Kavramlar ve Çağrışımlar

1. 3.TEMA
KAVRAMLAR VE ÇAĞRIŞIMLAR

2. ŞİİR VE AHENK UNSURLARI
Duygu, hayal ve düşüncelerin bir düzene bağlı olarak,
çekici bir dil ve ahenkli mısralar içinde
aktarılmasına şiir denir. Aslında şiir, sözcüklerin ahenk
oluşturacak şekilde bir araya getirilmesinden oluşur.
HATIRLAYALIM
Örnek:
Uzun ince bir yoldayım
4 + 4 = 8 hece
Gidiyorum gündüz gece
4 + 4 = 8 hece
Bilmiyorum ne hâldeyim
4 + 4 = 8 hece
Gidiyorum gündüz gece
4 + 4 = 8 hece

3. Şiirde ahenk KAFİYE ve REDİF ile sağlanır. Bunu
2.slayttaki şiirde görmekteyiz. Yani şiirdeki ortak
sesler ses akışını sağlayarak şiire ahenk
katmıştır. Bu kısmı 2.temada görmüştük.

5. SÖZ SANATLARI
1. Abartma (Mübalağa)
Bir şeyin niteliklerini veya bir olayı
olduğundan fazla büyüterek veya
küçülterek anlatmaya abartma denir.

6. Örnek: Çantayı taşımaktan kolum koptu.
Bu cümlede kişi, kolunun fiziksel olarak koptuğunu
değil, “çok yorulduğunu” abartma yaparak
anlatmaktadır.
Örnek: Bir ah çeksem dağı taşı eritir
Gözüm yaşı değirmeni yürütür
Bu hasretlik beni dahi çürütür
Bana sıla da bir, gurbet il de bir
Karacaoğlan bu dörtlükte memleketinden ayrı olmanın
verdiği acıyı abartarak anlatmıştır. Çünkü gerçekte
gözyaşı dağları eritmez, değirmeni yürütmez.

7. 2. Benzetme (Teşbih)
Anlatımı kuvvetlendirmek, sözün etkisini artırmak için aralarında
değişik yönlerden ilgi bulunan iki şeyden zayıf olanın kuvvetli
olana benzetilmesine benzetme denir. Çoğunlukla benzetme
yapılırken birbirleri ile ilgi kurulan varlıklar arasındaki ilişki
bilinmektedir.
Tam bir benzetmede dört temel unsur vardır:
► Benzeyen: Zayıf unsur.
► Benzetilen: Kuvvetli unsur.
► Benzetme yönü: İki unsur arasındaki benzetme sebebi.
► Benzetme edatı: Benzetmede kullanılan “gibi, kadar”
edatlarıdır.

8. Örnek:
Serkan keçi gibi inatçı bir çocuktur.
Benzeyen Benzetilen Benz. Edatı Benz. Yönü
Bu cümlede “Serkan”, “inatçılık” bakımından “keçi” ye benzetilmiştir. Burada
“keçi” nin inatçılık özel­liği herkes tarafından bilindiğinden, benzetme çok rahat
anlaşılmakta, söz daha etkili olarak anlatıl­maktadır.
Örnek: Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım
İstiklâl Marşı’ndan alınan bu dizelerin ilkinde şair kendisini “sel” e benzetmiştir.
İkinci dizede ise “dağları yırtarım” sözüyle abartma sanatına başvurmuştur.

9. 3. Kişileştirme (Teşhis)
İnsan dışındaki varlıklara insana özgü özelliklerin
verilmesine kişileştirme denir. Bu sanatta
hayvanlara, bitkilere ve diğer varlıklara insana
özgü özellikler verilerek ifade daha çekici hâle
getirilir, duygular daha güzel anlatılır.

10. Örnek: Köyün çayı boş yere akmaktan sıkılıyor, bir
bostanı sulayacağı günlerin gelmesini iple çekiyordu.
Bu cümlede “köyün çayı” kişileştirilmiştir. “Sıkılmak”,
“iple çekmek (sabırsızlıkla beklemek)” insana özgü
niteliklerdir. İnsana özgü nitelikler “köyün çayı” na
verilerek çay kişileştirilmiştir.
Örnek: Toplanırken göklerde bulutlar yığın yığın
Hırçın bir fırtınayı düşünüyordu deniz.
Bu dizelerde “kişileştirilme” vardır. Burada
“düşünüyordu” denerek “deniz” kişileştirilmiştir.

11. 4. Konuşturma (İntak)
İnsan dışındaki varlıkları konuşturma, onların
ağzından söz söyleme sanatına
intak(konuşturma) denir.
İntak (konuşturma), genellikle teşhis
(kişileştirme) sanatı ile birlikte kullanılır. Teşhis
sanatı ile insan özelliği içinde gösterilen varlıklar
konuşturulduğu zaman intak sanatı yapılmış olur.

12. Örnek:
Akşam rüzgârları der ki Ali’ye:
“Gözler ileriye, gönül geriye…”
Sanki köydekiler görünsün diye
Tepeler alçalır, dereler dolar!
Bu dörtlükte “rüzgârlar” önce kişileştirilmiş, daha sonra da
konuşturulmuştur. Zaten şiirde intak varsa, konuşturulan varlığın
sözleri de vardır.
Örnek:
Google: Ben her şeyi bilirim.
Facebook: Ben herkesi tanırım.
İnternet: Ben olmasam ikiniz de işe yaramazsınız!
Elektrik: Tartışmayı fazla uzatmayın yoksa hepinizin işini bitiririm!

13. SIRA SİZDE
Örnek:
Hayatımın en mutlu anını yaşadığım o an sanki bizim suçtan, cezadan ve
pişmanlıktan kurtulduğumuz gibi dünya da yer çekimi ve zamanın
kurallarından kurtulmuş gibiydi.
Bu paragrafta aşağıdaki sanatsal anlatım yollarından hangisi kullanılmıştır?
A) Benzetme B) Kişileştirme
C) Abartma D) Konuşturma
Cevap: «gibi» benzetme edatı kullanılmıştır. Yani cevabımız A şıkkıdır.

14. Örnek:
Aslıma karışıp toprak olunca
Çiçek olur mezarımı süslerim
Dağlar yeşil giyer, bulutlar ağlar
Gökyüzünde dalgalanır seslerim
Yukarıdaki şiirde kişileştirilen unsurlar hangileridir?
A) Toprak – çiçek B) Bulutlar – sesler
C) Dağlar – sesler D) Dağlar – bulutlar
Cevap: Dağların giyinmesi ve bulutların ağlaması
kişileştirmeye örnektir. Yani cevap D şıkkıdır

16. • EDEBî TÜRLER
Edebiyat, duygu ve düşünceleri söz ya da yazıyla etkili bir şekilde
anlatma sanatıdır.
Düz Yazı (Nesir) Türleri
• Duygu ve düşüncelerin, uyak ve ahenk olmadan cümlelerle
anlatıldığı yazılardır. Olay, düşünce (fikir) ve bildirme yazıları
olmak üzere üçe ayrılır.
Olay Yazıları
• Bir olayın, yer ve zaman belirtilerek, kahramanların
çevresinde kurgulanmasına olay yazıları denir. Olay
yazılarında genellikle öyküleyici anlatım tekniğini kullanılır.
Özellikle romanlarda betimleyici anlatıma da sık sık
başvurulur.

17. MASALIN GENEL ÖZELLİKLERİ
Masal
Olağanüstü olaylarla süslü, olağanüstü
kişilerin başından geçen, zaman ve yer
kavramları belirli olmayan hayalî
olayların anlatıldığı
yazılara masal denir.

18. » Masalda eğiticilik ve öğreticilik esastır.
» Masallardaki olaylar gerçeğe uymaz.
» Kahramanlar olağanüstü özelliklere sahiptir.
» Masalın geçtiği yer ve zaman belirsizdir.
» Masallar tekerlemeyle başlar.
» Masaldaki karakterler; cinler, periler, devler ve hayvanlar
olabilir.
» Masalların sonunda iyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır.
» Ulusal konulara yer verilmez, evrensel konular ve mesajlar
içerir.
»Anlatım genellikle duyulan(­ miş’ li)geçmiş zaman kipine
dayanır.
»Yaratıcısı genellikle bilinmez. (Anonimdir).

19. NOKTALAMA İŞARETLERİ

20. Nokta ( . )
1. Tamamlanmış cümlenin sonuna konur:
Ben müzik dinlemeyi çok severim.
2. Bazı kısaltmaların sonuna konur:
Alb. (albay), Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent), Prof.(profesör), Cad. (cadde), Sok.
(sokak), s. (sayfa), sf. (sıfat), vb. (ve başkası, ve benzeri, ve benzerleri, ve bunun
gibi), Alm. (Almanca), Ar. (Arapça), İng. (İngilizce) vb.
UYARI!
Büyük harflerle yapılan kısaltmaların sonuna (T. ve T.C. hariç) nokta konmaz:
TDK, TBMM
Element ve ölçülerin uluslararası kısaltmaları kabul edildiğinden nokta kullanılmaz:
cm, m, kg, l …

21. 3. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur:
3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak vb.
4. Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan
yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur:
3, 4 ve 7. maddeler; XII – XIV. yüzyıllar arasında vb.
5. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur:
I. 1. A. a.
II. 2. B. b.

22. 6. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için
konur:
01.08.1987, 29.09.1923
UYARI!
Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay adların­dan önce ve
sonra nokta kullanılmaz:
1 Ağustos 1987, 29 Ekim 1923 vb.
7. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur:
Tren 09.15’te kalktı.
Toplantı 13.00’te başladı.

23. Virgül ( , )
1. Eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur:
Yağmurdan, kardan, tipiden sonra ılık, sevimli bir güneş çıktı.
2. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur:
Eve geldim, yemek yedim.
3. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için
konur:
Babam, yıllardır göremediği arkadaşına kavuşmanın heyecanını yaşıyordu.

24. 4. Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya
ara cümlelerin başına ve sonuna konur:
Aydın’a, doğduğu topraklara, geri dönmüştü.
5. Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerinden sonra konur:
Aydın’a yarın gideceğim, dedi.
6. Konuşma çizgisinden önceki ifadenin sonuna konur:
Kapıya kadar geldi. İçeri dönerek annesine,
–Hoşça kal, dedi.

25. 7. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bil­diren hayır, yok, evet,
peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden
sonra konur:
Peki, gideriz.
Olur, ben de size katılırım.
Hayhay, memnun oluruz.
Haydi, geç kalıyoruz.
8. Anlam karışıklığını önlemek için kullanılır:
O, elbiseyi giymedi.
Bayan, terziye doğru yürüyordu.
9. Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur:
Sevgili Kardeşim,
Değerli Arkadaşım,

26. 10. Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır:
38,6 (otuz sekiz tam, onda altı)
0,45 (sıfır tam, yüzde kırk beş)
11. Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o zamirlerinden sonra konur:
Bu, benim gibi yazarlar için hiç kolay olmaz.
O, eski defterleri çoktan kapatmış.
12. Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra
konur:
Vladimir Tumanov, Kraliçeyi Kurtarmak, Günışığı Kitaplığı, İstanbul, 2013.
UYARI!
Yazarın soyadı önce yazılmışsa soyadından sonra da virgül konur:
Tumanov, Vladimir, Kraliçeyi Kurtarmak, Günışığı Kitaplığı, İstanbul, 2013.

27. SIRA SİZDE
1-Hangi cümlenin sonuna nokta (.)
konulmalıdır?
a) Düşüncelerimi ah bir anlatabilsem
b) Ne güzel okudun
c) Beni mi çağırdılar
d) Bu konular bizi ilgilendirmiyor

28. 2-Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nokta (.) nın
kullanımı yanlıştır?
a) T.B.M.M. hükümetin yaptığı işleri; meclis araştırması,
meclis soruşturması ve gensoru yollarıyla denetler.
b) Prof. Dr. Süheyl Ünver gençlik yıllarında yaşadıklarını
defterine yazmış.
c) Anayasamızın 17. maddesine göre özel durumlarda kişi
dokunulmazlığı göz önüne alınmayabilir.
d) Her sabah 7.30’da kapıcının getirdiği sıcak ekmekle
kahvaltı yapmayı çok severim.

29. 3-A a ıdaki cümlelerin hangisindeş ğ
noktalama yanlı lı ı yapılmı tır?ş ğ ş
A) Bu yıl YGS’ ye 1.500.000 kişi girecek.
B) Kars’ta iki gün şenlik düzenlendi.
C) Akşam, T.R.T.’de yeni bir programa
katılacağım.
D) Hey, hemen burayı terk et!

30. 4-Aşağıdaki cümlelerde noktanın kullanımı ile ilgili
yanlışlık yapılıp yapılmadığını belirleyin. Doğru
kullanımların başına (D), yanlış kullanımların başına (Y)
koyun.
( ) Kardeşim 8.Eylül.2007’de doğdu.
( ) Dr. Mehmet Bey birazdan buraya gelir.
( ) Onlar apartmanın 7.’nci katında oturuyor.
( ) Uçağı sabahleyin 7.45’te mi kalkacak.

31. SIRA SİZDE
(VİRGÜL)
1.“Uzun boylu, sarı saçlı bir gençti.” Cümlesindeki virgülün(,)
görevine benzer kullanım aşağıdaki cümlelerin hangisinde
vardır?
A)Selim, okulun en çalışkan öğrencisidir.
B)Kırmızı yanaklı, güzel bir çocuktu kardeşim.
C)Küçük, ağacın arkasında oturmuş ağlıyordu.
D)Küçük çocuk hastalanır, doktora götürülür.

32. 2.Aşağıdakilerin hangisinde virgül(,)
kaldırılırsa cümlenin anlamı değişir?
A)Eski, küçük bir evde oturuyorlardı.
B)Küçük, sobanın yanına kıvrılmıştı.
C)Genç doktor, herkese yardım ediyorlardı.
D)İnsanlar, çalıştıkları sürece aç kalmaz.

33. 3.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül(,) yanlış
kullanılmıştır?
A)Ayhan, Paris’ten aldığı kırmızı kalemi arkadaşına
hediye etti.
B)Yaylaya giden aracımız eğri, büğrü yollarda
ilerliyordu.
C)Akşam eve gelir, çantasını odasına bırakır, oturma
odasına giderdi.
D)Genç, heyecanlı, sıcakkanlı arkadaşımız artık
toplantılara gelmez oldu.

34. 4.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde noktalama
yanlışı yoktur?
A)Toplantıya herkes gelsin: çünkü önemli açıklamalar
yapacağım.
B)Bir haberci küçük, bir ayrıntıyı bile atlamamalıdır.
C) Yağmur; kar ve dolu yağarken evden çıkmaz.
D)Geri döndü, eve girdi, şemsiyesini alıp çıktı.

35. 5.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül(,) yanlış
kullanılmıştır?
A)Alev, birkaç gazete ve dergiye abone olmuş.
B)Bütün kurtlar, kuşlar hemen köşkün etrafına
toplanmışlar.
C)Bir de yola bakmışlar ki, yollar çamur.
D)Nihayet uzun, bir yolculuktan sonra memlekete
varmışlar.

36. 6.Cümlede özneden sonra virgül konabilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu
açıklamaya uygun olarak kullanılan virgül
vardır?
A)Kitabı, daha önce okumuştum.
B)Dil, yapraklarını yenileyen ağaç gibidir.
C)Kitaplarını, defterlerini çantaya yerleştir.
D)Orayı, köyü, çok beğendim.

37. 7.Aşağıdakilerden hangisi virgülün(,)
kullanıldığı yerlerden değildir?
A)Tarihlerin yazılışında
B)Ara sözlerin başında ve sonunda
C)Sıralı cümleyi oluşturan cümlelerin arasında
D)Sayıların ondalık bölümünü ayırmada

38. 8.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül(,)
kaldırılırsa cümlenin anlamı değişir?
A)Doğduğu, çok sevdiği bu köyü terk etti.
B)O, bunları hiç bilmiyor.
C)O yıl, bu bölgede büyük bir kuraklık oldu.
D)Onlar biraz önce, verdiğim ödevi
hazırlıyorlardı.

39. 9.Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde virgül(,)
farklı bir görevde kullanılmıştır?
A)Rüzgar esiyor, yağmur yağıyordu.
B)Hayır, soruları çok kolaydı.
C)Geldim, gördüm, yendim.
D)Ödevlerini yapmadı, oyun oynadı.

40. 10.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül(,)
yanlış kullanılmıştır?
A)Tevfik Fikret’in, şiirleri pek anlaşılmaz.
B)Her sözcük, cümledeki kullanımına göre
anlam kazanır.
C)Hikaye, roman en çok okunan türlerdir.
D)Şairler, bir ulusun kesilmeyen sesleridir.

41. 11.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül(,)
yanlış kullanılmıştır?
A)Ya bana uyarsın, ya evde oturursun.
B)− Datça’ya yarın gideceğim, dedi.
C)Genç, doktora yaklaştı.
D)Akşam, akşam, yine akşam…

42. I. Saat ve dakikayı gösteren sayıları birbirinden ayırmak
için kullanılır.
II.Sayılardan sonra sıra bildirmek için kullanılır.
III.Sıralı cümlelerin arasına konur.
IV.Bazı kısaltmaların sonunda kullanılır.
12.Yukarıda özellikleri verilen kurallardan
hangisinde farklı bir noktalama işareti
kullanılırA) I. B)II. C)III. D) IV.

43. 13.Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde virgül(,)
farklı bir görevde kullanılmıştır?
A)İnsanın burada kemikleri erir, ciğerleri çürür.
B)Bakın, duyuyor musunuz dalgaların sesini?
C)Sinop’ta zaman yoktur, tamamıyla silinmiştir.
D)Yaralı, adama bir şeyler anlatmak istedi.

44. 15.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül(,)
kaldırılırsa cümlenin anlamı değişmez?
A)Ayşe, halamı ziyaret etmiş.
B)Sevgi, insanları birbirine yaklaştırır.
C)İhtiyar, doktorun yanına gitti.
D)Tembel, kimseye yardım etmez.

45. 16.Virgül(,) ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A)Cümle içerisindeki eş görevli ögeleri ayırmada
konur.
B)Anlam belirsizliğini gidermek için konur.
C)Kendinden sonra örnekler verilecek cümlenin
sonuna konur.
D)Mektuplarda hitaplardan sonra konur.

46. FİİLLERDE YAPI
Fiiller yapı bakımından üçe ayrılır:
1-Basit
2-Türemiş
3- Birleşik

47. 1- Basit Fiil:
Yapım eki almamış, başka bir kelimeyle de
birleşmemiş olan (sadece çekim eki alan) fiillere
Basit Fiil denir.
Öğretmene bunu sordum.
Sor-du-m ( kip ve kişi ekleri çıkartıldıktan sonra
geriye kalan kısım kök haldeyse ve yapım eki
almadıysa fiil basittir)

48. Öğretmene bunu sordurdum.
Sor-dur-du-m (kip ve kişi eki çıkartıldıktan
sonra geriye “sordur(mak)” fiili kalır. Ancak
fiilin kökü “sor(mak) fiilidir, “-dur” yapım ekini
almıştır. Bu sebeple fiilimiz türemiştir.)
Ör: Geldim, yazacaksın, okumalılar,
sevmeyeceğim, kıvırdı, çeviriyor, kavuşursun...
(bu örneklerde kip ve kişi eklerini çıkardıktan
sonra kök halinde basit fiiller kalır.

49. 2- Türemiş Fiil:
Fiil ya da isim soylu kelimelere yapım eki
getirilerek yapılan fiillerdir. Kip ve kişi eki
atıldıktan sonra yapım eki almış bir gövde geriye
kalır.
Okula gelince çok rahatladım.
Rahat-la-dı-m (rahat, isim köküdür. “–la” yapım
ekini alarak fiil olmuştur.)

51. 3- Birleşik Fiil:
En az iki kelimenin birleşmesiyle oluşan fiillerdir. Üç
ayrı şekilde birleşik fiil oluşturulur.
A- Yardımcı Fiille Oluşan Birleşik Fiil
Bir isim ve bir fiilin birleşmesiyle oluşur. İsmi fiil
durumuna getiren fiile yardımcı fiil denir.
Yardımcı fiiller “etmek, olmak, eylemek, kılmak”
fiilleridir.

53. Örnek:
Derslerimize dikkat etmeliyiz.
Bu güne kadar çok sabretti.
Hayat bize zehir oldu.
Son maçı da kaybettik.
Not: Olmak ve etmek yardımcı fiilleri, asıl fiil olarak da
kullanılabilir.
Bu yıl kirazlar erken oldu. (asıl fiil)
İşler yetişince herkes memnun oldu. (Yrd. Fiil)
Bu ev bu kadar eder mi? (asıl fiil)
Adam yapacağı işleri tarif etti. (Yrd. Fiil)

54. B- Kuralı Birleşik Fiiller
İki fiilin birleşmesiyle oluşan fiillerdir. Dörde
ayrılır.
1- Yeterlilik Fiili,
2- Tezlik Fiili,
3- Sürerlik Fiili,
4- Yaklaşma Fiili

55. 1- Yeterlilik Fiili
Bir fiile “(a)bil, (e)bil” fiilinin getirilmesiyle
oluşur. Fiile yeterlilik anlamı kazandırır.
Sana her şeyi anlatabilirim.
Beni birazcık olsun dinleyebilirisin.
“(a)bil, (e)bil” cümleye yeterlilik anlamı dışında
olasılık, ihtimal anlamı da katabilir.
Yarın burada olmayabilirim.
Sınavda zor sorular çıkabilir.

56. • Yeterlilik fiilinin olumsuzunda, “(a)bil, (e)bil”
fiilinin “bil-“ kısmı düşer, (a) kalır.
Yapabilirim(Olumlu- yeterlilik)
Yapamam. (olumsuz – yeterlilik)
tutabilirim (olumlu- yeterlilik)
tutamam (olumsuz –yeterlilik)
Yeterlilik fiilinin olumsuzu da birleşik fiildir.

57. 2- Tezlik Fiili
Bir fiile “(i-ı-u-ü)ver-” fiilinin getirilmesiyle
oluşturulur. Bahsedilen eylemin çabucak
gerçekleştirildiği anlamını taşır.
Bak-(ı)ver-di
dalıveriyoruz
atıvermiş
kaçıveriyorlar

58. • Testteki tüm soruları çözüverdi.
Ne olur sanki yarın tatile çıkıversek.
Olumsuzu: söyleyiverin- söyleyivermeyin /
söylemeyiverin

59. 3- Sürerlik Fiili
Bir fiile “-(e)gel, -(e)kal, -(e)dur” fiillerinin
getirilmesiyle oluşur. Cümleye süreklilik ve
devam etme anlamı katarlar.
Ol-agel-mek
gidedurmak
şaşakalmak
Bu türkü böyle söylenegelir.
Arkadaşları gidince tek başına kalakaldı.
Sürerlik fiilinin olumsuzu yapılamaz.

60. 4- Yaklaşma Fiili
Fiile getirilen “-(e)yaz-” fiili ile yapılır.
Bahsedilen fiilin gerçekleşmediği ama
gerçekleşmeye çok az kaldığı anlamına gelir.
Düş-eyaz-dı-m
kırılayazdı
Küçük kız korkudan öleyazmış.
Burada soğuktan donayazdık.
Yaklaşma fiilinin olumsuzu yapılamaz.

61. C- Kaynaşıp Kalıplaşmış Birleşik Fiiller
Birden fazla kelimenin anlamca kaynaşarak,
kalıplaşarak oluşturduğu, genellikle deyim
halinde olan birleşik fiillerdir.
Bu şekilde davranarak ateşle oynuyorsun.
Çok ilginç fikirler ileri sürüyor.
Annesi onu dört gözle bekliyordu.
Kimi zaman hayallere dalardı.

62. SIRA SİZDE
Aşağıdaki fiillerin yapısını (basit, türemiş, birleşik) yazınız.
BASİT FİİL TÜREMİŞ FİİL BİRLEŞİK FİİL
1-Düşünmüş
2-Vurmadı
3-Hasta olmuş
4-Sürüverdi
5-Hissettim
6-Fısıldadı
7-Görüştünüz
8-Bekleyelim
9-Seyrettik
10-Hastalanmıştı

63. 11-Geliyordu
12-Zannediyorum
13-Biçilmemişti
14-Koşabiliyoruz
15-Memnun olmadık
16-Sevdik
17-İnandırmak
18-Kanamış
19-Bakakaldılar
20-Yapıyoruz

64. 21-Bulundu
22-Pişiriyoruz
23-Öleyazdı
24-Yazıldık
25-Sunmuştu
26-Üzüldüm
27-Boyanmış
28-Duracağım
29-Uçuverdi
30-Uyur
31-Uyurgezer
32-Okuttum
33-Alındı

65. TARAMA TESTİ
1-A a ıdakilerden hangisinde ilk sözcüktenş ğ
sonra virgül kullanılması cümledeki anlamın
de i mesine yol açar?ğ ş
A) Mehmet kayığa binmek için izin istedi.
B) Balıkçı teknesini bir güzel boyadı.
C) O akşam olanlara bir anlam veremedim.
D) Yaşlı adama bir şeyler anlatıyordun.

66. 2-A a ıda virgülün görevleri ve bu görevlerleş ğ
ilgili örnekler verilmi tir. Hangi örnek yanlış ş
verilmi tir?ş
A) Anlam karışıklığını gidermek için kullanılır: O,
adamı her zaman sinirlendirir.
B) Hitaplardan sonra kullanılır: Size yarın uğrarım,
dedi.
C) Sıralı cümlelerin arasına konur: Caddede kimse
kalmamış, herkes evine girmişti.
D) Aynı tür ve görevden kelime ya da kelime
gruplarının arasına konur: Kitaplarını, defterlerini,
kalemlerini masanın üzerinde bırakmış.

67. 3-Bebekler, çiçeği insanlığımızın
Güllerin en hası, en goncası
Sarışın bir ışık parçası kimi
Kimi kapkara üzüm tanesi
Bu dizelerdeki benzetme “benzeyen” unsur
aşağıdakilerden hangisidir?
A) üzüm B) gül
C) bebekler D) çiçek

68. 4-Masaya oturunca terbiye edilmiş bir
makine gibi yazının başına geçerim. Bazı
törencikler, bazı kurallar, ezberlenmiş
alışkanlıklar beni terbiye eder.
Bu paragrafta a a ıdaki sanatsalş ğ
anlatım yollarından hangisi
kullanılmı tır?ş
A) Abartma B) Benzetme
C) Kişileştirme D) Konuşturma

69. 5- Adamın biri bir dost aramak için yollara
düşmüş. Yolda bir ayıyla karşılaşmış. Ayı da
yalnızlıktan çok bunaldığı için birbirleriyle
arkadaş olmaya karar vermişler.
Bu paragrafta a a ıdaki sanatsalş ğ
anlatım yollarından hangisi
kullanılmı tır?ş
A) Konuşturma B) Benzetme
C) Kişileştirme D) Abartma

70. 6-Sen bir çiçeksin
Annen saksı
Hemen hastalansan
Odalar yaslı
(Behçet NECATİGİL)
Yukarıdaki dörtlükte sırasıyla hangi edebî
sanatlar kullanılmı tır?ş
A) Kişileştirme – Benzetme
B) Abartma – Kişileştirme
C) Benzetme – Kişileştirme
D) Konuşturma – Benzetme

71. 7-A a ıdakilerden hangisindeş ğ
abartma sanatı kullanılmı tır?ş
A) Sana bu işin olmayacağını söyleye
söyleye dilimde tüy bitti.
B) Günlerdir yağan yağmur taşkınlara sebep
oldu.
C) Sıradan bir olayı bile çok önemliymiş gibi
anlatma yeteneği vardı.
D) Üç gün çalışarak işi ancak bitirebilmişti.

72. 8- A a ıdaki dizelerin hangisinde insanaş ğ
ait bir özellik ba ka bir varlı aş ğ
verilmemi tir?ş
A) Aynalar, bakmayın yüzüme dik dik!
İşte yakalandık, kelepçelendik
B) Sana dert dökmeye yetmiyor bir gün
Kâğıt bile mısralardan tedirgin
C) Kulağının dibinde haykırdı fırtına
Isınmak istiyorsan toprağı çek sırtına
D) Gideceğin yere beni de götür
Sorana derdimin dermanı dersin

73. 9-(1) Yavru kedi, köpeği karşısında görünce
korkup ağaca tırmandı. (2) Kedi: “Biraz ağaçta
kalırsam köpek benden umudunu kesip gider.”
dedi. (3) Bir süre kedinin inmesini bekleyen
köpek, ümidini kesip kulübesine döndü. (4) Kedi,
köpeğin gittiğinden emin olduktan sonra ağaçtan
indi.
Parçadaki numaralanmı cümlelerinş
hangisinde kedi konu turulmu tur?ş ş
A) 1 B) 2
C) 3 D) 4

74. 10-Aşağıdaki birleşik fiillerden hangisi yardımcı
fiille oluşmuştur?
A) Sınavdan düşük not alınca kendimi kötü
hissettim.
B) Soruyu doğru cevaplayınca öğretmenin
gözüne girdi.
C) Bu soruyu herkes çözebilir.
D) Bardakları da yıkayıver.

75. 11-Aşağıdaki fiillerden hangisi birleşik fiildir?
A) Geliverdi
B) Gelmezdi
C) Gelecekmişler
D) Gelsin

76. 12-‘ Ağaçtan düşeyazdım’ cümlesindeki fiilin
yapı bakımından benzeri
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bir gün sıkıntılar bitecek, sabret.
B) Kardeşim dün çok hasta olmuş.
C) Ben bu ağaca tırmanabilirim.
D) Dedem savaşta esir düşmüş.

77. 13-Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil yapısı
yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Havanın ısınacağını dedem hissetmiş.
B) Hava ısınınca buzullar çözüldü.
C) Artık paltolarınızı çıkarabilirsiniz.
D) Şubat ayı da böyle geçiverdi.

78. 14-Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kuruluşu
farklı birleşik fiil vardır?
A) Tüm arkadaşlarına teşekkür etti..
B) Bu haber hepimizi mutlu kıldı.
C) Çok kızan bina yöneticisi küplere bindi.
D) Yaşlı kadının durumuna acıyıp yardım etti.

79. 15Aşağıdaki cümlelerden hangisinde türemiş
yapıda bir fiil vardır?
A) Hasta adam içine dert oldu.
B) Ormanın üstüne sis çöktü.
C) Çok iyi dost oldular.
D) Okuduklarını çok iyi anlattı.