2. • 1. Dünya Savaşı’nda Rusya
itilaf devletleri arasında
yer almış, Osmanlı Devleti
de savaşa girince iki
düşman ülke durumuna
düşmüştürler.
• Ancak Rusya’da yaşanan
komünist devrim sonrasi
kurulan yeni Sovyet Rusya
Devleti savaştan çekilmiş,
itilaf devletlerinin
nefretini üzerine
toplamıştır.
3. Düşmanın düşmanı dosttur…
• İki ülkenin de düşmanı haline gelen İtilaf devletleri,
TBMM ve Rusya'nın birbirine yakınlaşmasına sebep
oldu. Kendisini güneyde ve Boğazlarda güvence altına
almak isteyen Rusya'da kendine dost bir ülke arayışına
girmişti.
• TBMM'nin Ermeniler ve Yunanlılara karşı kazandığı
zaferler sebebiyle, Rusya TBMM'yi aradığı ülke olarak
görmüştür. TBMM'de emperyalist ülkelerle mücadele
halinde olduğundan, iki ülke birbirine yakınlaştı. Bu
sebeplerle Rusya'ya gitmiş olan TBMM heyetiyle Rusya
hükümeti arasında Moskova antlaşması imzalanmıştır.
4. Yakınlaşmaya biraz daha bürokratik açıdan bakalım;
• TBMM’nin doğuda Ermenilere karşı başarı kazanması
• Fransızlara karşı güneydeki halk direnişinin etkili olması
• Yunanlılara karşı I. İnönü zaferinin kazanılması
• İki ülke arasında karşılıklı elçilikler açılarak iyi ilişkilerin başlaması
• Mustafa Kemal Paşa’nın diplomatik çabaları
• Her iki ülkenin de düşmanlarının ortak olması
• Sovyet Rusya’nın Anadolu’daki milli mücadeleyi kendi rejimine
dönüştürmek istemesi
5. • 16 Mart 1921’de TBMM’ni temsil eden heyette Yusuf Kemal Tengirşenk, Ali
Fuat Cebesoy ve Dr Rıza Nur bulunmaktadır . Sovyetler birliği heyetinde ise
Dışişleri Komiseri Çiçerin ve Merkez Komitesi üyesi Kumuk asıllı Celalettin
Korkmazov bulunmuştur.
VİDEO
6. Maddeler
Ülkeler birbirlerinin tanımadığı ülkelerarası bir senedi tanımayacaktır.
Rusya Misak-ı Milli'yi tanıyarak, kapitülasyonların kaldırılmasını kabul
edeceklerdir.
Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya'nın yaptığı anlaşmaların hükümsüz olduğu
kabul edilmiştir.
Aralarında mali, iktisadi ve sair anlaşmaların yapılmasını kabul etmişlerdir.
Rusya TBMM Ermenistan ile Gürcistan arasında imzalanan antlaşmalarla
tespit edilen sınırını, Batum'un Gürcistan'a geri verilmesi şartıyla kabul
etmiştir. Türkiye'nin Batum limanını kullanmasını ve halka özerklik vermesini
de kabul etmişlerdir.
Türkiye'nin İstanbul'daki egemenliği tehlikeye atılmadan, boğazların ticaret
gemilerine açılması için Karadeniz'e kıyısı bulunan devletlerle bir konferans
yapılacaktı.
Rusya elindeki esirleri 3 ay zarfında iade edecektir
7. Önemi
• Batum’un verilmesi Misak-ı Milli’den ilk
tavizdir.
• Rusya, TBMM’yi tanıyan ilk Avrupa devletidir.
• Sovyet Rusya milli mücadeleye destek
vermeyi kabul etti.
• Sovyet Rusya, Sevr antlaşmasını tanımadığını
ilan etti.
• Doğu sınırımız güvence altına alındı