SlideShare a Scribd company logo
1 of 3
Download to read offline
Бүтээлч сэтгэлгээгээ хөгжүүлье гэвэл...
 Манай улсын гадаад харилцаа өргөжихийн хэрээр бусад улс орнуудын хэл
түрэн орж ирж монголчууд ч том багагүй сонирхон судлах болжээ. Энэ хэрээр эх
хэлний маань хүрээ хумигдаж хэрэглээний цөөн хэдэн үгэнд эргэлдэх боллоо гэж
эрдэмтэд судлаачид ярьж байна.

Дунд сургуулийн монгол хэлний хичээл хэрэглээ тал уруугаа чиглэж байгаа ч бас
л учир дутагдалтай байгааг нуугаад яах вэ.

      Эхийн бүтэц хувиргал, зөв бичих дүрэм дээр үгийн гарал үүсэл
илэрхийлэх утга зэргийг нэлээдгүй оруулж өгөх нь эх болсон монгол хэлэнд
учраад байгаа дээрх аюулаас сэрэмжлэхэд бага ч болов хувь нэмрээ оруулна гэж
үзэж байна.

     Дараах дасгал тоглоомууд нь энэхүү ач холбогдолтойгоос гадна б үтээлч
сэтгэхүйг хөгжүүлж бүтээсэн үгээ жинхэнэ монгол сэтгэхүйгээрээ ухаарч шинэ
утгыг нь мэдрэн үгийн баялгаа хэний ч шахалт шаардлагаг үйгээр нэмэгд үүлэх,
түүнийгээ хэд хэдэн аргаар тайлбарлах, тодорхой болзолтойгоор утга т өг өлд өр
өгүүлбэр, эх зохион бичдэг болох онцлогтой юм.

Энэ дасгал тоглоомоо “Эрдэнэсийг олцгооё” гэж нэрлэлээ.

Тоглох журам:

Өгсөн үсгүүдийг нэмж хасахгүйгээр үг бүтээн утгыг нь тайлбарлах, олсон
үгсээсээ аль болох олныг оролцуулан өгүүлбэр эх зохионо.

Жишээ нь:

Өгсөн үсгүүд        ЭЭРДГЛ 4 үг бүтээх

№    Олсон          Үгийн утга              Зохиосон өгүүлбэр ба эх
       үг
1   Дэлгэр      Хүний нэр бас элбэг
                баян уужим гэсэн үг    Дэлгэр дороо хэсэг эргэлдсэнээ
2   эргэлд      Дороо эргэлд           нарны хурц гэрэлд нүд нь гялбан
3   гэрэлд      Гэрэлд хар             цааш гэлдрэв.
4   гэлдэр      Удаан аажуухан явах




    1. УУАРЛХ 4 үг бүтээх
№     Олсон        Үгийн утга     Зохиосон өгүүлбэр ба эх
       үг
1
2
3
4



    2. УУАЛГТ 5 үг бүтээх

№     Олсон        Үгийн утга   Зохиосон өгүүлбэр ба эх
       үг
1
2
3
4
5




    3. УАГРХ 6 үг бүтээх

№     Олсон        Үгийн утга   Зохиосон өгүүлбэр ба эх
       үг
1
2
3
4
5
6

Энэ мэт жишээ үгсийг oidba@yahoo.com хаягаар
хандан авна уу.
Buteelch setgelgee

More Related Content

What's hot

3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdfSunduiBuyanzayaa
 
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалдМонгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалдNational University Of Mongolia
 
зайн сургалт 1
зайн сургалт 1зайн сургалт 1
зайн сургалт 1Horolsuren
 
2ду хэ
2ду хэ2ду хэ
2ду хэduka79
 
хэлц өгүүлбэр
хэлц өгүүлбэрхэлц өгүүлбэр
хэлц өгүүлбэрEnheee2
 
тэнэг чоно
тэнэг чонотэнэг чоно
тэнэг чоноGanaa12
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилалoogii553
 

What's hot (13)

3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
3.1.-Монгол-хүний-нэр.pdf
 
Үгийн утга гэж юу вэ
Үгийн утга гэж юу вэҮгийн утга гэж юу вэ
Үгийн утга гэж юу вэ
 
Chimeg
ChimegChimeg
Chimeg
 
Pdf
PdfPdf
Pdf
 
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалдМонгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
 
Үг бүтэх арга
Үг бүтэх аргаҮг бүтэх арга
Үг бүтэх арга
 
зайн сургалт 1
зайн сургалт 1зайн сургалт 1
зайн сургалт 1
 
2ду хэ
2ду хэ2ду хэ
2ду хэ
 
хэлц өгүүлбэр
хэлц өгүүлбэрхэлц өгүүлбэр
хэлц өгүүлбэр
 
тэнэг чоно
тэнэг чонотэнэг чоно
тэнэг чоно
 
6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал6. ж.н ийн хувилал
6. ж.н ийн хувилал
 
хичээл 10
хичээл 10хичээл 10
хичээл 10
 
Erkh mundul
Erkh mundulErkh mundul
Erkh mundul
 

Viewers also liked

Туршилт
ТуршилтТуршилт
ТуршилтTogtuun B
 
Surgaltiin arga
Surgaltiin argaSurgaltiin arga
Surgaltiin argatnavka
 
idevhitei surgaltiin arga
idevhitei surgaltiin argaidevhitei surgaltiin arga
idevhitei surgaltiin argaTogtuun B
 
Блог ямар ашигтай вэ?
Блог ямар ашигтай вэ?Блог ямар ашигтай вэ?
Блог ямар ашигтай вэ?Khulan Jugder
 
Idevhtei surgaltii arga
Idevhtei surgaltii argaIdevhtei surgaltii arga
Idevhtei surgaltii argaMiigaa Mj
 
сургалтын арга гэж юу вэ
сургалтын арга гэж юу вэсургалтын арга гэж юу вэ
сургалтын арга гэж юу вэChimeg Tsetseg
 
сургалтын аргууд
сургалтын аргуудсургалтын аргууд
сургалтын аргуудbayarmaa_mish
 
Buteelch daal8
Buteelch daal8Buteelch daal8
Buteelch daal8enhee_92
 

Viewers also liked (8)

Туршилт
ТуршилтТуршилт
Туршилт
 
Surgaltiin arga
Surgaltiin argaSurgaltiin arga
Surgaltiin arga
 
idevhitei surgaltiin arga
idevhitei surgaltiin argaidevhitei surgaltiin arga
idevhitei surgaltiin arga
 
Блог ямар ашигтай вэ?
Блог ямар ашигтай вэ?Блог ямар ашигтай вэ?
Блог ямар ашигтай вэ?
 
Idevhtei surgaltii arga
Idevhtei surgaltii argaIdevhtei surgaltii arga
Idevhtei surgaltii arga
 
сургалтын арга гэж юу вэ
сургалтын арга гэж юу вэсургалтын арга гэж юу вэ
сургалтын арга гэж юу вэ
 
сургалтын аргууд
сургалтын аргуудсургалтын аргууд
сургалтын аргууд
 
Buteelch daal8
Buteelch daal8Buteelch daal8
Buteelch daal8
 

Similar to Buteelch setgelgee

эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1Tseren-Orshih
 
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1Tseren-Orshih
 
эх хэрэглэгдэхүүн
эх хэрэглэгдэхүүнэх хэрэглэгдэхүүн
эх хэрэглэгдэхүүнbayarankh
 
монгол хэлний хэмт үгийн тухай
монгол хэлний хэмт үгийн тухаймонгол хэлний хэмт үгийн тухай
монгол хэлний хэмт үгийн тухайNational University Of Mongolia
 
цахим 2в
цахим 2вцахим 2в
цахим 2вZaya80
 
цахим 2в
цахим 2вцахим 2в
цахим 2вZaya80
 
цахим 2в
цахим 2вцахим 2в
цахим 2вZaya80
 
гэрийн даалгавар1
гэрийн даалгавар1гэрийн даалгавар1
гэрийн даалгавар1oojig44
 
хувилбарт дасгал
хувилбарт дасгалхувилбарт дасгал
хувилбарт дасгалjobshig
 
хичээл 21
хичээл 21хичээл 21
хичээл 21nayna-1
 
зайны сургалт
зайны сургалтзайны сургалт
зайны сургалтxuu2001
 

Similar to Buteelch setgelgee (20)

эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
 
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөмж № 1 .1
 
сэдэв
сэдэвсэдэв
сэдэв
 
эх хэрэглэгдэхүүн
эх хэрэглэгдэхүүнэх хэрэглэгдэхүүн
эх хэрэглэгдэхүүн
 
сэдэв
сэдэвсэдэв
сэдэв
 
монгол хэлний хэмт үгийн тухай
монгол хэлний хэмт үгийн тухаймонгол хэлний хэмт үгийн тухай
монгол хэлний хэмт үгийн тухай
 
цахим 2в
цахим 2вцахим 2в
цахим 2в
 
цахим 2в
цахим 2вцахим 2в
цахим 2в
 
цахим 2в
цахим 2вцахим 2в
цахим 2в
 
Erdem surahad yu chuhal ve
Erdem surahad yu chuhal veErdem surahad yu chuhal ve
Erdem surahad yu chuhal ve
 
Altnaa222
Altnaa222Altnaa222
Altnaa222
 
____4__22.09.27.pptx
____4__22.09.27.pptx____4__22.09.27.pptx
____4__22.09.27.pptx
 
Ugiin Utga
Ugiin UtgaUgiin Utga
Ugiin Utga
 
гэрийн даалгавар1
гэрийн даалгавар1гэрийн даалгавар1
гэрийн даалгавар1
 
хувилбарт дасгал
хувилбарт дасгалхувилбарт дасгал
хувилбарт дасгал
 
Gerlee tungaa
Gerlee tungaaGerlee tungaa
Gerlee tungaa
 
Gerlee tungaa
Gerlee tungaaGerlee tungaa
Gerlee tungaa
 
Gerlee tungaa
Gerlee tungaaGerlee tungaa
Gerlee tungaa
 
хичээл 21
хичээл 21хичээл 21
хичээл 21
 
зайны сургалт
зайны сургалтзайны сургалт
зайны сургалт
 

More from Eb Ganaa

Baigali9 1
Baigali9 1Baigali9 1
Baigali9 1Eb Ganaa
 
1000 дугаарлал
1000 дугаарлал1000 дугаарлал
1000 дугаарлалEb Ganaa
 
8 р анги
8 р анги8 р анги
8 р ангиEb Ganaa
 
Hicheel 4 angi
 Hicheel 4 angi  Hicheel 4 angi
Hicheel 4 angi Eb Ganaa
 
Chuluulag mandliin uurchlult,_ugurshilt,_x
Chuluulag mandliin uurchlult,_ugurshilt,_xChuluulag mandliin uurchlult,_ugurshilt,_x
Chuluulag mandliin uurchlult,_ugurshilt,_xEb Ganaa
 
судалгаа
судалгаасудалгаа
судалгааEb Ganaa
 
Buteelch setgelgee
Buteelch setgelgeeButeelch setgelgee
Buteelch setgelgeeEb Ganaa
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim testEb Ganaa
 

More from Eb Ganaa (20)

Mat9 1
Mat9 1Mat9 1
Mat9 1
 
Mat9
Mat9Mat9
Mat9
 
Mon9 1
Mon9 1Mon9 1
Mon9 1
 
Mon9
Mon9Mon9
Mon9
 
Ntm9 1
Ntm9 1Ntm9 1
Ntm9 1
 
Ntm9
Ntm9Ntm9
Ntm9
 
Baigali9
Baigali9Baigali9
Baigali9
 
Mat9
Mat9Mat9
Mat9
 
Baigali9 1
Baigali9 1Baigali9 1
Baigali9 1
 
1000 дугаарлал
1000 дугаарлал1000 дугаарлал
1000 дугаарлал
 
8 р анги
8 р анги8 р анги
8 р анги
 
Bio
BioBio
Bio
 
Hicheel 4 angi
 Hicheel 4 angi  Hicheel 4 angi
Hicheel 4 angi
 
Zurag
ZuragZurag
Zurag
 
Chuluulag mandliin uurchlult,_ugurshilt,_x
Chuluulag mandliin uurchlult,_ugurshilt,_xChuluulag mandliin uurchlult,_ugurshilt,_x
Chuluulag mandliin uurchlult,_ugurshilt,_x
 
Sudalgaa
SudalgaaSudalgaa
Sudalgaa
 
судалгаа
судалгаасудалгаа
судалгаа
 
Buteelch setgelgee
Buteelch setgelgeeButeelch setgelgee
Buteelch setgelgee
 
Tsahim test
Tsahim testTsahim test
Tsahim test
 
Bio 1
Bio 1Bio 1
Bio 1
 

Buteelch setgelgee

  • 1. Бүтээлч сэтгэлгээгээ хөгжүүлье гэвэл... Манай улсын гадаад харилцаа өргөжихийн хэрээр бусад улс орнуудын хэл түрэн орж ирж монголчууд ч том багагүй сонирхон судлах болжээ. Энэ хэрээр эх хэлний маань хүрээ хумигдаж хэрэглээний цөөн хэдэн үгэнд эргэлдэх боллоо гэж эрдэмтэд судлаачид ярьж байна. Дунд сургуулийн монгол хэлний хичээл хэрэглээ тал уруугаа чиглэж байгаа ч бас л учир дутагдалтай байгааг нуугаад яах вэ. Эхийн бүтэц хувиргал, зөв бичих дүрэм дээр үгийн гарал үүсэл илэрхийлэх утга зэргийг нэлээдгүй оруулж өгөх нь эх болсон монгол хэлэнд учраад байгаа дээрх аюулаас сэрэмжлэхэд бага ч болов хувь нэмрээ оруулна гэж үзэж байна. Дараах дасгал тоглоомууд нь энэхүү ач холбогдолтойгоос гадна б үтээлч сэтгэхүйг хөгжүүлж бүтээсэн үгээ жинхэнэ монгол сэтгэхүйгээрээ ухаарч шинэ утгыг нь мэдрэн үгийн баялгаа хэний ч шахалт шаардлагаг үйгээр нэмэгд үүлэх, түүнийгээ хэд хэдэн аргаар тайлбарлах, тодорхой болзолтойгоор утга т өг өлд өр өгүүлбэр, эх зохион бичдэг болох онцлогтой юм. Энэ дасгал тоглоомоо “Эрдэнэсийг олцгооё” гэж нэрлэлээ. Тоглох журам: Өгсөн үсгүүдийг нэмж хасахгүйгээр үг бүтээн утгыг нь тайлбарлах, олсон үгсээсээ аль болох олныг оролцуулан өгүүлбэр эх зохионо. Жишээ нь: Өгсөн үсгүүд ЭЭРДГЛ 4 үг бүтээх № Олсон Үгийн утга Зохиосон өгүүлбэр ба эх үг 1 Дэлгэр Хүний нэр бас элбэг баян уужим гэсэн үг Дэлгэр дороо хэсэг эргэлдсэнээ 2 эргэлд Дороо эргэлд нарны хурц гэрэлд нүд нь гялбан 3 гэрэлд Гэрэлд хар цааш гэлдрэв. 4 гэлдэр Удаан аажуухан явах 1. УУАРЛХ 4 үг бүтээх
  • 2. Олсон Үгийн утга Зохиосон өгүүлбэр ба эх үг 1 2 3 4 2. УУАЛГТ 5 үг бүтээх № Олсон Үгийн утга Зохиосон өгүүлбэр ба эх үг 1 2 3 4 5 3. УАГРХ 6 үг бүтээх № Олсон Үгийн утга Зохиосон өгүүлбэр ба эх үг 1 2 3 4 5 6 Энэ мэт жишээ үгсийг oidba@yahoo.com хаягаар хандан авна уу.