel görüş ayrılığı laiklik
konusundadır.
 Laiklik konusunda evrimci düşünceyi
savunur.
 Halifeliğin kaldırılmasına tepkilidir.
 Ekonomide liberaldir.
 Tüzüğünde parti dine saygılıdır denir.
 Şeyh Sait İsyanının çıkmasında etkili
olduğu için kapatılmıştır.

56. İlk muhalefet partisi: TCF

57. Şeyh Sait Ayaklanması 13 Şubat
1925
Nedenleri
 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kurulmasından
sonra,saltanat ve halifeliğin kaldırılmasını
onaylamayan bazı kişilerin halkı kışkırtması.
 Musul sorununun görüşüldüğü sırada, Türk
devletini zayıf düşürmek isteyen İngiltere’nin bu
konuda etkili olması.
Gelişimi
 Şeyh Sait,’’din elden gidiyor’’diyerek hükümete karşı
13 şubat 1925’te ayaklandı.
 Ergani’nin Piran Köyü’nde başlayan isyan,Elazığ ve
Diyarbakır ‘a kadar yayıldı.
 Takrir-i Sükun Kanunu çıkarıldı. Hükümete geniş
yetki verildi.
 Hükümet, isyanı bastırabilmek için bazı bölgelerde
seferberlik ilan etti.

58. İSTİKLAL MAHKEMELERİ : ÜÇ ALİLER
İstiklal Mahkemeleri 1,Kurtuluşş savaşı yıllarında Asker kaçakları ve
Tekalifi Milliye için,2.Şeyh Sait İsyanı 3.İzmir Suikastında kurulmuştur.

59. •Sonuçları
•Gerekli kararların alınabilmesi için hükümete
geniş olanak veren Takrir-i Sükun Kanunu
çıkarıldı.İstiklal mahkemeleri kuruldu.
• İsyan bastırılarak ele başılar İstiklal
Mahkemelerinde yargılandı.Suçlu bulunanlar
cezalandırıldı.
•Bu ayaklanma, Cumhuriyetin ilanından sonra
rejime karşı girişilen ilk ciddi ayaklanmadır.
•Bu olay, Musul’un Irak’a verilmesinde etkili oldu.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı.

61. Mustafa Kemal’e Suikast Girişimi
(16 haziran 1926 )
 Nedenleri
 Mustafa Kemal’i çekemeyen bazı kişiler,
 cumhuriyete karşı olanlar, saltanat ve hilafet
yandaşlarının kendi aralarında işbirliği yapması.
 Amaçları
 cumhuriyeti yıkarak rejime kendi çıkarları
doğrultusunda yön vermekti. Engel olarak Mustafa
Kemal Paşayı görüyorlardı.
 Paşayı İzmir’e yapacağı gezi sırasında öldürmeyi
planladılar. Gezi planında olan bir günlük gecikme, bu
planı açığa çıkardı(14 Haziran 1926). Suikastçılar
silahlarıyla birlikte yakalandı. İstiklal Mahkemesinde
yargılandılar. Suçlu bulunanlar gerekli cezaya

64. 3.Serbest Cumhuriyet Fırkası
(12 Ağustos 1930)
 1927’ yapılan genel seçimleri, Cumhuriyet Halk
Fırkasının adayları tam liste halinde kazandılar. Fakat,
hükümetin ekonomik karar ve uygulamaları bazı millet
vekilleri tarafında eleştirilerek yeni görüşler ortaya
atılıyordu.
 Kurulma nedenleri:
 hükümetin denetlenebilmesi, 1929 ekonomik krizinin
atlatılması ve demokrasiye geçilmek istenmesi
 Kurucusu :Fethi Okyar
 Mustafa Kemal yakın arkadaşı Fethi Beyi
cesaretlendirdi. Bazı millet vekillerini bu partiye
girmeye özendirdi. Fakat onlardan cumhuriyete ve
laiklik ilkesine bağlı kalmalarını istedi.

66. Programı :Ekonomide liberaldir. (CHP’den tek farkı)
Laikliği, Cumhuriyetçiliği ,kadın haklarını ve tek
dereceli seçimi savunur.
Kapatılma nedenleri:
İzmir olaylarının çıkması
Cumhuriyete ve inkılaplara karşı olanların bu partiye
girerek amaçlarına ulaşmak istemeleri
Partinin kısa sürede amacından saptırılması.
Tehlikeli olmaya başlayan bu parti 17 Kasım 1930
yılında kurucuları tarafından kapatıldı.

67. Menemen Olayı 23 Aralık 1930
 Nedeni :laik devrimlerin yapılması
Nakşibendi tarikatı mensuplarından Derviş Mehmet’in,
bazı cahil kişilerin başında Menemen’e gelerek Şeriat
isteriz!’’ haykırışlarıyla ayaklanma başlatması.
Özelliği: Bu olay cumhuriyete ve inkılaplara karşı
olanların, dini istismar ederek çıkardıkları olaylardan
biridir.
 Ayaklanmayı bastırmak isteyen öğretmen Asteğmen
Kubilay’ı isyancılar öldürdü. Ayaklanma askeri birlikler
tarafından bastırıldı. Asiler askeri mahkemede yargılanarak
cezalandırıldılar.
 Sonucu:Menemen olayından sonra Mustafa Kemal, çok
partili yaşama geçmek için ortamın şimdilik elverişli
olmadığını anladı. Bu alandaki çalışmalara ara verildi.

69.  Halifeliğin kaldırılmasıyla şeriata aykırı olduğu
yolunda fetva vermeye kalkışan fetva makamının
ortadan kaldırılması
 Siyasal amaçlarla sömürülebilecek olan Terakkiperver
 Cumhuriyet Partisinin kapatılması
 Yukarıdaki gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine
 ortam hazırladığı savunulabilir?
A) Cumhuriyetin ilan edilmesi ve cumhurbaşkanının
seçilmesi
B) Anayasadan laikliğe aykırı hükümlerin çıkarılması
C) Ulus egemenliğine dayalı yeni bir anayasa yapılması
D) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılması

70. Örnek
I. Ekonomide liberalizmi savunması
II. Terakkiperver Cumhuriyet Partisinden
sonra kurulması
III. Başkanlığını Kâzım Karabekir’in
yapması
Yukarıdakilerden hangileri, Serbest
Cumhuriyet Partisiyle ilgilidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D)I,II ve III

71. Örnek
I. Cumhuriyet Halk Partisi
II. Terakkiperver Cumhuriyet Partisi
III. Serbest Cumhuriyet Partisi
Yukarıdakilerden hangilerinin
kuruluşunda
Atatürk'ün rolü ve katkısı vardır?
A) Yalnız I B)Yalnız II C) I ve II D)I ve
III

72. Örnek
Türkiye Cumhuriyeti’nde,
I. Cumhuriyet Halk Partisinin kurulması,
II. kadınlara belediye seçimlerine katılma
hakkının verilmesi,
III. kadınlara milletvekili seçme ve seçilme
hakkının verilmesi
gelişmelerinin kronolojik sırası
aşağıdakilerden hangisidir?
A) I, II, III B) II, I, III
C) II, III, I D) III, I, II

73.  Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerleri verilen sözcüklerden uygun olanıyla
doldurunuz.
1.Şeyh Sait İsyanı’nın bastırılması için 4 Mart 1925’te ……………………….. Kanunu
çıkarıldı.
2.Şeyh Sait İsyanı………………’un elimizden çıkmasında etkili oldu.
3.Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ekonomide………………………..dir.
4.Şeyh Sait İsyanı sırasında ………………………….kurulmuştur.
5.İnkılaplara karşı olanlar ile hilafet ve saltanat yanlıları Mustafa
Kemal’e…………………………..gezisi sırasında suikast düzenlemek istediler.
İstiklal Mahkemeleri Liberalizm
İzmir Musul
Takrir-i Sükun

74.  Aşağıdaki cümleleri verilmiş olan sözcüklerden uygun olanıyla
eşleştiriniz.
1.Musul’u Türkiye’den almak isteyen İngilizlerin desteklediği isyan
2.Şeyh Sait İsyanı bu partinin kapatılmasında etkili oldu.
3.Terakkiperver Fırka laiklik konusunda savunur.
4.Terakkiperver Fırka’nın genel başkanıdır.
5..Şeyh Sait İsyanı’nın başladığı ilçedir.
6.Serbest Cumhuriyet Fırka’nın kurucusudur.
a)Şeyh Sait b) Ergani
c)Evrimci Düşünce d)Kazım Karabekir
e)Terakkiperver Cumhuriyet
f)Ali Fethi Okyar

75.  Aşağıda verilen cümlelerin başına doğru ise D,yanlış ise Y
yazınız.
1.İngilizler,Samsun’u elimizden almak için Şeyh Sait İsyanı’nı
desteklemiştir.
2.Kabotaj Bayramı dini bir bayramdır.
3.Taktir-i Sükun Kanunu,Menemen Olayı’nı bastırmak için
çıkarılmıştır.
4.Kabotaj Kanunu ile limanlarımız arasındaki gemi işletme
hakkı Türk vatandaşlarına verilmiştir.
5.Şeyh Sait İsyanı,’’Laik Cumhuriyet’’ düzenini yıkmaya yönelik
bir isyandır.

76.  HUKUK ALANI DEVRİMLERİ
Amaç Hukuk alanında birliği sağlamaktır.
İçeriği laiktir.
Medeni Kanun’un Kabulü (17 Şubat 1926)
Medeni Kanun ‘’aile Kanunu’’ anlamında kullanılır. Hem hukuk hem toplumsal
alanı etkiler. Kadınların siyasal haklarını kapsamaz.
İsviçre’den alınma nedenleri:
Avrupa’da hazırlanan en son ve en pratik kanun olması
Demokratik olması, yargıçlara geniş yetkiler vermesidir.
Medeni Kanun’un kadınlara Sağladığı Faydalar:
Resmi nikah zorunluluğu
Kadın erkek eşitliği
Tek eşle evlilik
Miras,tanıklık, evlenme boşanmada ve meslek edinmede kadın-erkek eşitliği .

78. Türk Kadınının Toplumdaki Yeri ve
Türk Kadınının Hakları
 Cumhuriyet dönemimde, aileye de büyük önem
verilirdi. Aile, toplumsal yaşamın temeli ve
milletin gücü olan temel bir kurumdur. Aile
yaşamındaki ilişkiler ne kadar uyumlu ise
devletin işleyişi de o kadar uyumlu olur.
 Toplumsal yaşamda kadın erkek eşitliği Medeni
Kanun kabul edilerek sağlandı. Atatürk’ün
çabalarıyla Türk kadını siyasi haklara kavuştu.
 Türk kadınları 1930 yılında belediye, 1933
yılında muhtar seçimlerine katılma haklarını
kazandı.1934 yılında ise millet vekili seçme ve
seçilme hakkını kazandı. Bu haklar sonucu Türk
kadını birçok Avrupa ülkesi kadınlarından daha
önce siyasi hakları kazanmış oldu.

79.  KADINLARA SİYASAL HAKLARININ VERİLMESİ
 1930’da Belediye seçimlerine katılma hakkı verildi.
 1933’te Muhtarlık seçimlerine katılma hakkı verildi.
 1934’te Milletvekili seçimlerine Katılma hakkı verildi.

80. Kadınların katıldığı ilk genel seçimler, 8 Şubat 1935
yılında yapılan TBMM 5. dönem seçimleridir. Bu
seçimlerde 17 kadın milletvekili TBMM’ye girdi. 1936
yılı başında boşalan milletvekillikleri için yapılan ara
seçimde emekli öğretmen Hatice
Özgenel’in Çankırı milletvekili olarak seçilmesiyle
meclisteki kadın milletvekili sayısı 18’e çıktı.
İlk Kadın milletvekilleri

81.  Türkiye Cumhuriyeti’nde azınlıkların özel hukuk
alanına ilişkin farklı konum ve durumlarını sona
erdiren yasal düzenleme aşağıdakilerden
hangisidir?
A)Tevhid-i Tedrisat Kanunu
B) Takrir-i Sükûn Kanunu
C)Türk Medeni Kanunu
D)Türk Ceza Kanunu

82.  TOPLUMSAL ALAN DEVRİMLERİ
 Amaç:Çağdaş,ayrıcalıksız,eşitlikçi,laik toplum oluşturmaktır.
 Kıyafet Değişikliği
 Amaç: Modern görünüm sağlamak ve eskiyi hatırlatan
sembolleri ortadan kaldırmak
 A) Şapka Kanunu 25 Kasım 1925
 Devlet memurları için zorunludur. Halk başını örtecekse bu
şapka olmalıdır. Fes, sarık külah yasaklandı.
 Bazı Kisvelerin Giyilmeyeceğine Dair Kanun 1934
 Hangi din veya mezhebe bağlı olursa olsun din adamlarının
ibadethaneler dışında dini kıyafetle gezmesi yasaklandı.
 İstisna: Diyanet İşleri Başkanı ve ruhani liderler giyebilir.

83. Atatürk Kastamonu gezisinde

84.  Tekke,Zaviye ve Türbelerin Kapatılması 30 Kasım 1925
.Osmanlı Devletinin en yaygın sivil toplum örgütleri tekke ve
zaviyelerdi.
.Zamanla toplumun gelişmesinin önündeki engele dönüşmüştür.
.Tekkeler için önemli bir gelir kaynağı olan türbelerde kapatılmıştır
Kapatılmaları ulusal kültürün gelişimini hızlandırmıştır.
.Fatih, Kanuni ve Mevlana gibi kişilerin türbeleri açık kalmıştır.
.Bu yasa ile şeyhlik ,dervişlik, müritlik,dedelik, falcılık
yasaklanmıştır.

85. Tekke ve Zaviyeler
Fatih Sultan
Mehmet
türbesi

86.  Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik Yapılması
 Amaçlar: Uygulamada birliği sağlamak, Çağdaşlaşmak ve batı
dünyası ile ekonomik ilişkileri kolaylaştırmaktır.
 Bu amaç için yapılanlar:
 1 Ocak 1926 da Miladi Takvime geçilmiştir.
 1928 de uluslar arası rakamlar alınmıştır.
 1931 de ağırlık ve uzunluk birimleri değiştirilmiştir.(arşın ve
endaze yerine metre okka ve dirhem yerine kilo kabul edildi.)
 1935’te hafta tatili Cuma gününden pazar gününe alınmıştır.

87. Nitelik Birim Modern Denkliği
çeki 225,789 kg.
kantar 56,449 kg.
batman 7,697 kg.
okka 1,282 kg.
dirhem 0,003207 kg. = 3,207 gr
kırat 0,0002004 kg. = 0,2004 gr.
1 arşın (zirai)² = 0,57417 m² = 4 ayak²
1 dönüm (yeni) = 2500 m²
1 ayak² = 144 parmak = 0,14354 m²
1 parmak = 0,00099751 m²
1 çarşı arşın = 0,46240 m²
1 endâze² = 0,422500 m²

88. okka

89. Örnek sbs 2009
*Şapka Kanunu’nun çıkarılması
*Uluslararası rakamların kabul edilmesi
*Ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değiştirilmesi
* Miladi takvimin kabul edilmesi
Yukarıda verilen yenilikler aşağıdaki kavramlardan
hangisiyle isimlendirilebilir?
A) Demokratikleşme B) Millî egemenlik
C) Çağdaşlaşma D) Millî bağımsızlık

90.  Soyadı Kanunu 21 Haziran 1934
 Amaç: Resmi işleri kolaylaştırmak, ayrıcalıklara son vermektir.
 Soyadı Kanunu’na göre her Türk, soyadı almak zorundadır.
 Soyadları Türkçe olacaktır.
 Memurluk,rütbe, yabancı ırklar soyadı olarak kulllanılamaz.
 Kasım 1934’te çıkarılan bir kanunla Mustafa Kemal’e Atatürk
soyadı verildi.Başka kimse kullanamaz.
 Ayrıcalık bildiren hacı,hafız,molla,efendi,paşa gibi unvanlar
yasaklandı.

92. Örnekler
Soyadı Kanunu’yla tüm vatandaşlara, aile ismi olarak
öz adları yanında soyadı kullanma zorunluluğu
getirilmiştir.
Bu zorunluluğun,
I. sınıf farklılıklarının isim olarak kullanılması,
II. isim benzerliklerinin bazı karışıklıklara neden
olması,
III. toplumda azınlık olan Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşlarının
bulunması
durumlarının hangilerinden kaynaklandığı
savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III

93.  I. Hicri ve Rumi takvim yerine miladi takvimin
kabul edilmesi
 II. Arşın, endaze ve kulaç gibi uzunluk
ölçülerinin yerine metre sisteminin kabul
edilmesi
 III. İki dereceli seçim sisteminden tek dereceli
seçim sistemine geçilmesi
Yukarıdakilerin hangilerinde, Türkiye
Cumhuri- yeti’ndeki uygulamalarda birlik
sağlama amacı olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) Yalnız III D) I ve II

94. Aşağıdakilerden hangisinin,
• dinî duyguların kötüye kullanılmasının
engellenmesi,
• boş inanç ve âdetlerin uygulanmasının önlenmesi
amaçlarına yönelik olduğu savunulamaz?
A) Tekke ve zaviyelerin kapatılması
B) Yabancı okullardaki dinî simgelerin kaldırılması
C) Soyadı Kanunu’nun çıkarılması
D) Halifeliğin kaldırılması

95.  Osmanlı Döneminde XIX. yüzyılın ilk yarısında sarık
ve kavuk yerine fesin giyilmesine, Cumhuriyet Döneminin
ilk yıllarında ise fesin yerine şapkanın giyilmesine
karşı çıkılmıştır.
Bu iki duruma göre,
I. Yenilikler anlayış değişikliğinin sonucudur.
II. Yenilikler tepkiyle karşılanmıştır.
III. Yeniliklerin benimsenmesi belli bir süreci gerektirmiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) Yalnız III D)I, II ve III

96.  Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerleri verilen
sözcüklerden uygun olanıyla doldurunuz.
İsviçre
Mecelle
Evlenme
Boşanma
Okka-
Arşın
Seçme
Seçilme
Medeni
Kanun
1.Osmanlı’da ağırlık birimi olarak…………ve uzunluk birimi
olarak………….
kullanılırdı.
2…………………….ile Kadınlara mirasta ve tanıklıkta eşitlik tanındı.
3.Kadınlar medeni kanun ile ………………………. Haklarına kavuştu.
4.Osmanlı da uygulanan medeni kanuna …………………… denir
5.Medeni kanun ile kadınlara ………………………hakları verilmemiştir.
6.Medeni kanun ……………………..ülkesinde alındı.

97.  Aşağı verilen cümlelerin sonu doğru ise yanlış ise Y yazınız.
1.Tekke ve zaviyelerin kapatılmasında Şeyh Sait İsyanı etkili olmuştur.
2.1 Ocak 1926 da miladi takvime geçilmiştir.
3.Kadınlar istediği mesleğe girme hakkını medeni kanunla almıştır.
4.Şapka kanunu ile fes,sarık yasaklanmıştır.
5.Medeni yasa kadınlara siyasi haklarını tanımıştır.
6.Soyadı Kanunu’nun amacı karışıklığı önlemektir.
7.Kadınlara oy hakkının verilmesi medeni kanunun kapsamında değildir.
8.Avrupa ile ticari ilişkileri kolaylaştırmak için metrik sisteme geçilmiştir.
9.Medeni kanun hem hukuk hem toplumsal alanın temel devrimidir.
10.1935’te uluslar arası rakamlar alınmıştır.

98.  EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANI DEVRİMLERİ
 Amaç :Milli, laik ve çağdaş eğitim vermek ve uygulamada birlik
sağlamaktır.
 Tevhid-i Tedrisat Kanunu 3 Mart 1924
 Türkiye’de bütün bilim ve eğitim kurumları Eğitim Bakanlığına
bağlanmıştır.
 Bu yasanın doğal sonucu olarak medreseler kapatıldı.
 Kültür çatışmalarına son verildi.
 Yabancı okulların denetimi sağlandı.
 Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun 1926
 Milli Eğitim Bakanlığı amaca uygun yeniden teşkilatlandırıldı.
 Okul açma devlet iznine bağlandı.
 Bugünkü eğitim sistemimizin temelleri atıldı.

99.  Örnek
Yeni Türk Devleti’nin eğitim ve öğretim politikasının
ulusal nitelik kazanmasında öncelikle
aşağıdakilerden
hangisi etkili olmuştur?
A)Millet Mekteplerinin açılması
B)Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabulü
C)Halkevlerinin kurulması
D)Yeni Türk Alfabesinin kabulü

100. Yeni Türk Harflerinin Kabul Edilmesi 1 Kasım
1928
 Gerekçesi:Okuma yazma oranını artırmaktır.
 Arap harflerinin Türkçenin yapısına uymamasıdır.
 Yeni Türk abecesi 1Kasım 1928‘de TBMM
tarafından oy birliği ile kabul edildi. Harf devrimi,
çağdaşlaşma yolunda atılan en önemli
adımlardan biridir.
 Millet Mektepleri’nin Açılması 1929
 Amaç okuma yazma oranını artırmaktır.
 Kurs niteliğindedir.15-45 yaş arası herkes için
zorunludur.

102.  Halk Evlerinin Açılması 1932
 Amaç şehirdeki halkı çağdaş sanatlarla
eğitmektir.
 12 alanda eğitim verildi.(sanat,spor,müzik,dil
edebiyat,müzecilik gibi)
 Köy Enstitüleri 1940
 Kırsal bölgelere öğretmen yetiştirmek
amacıyla açılmıştır.
 Hem pratik hem teorik eğitim verilmiştir.
 İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı
döneminde açılmıştır.

103. Yeni Bir Tarih Anlayışı:Türk Tarih Kurumu
1931
 Mustafa Kemal, bir milletin oluşmasında tarih
birliğinin çok önemli olduğuna inanıyordu.
Türk tarihinin araştırılmasına önem verdi. Türk
tarihinin doğru kaynaklara ve belgelere
dayanılarak araştırılmasını istedi. Bu konuda
bilim adamlarını özendirdi.
 Amaçlar
 Eski Türk uygarlıklarını incelemek
 Türklerin uygarlığa katkılarını ortaya çıkarmak
 Türk tarihini ulusalcı anlayışla araştırmak
 Osmanlı ve İslam öncesi Türk tarihini
öğrenmek

104. Türk Dil Kurumu 1932
 Amaçlar
 Türkçenin yabancı dillerin etkisinden
kurtarılması
 Dilimizin sadeleştirilmesi
 dilimizin zenginliğinin araştırılması
 ve dilimizin geliştirilmesi
 Mustafa Kemal 1932 yılında ‘’Türk Dil
Kurumu’’nu kurdurdu. Dil kurultayları düzenletti.
 Yapılan bu çalışmalar, yazı ve bilim arasındaki
ayrılıkları ortadan kaldırdı. Dil birliğinin
oluşmasına büyük katkılar sağladı.

106. Dil tarih coğ. fakültesi

107.  Üniversite Reformu 1933
 Atatürk İsviçreli Bilim adamı Malsche’ye rapor
hazırlatarak Modern Üniversite’nin temellerini
attı.
 Osmanlı’dan kalan Darül Fünun yerine
İstanbul Üniversitesi kuruldu.
 Dil ,Tarih ve Coğrafya Fakültesi açıldı.
 Gazi Eğiti Enstitüsü açıldı.
 Ankara Devlet Konservatuarı açıldı.
 İstanbul Resim ve Heykel Müzesi açıldı.
 Not:Üniversite Reformunun yapılmasında
Hitlerden kaçan bilim adamlarının etkisi vardır.

108. Üniversite Reformunu Hazırlayan İsviçreli Prof.
Malsche

109.  Örnek sorular
1923-1928 yılları arasında önemli atılımlar yapıldığı
hâlde, harf inkılabı ancak 1928 yılında
gerçekleştirilebilmiştir.
Bu gecikmede,
I. Harf inkılabına çok önem verilmesi ve başarısının
rastlantıya bırakılmak istenmemesi,
II. Daha önce bu konuda yapılmış olan çalışmaların
sonuçsuz kalması,
III. Arap alfabesinin harf sayısının sayıca fazla olması
durumlarından hangilerinin etkili olduğu
savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ,II ve III

110. Atatürk: “Şimdiye kadar izlenen eğitim ve öğretim
yöntemlerinin ulusumuzun geri kalmasında en önemli
etken olduğu kanısındayım. Onun için bir ulusal eğitim
programından söz ederken eski dönemin boş
inanlarından ve doğuştan getirdiğimiz niteliklerimizle
hiçbir ilişkisi olmayan yabancı düşüncelerden,
Doğu’dan ve Batı’dan gelebilen tüm etkilerden uzak,
ulusal kimliğimiz ve tarihimizle uyuşan bir kültürü kastediyorum.”
demiştir.
Atatürk’ün bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisine
vurgu yaptığı savunulamaz?
A) Ulusal değerleri korumaya
B) Eğitim ve öğretimde çağdaşlaşmaya
C) Ulusal değerlere uygun eğitim modeli seçmeye
D) Geçmişteki eğitim sistemini devam ettirmeye

111. Türkiye’de 1928’den sonra kitap sayısının
artmasının nedenlerinden biri aşağıdakilerden
hangisidir?
A)Medreselerin kapatılması
B) Tevhid-i Tedrisat Kanunu
C) Türk dilinden yabancı kelimelerin çıkarılması
D) Harf inkılabının yapılması

112. I. Azınlık okulları
II. Millet mektepleri
III. Yabancı okullar
Yukarıdakilerden hangileri, Osmanlı Döneminde
olmayıp Atatürk Döneminde ilk kez açılmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) II ve III

113. Atatürk, vasiyetinde Türkiye İş Bankasında kendisine ait
hisse gelirlerinin bir kısmını Türk Tarih Kurumu ve Türk
Dil Kurumuna bırakmıştır.
Atatürk’ün, bu uygulamayla aşağıdakilerden
hangisini amaçladığı savunulamaz?
A)Kurumların maddi bağımsızlığını garanti altına almayı
B)Bilimsel çalışmalar yapılmasına imkân sağlamayı
C)Kurumların, varlıklarını uzun süre koruyabilmelerini
D)Kurumları siyasi iktidarın bir parçası hâline getirmeyi

114. Sağlık Hizmetleri
 Yeni Türk devleti çıkardığı kanunlarla sağlık
kuruluşların sayısını artırdı ve sağlık kuruluşlarını
yurt genelinde yaygınlaştırdı.
 Doktor ve hemşire yetiştirmek için okullar açıldı.
 Bulaşıcı hastalıklar çok yaygındı. Bu hastalıklara
karşı sistemli bir mücadele başlatıldı.
 1928de Refik Saydam Hıfzıs Sıhha Kurumu
kuruldu.Koruyucu hizmetler verdi.Serum,aşı üretti.
 Behçet Uz’un girişimi ile İzmir Veremle Mücadele
Cemiyeti kuruldu.
 1924’te İstanbul’da veremle mücadele için
Sanatoryum kuruldu.

115. Refik Saydam
İzmir’de ilk defa 1922’de on yedi arkadaşı
ile birlikte Veremle Mücadele Cemiyetini
kurmuştur.
Behçet Uz
1928'de Hıfzısıhha Enstitüsünü ve
Mektebini kurdu.

116.  Sanat Alanı Hizmetleri
 1934’te Milli Musiki ve Temsil Akademisi kuruldu.
 1937’deAnkara Devlet Konservatuarı açıldı.
 1937’de Resim ve Heykel Müzesi açıldı.
 Spor Alanı Hizmetleri
 1924’te Türkiye İdman Cemiyeti kuruldu.
 Kadın hakları
 1935’te İlk Kadın kongresi yapıldı.
 Not:Kadınlara siyasal hakları Fransa’da
1946da,İsviçre’de 1971de,İtalya’da 1948’de
verilmişken Türkiye’de 1930-1934 arasında
verilmiştir.

117. İstanbul Resim ve Heykel
Müzesi
Milli Musiki Talebe Cemiyeti

118.  Örnekler
I. Köylüden ağır vergilerin kaldırılması
II. Köylünün üretim becerilerinin artırılması
III. Köylünün bilgi ve görüşünü artıracak önlemlerin
alınması
IV. Toprağı olmayan köylülere toprak verilmesi
Köycülük siyasetinin yukarıdaki esaslarından
hangilerinin, köylerde açılan köy enstitülerinin
amaçları arasında olduğu savunulabilir?
A) I ve II B) II ve III
C) III ve IV D) I, II ve III

119. Osmanlı Dönemi’nde açılan Sanayi-i Nefise
Mektebi,
Atatürk Dönemi’nde aşağıdakilerden hangisine
dönüştürülmüştür?
A)Güzel Sanatlar Akademisi
B) Ankara Konservatuarı
C)Millî Musiki ve Temsil Akademisi
D)Ankara Musiki Muallim Mektebi

120. Ekonomi Alanı Devrimleri
 İzmir İktisat Kongresi 17 Şubat 1923
Lozan Barış Görüşmeleri’nin kesintiye uğradığı dönemde
toplandı.
Yeni devletin ekonomi politikası belirlendi.
Kongre de Milli ekonomi ilkesi(Misakı iktisadi)
benimsendi.
Ekonomik bağımsızlık hedeflendi.
Benimsenen ekonomik model liberalizmdir.(Özel sektör
ağırlıklı ekonomi)
Ancak özel girişimin başaramadığı yatırımlar devlet
tarafından yapılacaktır.

121.  İzmir İktisat Kongresi Kararları
Hammaddesi ülke içinde üretilen sanayi dalları kurulmalı
Fabrikalar kurulmalı
Kredi kurumları düzenlenmeli
Ulaştırma sorunu çözülmeli
Milli bankalar kurulmalı
İşçilerin yaşam şartları düzeltilmeli
Not:Kararlar öneri şeklindedir.

122.  1924
 Türkiye İş Bankası kuruldu.
 1924
 Türkiye Tas Kömürü Kurumu kuruldu.
 1925
 Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası
kuruldu.
 1925
 Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu kabul
edildi.
 1925
 Türk Tayyare Cemiyeti (Türk Hava
Kurumu) kuruldu.
 1926
 Uşak Şeker Fabrikası açıldı.
 1926
 Kayseri Uçak Fabrikası açıldı.
 1927
 Teşviki Sanayi Kanunu çıkarıldı.
 1928
1930
Ankara’da Sanayi Kongresi toplandı.
1930
Gölcük’te modern Türk donanmasının
temelleri atıldı.
1933
Sümerbank kuruldu.
1934
Birinci Beş Yılık Sanayi Fİanı uygulamaya
kondu.
1935
Maden Tetkik Arama Enstitüsü kuruldu.
1935
Etibank kuruldu.
1935
Gölcük tersanelerinde yapılan ilk Türk
gemisi denize indirildi.
1936
Türkiye’de ilk tank imalatı gerçekleştirildi.
1939
Karabük Demir ve Çelik Fabrikası açıldı.
1939
Kırıkkale Barut Fabrikası açıldı.
1945
Ankara'da Türkiye’nin ilk Uçak Motoru
Fabrikası kuruldu.

124.  Örnek Sbs 2009
17 Şubat 1923’te İzmir’de toplanan ilk iktisat kongresinde
alınan kararlardan bazıları şunlardır:
Hammaddesi yurt içinden temin edilen sanayi dalları
kurulmalıdır.
Yabancıların kurduğu ticaret işletmelerinden kaçınılmalıdır.
Yerli malı kullanılması ve tasarruf özendirilmelidir.
Bu kararlarla;
I- dışa bağımlılığı önlemek
II- yabancı sermayeyi etkili kılmak
III- millî ekonomiyi kurmak
IV- ekonomik bağımsızlığı sağlamak
hedeflerinden hangilerine ulaşılması amaçlanmış olabilir?
A) Yalnız I B) I - II
C) II - III - IV D) I - III - IV

125.  Örnekler
Türkiye İktisat Kongresi’nde ulusal ve tam bağımsız bir
ekonomiyi esas alan öneriler ön plana çıkmıştır.
İktisat Kongresi’nde yapılan aşağıdaki önerilerden
hangisinin bu doğrultuda olduğu söylenemez?
A) Kambiyo merkezleri ile tahvil borsalarının millîleştirilmesi
B) Tarım dışındaki işçiler için günlük çalışma süresinin 8
saat olması
C)Yerli sanayiyi koruyucu önlemler alınması
D)Kendi limanlarımızda bayrağımızı taşıyan gemilerin
ticaret yapması

126. Aşağıdakilerden hangisiyle Türkiye
Cumhuriyeti’nin,
ekonomik ve mali bağımsızlığını sınırlandıran
engellerden kurtulduğu savunulamaz?
A) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının
kurulmasıyla
B) Tekâlif-i Milliye Emirlerinin yayımlanmasıyla
C) Kapitülasyonların kaldırılmasıyla
D)Düyun-ı Umumiye İdaresinin yetkisinin borçlarla
sınırlandırılmasıyla

127. Tarım Alanında Gelişmeler
 Tarımı geliştirmek için önce köylünün durumunu düzeltmek
gerekiyordu. Bu amaçla yeni önlemler alındı.
 Aşar vergisi kaldırıldı.(17 Şubat 1925)
 Ziraat Bankasının çiftçiye verdiği kredi miktarı artırıldı.
 Tarımın daha bilinçli yapılabilmesini sağlamak için ziraat okulları
kuruldu.
 Bütün bu çabalar sonucunda Türk tarımında önemli gelişmeler ve
üretim artışları sağlandı.
 Atatürk Orman Çiftlikleri kuruldu. Amaç uygulamalı eğitim yapmak,
staj yaptırmak, dinlenme alanı oluşturmaktır.
 Sulama kanalları,barajlar yapıldı.
 1929 da topraksız çiftçiye toprak verildi.
Not:1923-1929 arası en çok tarım gelişti.

128. Aşar vergisinin kaldırılmasından sonra köylüler rahatlamıştır.

129. Atatürk Orman Çiftliği

130. Ticaret Alanında Gelişmeler
 Türk milletini ticaret alanında da söz sahibi yapabilmek ve
ticaretimizi milli çıkarlarımıza uygun olarak geliştirmek için çaba
harcandı.
İş Bankası’nın Kurulması 1924
 İş sahiplerine kredi imkanı sağlamak için ilk özel banka olan İş
Bankası kuruldu.
 Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926 Çıkarılan bu kanunla, Türk
limanları arasında yük ve yolcu taşıma hakkı Türk denizcilerine
verildi.(Bağımsızlıkla ilgilidir.)
Merkez Bankası’nın Kurulması 1931
 Para işlerini düzenlemektedir.
 Osmanlı Bankası’nın olumsuzluklarına son verilmiştir.

131. 1924
1931
1926

132. Sanayi Alanında Gelişmeler
 Devlet büyük sanayi kuruluşlarını kendi kurmaya çalışırken bir
yandan da özel teşebbüsü destekledi.
 1927 Teşvik-i Sanayi Kanunu ile sanayi çalışmalarını özendirildi.
 Fabrika açacaklara kredi verildi.
 Vergi indirimi yapıldı.
Devletçi ekonomiye geçilmesi
 Nedenleri:Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun başarısızlığı ve 1929 Dünya
Ekonomik Krizi’nin Türkiye’yi olumsuz etkilemesi

133.  1929’dan itibaren devlet ekonomi üzerinde etkisini arttırdı.
 1933’te Sümerbank kuruldu. Fabrikalar kurdu.
 1933 yılında I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.
 1934-1938 arası uygulandı.
 Türkiye en çok bu dönemde kalkındı.
 Halkın ve ülkenin temel ihtiyaçları için demir, çimento, kömür,
un,şeker ve dokuma alanında sanayileşme yapıldı.
 1935 yılında yer altı zenginlik kaynaklarımızın araştırılması için
Maden Teknik Arama Genel Müdürlüğü(MTA) kuruldu.
 1939 yılında Karabük’te ilk demir çelik fabrikası kuruldu. Onu diğer
fabrikalar ve sanayi kuruluşları izledi.

134. Örnek : Cumhuriyet Döneminde kalkınmada
sanayileşmeye
önem vermek amacıyla Teşviki Sanayi Kanunu
çıkarılmıştır.
Bu Kanun’la sanayi kuruluşlarına üretecekleri
malların değerine göre %10 prim verilmiş ve ithal
ürünlerinden %10 daha pahalı da olsa devlet
kurumlarına
bunları kullanma zorunluluğu getirilmiştir.
Bu durumun,
I. üretimin artırılmak istendiği,
II. ithalatın kısıtlanmak istendiği,
III. sermaye birikimine devlet desteği sağlandığı
durumlarından hangilerinin göstergesi olduğu
savunulabilir?

138.  Örnek
Aşağıdakilerden hangisi, Atatürk Dönemi
ekonomik
faaliyetlerinden biri değildir?
A)Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının
kurulması
B)Varlık Vergisi'nin uygulanması
C)İzmir’de İktisat Kongresi’nin toplanması
D)Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkarılması

139.  Örnek
Türkiye’de,
I. sanayi planının yapılması,
II. modern anlamda nüfus sayımının yapılması,
III. muhalefet partisi olarak Demokrat Parti’nin
kurulması
gelişmelerinden hangileri Atatürk Dönemi’nde
gerçekleşmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) Yalnız III D) I ve II

140.  Ulaşım Alanında Gelişmeler
 Demiryolu yapımına öncelik verildi.
 1927'de Kayseri, 1930'da Sivas, 1931'de Malatya,
1933'de Niğde, 1934 Elazığ, 1935 Diyarbakır,
1939'da Erzurum demiryolu ağına bağlanmıştır.
 Karayolu için vergiler konuldu.
 Kabotaj Kanunu ile gemi işletmeciliği hakkı Türklere
verildi.1926
 Türk Tayyare Cemiyeti kuruldu.1925

141. Sabiha
Gökçen

142.  10. Yıl Marşı
Çıktık açık alınla on yılda her savaştan,
On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan;
Başta bütün dünyanın saydığı Başkumandan;
Demir ağlarla ördük Anayurdu dört baştan.
Türk’üz, Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi,
Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Bir hızla kötülüğü, geriliği boğarız;
Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız.
Türk’üz, bütün başlardan üstün olan başlarız;
Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız.
Türk’üz, Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi,
Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!

143.  Örnek
Nutuk’ta aşağıdaki olaylardan hangisine
değinilmemiştir?
A) Harf İnkılabı
B) Medeni Yasa
C) Tevhidi Tedrisat Yasası
D) Amasya Genelgesi

145. BİR DEVRİN ANALİZİ: NUTUK
Mustafa Kemal, 15 Ekim 1927’de TBMM Büyük Salon’da Cumhuriyet
Halk Partisi üyelerine 6 gün süren bir konuşma yapmıştır.
Mustafa Kemal bu tarihi konuşmasında 1919-1927 yılları arasındaki
gelişmeleri anlatmıştır. Bu konuşma daha sonra NUTUK, BÜYÜK
NUTUK, SÖYLEV adı ile basılmıştır. Bu eser Osmanlı Devleti’nin son
dönemi, Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu
konusunda en önemli kaynaktır. Olaylar birinci ağızdan aktarılmıştır.
NUTUK, “1919 senesi Mayısının 19.günü Samsun’a çıktım”
cümlesiyle başlar ve GEÇLİĞE HİTABE ile sona erer. Türk Milletinin
var olma mücadelesini anlatan bu eser aynı zamanda inkılâplara
gelen eleştirilere bir cevap niteliğindedir.

146. siyasal
alanda
yapılan
İnkılâplar
Hukuk
alanında
yapılan
İnkılâplar
Eğitim-Kültür
alanında
yapılan
İnkılâplar
Sosyal(topl
umsal)
alanda
yapılan
İnkılâplar
Ekonomik
alanda yapılan
İnkılâplar
İlgili alan inkılaplarını altlarına yazınız.

147.  Soyadı kanunu Menemen Olayı Cumhuriyet Halk
Fırkası
 Lozan Türk Dil Kurumu Abdülmecit
Efendi
 İzmir İktisat Kongresi Kabotaj Kanunu Şeyh Sait
İsyanı
 Nutuk İsviçre Göktürk
Alfabesi
 Darülfünun Teşvik-i Sanayi Kanunu Terakkiperver Cumhuriyet
Fırkası
Yukarıdaki kavramları uygun yerlere yazınız.
 1.1900 yılında kurulan ve Osmanlı Devleti’nin Batılı anlamdaki tek üniversitesi
 2.Türk Medeni Kanunu’nun alındığı Avrupa ülkesi
 3.M. Kemal’in “Bu antlaşma Türk Milleti aleyhine yüzyıllardan beri hazırlanmış
 ve Sevr Antlaşmasıyla tamamlandığı sanılmış büyük bir suikastın yıkılışını
 ifade eden bir belgedir.”diyerek önemini belirttiği antlaşma.
 4.Cumhuriyet devrinin ilk siyasi partisi
 5.Bir tarikat mensubu olan Derviş Mehmet tarafından “Din elden gidiyor, şeriat
 isteriz!”haykırışlarıyla başlatılan ayaklanma.

148.  8.M. Kemal ATATÜRK’ÜN Türk bağımsızlık mücadelesini ve yeni Türk
Devleti’nin kuruluşunun belgelere dayanarak anlattığı eseri
 9.İsim benzerliği olan insanların birbirinden ayırt edilmelerini ve resmi
işlerin sağlıklı bir biçimde yürütülmesini sağlamak için çıkarılan kanun
 10.Cumhuriyet rejimine ve laik hukuk düzenine karşı çıkarılan ve İngilizler
tarafından da desteklenen ayaklanma
 11.Sanayi alanında etkinlikleri desteklemek ve özel sektörü sanayiye teşvik
etmek için çıkarılan kanun
 12.Cumhuriyet devrinin ilk muhalefet partisi
 13.Türk yazı dilindeki yabancı kelimelerin ayıklanması, konuşma diliyle
yazı dilinin, aydın diliyle halk dilinin kaynaştırılması konularında başarılı
hizmetler veren, Atatürk tarafından kurulan kurum.
 14.Ekonomik kalkınmayı toplumun bütün kesimlerinin katkısıyla
gerçekleştirebilmek için çiftçi, işçi, tüccar ve sanayicilerden seçilen
temsilcilerin katıldığı kongre
 15.Son Osmanlı halifesi

149. Aşağıda boş bırakılan yerleri doldurarak cümleleri tamamlayınız.
 Saltanatın kaldırılmasında …………………… ……………………………………………. hem
İstanbul Hükümetinin hem de TBMM’nin çağırılması etkili olmuştur.
 Saltanatın 1 Kasım 1922’de kaldırılması ile ………………………………………. anlayışı
güçlenmiştir.
 Kurtuluş Savaşında zaferimiz ve bağımsızlığımız …………… ……………….
…………………………………. ile tescil edilmiştir.
 Mudanya Ateşkes Antlaşması ve Lozan Barış Antlaşması’nda Türk heyetine
…………………………………………. başkanlık yapmıştır.
 Kapitülasyonlar …………………. ……………………………da kesin olarak kaldırılmıştır.
 ……………………………………….sorunun çözümü Lozan’da ertelenmiştir.
 Lozan Barış Antlaşması ………………………………. ilkesi doğrultusunda yapılmıştır.
 ………………… ………………………….. Antlaşması ile birçok kazanım elde edilmiştir.
 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında toplanan ……………………. …………….
 …………….. Kongresi bağımsız ve ulusal ekonominin kurulması için yapılacak
çalışmaları belirlemek için toplandı.

150.  ……………….. ……………….Kongresinde“Misak-ı İktisadi” kararları kabul edilmiştir.
Ankara’nın ………………………..tarihinde başkent seçilmesinde Anadolu’nun ortasında yer
alması hem askeri güvenlik hem de siyasi olarak her yere hizmet götürmek için jeopolitik
konumumun uygun olması etkili olmuştur.
 ……………………………………ilan edilmesinde Saltanatın kaldırılması ardından oluşan devlet
başkanlığı sorunu, devletin yönetim şeklinin belli olmaması ve hükümet bunalımı etkili
olmuştur.
 ……............................. kaldırılmasında TBMM tarafından halife seçilen Abdülmecid’in
çevresinde rejim düşmanlarının toplanması, Halifeliğin cumhuriyet ile bağdaşmaması ve
yapılacak yeniliklerin önünde engel oluşturması etkili olmuştur.
 3 Mart 1924’te çıkartılan ………………………..Kanunu ile tüm okullar Milli Eğitim Bakanlığına
bağlanmış, eğitim devlet denetimine alınarak eğitim öğretimde birlik sağlanmıştır.
 İlk siyasi partimizi Mustafa Kemal tarafından kurulan ……………………….…………
Cumhuriyetin ilanın ardından adı ……………………………… Halk Fırkası olmuştur.
 Atatürk çok partili hayata geçişi çok önemsiyordu. Bu amaçla …………………… Cumhuriyet
Fırkası kurulmuş ama Şeyh Sait İsyanının arkasından hükümet tarafından kapatılmıştır.

151.  Ülkemizin üçüncü partisi Fethi Okyar tarafından kurulan
…………………………………………….Fırkasıdır.
 Hem Terakkiperver hem de Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılması Türk
toplumunun ……… .................. ………….. geçişe hazır olmadığını gösterir.
 Kılık kıyafet inkılâbının nedeni Türk toplumunu …………………. görüntüye
kavuşturmak, giyim kuşamda birliği sağlamak, milli birlik ve beraberliği
güçlendirmekti.
 ……...... ,………………….. ve ölçülerde değişikliğin amacı ülke içinde birliği ve diğer
ülkelerle uyum sağlamaktı.
 ………….……………. Kanun ile Türk kadınına evlenme, boşanma, miras, velayet, vb.
konularında pek çok hak verildi.
 ………… .............. ………………, Musul’u almak isteyen İngilizlerin desteği ile çıkmıştır
ve doğrudan rejime yönelik bir isyandır.

152.  …………………. ……………….. ile Türk denizlerinden yolcu ve yük taşıma hakkı Türk gemilere
verilmiştir.
 …………………….., 1919-1927 yılları arasını anlatır. Nutuk’un pek çok dile çevrilmesi EVRENSEL
bir eser olduğunu gösterir.
 1 Kasım 1928’de çıkarılan ……….. ……………….. ile okuma yazma kolaylaşmış ve okuryazar
oranı artmıştır.
 Harf İnkılâbının arkasından halka okuma yazma öğretmek için …………….. ………………..
açılmıştır.
 Milli kültürümüzü aydınlatmak için ……………………….Kurumu ve ……………… Kurumu
kurulmuştur.
 …………………………….Olayı ve …………………… isyanı rejime yönelik bir isyandır.
 …………………….’nın imar planı Alman Mimar Hermann Jansen tarafından yapılmıştır.
 1933’te yapılan …………… …………………………amacı; araştıran, sorgulayan, tahlil eden,
değerlendiren, bilimsel değerleri rehber edinen, bir üniversite kurmaktı.
 Cumhuriyetin ilk yıllarından aşı üretmek için Refik Saydam ………………………..Enstitüsü
kurulmuştur.
 ……………… …………………….. ………………………. kurulma amacı çiftçilere örnek
olmak, ziraat okulu öğrencilerine staj yapacak ortam sağlamaktı.

153.  Aşağıdaki ifadelerden doğru olana ‘’D’’ yanlış olana ‘’Y’’ harfini işaretleyiniz.
1.Atatürk’ün Cumhuriyet’in onuncu yılında yaptığı Onuncu Yıl Nutku adlı konuşmasında,
yapılan inkılâplara değinmiş, geleceğe yönelik hedefler göstermiş ve Türk milletinin
özelliklerinden bahsetmiştir. ( )
2.Türk Kadınına dünyadaki birçok ülkeden önce siyasi hakları verilmiştir.( ) 1930 Belediye
Başkanlığına seçilme, 1933 Muhtarlık seçme ve seçilme ve 1934’te Milletvekili seçme ve
seçilme hakkı verilmiştir. ( )
3.Soyadı Kanunu’nun amacı Türk Milletine milli kimlik ve beraberlik kazandırmaktır.( )
4.Takrir-i Sükun Kanunu I.TBMM tarafından çıkarılmıştır. ( )
5.Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurulmasına Atatürk karşı çıkmıştır.( )
6.Atatürk’e İzmir Suikastını İttihatçılar tertiplemiştir. ( )
7.Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Başkanı Rauf Beydir. ( )
8.Musul Lozan Antlaşması ile Irak’a bırakılmıştır ( )
9.Atatürk Medeni Kanun dışında tutulmuştur. ( )
10.İtilaf Devletleri’nin Lozan Konferansı’na İstanbul Hükümeti’ni de davet etmesi
saltanatın kaldırılmasını hızlandıran bir gelişmedir. ( )

154. 11.Misakımilli kararları ilk kez İzmir İktisat Kongresi’nde kabul edilmiştir.( )
12.Cumhuriyet, ikinci dönem TBMM tarafından ilan edilmiştir.( )
13.Türk kadınları 1926’da kabul edilen Medeni Kanun ile siyasi haklarını da elde
etmiştir.( )
14.Menemen Olayı çıkınca Serbest Cumhuriyet Fırkası kapatılmıştır.( )
15.Türk denizcileri gemi işletme ve deniz ticareti yapma hakkına Kabotaj Kanunu
ile kavuşmuştur.( )
16.Cumhuriyetin ilanından sonra ilk kurulan siyasi parti Serbest Cumhuriyet
Fırkası’dır.( )
17.Ulusal egemenlik halkın yönetimde söz sahibi olması ve egemenliği kendi
eline almasıdır.( )
18.Demokrasinin işleyebilmesi için farklı görüş ve düşüncelerin var olması
gerekmemektedir.( )
19.Erkan-ı Harbiye Vekaleti’nin yerine günümüzde Genelkurmay Başkanlığı
kurulmuştur.( )
20.Halifelik 3 Mart 1924’te kaldırılarak laik devlet olma yönünde önemli bir adım
atılmıştır.( )

155. Boşlukları doldurma etkinliği
1:TBMM ile Osmanlı devletinin Lozan Konferansına birlikte çağrılması-----------
------------kaldırılmasını hızlandırmıştır.
2:Toplumdaki kültür çatışmasını ortadan kaldırmak laik,milli ve çağdaş bir
eğitim sistemini sağlamak amacıyla--------------------------kanunu kabul edilmiştir.
3:Yeni Türk devletinin izleyeceği bağımsız,liberal ve milli ekonomik politikaları
belirmek amacıyla---------------------------------kongresi toplanmıştır.
4:Cumhuriyet tarihinde rejimi yıkmaya yönelik ilk isyan--------------------------------
------‘dır.
5:1 Kasım 1922 yılında Saltanatın Kaldırılmasıyla padişahın-------------------------
--------yetkisi elinden alınmıştır.
6:1924 yılında özel sektöre kredi vermek amacıyla Türkiye’nin ilk özel bankası
olan ----------------------------------açılmıştır.
7:1 Kasım 1922 de saltanat kaldırıldığı halde henüz------------------------------------
----------------------nedeniyle halifelik kaldırılmamıştır.
8:Şeyh Sait isyanını bastırmak amacıyla TBMM 4 Mart 1925’te --------------------
-------------------kanunu çıkarmıştır.
9:Şeyh Sait İsyanın dış politikadaki olumsuz etkisi---------------------------------‘un
kaybedilmesine zemin hazırlamıştır.
10:Cumhuriyetin ilan edilmesiyle--------------------------ve ---------------sorunları
çözülmüştür

156. 11:Ülkedeki tarımsal üretimi arttırmak ve çiftçiyi rahatlatmak amacıyla -----------------
---------vergisi kaldırılmıştır.
12:Cumhuriyet döneminde yerli sanayiyi geliştirmek amacıyla -----------------------------
-------------kanunu ile vergi indirimi uygulamaya konulmuştur.
13:Cumhuriyet halk fırkası ekonomide----------------------------------------,Terakkiperver
Fırkası ekonomide----------------------------savunmuştur.
14:Halifeliğin kaldırılmasıyla padişahın ------------------------yetkisi alınmıştır.
15:Türkiye’nin yer altı kaynaklarını araştırmak amacıyla-----------------------
kurulmuş,ona kaynak sağlamak amacıyla da--------------------------kurulmuştur.
16:Türk dilinin zenginliğini ortaya çıkarmak,Türkçeyi bilim dili haline getirmek
amacıyla ----------------------------kurumu kurulmuştur.
17:Türk Medeni kanunu-----------------------kanunu örnek alınarak hazırlanmıştır.
18:Türk Medeni Kanunu ile kadınlara---------------------haklar verilmemiştir.
19:Şeyh Sait ve Menemen İsyanlarının ortak sonucu-------------------------------
yıkmaya yöneliktir.
20:Şeyh Sait ve Menemen İsyanlarıyla Türkiye’nin henüz-----------------------------------
---hayata hazır olmadığı anlaşılmıştır

157. 21:Takvim,saat,ölçü ve tartı alanındaki düzenlemelerin temel amaçları ülke içinde
------------------------sağlamak,Uluslar arası ---------------------------------geliştirmektir.
22:Arap Alfabesinin Türkçenin ses yapısına uymaması ve ülkedeki okur yazar
oranın çok düşük olması nedeniyle TBMM 1 Kasım 1928 de-----------------------------
-------------------kabul etmiştir.
23:Türk tarihini gerçekçi bir şekilde araştırmak,ortak tarih bilinci oluşturmak
amacıyla ----------------------------------------kurulmuştur.
24:Cumhuriyet tarihinde rejimi yıkmaya yönelik ikinci isyan-------------------------------
--------‘dır.
25:Remi işlerdeki karışıkları gidermek,toplumda ayrıcalık ifade eden lakap ve
unvanları kaldırmak amacıyla 21 Haziran 1934’te------------------------------------------
kabul edilmiştir.
26:Topluma yeni harfleri benimsetmek ve ülkedeki okuz-yazar oranını artırmak
amacıyla ---------------------------------------açılmıştır.
27:Türk kara sularında yük ve yolcu taşımacılığı hakkını Türk gemicilere
bırakmak,kapitülasyonların denizlerdeki uzantısından kurtulmak amacıyla-----------
------------------------------kabul edilmiştir.
28:Ziraat konusunda uygulamalı eğitim yapmak,örnek çiftlikler kurmak,tarımı
geliştirmek ve halkın dinlenmesini ve eğlenmesini sağlamak amacıyla ---------------
-----------------------------------------------kurulmuştur.
29:Ülkenin aşı ve serum üretimini karşılamak,ilaçların analizlerini yapmak ve

158. 31:Halkın dini duygularının sömürülmesini önlemek amacıyla 30 Kasım 1925’te-------
-----------------------------------kapatılmıştır.
32:Lozan Barış görüşmelerine TBMM ve Osmanlı Devletini birlikte çağıran itilaf
devletlerinin temel amacı---------------------------------çıkarmaya çalışmaktır.
33:Türkiye’nin ilk ağır sanayisi 1939 da kurulan--------------------------------------------------
-------------fabrikasıdır.
34:Türkiye’nin para politikasını belirlemek amacıyla 1930 yılında---------------------------
-------------------kurulmuştur.
35:Çok Partili hayat geçilmesinin temel amaçları------------------------------------------------
------ve --------------------------------güçlendirmektir.
36: 1933 yılında üniversite reformuyla Darülfünun ----------------------------------------
üniversitesine dönüştürülmüştür.
37:Uzun tedavi gerektiren verem hastalarının tedavileri için 1924 yılında ----------------
---------------------------açılmıştır.
38:Toplumu çağdaş görünüme kazandırmak amacıyla 25 kasım 1925’te-----------------
----------------------inkılabı yapılmıştır.
39:Ülkenin devlet denetimine ekonomik kalkınmasını sağlamak amacıyla 1934
yılında--------------------------------------planı uygulamaya konulmuştur.
40:Ülkenin hukuk adamlarını yetiştirmek amacıyla 1925 yılında Türkiye’nin ilk yüksek
okulu olan---------------------------------açılmıştır.

159. 41: 1926 yılında Rumi ve Hicri takvimin yerine-----------------------------------kabul
edilmiştir.
42:Doğal olaylardan zarar görenlere çadır, battaniye, yiyecek ve içecek dağıtmak,
sosyal devletin gereğini yerine getirmek amacıyla--------------------------------------
kurulmuştur.
43:Türk kadınlarına 1930 ----------------------------------------,1933’te-------------------------------
-------ve 1934’te---------------------------------seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır.
44:İkinci beş yıllık kalkınma planı--------------------------------------------------------çıkması
nedeniyle uygulamaya konulamamıştır.
45:Şeyh Sait isyanını çıkarları doğrultusunda-------------------------------------------
desteklemiştir.
46: 17 Kasım 1930 tarihinde kurucusu tarafından kapatılan siyasi parti-----------------------
----------------------------‘dır.
47:Lozan antlaşmasında boğazların Türkiye’nin başkanlığında uluslar arası komisyona
bırakılması……………………gölge düşürmüştür.
48:Lozan Antlaşmasına yalnız boğazlar konusunda katılan ülkeler ………….. Ve
……………….dır.
49:Atatürk dönemi mali reformlarının başlangıcı …………….vergisinin Kaldırılmasıdır.
50.Kabotaj kanunu ……………………..ile ilgilidir.

160. Çağdaş Türkiye Yolunda Adımlar Ünitesi Test Soruları
1.-Ülkenin rejiminin belirlenmesi
-Devlet başkanının belirlenmesi
-Ülkenin adı sorununun çözülmesi
-Yukarıdaki gelişmeler aşağıdaki hangi olayın sonucudur?
a)Saltanatın kaldırılmasının
b)Halifeliğin kaldırılmasının
c)Cumhuriyetin İlanının
d)Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun
2-Aşağıdaki eserlerden hangisi Cumhuriyet ‘in ilk yıllları ile ilgili bilgiler
yansıtmaz?
a)Tek adam b)Yaban
c)Çankaya d)Çalı Kuşu

161. 3. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Atatürk’ün kurmuş olduğu Cumhuriyet halk
fırkasından başka TBMM’ne farklı görüşleri yansıtabilmek amacıyla
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası gibi partiler
kurularak çok partili yaşama geçme girişimleri olmuştur.
Buna göre, bu girişimlerle ulaşılması düşünülen, temel amaç
aşağıdakilerden hangisidir?
a)Kadınlara siyasal haklar vermek
b)Dünya barışına katkıda bulunmak
c)Demokratik yönetimi gerçekleştirmek
d)Siyasi bağımsızlığı tamamlamak
4.Atatürk köylünün durumunu düzeltmek için bazı çalışmalar yapmıştır.
-Aşağıdakilerden hangisi bu çalışmalardan biri değildir?
a)Örnek çiftlikler kurmak
b)Islah edilmiş tohum ve gübre kullanmak
c)Modern tarım aletleri kullanmak
d)Teşvik-i sanayi kanunu çıkarmak

162. 5. Medeni Kanun’un Kabulü ile;
Mirasta kadın ve erkek çocuklara eşit hak tanınması.
Tek kadınla evliliğin kabul edilmesi.
Kadınlara istediği mesleğe girme hakkı verilmesi
Bu bilgiler göz önüne alındığında, aşağıdaki
yargılardan hangisine ulaşılamaz?
a)Kadınlara siyasi haklar tanınmıştır.
b)Kadın hakları genişletilmiştir.
c)Kadın-Erkek eşitliği sağlanmaya çalışılmıştır.
d)Çok eşle evlilik yasaklanmıştır.

163. 6-- Atatürk, inkılaplarını gerçekleştirirken Batılı ülkelerin
sahip olduğu kurumları Türkiye’de de oluşturmaya
çalışmıştır. Ancak bunu yaparken Batıyı ve Batılı
kurumları taklit etmemiş, sadece örnek almıştır. Örnek
aldığı kurumların Türk milletine uygun olmasına özen
göstermiştir.
Buna göre Atatürk, inkılaplarını yaparken daha çok
aşağıdakilerden hangisine önem vermiştir?
A) Akla ve mantığa uygun olmasına
B) Halkın desteğini almış olmasına
C) Millî karaktere uygun olmasına
D) Din ve vicdan özgürlüğünü sağlamasına

164. 7.Beni görmek demek mutlaka yüzümü görmek değildir.
Benim fikirlerimi,duygularımı
anlıyorsanız,hissediyorsanız bu kâfidir.”
Atatürk bu sözüyle, aşağıdakilerden hangisini
vurgulamak istemiştir?
A) Görüşlerine evrensel boyut kazandırılmasını
B) Yaşam biçimine her yönü ile uyulmasını
C) Ülkedeki birlik ve beraberliğin korunmasını
D) İlke ve inkılâplarının yaşatılmasını

165. 8.Cumhuriyet Döneminde gerçekleştirilen;
- Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik yapılması;
- Soyadı Kanunu’nun çıkarılması,
-Kılık kıyafette değişiklik yapılması
gibi yeniliklerin ortak amacı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Eğitim ve öğretimde birliği sağlamak
B) Millî birlik duygusunu güçlendirmek
C) Toplumsal alanda çağdaşlaşmayı sağlamak
D) Ekonomiyi millî temeller üzerinde geliştirmek

166. 9. ‘’Büyük ülkümüz en uygar, en zengin bir ulus olarak
varlığımızı yükseltmektir. Bu yalnız kurumlarında değil,
düşüncelerinde de devrim yapmış olan Türk ulusunun
güçlü ülküsüdür. Herhangi bir amaca ulaşmakla
yetinmeyeceğiz. Durmadan daha ileriye varmak için
çalışacağız’’
Mustafa Kemal’in 10. yıl nutkunda sözünü ettiği bu
ülküye ulaşmak için, aşağıdaki ilkelerden hangisini
öncelikle benimsemek gerekir?
A) Kararlı ve istekli olmak
B) Deneyimlerden ders almak
C) Ulusal değerleri korumak
D) Dünya devletlerini örnek almak

167. 10.‘’Türk inkılabı yalnız ülkemizi canlandıran değil,aynı zamanda
dünyaya yol gösteren bir devrimdir.Bundan sonra Doğulu
uluslar Türkiye’nin eserini izleyeceklerdir.Türkiye inkılaplarıyla
dünya uygarlığına büyük hizmet etmiş oluyor.’’
-Atatürk’ün bu sözlerinde Türk inkılabının hangi özelliği
vurgulanmıştır?
A)Siyasi B)Sosyal C)ekonomik D)Evrensel
11.Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’nin ekonomik alanda
kalkınmasını sağlayacak öncelikli çalışmalara örnek
olarak gösterilemez?
A) Ekonomide devlete öncülük veren ilkelerin benimsenmesi
B) Ülke kalkınmasını sağlayacak planların hazırlanması
C) Yatırım yapacak özel girişimcilerin desteklenmesi
D) Ülke savunmasını güçlendirecek önlemler alınması

168. 12.Atatürk Dönemi’nde kurulan ilk muhalefet partisi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Halk Fırkası
B)Terakkiperver Cumhuriyet fırkası
C)Serbest cumhuriyet fırkası
D)Demokrat Parti
13.’’Türk çocuğu atalarını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendisinde
kuvvet bulacaktır.’’ -Atatürk, bu düşüncesine uygun olarak
aşağıdakilerden hangisini kurmuştur?
A) Türk Tarih Kurumu
B) Hukuk Fakültesi
C) Anadolu Medeniyetleri Müzesi
D) Türk Standartları Enstitüsü

169. 14. ‘’Efendiler!Hepiniz milletvekili olabilirsiniz,bakan
olabilirsiniz.Hatta cumhurbaşkanı da olabilirsiniz. Fakat
sanatçı olamazsınız’’ Atatürk’ün bu sözünden
çıkarılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Ulusların kalkınmasında güzel sanatların büyük
katkısının olduğu
B)Politikacıların mutlaka sanatçılardan seçilmesi
gerektiği
C)Ülke sorunlarının çözümünde sanatçıların görüşünün
alınması
D)Sanatçı olabilmek için özel bir eğitim ve yeteneğin
gerekli olduğu
15.Aşağıdakilerden hangisi cumhuriyetin ilk
yıllarında sağlık alanında yaşanan gelişmelerden
değildir?

170. 16. 3 MART 1924’te alınan kararlar arasında
aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A)Tevhid-i Tedrisat kanunu
B)Şer’iye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması
C)Halifeliğin kaldırılması
D)Medreselerin kapatılması
17. Aşağıdakilerden hangisi siyasal alanda kadın-
erkek eşitliğini sağlamaya yöneliktir?
A)Türk Medeni Kanunu
B)Kadınlara seçme-seçilme hakkının verilmesi
C)Tevhid-i Tedrisat kanunu
D)Teşkilat-ı Esasiye kanunu

171. 18.Şeyh Sait İsyanı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Şeyh Sait İsyanı, İngilizler tarafından desteklenmiştir.
B) Türk ordusu isyanı bastırırken İngilizlerle savaşmıştır.
C) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılmıştır.
D)Musul ‘un Ankara Antlaşması ile kaybedilmesine neden
olmuştur.
19. Aşağıdakilerden hangisi 1929 da başlayan dünya
ekonomik krizinin sonuçlarından biri değildir?
A)Yaşamsal hammadde ihtiyacının artması
B)Sömürge edinme yarışının başlaması
C)Para değerlerinin düşmesi
D)Halkın alım gücünün azalması

172. 20.Cumhuriyet Döneminde gerçekleştirilen;
• Türk dilinin okunup yazılmasını kolaylaştırmak için
Türkçe’nin yapısına uygun olan Latin alfabesinin kabul
edilmesi
• Latin harflerinin kabulünden sonra yeni harfleri
öğretmek için Millet Mektepleri’nin açılarak okuma
yazma seferberliğinin başlatılması
gibi çalışmaların, Türk toplumunda aşağıdakilerden
hangisine katkı sağladığı savunulamaz?
A) Eğitimin yaygınlaşmasına
B) Okur-yazar oranının artmasına
C) Çok partili yaşama geçilmesine
D) Bilgi ve kültür düzeyinin yükselmesine