SlideShare a Scribd company logo
1 of 99
Download to read offline
1
Phần I.
Dung sai kỹ thuật
Tác giả: Nguyễn Hữu Thật
2
Chương 1
CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ DUNG SAI LẮP GHÉP
1. Khái niệm về sai số chế tạo – sai số đo lường:
Khi gia công, không thể đảm bảo chi tiết có các
thông số hình học và các thông số khác chính xác
được.
Nguyên nhân: + Sai số trong gia công
+ Sai số trong đo lường
2. Đỗi lẫn chức năng:
Tính đổi lẫn của loại chi tiết là khả năng thay thế
cho nhau, không cần lựa chọn và sữa chữa gì thêm mà
vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm đã qui định.
Đỗi lẫn hoàn toàn và đỗi lẫn không hoàn toàn
Các chi tiết có tính đổi lẫn phải giống nhau về
hình dạng, kích thước, hoặc chỉ được khác nhau trong
một phạm vi cho phép. Phạm vi cho phép đó được gọi
là dung sai. Vậy yếu tố quyết định đến tính đổi lẫn là
dung sai.
3
2. Đỗi lẫn chức năng(tt)
Ý nghĩa của đỗi lẫn chức năng:
- Trong sản xuất
- Trong sửa chữa
- Về mặt công nghệ
4
3. KHÁI NIỆM VỀ KÍCH THƯỚC, SAI LỆCH CƠ BẢN VÀ
DUNG SAI
a. Kích thước
- Kích thước là giá trị bằng số của đại
lượng đo chiều dài (đường kính, chiều
dài,…) theo đơn vị đo được chọn.
- Trong công nghệ chế tạo cơ khí, đơn vị
đo thường dùng là milimét và qui ước
không ghi chữ “mm” trên bản vẽ.
5
b. Kích thước danh nghĩa
- Kích thước danh nghĩa là kích thước được xác
định bằng tính toán dựa vào chức năng chi tiết,
sau đó quy tròn (về phía lớn lên) với chỉ số gần
nhất của kích thước có trong bảng tiêu chuẩn.
Kích thước danh nghĩa dùng để xác định các kích
thước giới hạn và tính sai lệch.
- Kích thước danh nghĩa của chi tiết lỗ kí hiệu là
DN, chi tiết trục kí hiệu là dN.
6
c. Kích thước thực
- Kích thước thực là kích thước nhận được
từ kết quả đo với sai số cho phép.
Ví dụ:
khi đo kích thước chi tiết trục bằng panme có
giá trị vạch chia là 0,01 mm, kết quả đo nhận
được là 24,98mm, thì kích thước thực của chi
tiết trục là 24,98mm với sai số cho phép là 
0,01mm.
- Kích thước thực của chi tiết lỗ kí hiệu là Dt,
chi tiết trục kí hiệu là dt.
7
d. Kích thước giới hạn:
• Dmax, dmax: kích thước giới hạn lớn nhất của lỗ
và trục.
• Dmin, dmin: kích thước giới hạn nhỏ nhất của lỗ và
trục.
• Chi tiết đạt yêu cầu khi kích thước thực thỏa
mãn điều kiện sau:
Dmin  Dt  Dmax
dmin  dt  dmax
8
e. Sai lệch giới hạn:
Sai lệch giới hạn là sai lệch của các kích thước giới
hạn so với kích thước danh nghĩa. Sai lệch giới hạn
gồm sai lệch giới hạn trên (es, ES) và sai lệch giới hạn
dưới (ei, EI).
Chi tiết trục: es = dmax – dN ; ei = dmin – dN
Chi tiết lỗ: ES = Dmax – DN ; EI = Dmin – DN
Chý ý: Tùy theo giá trị của kích thước giới hạn và kích
thước danh nghĩa mà sai lệch có thể âm, dương hoặc
bằng không.
Ví dụ:
9
4. Dung sai kích thước:
Là phạm vi cho phép của sai số về kích thước
Vậy dung sai là hiệu giữa kích thước giới hạn lớn nhất với
kích thước giới hạn nhỏ nhất, Kí hiệu: T
• Chi tiết lỗ: TD = Dmax – Dmin = ES – EI
• Chi tiết trục: Td = dmax - dmin = es – ei
Chú ý: T luôn luôn dương. Trị số dung sai lớn thì độ
chính xác của chi tiết thấp và ngược lại.
10
5. Lắp ghép và các loại lắp ghép
5.1. Khái niệm lắp ghép:
Các bề mặt lắp ghép được chia làm hai loại: bề
mặt bao (chi tiết 1 trên hình 1.3) và bề mặt bị bao
(chi tiết 2 hình 1.3). Mối lắp ghép bao giờ cũng có
chung một kích thước danh nghĩa cho cả chi tiết
và gọi là kích thước danh nghĩa của lắp ghép
11
• Các mối ghép trong chế tạo máy được phân thành:
- Lắp ghép bề mặt trơn:
+ Lắp ghép trụ trơn: bề mặt lắp ghép là bề mặt trụ trơn.
+ Lắp ghép phẳng: bề mặt lắp ghép là bề mặt phẳng.
- Lắp ghép ren.
- Lắp ghép truyền động bánh răng.
12
5.2. Phân loại lắp ghép trụ trơn.
a. Nhóm lắp lỏng:
Kích thước lắp ghép của lỗ lớn hơn trục
13
b. Nhóm lắp chặt:
14
c. Nhóm lắp trung gian:
Lắp ghép trung gian là loại lắp ghép quá độ giữa
lắp ghép có độ hở và lắp ghép có độ dôi. Trong
lắp ghép này tùy theo kích thước của chi tiết lỗ
và chi tiết trục (kích thước thực tế trong phạm vi
dung sai) mà lắp ghép có độ hở hoặc lắp ghép
có độ dôi.
15
16
6. Hệ thống lắp ghép
• Trong hệ thống lỗ, lỗ là chi
tiết cơ sở nên còn gọi là hệ
lỗ cơ sở.
• Chi tiết lỗ cơ sở kí hiệu là H
và EI = 0 nên Dmin = D, ES =
TD
• Trong hệ thống trục, trục là
chi tiết cơ sở nên còn gọi là
hệ trục cơ sở.
• Chi tiết trục cơ sở kí hiệu là
h và es = 0 nên dmax = d, ei
= -Td.
b. Lắp theo hệ thống trục
a.Lắp theo hệ thống lỗ
17
7.SƠ ĐỒ LẮP GHÉP
Cách vẽ sơ đồ:
1. Vẽ hệ trục tọa độ vuông góc, trong đó:
• Trục tung: biểu thị giá trị của sai lệch giới hạn tính bằng
m.
• Trục hoành: biểu thị vị trí đường không.
• Sai lệch giới hạn được bố trí về hai phía của đường
không: sai lệch dương ở phía trên, sai lệch âm ở phía
dưới.
2. Biểu diễn miền dung sai của trục hoặc lỗ cơ sở.
3. Biểu diễn phạm vi dung sai của lỗ hoặc trục.
18
19
20
21
22
Chương 2. HỆ THỐNG DUNG SAI
LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN
Mục đích:
- Giới thiệu những quy định về DSLG bề mặt trơn
theo TCVN
- Hướng dẫn sử dụng các bảng dung sai
Yêu cầu:
- Nắm những nội dung cơ bản của hệ thống
DSLG bề mặt trơn theo TCVN
- Hiểu được ý nghiac các ký hiệu về DSLG trên
bản vẽ
- Sử dụng thành thạo bảng dung sai
23
I. Khái niệm về HTDSLG
• Hệ thống dung sai lắp ghép là tập hợp các qui
định về dung sai lắp ghép và được thành lập
theo một quy luật nhất định.
• Kể từ ngày 1-1-1979 nhà nước ta ban hành bộ
tiêu chuẩn mới về dung sai và lắp ghép TCVN
2244 -77 và 2245-77 dựa trên cơ sở các tiêu
chuẩn SEV và các kiến nghị của ISO và gần đây
đã sửa thành TCVN 2244-99 và TCVN 2245 –
99 cho sát với hệ thống tiêu chuẩn ISO.
24
2. Các vấn đề cơ bản của hệ thống dung sai
lắp ghép theo TCVN
a. Hệ cơ bản
Bao gồm hai hệ cơ bản là hệ thống lỗ và hệ
thống trục.
b. Cấp chính xác
TCVN 2244-99 quy định 20 cấp chính xác
theo thứ tự độ chính xác giảm dần và kí
hiệu IT01, IT0, IT1, IT2,…, IT18.
25
c.Đơn vị dung sai i
DDi 001,045,0 3

21.DDD 
- Đơn vị dung sai dùng để tính trị số dung sai và phân chia cấp
chính xác. Đối với các cấp chính xác từ 5 đến 18 thì:
đối với khoảng kích thước từ 1  500 mm.
i = 0,004D + 2,1 khoảng kích thước từ lớn hơn 500 đến 3150mm.
Ơ đây D tính theo mm; i tính theo m
, D1, D2 là các kích thước biên của khoảng kích
thước.
- Trị số dung sai:
T = a.i
25001600100
0
64040025016010064402516107a
18171615141312111098765CCX
26
d. Các dãy sai lệch cơ bản.
27
* Lỗ cơ bản và trục cơ bản
Lỗ cơ bản được ký hiệu
bằng chữ H (EI = 0).
Trục cơ bản được ký hiệu bằng
chữ h (es = 0).
Chú ý: Người ta hay chọn lắp theo hệ thống lỗ
28
3. Ký hiệu sai lệch trên bản vẽ
Đối với bản vẽ chi tiết
29
Đối với bản vẽ lắp
30
Ví dụ 1: Xác định trị số dung sai cho một chi
tiết có kích thước danh nghĩa 35mm, cấp
chính xác IT8.
Tra bảng ta ứng với khoảng kích thước
danh nghĩa 30 - 50 và cột cấp chính xác
IT8 ta được trị số dung sai là 39m.
31
Ví dụ 2: Cho mối ghép 50H7/r6
- Tra bảng tìm sai lệch giới hạn của trục và
lỗ.
- Tính kích thước giới hạn và dung sai của
trục và lỗ.
- Tính trị số giới hạn độ hở hoặc độ dôi và
dung sai của lắp ghép.
- Vẽ sơ đồ lắp ghép.
Giải:
32
Chương 3.
Sai lệch hình dạng, vị trí, nhám bề mặt
Mục đích:
Cung cấp kiến thức về sai lệch hình dạng,
vị trí và nhám bề mặt của chi tiết gia công
Yêu cầu:
-Nắm vững các dạng sai lệch hình dạng,
vị trí bề mặt
-Hiểu bản chất của nhám bề mặt
33
1. Sai lệch hình dạng:
a. Sai lệch hình dạng bề mặt phẳng:
Ví dụ
34
b. Sai lệch hình dạng bề mặt trụ:
Đặc trưng theo phương ngang
Độ tròn
Độ ôvan
max mind - d
=
2
ov
Độ méo cạnh
35
Đặc trưng theo phương dọc:
Khi phân tích theo mặt cắt dọc người ta đưa ra các sai lệch thành phần:
max mind - d
=
2

36
2. Sai lệch và dung sai vị trí bề mặt
Sai lệch độ song song của mp Sai lệch độ vuông góc của mp
Sai lệch về độ đồng tâm
Sai lệch về độ đối xứng
37
Sai lệch và dung sai vị trí bề mặt(tt)
Sai lệch độ đảo mặt đầu Sai lệch độ đảo hướng kính
38
Cách ký hiệu trên bản vẽ
39
40
41
3. Nhám bề mặt
- Nhấp nhô có độ cao h1 thuộc về độ không phẳng của bề mặt.
- Nhấp nhô có độ cao h2 thuộc về độ sóng bề mặt.
- Nhấp nhô có độ cao h3 thuộc về độ nhám bề mặt.
Người ta coi những nhấp
nhô nào mà tổng tỉ số
giữa bước sóng S và
chiều cao nhấp nhô H:
S/H 50 thì thuộc về độ
nhám bề mặt. Vậy nhám
là mức độ cao thấp của
các nhấp nhô xét trong
một phạm vi hẹp của bề
mặt gia công
42
a. Chỉ tiêu đánh giá nhám bề mặt
Sai lệch trung bình số học của profile Ra: là trị số trung
bình số học tuyệt đối của profile trong giới hạn chiều
dài chuẩn.
Chiều cao nhấp nhô trung bình theo 10 điểm Rz; là chiều
cao trung bình của 5 khoảng cách từ 5 đỉnh cao nhất
đến 5 đỉnh thấp nhất trong giới hạn chiều dài chuẩn.


n
i
yi
n
Ra
1
1
][
5
1 5
1
5
1
  

i i
pmi YvmiYRz
43
Ghi ký hiệu thông số nhám trên bản vẽ
44
Ghi ký hiệu thông số nhám trên bản vẽ(tt)
45
Một số ví dụ
46
Một số ví dụ (tt)
47
Chương 4.
DUNG SAI KÍCH THƯỚC VÀ LẮP GHÉP CÁC
MỐI GHÉP THÔNG DỤNG
Mục đích:
Cung cấp những quy định về dung sai lắp ghép các chi
tiết điển hình làm cơ sở lựa chọn các chi tiết điển hình
phù hợp yêu cầu
Yêu cầu:
-Nắm vững các quy định của TCVN về dung sai lắp
ghép các chi tiết điển hình
-Hiểu ký hiệu lắp ghép các chi tiết điển hình trên bản
vẽ
48
1. DUNG SAI LẮP GHÉP REN
a. Dung sai ren hệ mét
49
b. Dung sai kích thước ren
Ảnh hưởng tới tính lắp lẫn của ren không chỉ có
sai số kích thước đường kính mà còn cả sai số
bước và góc profile. Anh hưởng của sai số
bước và góc profile ren có thể được tính bằng
lượng bồi thường đường kính cho:
• Sai số bước ren: fp = Pn.cotg/2 = 1,732Pn
• Sai số nửa góc profile ren: f = 0,36P. /2
• Pn – sai số tích lũy n bước ren, m.
• /2 – sai số nửa góc profile ren, phút.
50
b. Dung sai kích thước ren(tt)
Đường kính trung bình có tính đến sai số
bước và profin ren là đường kính trung
bình biểu kiến
51
c. Lắp ghép ren hệ Mét
Lắp ghép ren hệ mét cũng có chế độ lắp
lỏng, chặt, trung gian. Trong phần này, ta
chỉ nghiên cứu lắp ren lỏng như: kẹp chặt
và truyền lực
52
Ví dụ
- Trên bản vẽ lắp
- Trên bản vẽ chi tiết:
53
d. Dung sai ren hình thang:
Ren hình thang dùng để truyền chuyển động tịnh
tiến như vít me, bàn xe dao trong máy công
cụ…
Kí hiệu lắp ghép ren hình thang tương tự như ren
hệ mét:
Tr20x4(P2)-8H/8c
Tr20x4(P2): ren hình thang có đường kính danh
nghĩa 20mm, bước xoắn của ren 4mm, bước
ren (P) là 2mm.8H/8c: kí hiệu lắp ghép với miền
dung sai ren trong là 8H, ren ngoài là 8c.
Nếu ren xoắn trái thì thêm chữ “LH” và sau kí hiệu
ren: Tr20x4(P2)LH-8H/8e
54
2 .DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN
a. Cấu tạo ổ lăn
b. Phân loại
55
c. Cấp chính xác ổ lăn:
- Có 5 cấp chính xác, kí hiệu là P0, P6, P5, P4, P2 (cho
phép dùng kí hiệu 0, 6, 5, 4, 2).
- Mức chính xác tăng dần từ 0 đến 2, tùy theo yêu cầu về
độ chính xác, đặc biệt là độ chính xác quay và tốc độ
vòng của bộ phận máy lắp ổ lăn mà sử các cấp chính
xác khác nhau. Trong chế tạo máy thường dùng cấp
chính xác 0, 6.
- Cấp chính xác chế tạo thường được ghi cung với số
hiệu của ổ
VD: - Ổ 6-205: CCX là 6, ổ 205
- Ổ 305: CCX là 0, ổ 305
56
d. Đặc tính lắp ổ lăn
- Vòng ngoài lắp theo hệ thống trục
- Vòng trong lắp theo hệ thống lỗ
Ví dụ ký hiệu ổ lăn trên
bản vẽ
57
3. Dung sai lắp ghép then
a. Phân loại then:
58
b.Kích thước lắp ghép:
Kiểu lắp thông dụng dùng trong
sản xuất hàng loạt lớn là then lắp
với trục theo kiểu N9/h9 và với bạc
theo Js9/h9. Trong sản xuất đơn
chiếc và loạt nhỏ thì then lắp với
trục theo kiểu P9/h9
59
4. Dung sai lắp ghép then hoa
a. Khái niệm về mối ghép then hoa
. Khi cần truyền mômen xoắn
lớn và yêu cầu độ đồng tâm cao
giữa bạc và trục, người ta sử
dụng mối ghép then hoa. Mối
ghép then hoa có các dạng: răng
chữ nhật, hình thang, thân
khai… nhưng phổ biến nhất là
dạng răng chữ nhật.
60
b. Dung sai lắp ghép then hoa dạng răng
chữ nhật
Do vậy lắp ghép then hoa được thực hiện như sau:
- Lắp ghép theo yếu tố kích thước D và b khi làm đồng
tâm theo D.
- Lắp ghép theo yếu tố kích thước d và b khi làm đồng
tâm theo d.
- Lắp ghép theo yếu tố kích thước b khi làm đồng tâm
theo b.
61
c. Ký hiệu mối ghép then hoa tren bản vẽ
Trên bản vẽ mối ghép then hoa được ký
hiệu theo trình tự sau:
- Yếu tố định tâm và số then.
- Các kích thước danh nghĩa của d, D, b.
- Kí hiệu của các miền dung sai hoặc lắp
ghép của d, D, b được đặt sau các kích
thước tương ứng.
62
Chương 5. CHUỖI KÍCH
THƯỚC
Mục đích:
Cung cấp khái niệm về chuỗi kích thước và
phương pháp giải chuỗi kích thước.
Yêu cầu:
Nắm được các khái niệm về chuỗi kt và giải
được các bài toán về chuỗi kt cơ bản
63
1. Các khái niệm cơ bản:
a. Chuỗi kích thước:
• Chuỗi kích thước là tập hợp các kích thước tạo thành
vòng khép kín do các kích thước của một hoặc một số
chi tiết lắp ghép với nhau tạo thành.
• Chuỗi kích thước có nhiều loại:
Theo kết cấu của chuỗi kích thước: chuỗi kích thước chi
tiết và chuỗi kích thước lắp ghép.
- Chuỗi kích thước chi tiết: các kích thước của chuỗi
cùng thuộc về một chi tiết.
- Chuỗi kích thước lắp ghép: Các kích thước của chuỗi
là kích thước của các chi tiết khác nhau trong một bộ
phận máy
A3
A2
A1
A2A3
A1
A5A4A2
A1
A3
64
Theo vị trí tương quan giữa các kích thước: chuỗi kích
thước thẳng, phẳng, không gian.
• Chuỗi kích thước thẳng: các kích thước trong chuỗi
nằm song song nhau.
• Chuỗi kích thước phẳng: các kích thước của chuỗi nằm
trong cùng một mặt phẳng hoặc trong những mặt phẳng
song song nhau, nhưng bản thân chúng không song
song nhau.
• Chuỗi không gian: các kích thước của chuỗi không nằm
trong những mặt phẳng song song nhau.
65
b. Khâu
Chuỗi kích thước do nhiều kích thước hợp thành. Mỗi kích
thước trong chuỗi là một khâu.
Tùy theo tính chất của các kích thước trong chuỗi mà
chia ra các loại khâu:
+Khâu thành phần: kích thước của khâu thành phần do
quá trình gia công quyết định, kích thước mỗi khâu
không phụ thuộc lẫn nhau.
+ Khâu khép kín: kích thước khâu khép kín hoàn toàn
được xác định bởi kích thước các khâu thành phần.
Trong một chuỗi kích thước chỉ có một khâu khép kín.
Trong chuỗi kích thước chi tiết, để phân biệt khâu thành
phần và khâu khép kín cần phải biết trình tự gia công
các kích thước trong chuỗi ấy.
• Trong khâu thành phần còn chia ra:
- Khâu thành phần tăng (khâu tăng)
- Khâu thành phần giảm (khâu giảm)
66
2.Giải chuỗi kích thước
a.Giải bài tóan thuận: Cho biết kích thước
và sai lệch giới hạn các khâu thành phần,
xác định kích thước và sai lệch giới hạn
khâu khép kín
Kích thước giới hạn của khâu khép kín:
m: số khâu tăng
n: số khâu giảm
67
Trong đó ESi, EIj và esj, eij là sai lệch giới hạn trên và dưới
của khâu tăng và khâu giảm.
Ví dụ 3
68
b. Bài toán nghịch: Cho biết khâu khép kín,
xác định khâu thành phần.
- Giả thiết hay dùng nhất là coi các khâu
thành phần có cùng một cấp chính xác,
tức là có cùng hệ số cấp chính xác atb:
a1 = a2 = … = am+n = atb
- Như vậy dung sai của khâu bất kỳ sẽ là:
Ti = atb. ii .




 nm
i
i
tb
i
T
a
1
69
a - Hệ số phụ thuộc cấp chính xác.
Bảng 6.2 Hệ số a của các cấp chính xác IT5IT18, khoảng kích thước từ 1  500
25001600100064040025016010064402516107a
18171615141312111098765
CCX
70
• Dựa vào cấp chính xác đã chọn và kích thước
danh nghĩa ta tra sai lệch và dung sai cho các
khâu.
- Khâu tăng coi như lỗ cơ sở.
- Khâu giảm coi như trục cơ sở.
Chỉ tra cho (m+n-1) khâu còn để lại một khâu AK
để tính với mục đích là bù trừ cho sai số trong
quá trình tính tóan. Đến đây bài tóan nghịch chỉ
còn:
- Biết khâu khép kín (cho trước).
- Biết (m+n-1) khâu thành phần (tra bảng).
- Tìm một khâu thành phần AK. Như vậy chỉ còn
một ẩn.
71
Ví dụ 4
72
73
Phần 2. ĐO LƯỜNG KỸ
THUẬT
74
Chương 1.CƠ SỞ ĐO LƯỜNG KỸ
THUẬT
Mục đích:
Cung cấp những kiến thức cơ bản về đo
lường.
Yêu cầu:
- Hiểu vị trí, tầm quan trọng của đo lường.
- Hiểu cách phân loại dụng cụ đo và
phương pháp đo.
75
I. Khái niệm về đolường:
1. Đo lường:
• Ño löôøng laø moät quaù trình ñaùnh giaù ñònh
löôïng ñaïi löôïng caàn ño ñeå coù keát quaû baèng
soá ño vôùi ñôn vò ño. Giaû söû ta caàn ño ñaïi
löôïng X vôùi ñôn vò ño laø XO, thì keát quûa ño
löôøng Ax laø:
• AX = X/X0
• Ta ñöôïc: X = AX . X0
76
2. Đơn vị đo:
Ñôn vò ño laø moät ñaïi löôïng maãu ñöôïc qui ñònh duøng
trong khi so saùnh. Ñoä chính xaùc cuûa keát quaû ño phuï
thuoäc vaøo ñoä chính xaùc cuûa ñôn vò ño.
77
3. Dụng cụ đo:
78
4. Phương pháp đo:
Döïa vaøo quan heä ñaàu ño vaø maët chi tieát: ño tieáp xuùc vaø
ño khoâng tieáp xuùc.
Döïa vaøo giaù trò chæ thò treân duïng cuï vaø giaù trò ñaïi
löôïng ño:
• - Phöông phaùp ño tuyeät ñoái: giaù trò ñoïc ñöôïc treân
duïng cuï ño chính laø giaù trò cuûa ñaïi löôïng caàn ño.
• - Phöông phaùp ño so saùnh : khi ño ngöôøi ta so saùnh
ñoä lôùn cuûa ñaïi löôïng caàn ño vôùi ñaïi löôïng
maãu…giaù trò ñoïc ñöôïc treân duïng cuï ño chæ cho ta
sai leäch cuûa giaù trò ñaïi löôïng ño vôùi ñaïi löôïng maãu.
79
Chương 7. Một số dụng cụ đo
phổ biến trong cơ khí
Mục đích:
Giới thiệu công dụng, cấu tạo và
phương pháp sử dụng một số dụng cụ
đo phổ biến
Yêu cầu:
Biết lựa chọn dụng cụ đo phù hợp
80
I. Thước không có du xích
81
II. Thước có du xích:
1. Thước cặp:
82
a. Công dụng:
83
b.Cấu tạo:
84
c. Cách sử dụng:
Ñoïc soá treân thöôùc thöôùc caëp 1/20
Ví duï: Treân hình 8.5
m: vaïch soá 35 treân thöôùc
chính
k: vaïch thöù 8 treân du xích
a =1mm
n = 20
vaäy kích thöôùc ño ñöôïc laø:
mm
n
a
kmL 4.35
20
1
835 
85
Ñeå ñoïc nhanh chöõ soá
thaäp phaân thì ta quan
saùt vaïch truøng treân du
xích vaø ñoïc soá tuøy
theo loaïi du xích. ÔÛ ví
duï treân, thöôùc caëp
0,05, vaïch coù khaéc soá
4 truøng thì ta ñoïc laø
35,4mm. Neáu vaïch
lieàn keà tröôùc vaïch naøy
laø vaïch truøngthì keát
quaû ñoïc soá laø
35,35mm.
86
d. Cách đo:
Söû duïng thöôùc caëp treân maùy tieän.
a. Ño ngoaøi; b,c. Ño saâu; d. Ño trong
87
Hình 1.12.Hình 8.12
88
2. Panme
A. Panme ño ngoaøi
• a. Coâng duïng vaø caáu taïo
• Panme ño ngoaøi duøng ñeå ño caùc kích thöôùc : Chieàu
daøi, chieàu roäng, ñoä daøy, ñöôøng kính ngoaøi cuûa chi
tieát.
• Panme ño ngoaøi coù nhieàu kích côõ, giôùi haïn ño
cuûa töøng loaïi laø : 0-25; 25-50; 50-75; 75-100; 100-
125; 125-150; 150-175; 175-200; 200-225; 225-250;
250-275; 275-300; 300-400; 400-500; 500-600 mm.
89
Hình 8.16 Pan me ño ngoaøi.
1. Thaân 1; 2. Ñaàu ño coá ñònh;
3.Ñaàu ño ñoäng; 4. Thöôùc chính;
5. Tang quay (thöôùc ñoäng);
6. Nuùm coùc. 7. Choát haõm.
90
b. Cách đọc số:
91
Cách đọc số trên panme đến 0,001mm
Vaïch truøng
Keát quaû ñoïc laø 6,213mm.
92
B.Panme đo trong:
C. Panme đo sâu
93
3. Đồng hồ so
a. Coâng duïng vaø caáu taïo
Ñoàng hoà so ñöôïc duøng nhieàu trong vieäc kieåm tra sai leäch
hình daïng hình hoïc cuûa chi tieát gia coâng nhö ñoä coân, ñoä
cong, ñoä oâvan… ñoàng thôøi kieåm tra vò trí töông ñoái giöõa
caùc chi tieát laép gheùp vôùi nhau hoaëc giöõa caùc maët treân chi
tieát nhö ñoä song song, ñoä vuoâng goùc, ñoä ñaûo, ñoä khoâng
ñoàng truïc…
1. Vít haõm; 2. Maët soá; 3.Naép; 4. Kim chæ soá voøng; 5. Kim; 6. OÁng loùt truïc;
7. Thanh ño; 8. Ñaàu ño; 9, 13 :Loø xo; 10, 11, 12, 14 : Baùnh raêng.
94
• Cấu tạo:
• Maët lôùn cuûa ñoàng hoà chia ra
100 vaïch; thöôøng giaù trò moät
vaïch baèng 0,01 mm nghóa laø
khi thanh ño 7 dòch chuyeån
leân xuoáng moät ñoaïn 0,01
mm thì kim lôùn 5 quay heát 1
voøng (100 vaïch) thì thanh
ño 7 dòch chuyeån 1 ñoaïn L =
0,01x100 = 1 mm, luùc ñoù
kim nhoû 4 quay ñi 1 vaïch.
Vaäy giaù trò moãi vaïch treân
maët soá nhoû laø 1mm.
95
4. Calip
A. Calíp nuùt (calíp trục)
a. Coâng duïng caáu taïo
• Calíp duøng ñeå kieåm tra kích thöôùc loã, cuûa raõnh
caùc chi tieát gia coâng khi saûn xuaát haøng loaït.
• Caáu taïo cuûa calíp goàm coù thaân 1 hai ñaàu ño:
ñaàu qua 2 (Go) vaø ñaàu khoâng qua 3 (Not Go). Ñaàu
qua coù chieàu daøi lôùn hôn ñaàu khoâng qua.
• Theo TCVN, ñaàu qua kí hieäu laø Q; ñaàu khoâng
qua kí hieäu laø KQ.
96
• b. Caùch söû duïng vaø baûo quaûn:
• Khi kieåm tra, ta ñöa nheï nhaøng caùc ñaàu ño calíp
vaø loã chi tieát. Neáu ñaàu qua ñi qua ñöôïc loã, ñaàu
khoâng qua khoâng ñi qua ñöôïc loã thì kích thöôùc ñaït
yeâu caàu.
• Neáu ñaàu qua khoâng ñi qua ñöôïc loã thì kích thöôùc
thöïc cuûa chi tieát coøn nhoû hôn kích thöôùc giôùi haïn
nhoû nhaát cho pheùp.
• Neáu ñaàu khoâng qua ñi qua ñöôïc loã thì kích thöôùc
thöïc cuûa chi tieát lôùn hôn kích thöôùc giôùi haïn lôùn nhaát
cho pheùp.
• Trong caû hai tröôøng hôïp treân, chi tieát ñeàu khoâng
ñaït yeâu caàu.
97
• Thí duï: Caàn kieåm tra kích thöôùc loã  40K6 thì
kích thöôùc danh nghóa cuûa hai ñaàu ño cuûa calíp xaùc
ñònh nhö sau:
• Theo TCVN 2245-99 tra kích thöôùc loã 40K6
coù caùc sai leäch laø
•
• Vaäy kích thöôùc danh nghóa cuûa ñaàu qua cuûa calíp laø
: 40
• dQ = Dmin = 40 - 0,013 = 39,987 mm.
• Kích thöôùc danh nghóa cuûa ñaàu khoâng qua :
• dKQ = Dmax = 40 + 0,003 = 40,003 mm.
• Moãi calíp chæ duøng ñeå kieåm tra moät kích thöôùc
nhaát ñònh cuûa loaït chi tieát. Khoâng duøng loaïi calíp
naøy ñeå kieåm tra loaït kích thöôùc khaùc ñöôïc.
98
B. Calíp haøm
• a. Coâng duïng, caáu taïo
• Calíp haøm duøng kieåm tra kích thöôùc cuûa
chi tieát truïc trong saûn xuaát haøng loaït.
• Cuõng gioáng nhö calíp nuùt, calíp haøm cuõng
coù thaân vaø hai haøm ño , trong ñoù moät haøm ño
qua, moät haøm khoâng qua.
• Haøm qua kyù hieäu laø Q; Haøm khoâng qua kyù
hieäu laø KQ.
99
Thí duï caàn kieåm tra kích thöôùc truïc:
Kích thöôùc danh nghóa cuûa haøm qua laø :
DQ = dmax = 45 + 0,012 = 45,012 mm
Kích thöôùc danh nghóa cuûa haøm qua laø :
DKQ = dmin = 45 -0,008 = 44,992 mm.
012,0
008,045


More Related Content

What's hot

Bài Giảng môn Máy Công Cụ - TNUT
Bài Giảng môn Máy Công Cụ - TNUT Bài Giảng môn Máy Công Cụ - TNUT
Bài Giảng môn Máy Công Cụ - TNUT Minh Đức Nguyễn
 
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...Man_Ebook
 
cong nghe che tao may
cong nghe che tao maycong nghe che tao may
cong nghe che tao mayTrieu Albert
 
Sức bền vật liệu - ôn tập về lý thuyết và bài tập sức bền vật liệu
Sức bền vật liệu - ôn tập về lý thuyết và bài tập sức bền vật liệuSức bền vật liệu - ôn tập về lý thuyết và bài tập sức bền vật liệu
Sức bền vật liệu - ôn tập về lý thuyết và bài tập sức bền vật liệuCửa Hàng Vật Tư
 
Bài giảng Công Nghệ Chế Tạo Máy 1 - TNUT - k50
Bài giảng Công Nghệ Chế Tạo Máy 1 - TNUT - k50Bài giảng Công Nghệ Chế Tạo Máy 1 - TNUT - k50
Bài giảng Công Nghệ Chế Tạo Máy 1 - TNUT - k50Minh Đức Nguyễn
 
Chương 4 ĐẶC TRƯNG HÌNH HỌC CỦA MẶT CẮT NGANG
Chương 4  ĐẶC TRƯNG HÌNH HỌC CỦA MẶT CẮT NGANGChương 4  ĐẶC TRƯNG HÌNH HỌC CỦA MẶT CẮT NGANG
Chương 4 ĐẶC TRƯNG HÌNH HỌC CỦA MẶT CẮT NGANGLe Nguyen Truong Giang
 
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN-TỪ VÀ QUANG_10294612052019
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN-TỪ VÀ QUANG_10294612052019TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN-TỪ VÀ QUANG_10294612052019
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN-TỪ VÀ QUANG_10294612052019phamhieu56
 
Bài giảng dao động kỹ thuật - Đặng Văn hiếu
Bài giảng dao động kỹ thuật  - Đặng Văn hiếuBài giảng dao động kỹ thuật  - Đặng Văn hiếu
Bài giảng dao động kỹ thuật - Đặng Văn hiếuTrung Thanh Nguyen
 
Bài giảng Chi Tiết Máy Full - TNUT
Bài giảng Chi Tiết Máy Full - TNUTBài giảng Chi Tiết Máy Full - TNUT
Bài giảng Chi Tiết Máy Full - TNUTMinh Đức Nguyễn
 
Giao trinh do_ga
Giao trinh do_gaGiao trinh do_ga
Giao trinh do_gaKỳ Kỳ
 
Bài tập Cơ lý thuyet 1
Bài tập Cơ lý  thuyet 1 Bài tập Cơ lý  thuyet 1
Bài tập Cơ lý thuyet 1 cuong nguyen
 

What's hot (20)

Bài Giảng môn Máy Công Cụ - TNUT
Bài Giảng môn Máy Công Cụ - TNUT Bài Giảng môn Máy Công Cụ - TNUT
Bài Giảng môn Máy Công Cụ - TNUT
 
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
 
cong nghe che tao may
cong nghe che tao maycong nghe che tao may
cong nghe che tao may
 
Sức bền vật liệu - ôn tập về lý thuyết và bài tập sức bền vật liệu
Sức bền vật liệu - ôn tập về lý thuyết và bài tập sức bền vật liệuSức bền vật liệu - ôn tập về lý thuyết và bài tập sức bền vật liệu
Sức bền vật liệu - ôn tập về lý thuyết và bài tập sức bền vật liệu
 
chương 8 ổ lăn
chương 8 ổ lănchương 8 ổ lăn
chương 8 ổ lăn
 
Bài giảng Công Nghệ Chế Tạo Máy 1 - TNUT - k50
Bài giảng Công Nghệ Chế Tạo Máy 1 - TNUT - k50Bài giảng Công Nghệ Chế Tạo Máy 1 - TNUT - k50
Bài giảng Công Nghệ Chế Tạo Máy 1 - TNUT - k50
 
bai-tap-thuy-luc
bai-tap-thuy-lucbai-tap-thuy-luc
bai-tap-thuy-luc
 
Chương 4 ĐẶC TRƯNG HÌNH HỌC CỦA MẶT CẮT NGANG
Chương 4  ĐẶC TRƯNG HÌNH HỌC CỦA MẶT CẮT NGANGChương 4  ĐẶC TRƯNG HÌNH HỌC CỦA MẶT CẮT NGANG
Chương 4 ĐẶC TRƯNG HÌNH HỌC CỦA MẶT CẮT NGANG
 
Btl do ga
Btl do gaBtl do ga
Btl do ga
 
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN-TỪ VÀ QUANG_10294612052019
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN-TỪ VÀ QUANG_10294612052019TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN-TỪ VÀ QUANG_10294612052019
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ĐIỆN-TỪ VÀ QUANG_10294612052019
 
Bai 1
Bai 1Bai 1
Bai 1
 
Bài giảng dao động kỹ thuật - Đặng Văn hiếu
Bài giảng dao động kỹ thuật  - Đặng Văn hiếuBài giảng dao động kỹ thuật  - Đặng Văn hiếu
Bài giảng dao động kỹ thuật - Đặng Văn hiếu
 
Bài giảng Chi Tiết Máy Full - TNUT
Bài giảng Chi Tiết Máy Full - TNUTBài giảng Chi Tiết Máy Full - TNUT
Bài giảng Chi Tiết Máy Full - TNUT
 
Giao trinh do_ga
Giao trinh do_gaGiao trinh do_ga
Giao trinh do_ga
 
Đề tài: Thiết kế hộp giảm tốc bánh răng côn dùng cho băng tải
Đề tài: Thiết kế hộp giảm tốc bánh răng côn dùng cho băng tảiĐề tài: Thiết kế hộp giảm tốc bánh răng côn dùng cho băng tải
Đề tài: Thiết kế hộp giảm tốc bánh răng côn dùng cho băng tải
 
Dohoakythuat1
Dohoakythuat1Dohoakythuat1
Dohoakythuat1
 
Bài tập Cơ lý thuyet 1
Bài tập Cơ lý  thuyet 1 Bài tập Cơ lý  thuyet 1
Bài tập Cơ lý thuyet 1
 
Bien doi lapalce
Bien doi lapalceBien doi lapalce
Bien doi lapalce
 
Bai giang ROBOT cong nghiep
Bai giang ROBOT cong nghiepBai giang ROBOT cong nghiep
Bai giang ROBOT cong nghiep
 
Đề tài: Tính toán và thiết kế hộp giảm tốc đồng trục hai cấp
Đề tài: Tính toán và thiết kế hộp giảm tốc đồng trục hai cấpĐề tài: Tính toán và thiết kế hộp giảm tốc đồng trục hai cấp
Đề tài: Tính toán và thiết kế hộp giảm tốc đồng trục hai cấp
 

Similar to Dung sai kỹ thuật đo lường

Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...Man_Ebook
 
ve ky thuat co khi le khanh dien 136 trang Chuong 03 a 1
ve ky thuat co khi le khanh dien 136 trang Chuong 03 a 1ve ky thuat co khi le khanh dien 136 trang Chuong 03 a 1
ve ky thuat co khi le khanh dien 136 trang Chuong 03 a 1Học Cơ Khí
 
4. 2022-1__BG KY THUAT DO 1fdsfdsfsd.pdf
4. 2022-1__BG KY THUAT DO 1fdsfdsfsd.pdf4. 2022-1__BG KY THUAT DO 1fdsfdsfsd.pdf
4. 2022-1__BG KY THUAT DO 1fdsfdsfsd.pdfbinhqaz123
 
Cau-hoi-on-tap-thi-online-chuan.docx
Cau-hoi-on-tap-thi-online-chuan.docxCau-hoi-on-tap-thi-online-chuan.docx
Cau-hoi-on-tap-thi-online-chuan.docxBoBo509550
 
0. Bai mo dau.pdf
0. Bai mo dau.pdf0. Bai mo dau.pdf
0. Bai mo dau.pdfinhUyn2
 
KÝ HIỆU HÀN.pdf
KÝ HIỆU HÀN.pdfKÝ HIỆU HÀN.pdf
KÝ HIỆU HÀN.pdftam phan
 
Thiet ke dung cu cat (chuong 1).pptx
Thiet ke dung cu cat (chuong 1).pptxThiet ke dung cu cat (chuong 1).pptx
Thiet ke dung cu cat (chuong 1).pptxTonNguyen37
 
Báo cáo Kỹ thuật chế tạo 2.pptx
Báo cáo Kỹ thuật chế tạo 2.pptxBáo cáo Kỹ thuật chế tạo 2.pptx
Báo cáo Kỹ thuật chế tạo 2.pptxLongV579832
 
Thiet lap ban ve mau auotcad dung tieu chuan
Thiet lap ban ve mau auotcad dung tieu chuanThiet lap ban ve mau auotcad dung tieu chuan
Thiet lap ban ve mau auotcad dung tieu chuanNguyễn Trung Hiếu
 
Bài giảng môn công nghệ chế tạo máy thiết kế đồ gá
Bài giảng môn công nghệ chế tạo máy thiết kế đồ gáBài giảng môn công nghệ chế tạo máy thiết kế đồ gá
Bài giảng môn công nghệ chế tạo máy thiết kế đồ gánataliej4
 
VKTCB-Phan2-TieuChuanTrinhBayBanVe.ppt
VKTCB-Phan2-TieuChuanTrinhBayBanVe.pptVKTCB-Phan2-TieuChuanTrinhBayBanVe.ppt
VKTCB-Phan2-TieuChuanTrinhBayBanVe.pptloimoi pham
 
Thiết kế biện pháp kĩ thuật thi công lắp ghép nhà công nghiệp 1 tầng
Thiết kế biện pháp kĩ thuật thi công lắp ghép nhà công nghiệp 1 tầngThiết kế biện pháp kĩ thuật thi công lắp ghép nhà công nghiệp 1 tầng
Thiết kế biện pháp kĩ thuật thi công lắp ghép nhà công nghiệp 1 tầngTung Nguyen Xuan
 
Bài giảng vẽ điện
Bài giảng vẽ điệnBài giảng vẽ điện
Bài giảng vẽ điệnquanglocbp
 
baigiangkttien.ppt
baigiangkttien.pptbaigiangkttien.ppt
baigiangkttien.pptduong2110
 

Similar to Dung sai kỹ thuật đo lường (20)

Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
Giáo trình dung sai - kỹ thuật đo, Giáo trình dùng cho sinh viên ngành Công n...
 
Dung sai lap_ghep
Dung sai lap_ghepDung sai lap_ghep
Dung sai lap_ghep
 
ve ky thuat co khi le khanh dien 136 trang Chuong 03 a 1
ve ky thuat co khi le khanh dien 136 trang Chuong 03 a 1ve ky thuat co khi le khanh dien 136 trang Chuong 03 a 1
ve ky thuat co khi le khanh dien 136 trang Chuong 03 a 1
 
4. 2022-1__BG KY THUAT DO 1fdsfdsfsd.pdf
4. 2022-1__BG KY THUAT DO 1fdsfdsfsd.pdf4. 2022-1__BG KY THUAT DO 1fdsfdsfsd.pdf
4. 2022-1__BG KY THUAT DO 1fdsfdsfsd.pdf
 
Cau-hoi-on-tap-thi-online-chuan.docx
Cau-hoi-on-tap-thi-online-chuan.docxCau-hoi-on-tap-thi-online-chuan.docx
Cau-hoi-on-tap-thi-online-chuan.docx
 
0. Bai mo dau.pdf
0. Bai mo dau.pdf0. Bai mo dau.pdf
0. Bai mo dau.pdf
 
4.3.4. công nghệ của băng máy tiện
4.3.4. công nghệ của băng máy tiện4.3.4. công nghệ của băng máy tiện
4.3.4. công nghệ của băng máy tiện
 
KÝ HIỆU HÀN.pdf
KÝ HIỆU HÀN.pdfKÝ HIỆU HÀN.pdf
KÝ HIỆU HÀN.pdf
 
Thiet ke dung cu cat (chuong 1).pptx
Thiet ke dung cu cat (chuong 1).pptxThiet ke dung cu cat (chuong 1).pptx
Thiet ke dung cu cat (chuong 1).pptx
 
Báo cáo Kỹ thuật chế tạo 2.pptx
Báo cáo Kỹ thuật chế tạo 2.pptxBáo cáo Kỹ thuật chế tạo 2.pptx
Báo cáo Kỹ thuật chế tạo 2.pptx
 
Thiet lap ban ve mau auotcad dung tieu chuan
Thiet lap ban ve mau auotcad dung tieu chuanThiet lap ban ve mau auotcad dung tieu chuan
Thiet lap ban ve mau auotcad dung tieu chuan
 
Bài giảng môn công nghệ chế tạo máy thiết kế đồ gá
Bài giảng môn công nghệ chế tạo máy thiết kế đồ gáBài giảng môn công nghệ chế tạo máy thiết kế đồ gá
Bài giảng môn công nghệ chế tạo máy thiết kế đồ gá
 
VKTCB-Phan2-TieuChuanTrinhBayBanVe.ppt
VKTCB-Phan2-TieuChuanTrinhBayBanVe.pptVKTCB-Phan2-TieuChuanTrinhBayBanVe.ppt
VKTCB-Phan2-TieuChuanTrinhBayBanVe.ppt
 
C2.gui.2015
C2.gui.2015C2.gui.2015
C2.gui.2015
 
download
downloaddownload
download
 
Thiết kế biện pháp kĩ thuật thi công lắp ghép nhà công nghiệp 1 tầng
Thiết kế biện pháp kĩ thuật thi công lắp ghép nhà công nghiệp 1 tầngThiết kế biện pháp kĩ thuật thi công lắp ghép nhà công nghiệp 1 tầng
Thiết kế biện pháp kĩ thuật thi công lắp ghép nhà công nghiệp 1 tầng
 
Bài giảng vẽ điện
Bài giảng vẽ điệnBài giảng vẽ điện
Bài giảng vẽ điện
 
Bai giang ve_dien
Bai giang ve_dienBai giang ve_dien
Bai giang ve_dien
 
Gia công inox kim loại tấm
Gia công inox kim loại tấmGia công inox kim loại tấm
Gia công inox kim loại tấm
 
baigiangkttien.ppt
baigiangkttien.pptbaigiangkttien.ppt
baigiangkttien.ppt
 

More from Duy Vọng

Cn sinh hoc_dai_cuong_es30z
Cn sinh hoc_dai_cuong_es30zCn sinh hoc_dai_cuong_es30z
Cn sinh hoc_dai_cuong_es30zDuy Vọng
 
C05143 tech and app - cnsh
C05143 tech and app - cnshC05143 tech and app - cnsh
C05143 tech and app - cnshDuy Vọng
 
2010 khoa cnsh
2010 khoa cnsh2010 khoa cnsh
2010 khoa cnshDuy Vọng
 
3 l1q08ssfkcnsh bvtv
3 l1q08ssfkcnsh bvtv3 l1q08ssfkcnsh bvtv
3 l1q08ssfkcnsh bvtvDuy Vọng
 
Bg quan tri chat luong
Bg quan tri chat luongBg quan tri chat luong
Bg quan tri chat luongDuy Vọng
 
He thong phan loai dnnvn
He thong phan loai dnnvnHe thong phan loai dnnvn
He thong phan loai dnnvnDuy Vọng
 
File goc 771908
File goc 771908File goc 771908
File goc 771908Duy Vọng
 
Erca fg 20130730_p1-18
Erca fg 20130730_p1-18Erca fg 20130730_p1-18
Erca fg 20130730_p1-18Duy Vọng
 
Dm -chapter_4_-_classification
Dm  -chapter_4_-_classificationDm  -chapter_4_-_classification
Dm -chapter_4_-_classificationDuy Vọng
 
Chuong 12 khai quat ve phan loai dong vat
Chuong 12  khai quat ve phan loai dong vatChuong 12  khai quat ve phan loai dong vat
Chuong 12 khai quat ve phan loai dong vatDuy Vọng
 
Chiến lược toàn cầu trong chẩn đoán, quản lý và dự phòng bệnh phổi tắc nghẽn ...
Chiến lược toàn cầu trong chẩn đoán, quản lý và dự phòng bệnh phổi tắc nghẽn ...Chiến lược toàn cầu trong chẩn đoán, quản lý và dự phòng bệnh phổi tắc nghẽn ...
Chiến lược toàn cầu trong chẩn đoán, quản lý và dự phòng bệnh phổi tắc nghẽn ...Duy Vọng
 
Cau truc may tinh
Cau truc may tinhCau truc may tinh
Cau truc may tinhDuy Vọng
 
Cau tao bao duong oto
Cau tao   bao duong otoCau tao   bao duong oto
Cau tao bao duong otoDuy Vọng
 
Bxd 10 2013-tt-bxd-25072013_pl1
Bxd 10 2013-tt-bxd-25072013_pl1Bxd 10 2013-tt-bxd-25072013_pl1
Bxd 10 2013-tt-bxd-25072013_pl1Duy Vọng
 
Bang phan loai cac nganh dich vu wto
Bang phan loai cac nganh dich vu wtoBang phan loai cac nganh dich vu wto
Bang phan loai cac nganh dich vu wtoDuy Vọng
 
A35 afluf agl_09_phanloailinhvuc
A35 afluf agl_09_phanloailinhvucA35 afluf agl_09_phanloailinhvuc
A35 afluf agl_09_phanloailinhvucDuy Vọng
 
1130 hoang anh giang v ns3
1130 hoang anh giang v ns31130 hoang anh giang v ns3
1130 hoang anh giang v ns3Duy Vọng
 

More from Duy Vọng (20)

Dia+ly+co+so
Dia+ly+co+so  Dia+ly+co+so
Dia+ly+co+so
 
Cnsh thay tam
Cnsh thay tamCnsh thay tam
Cnsh thay tam
 
Cn sinh hoc_dai_cuong_es30z
Cn sinh hoc_dai_cuong_es30zCn sinh hoc_dai_cuong_es30z
Cn sinh hoc_dai_cuong_es30z
 
C05143 tech and app - cnsh
C05143 tech and app - cnshC05143 tech and app - cnsh
C05143 tech and app - cnsh
 
2010 khoa cnsh
2010 khoa cnsh2010 khoa cnsh
2010 khoa cnsh
 
3 l1q08ssfkcnsh bvtv
3 l1q08ssfkcnsh bvtv3 l1q08ssfkcnsh bvtv
3 l1q08ssfkcnsh bvtv
 
Bg quan tri chat luong
Bg quan tri chat luongBg quan tri chat luong
Bg quan tri chat luong
 
He thong phan loai dnnvn
He thong phan loai dnnvnHe thong phan loai dnnvn
He thong phan loai dnnvn
 
File goc 771908
File goc 771908File goc 771908
File goc 771908
 
Erca fg 20130730_p1-18
Erca fg 20130730_p1-18Erca fg 20130730_p1-18
Erca fg 20130730_p1-18
 
Dm -chapter_4_-_classification
Dm  -chapter_4_-_classificationDm  -chapter_4_-_classification
Dm -chapter_4_-_classification
 
Co xuong khop
Co xuong khopCo xuong khop
Co xuong khop
 
Chuong 12 khai quat ve phan loai dong vat
Chuong 12  khai quat ve phan loai dong vatChuong 12  khai quat ve phan loai dong vat
Chuong 12 khai quat ve phan loai dong vat
 
Chiến lược toàn cầu trong chẩn đoán, quản lý và dự phòng bệnh phổi tắc nghẽn ...
Chiến lược toàn cầu trong chẩn đoán, quản lý và dự phòng bệnh phổi tắc nghẽn ...Chiến lược toàn cầu trong chẩn đoán, quản lý và dự phòng bệnh phổi tắc nghẽn ...
Chiến lược toàn cầu trong chẩn đoán, quản lý và dự phòng bệnh phổi tắc nghẽn ...
 
Cau truc may tinh
Cau truc may tinhCau truc may tinh
Cau truc may tinh
 
Cau tao bao duong oto
Cau tao   bao duong otoCau tao   bao duong oto
Cau tao bao duong oto
 
Bxd 10 2013-tt-bxd-25072013_pl1
Bxd 10 2013-tt-bxd-25072013_pl1Bxd 10 2013-tt-bxd-25072013_pl1
Bxd 10 2013-tt-bxd-25072013_pl1
 
Bang phan loai cac nganh dich vu wto
Bang phan loai cac nganh dich vu wtoBang phan loai cac nganh dich vu wto
Bang phan loai cac nganh dich vu wto
 
A35 afluf agl_09_phanloailinhvuc
A35 afluf agl_09_phanloailinhvucA35 afluf agl_09_phanloailinhvuc
A35 afluf agl_09_phanloailinhvuc
 
1130 hoang anh giang v ns3
1130 hoang anh giang v ns31130 hoang anh giang v ns3
1130 hoang anh giang v ns3
 

Recently uploaded

2020.Catalogue CÁP TR131321313UNG THẾ.pdf
2020.Catalogue CÁP TR131321313UNG THẾ.pdf2020.Catalogue CÁP TR131321313UNG THẾ.pdf
2020.Catalogue CÁP TR131321313UNG THẾ.pdfOrient Homes
 
catalogue-cap-trung-va-ha-the-ls-vina.pdf
catalogue-cap-trung-va-ha-the-ls-vina.pdfcatalogue-cap-trung-va-ha-the-ls-vina.pdf
catalogue-cap-trung-va-ha-the-ls-vina.pdfOrient Homes
 
Tạp dề là gì? Tổng hợp các kiểu dáng tạp dề xu hướng
Tạp dề là gì? Tổng hợp các kiểu dáng tạp dề xu hướngTạp dề là gì? Tổng hợp các kiểu dáng tạp dề xu hướng
Tạp dề là gì? Tổng hợp các kiểu dáng tạp dề xu hướngMay Ong Vang
 
Catalog Dây cáp điện CADIVI ky thuat.pdf
Catalog Dây cáp điện CADIVI ky thuat.pdfCatalog Dây cáp điện CADIVI ky thuat.pdf
Catalog Dây cáp điện CADIVI ky thuat.pdfOrient Homes
 
CATALOGUE Cáp điện Taya (FR, FPR) 2023.pdf
CATALOGUE Cáp điện Taya (FR, FPR) 2023.pdfCATALOGUE Cáp điện Taya (FR, FPR) 2023.pdf
CATALOGUE Cáp điện Taya (FR, FPR) 2023.pdfOrient Homes
 
Xu hướng tạp dề đồng phục hiện đại trong các ngành nghề
Xu hướng tạp dề đồng phục hiện đại trong các ngành nghềXu hướng tạp dề đồng phục hiện đại trong các ngành nghề
Xu hướng tạp dề đồng phục hiện đại trong các ngành nghềMay Ong Vang
 
Catalogue-thiet-bi-chieu-sang-DUHAL-2023.pdf
Catalogue-thiet-bi-chieu-sang-DUHAL-2023.pdfCatalogue-thiet-bi-chieu-sang-DUHAL-2023.pdf
Catalogue-thiet-bi-chieu-sang-DUHAL-2023.pdfOrient Homes
 
CATALOG Đèn, thiết bị điện ASIA LIGHTING 2023.pdf
CATALOG Đèn, thiết bị điện ASIA LIGHTING 2023.pdfCATALOG Đèn, thiết bị điện ASIA LIGHTING 2023.pdf
CATALOG Đèn, thiết bị điện ASIA LIGHTING 2023.pdfOrient Homes
 
CATALOG cáp cadivi_1.3.2024_compressed.pdf
CATALOG cáp cadivi_1.3.2024_compressed.pdfCATALOG cáp cadivi_1.3.2024_compressed.pdf
CATALOG cáp cadivi_1.3.2024_compressed.pdfOrient Homes
 
Dây cáp điện Trần Phú Eco - Catalogue 2023.pdf
Dây cáp điện Trần Phú Eco - Catalogue 2023.pdfDây cáp điện Trần Phú Eco - Catalogue 2023.pdf
Dây cáp điện Trần Phú Eco - Catalogue 2023.pdfOrient Homes
 
Phân tích mô hình PESTEL Coca Cola - Nhóm 4.pptx
Phân tích mô hình PESTEL Coca Cola - Nhóm 4.pptxPhân tích mô hình PESTEL Coca Cola - Nhóm 4.pptx
Phân tích mô hình PESTEL Coca Cola - Nhóm 4.pptxtung2072003
 
Catalogue cáp điện GOLDCUP 2023(kỹ thuật).pdf
Catalogue cáp điện GOLDCUP 2023(kỹ thuật).pdfCatalogue cáp điện GOLDCUP 2023(kỹ thuật).pdf
Catalogue cáp điện GOLDCUP 2023(kỹ thuật).pdfOrient Homes
 
Catalog ống nước Europipe upvc-ppr2022.pdf
Catalog ống nước Europipe upvc-ppr2022.pdfCatalog ống nước Europipe upvc-ppr2022.pdf
Catalog ống nước Europipe upvc-ppr2022.pdfOrient Homes
 
CATALOGUE ART-DNA 2023-2024-Orient Homes.pdf
CATALOGUE ART-DNA 2023-2024-Orient Homes.pdfCATALOGUE ART-DNA 2023-2024-Orient Homes.pdf
CATALOGUE ART-DNA 2023-2024-Orient Homes.pdfOrient Homes
 
Catalogue Cadisun CÁP HẠ THẾ (26-09-2020).pdf
Catalogue Cadisun CÁP HẠ THẾ (26-09-2020).pdfCatalogue Cadisun CÁP HẠ THẾ (26-09-2020).pdf
Catalogue Cadisun CÁP HẠ THẾ (26-09-2020).pdfOrient Homes
 

Recently uploaded (15)

2020.Catalogue CÁP TR131321313UNG THẾ.pdf
2020.Catalogue CÁP TR131321313UNG THẾ.pdf2020.Catalogue CÁP TR131321313UNG THẾ.pdf
2020.Catalogue CÁP TR131321313UNG THẾ.pdf
 
catalogue-cap-trung-va-ha-the-ls-vina.pdf
catalogue-cap-trung-va-ha-the-ls-vina.pdfcatalogue-cap-trung-va-ha-the-ls-vina.pdf
catalogue-cap-trung-va-ha-the-ls-vina.pdf
 
Tạp dề là gì? Tổng hợp các kiểu dáng tạp dề xu hướng
Tạp dề là gì? Tổng hợp các kiểu dáng tạp dề xu hướngTạp dề là gì? Tổng hợp các kiểu dáng tạp dề xu hướng
Tạp dề là gì? Tổng hợp các kiểu dáng tạp dề xu hướng
 
Catalog Dây cáp điện CADIVI ky thuat.pdf
Catalog Dây cáp điện CADIVI ky thuat.pdfCatalog Dây cáp điện CADIVI ky thuat.pdf
Catalog Dây cáp điện CADIVI ky thuat.pdf
 
CATALOGUE Cáp điện Taya (FR, FPR) 2023.pdf
CATALOGUE Cáp điện Taya (FR, FPR) 2023.pdfCATALOGUE Cáp điện Taya (FR, FPR) 2023.pdf
CATALOGUE Cáp điện Taya (FR, FPR) 2023.pdf
 
Xu hướng tạp dề đồng phục hiện đại trong các ngành nghề
Xu hướng tạp dề đồng phục hiện đại trong các ngành nghềXu hướng tạp dề đồng phục hiện đại trong các ngành nghề
Xu hướng tạp dề đồng phục hiện đại trong các ngành nghề
 
Catalogue-thiet-bi-chieu-sang-DUHAL-2023.pdf
Catalogue-thiet-bi-chieu-sang-DUHAL-2023.pdfCatalogue-thiet-bi-chieu-sang-DUHAL-2023.pdf
Catalogue-thiet-bi-chieu-sang-DUHAL-2023.pdf
 
CATALOG Đèn, thiết bị điện ASIA LIGHTING 2023.pdf
CATALOG Đèn, thiết bị điện ASIA LIGHTING 2023.pdfCATALOG Đèn, thiết bị điện ASIA LIGHTING 2023.pdf
CATALOG Đèn, thiết bị điện ASIA LIGHTING 2023.pdf
 
CATALOG cáp cadivi_1.3.2024_compressed.pdf
CATALOG cáp cadivi_1.3.2024_compressed.pdfCATALOG cáp cadivi_1.3.2024_compressed.pdf
CATALOG cáp cadivi_1.3.2024_compressed.pdf
 
Dây cáp điện Trần Phú Eco - Catalogue 2023.pdf
Dây cáp điện Trần Phú Eco - Catalogue 2023.pdfDây cáp điện Trần Phú Eco - Catalogue 2023.pdf
Dây cáp điện Trần Phú Eco - Catalogue 2023.pdf
 
Phân tích mô hình PESTEL Coca Cola - Nhóm 4.pptx
Phân tích mô hình PESTEL Coca Cola - Nhóm 4.pptxPhân tích mô hình PESTEL Coca Cola - Nhóm 4.pptx
Phân tích mô hình PESTEL Coca Cola - Nhóm 4.pptx
 
Catalogue cáp điện GOLDCUP 2023(kỹ thuật).pdf
Catalogue cáp điện GOLDCUP 2023(kỹ thuật).pdfCatalogue cáp điện GOLDCUP 2023(kỹ thuật).pdf
Catalogue cáp điện GOLDCUP 2023(kỹ thuật).pdf
 
Catalog ống nước Europipe upvc-ppr2022.pdf
Catalog ống nước Europipe upvc-ppr2022.pdfCatalog ống nước Europipe upvc-ppr2022.pdf
Catalog ống nước Europipe upvc-ppr2022.pdf
 
CATALOGUE ART-DNA 2023-2024-Orient Homes.pdf
CATALOGUE ART-DNA 2023-2024-Orient Homes.pdfCATALOGUE ART-DNA 2023-2024-Orient Homes.pdf
CATALOGUE ART-DNA 2023-2024-Orient Homes.pdf
 
Catalogue Cadisun CÁP HẠ THẾ (26-09-2020).pdf
Catalogue Cadisun CÁP HẠ THẾ (26-09-2020).pdfCatalogue Cadisun CÁP HẠ THẾ (26-09-2020).pdf
Catalogue Cadisun CÁP HẠ THẾ (26-09-2020).pdf
 

Dung sai kỹ thuật đo lường

  • 1. 1 Phần I. Dung sai kỹ thuật Tác giả: Nguyễn Hữu Thật
  • 2. 2 Chương 1 CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ DUNG SAI LẮP GHÉP 1. Khái niệm về sai số chế tạo – sai số đo lường: Khi gia công, không thể đảm bảo chi tiết có các thông số hình học và các thông số khác chính xác được. Nguyên nhân: + Sai số trong gia công + Sai số trong đo lường 2. Đỗi lẫn chức năng: Tính đổi lẫn của loại chi tiết là khả năng thay thế cho nhau, không cần lựa chọn và sữa chữa gì thêm mà vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm đã qui định. Đỗi lẫn hoàn toàn và đỗi lẫn không hoàn toàn Các chi tiết có tính đổi lẫn phải giống nhau về hình dạng, kích thước, hoặc chỉ được khác nhau trong một phạm vi cho phép. Phạm vi cho phép đó được gọi là dung sai. Vậy yếu tố quyết định đến tính đổi lẫn là dung sai.
  • 3. 3 2. Đỗi lẫn chức năng(tt) Ý nghĩa của đỗi lẫn chức năng: - Trong sản xuất - Trong sửa chữa - Về mặt công nghệ
  • 4. 4 3. KHÁI NIỆM VỀ KÍCH THƯỚC, SAI LỆCH CƠ BẢN VÀ DUNG SAI a. Kích thước - Kích thước là giá trị bằng số của đại lượng đo chiều dài (đường kính, chiều dài,…) theo đơn vị đo được chọn. - Trong công nghệ chế tạo cơ khí, đơn vị đo thường dùng là milimét và qui ước không ghi chữ “mm” trên bản vẽ.
  • 5. 5 b. Kích thước danh nghĩa - Kích thước danh nghĩa là kích thước được xác định bằng tính toán dựa vào chức năng chi tiết, sau đó quy tròn (về phía lớn lên) với chỉ số gần nhất của kích thước có trong bảng tiêu chuẩn. Kích thước danh nghĩa dùng để xác định các kích thước giới hạn và tính sai lệch. - Kích thước danh nghĩa của chi tiết lỗ kí hiệu là DN, chi tiết trục kí hiệu là dN.
  • 6. 6 c. Kích thước thực - Kích thước thực là kích thước nhận được từ kết quả đo với sai số cho phép. Ví dụ: khi đo kích thước chi tiết trục bằng panme có giá trị vạch chia là 0,01 mm, kết quả đo nhận được là 24,98mm, thì kích thước thực của chi tiết trục là 24,98mm với sai số cho phép là  0,01mm. - Kích thước thực của chi tiết lỗ kí hiệu là Dt, chi tiết trục kí hiệu là dt.
  • 7. 7 d. Kích thước giới hạn: • Dmax, dmax: kích thước giới hạn lớn nhất của lỗ và trục. • Dmin, dmin: kích thước giới hạn nhỏ nhất của lỗ và trục. • Chi tiết đạt yêu cầu khi kích thước thực thỏa mãn điều kiện sau: Dmin  Dt  Dmax dmin  dt  dmax
  • 8. 8 e. Sai lệch giới hạn: Sai lệch giới hạn là sai lệch của các kích thước giới hạn so với kích thước danh nghĩa. Sai lệch giới hạn gồm sai lệch giới hạn trên (es, ES) và sai lệch giới hạn dưới (ei, EI). Chi tiết trục: es = dmax – dN ; ei = dmin – dN Chi tiết lỗ: ES = Dmax – DN ; EI = Dmin – DN Chý ý: Tùy theo giá trị của kích thước giới hạn và kích thước danh nghĩa mà sai lệch có thể âm, dương hoặc bằng không. Ví dụ:
  • 9. 9 4. Dung sai kích thước: Là phạm vi cho phép của sai số về kích thước Vậy dung sai là hiệu giữa kích thước giới hạn lớn nhất với kích thước giới hạn nhỏ nhất, Kí hiệu: T • Chi tiết lỗ: TD = Dmax – Dmin = ES – EI • Chi tiết trục: Td = dmax - dmin = es – ei Chú ý: T luôn luôn dương. Trị số dung sai lớn thì độ chính xác của chi tiết thấp và ngược lại.
  • 10. 10 5. Lắp ghép và các loại lắp ghép 5.1. Khái niệm lắp ghép: Các bề mặt lắp ghép được chia làm hai loại: bề mặt bao (chi tiết 1 trên hình 1.3) và bề mặt bị bao (chi tiết 2 hình 1.3). Mối lắp ghép bao giờ cũng có chung một kích thước danh nghĩa cho cả chi tiết và gọi là kích thước danh nghĩa của lắp ghép
  • 11. 11 • Các mối ghép trong chế tạo máy được phân thành: - Lắp ghép bề mặt trơn: + Lắp ghép trụ trơn: bề mặt lắp ghép là bề mặt trụ trơn. + Lắp ghép phẳng: bề mặt lắp ghép là bề mặt phẳng. - Lắp ghép ren. - Lắp ghép truyền động bánh răng.
  • 12. 12 5.2. Phân loại lắp ghép trụ trơn. a. Nhóm lắp lỏng: Kích thước lắp ghép của lỗ lớn hơn trục
  • 13. 13 b. Nhóm lắp chặt:
  • 14. 14 c. Nhóm lắp trung gian: Lắp ghép trung gian là loại lắp ghép quá độ giữa lắp ghép có độ hở và lắp ghép có độ dôi. Trong lắp ghép này tùy theo kích thước của chi tiết lỗ và chi tiết trục (kích thước thực tế trong phạm vi dung sai) mà lắp ghép có độ hở hoặc lắp ghép có độ dôi.
  • 15. 15
  • 16. 16 6. Hệ thống lắp ghép • Trong hệ thống lỗ, lỗ là chi tiết cơ sở nên còn gọi là hệ lỗ cơ sở. • Chi tiết lỗ cơ sở kí hiệu là H và EI = 0 nên Dmin = D, ES = TD • Trong hệ thống trục, trục là chi tiết cơ sở nên còn gọi là hệ trục cơ sở. • Chi tiết trục cơ sở kí hiệu là h và es = 0 nên dmax = d, ei = -Td. b. Lắp theo hệ thống trục a.Lắp theo hệ thống lỗ
  • 17. 17 7.SƠ ĐỒ LẮP GHÉP Cách vẽ sơ đồ: 1. Vẽ hệ trục tọa độ vuông góc, trong đó: • Trục tung: biểu thị giá trị của sai lệch giới hạn tính bằng m. • Trục hoành: biểu thị vị trí đường không. • Sai lệch giới hạn được bố trí về hai phía của đường không: sai lệch dương ở phía trên, sai lệch âm ở phía dưới. 2. Biểu diễn miền dung sai của trục hoặc lỗ cơ sở. 3. Biểu diễn phạm vi dung sai của lỗ hoặc trục.
  • 18. 18
  • 19. 19
  • 20. 20
  • 21. 21
  • 22. 22 Chương 2. HỆ THỐNG DUNG SAI LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN Mục đích: - Giới thiệu những quy định về DSLG bề mặt trơn theo TCVN - Hướng dẫn sử dụng các bảng dung sai Yêu cầu: - Nắm những nội dung cơ bản của hệ thống DSLG bề mặt trơn theo TCVN - Hiểu được ý nghiac các ký hiệu về DSLG trên bản vẽ - Sử dụng thành thạo bảng dung sai
  • 23. 23 I. Khái niệm về HTDSLG • Hệ thống dung sai lắp ghép là tập hợp các qui định về dung sai lắp ghép và được thành lập theo một quy luật nhất định. • Kể từ ngày 1-1-1979 nhà nước ta ban hành bộ tiêu chuẩn mới về dung sai và lắp ghép TCVN 2244 -77 và 2245-77 dựa trên cơ sở các tiêu chuẩn SEV và các kiến nghị của ISO và gần đây đã sửa thành TCVN 2244-99 và TCVN 2245 – 99 cho sát với hệ thống tiêu chuẩn ISO.
  • 24. 24 2. Các vấn đề cơ bản của hệ thống dung sai lắp ghép theo TCVN a. Hệ cơ bản Bao gồm hai hệ cơ bản là hệ thống lỗ và hệ thống trục. b. Cấp chính xác TCVN 2244-99 quy định 20 cấp chính xác theo thứ tự độ chính xác giảm dần và kí hiệu IT01, IT0, IT1, IT2,…, IT18.
  • 25. 25 c.Đơn vị dung sai i DDi 001,045,0 3  21.DDD  - Đơn vị dung sai dùng để tính trị số dung sai và phân chia cấp chính xác. Đối với các cấp chính xác từ 5 đến 18 thì: đối với khoảng kích thước từ 1  500 mm. i = 0,004D + 2,1 khoảng kích thước từ lớn hơn 500 đến 3150mm. Ơ đây D tính theo mm; i tính theo m , D1, D2 là các kích thước biên của khoảng kích thước. - Trị số dung sai: T = a.i 25001600100 0 64040025016010064402516107a 18171615141312111098765CCX
  • 26. 26 d. Các dãy sai lệch cơ bản.
  • 27. 27 * Lỗ cơ bản và trục cơ bản Lỗ cơ bản được ký hiệu bằng chữ H (EI = 0). Trục cơ bản được ký hiệu bằng chữ h (es = 0). Chú ý: Người ta hay chọn lắp theo hệ thống lỗ
  • 28. 28 3. Ký hiệu sai lệch trên bản vẽ Đối với bản vẽ chi tiết
  • 29. 29 Đối với bản vẽ lắp
  • 30. 30 Ví dụ 1: Xác định trị số dung sai cho một chi tiết có kích thước danh nghĩa 35mm, cấp chính xác IT8. Tra bảng ta ứng với khoảng kích thước danh nghĩa 30 - 50 và cột cấp chính xác IT8 ta được trị số dung sai là 39m.
  • 31. 31 Ví dụ 2: Cho mối ghép 50H7/r6 - Tra bảng tìm sai lệch giới hạn của trục và lỗ. - Tính kích thước giới hạn và dung sai của trục và lỗ. - Tính trị số giới hạn độ hở hoặc độ dôi và dung sai của lắp ghép. - Vẽ sơ đồ lắp ghép. Giải:
  • 32. 32 Chương 3. Sai lệch hình dạng, vị trí, nhám bề mặt Mục đích: Cung cấp kiến thức về sai lệch hình dạng, vị trí và nhám bề mặt của chi tiết gia công Yêu cầu: -Nắm vững các dạng sai lệch hình dạng, vị trí bề mặt -Hiểu bản chất của nhám bề mặt
  • 33. 33 1. Sai lệch hình dạng: a. Sai lệch hình dạng bề mặt phẳng: Ví dụ
  • 34. 34 b. Sai lệch hình dạng bề mặt trụ: Đặc trưng theo phương ngang Độ tròn Độ ôvan max mind - d = 2 ov Độ méo cạnh
  • 35. 35 Đặc trưng theo phương dọc: Khi phân tích theo mặt cắt dọc người ta đưa ra các sai lệch thành phần: max mind - d = 2 
  • 36. 36 2. Sai lệch và dung sai vị trí bề mặt Sai lệch độ song song của mp Sai lệch độ vuông góc của mp Sai lệch về độ đồng tâm Sai lệch về độ đối xứng
  • 37. 37 Sai lệch và dung sai vị trí bề mặt(tt) Sai lệch độ đảo mặt đầu Sai lệch độ đảo hướng kính
  • 38. 38 Cách ký hiệu trên bản vẽ
  • 39. 39
  • 40. 40
  • 41. 41 3. Nhám bề mặt - Nhấp nhô có độ cao h1 thuộc về độ không phẳng của bề mặt. - Nhấp nhô có độ cao h2 thuộc về độ sóng bề mặt. - Nhấp nhô có độ cao h3 thuộc về độ nhám bề mặt. Người ta coi những nhấp nhô nào mà tổng tỉ số giữa bước sóng S và chiều cao nhấp nhô H: S/H 50 thì thuộc về độ nhám bề mặt. Vậy nhám là mức độ cao thấp của các nhấp nhô xét trong một phạm vi hẹp của bề mặt gia công
  • 42. 42 a. Chỉ tiêu đánh giá nhám bề mặt Sai lệch trung bình số học của profile Ra: là trị số trung bình số học tuyệt đối của profile trong giới hạn chiều dài chuẩn. Chiều cao nhấp nhô trung bình theo 10 điểm Rz; là chiều cao trung bình của 5 khoảng cách từ 5 đỉnh cao nhất đến 5 đỉnh thấp nhất trong giới hạn chiều dài chuẩn.   n i yi n Ra 1 1 ][ 5 1 5 1 5 1     i i pmi YvmiYRz
  • 43. 43 Ghi ký hiệu thông số nhám trên bản vẽ
  • 44. 44 Ghi ký hiệu thông số nhám trên bản vẽ(tt)
  • 46. 46 Một số ví dụ (tt)
  • 47. 47 Chương 4. DUNG SAI KÍCH THƯỚC VÀ LẮP GHÉP CÁC MỐI GHÉP THÔNG DỤNG Mục đích: Cung cấp những quy định về dung sai lắp ghép các chi tiết điển hình làm cơ sở lựa chọn các chi tiết điển hình phù hợp yêu cầu Yêu cầu: -Nắm vững các quy định của TCVN về dung sai lắp ghép các chi tiết điển hình -Hiểu ký hiệu lắp ghép các chi tiết điển hình trên bản vẽ
  • 48. 48 1. DUNG SAI LẮP GHÉP REN a. Dung sai ren hệ mét
  • 49. 49 b. Dung sai kích thước ren Ảnh hưởng tới tính lắp lẫn của ren không chỉ có sai số kích thước đường kính mà còn cả sai số bước và góc profile. Anh hưởng của sai số bước và góc profile ren có thể được tính bằng lượng bồi thường đường kính cho: • Sai số bước ren: fp = Pn.cotg/2 = 1,732Pn • Sai số nửa góc profile ren: f = 0,36P. /2 • Pn – sai số tích lũy n bước ren, m. • /2 – sai số nửa góc profile ren, phút.
  • 50. 50 b. Dung sai kích thước ren(tt) Đường kính trung bình có tính đến sai số bước và profin ren là đường kính trung bình biểu kiến
  • 51. 51 c. Lắp ghép ren hệ Mét Lắp ghép ren hệ mét cũng có chế độ lắp lỏng, chặt, trung gian. Trong phần này, ta chỉ nghiên cứu lắp ren lỏng như: kẹp chặt và truyền lực
  • 52. 52 Ví dụ - Trên bản vẽ lắp - Trên bản vẽ chi tiết:
  • 53. 53 d. Dung sai ren hình thang: Ren hình thang dùng để truyền chuyển động tịnh tiến như vít me, bàn xe dao trong máy công cụ… Kí hiệu lắp ghép ren hình thang tương tự như ren hệ mét: Tr20x4(P2)-8H/8c Tr20x4(P2): ren hình thang có đường kính danh nghĩa 20mm, bước xoắn của ren 4mm, bước ren (P) là 2mm.8H/8c: kí hiệu lắp ghép với miền dung sai ren trong là 8H, ren ngoài là 8c. Nếu ren xoắn trái thì thêm chữ “LH” và sau kí hiệu ren: Tr20x4(P2)LH-8H/8e
  • 54. 54 2 .DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP Ổ LĂN a. Cấu tạo ổ lăn b. Phân loại
  • 55. 55 c. Cấp chính xác ổ lăn: - Có 5 cấp chính xác, kí hiệu là P0, P6, P5, P4, P2 (cho phép dùng kí hiệu 0, 6, 5, 4, 2). - Mức chính xác tăng dần từ 0 đến 2, tùy theo yêu cầu về độ chính xác, đặc biệt là độ chính xác quay và tốc độ vòng của bộ phận máy lắp ổ lăn mà sử các cấp chính xác khác nhau. Trong chế tạo máy thường dùng cấp chính xác 0, 6. - Cấp chính xác chế tạo thường được ghi cung với số hiệu của ổ VD: - Ổ 6-205: CCX là 6, ổ 205 - Ổ 305: CCX là 0, ổ 305
  • 56. 56 d. Đặc tính lắp ổ lăn - Vòng ngoài lắp theo hệ thống trục - Vòng trong lắp theo hệ thống lỗ Ví dụ ký hiệu ổ lăn trên bản vẽ
  • 57. 57 3. Dung sai lắp ghép then a. Phân loại then:
  • 58. 58 b.Kích thước lắp ghép: Kiểu lắp thông dụng dùng trong sản xuất hàng loạt lớn là then lắp với trục theo kiểu N9/h9 và với bạc theo Js9/h9. Trong sản xuất đơn chiếc và loạt nhỏ thì then lắp với trục theo kiểu P9/h9
  • 59. 59 4. Dung sai lắp ghép then hoa a. Khái niệm về mối ghép then hoa . Khi cần truyền mômen xoắn lớn và yêu cầu độ đồng tâm cao giữa bạc và trục, người ta sử dụng mối ghép then hoa. Mối ghép then hoa có các dạng: răng chữ nhật, hình thang, thân khai… nhưng phổ biến nhất là dạng răng chữ nhật.
  • 60. 60 b. Dung sai lắp ghép then hoa dạng răng chữ nhật Do vậy lắp ghép then hoa được thực hiện như sau: - Lắp ghép theo yếu tố kích thước D và b khi làm đồng tâm theo D. - Lắp ghép theo yếu tố kích thước d và b khi làm đồng tâm theo d. - Lắp ghép theo yếu tố kích thước b khi làm đồng tâm theo b.
  • 61. 61 c. Ký hiệu mối ghép then hoa tren bản vẽ Trên bản vẽ mối ghép then hoa được ký hiệu theo trình tự sau: - Yếu tố định tâm và số then. - Các kích thước danh nghĩa của d, D, b. - Kí hiệu của các miền dung sai hoặc lắp ghép của d, D, b được đặt sau các kích thước tương ứng.
  • 62. 62 Chương 5. CHUỖI KÍCH THƯỚC Mục đích: Cung cấp khái niệm về chuỗi kích thước và phương pháp giải chuỗi kích thước. Yêu cầu: Nắm được các khái niệm về chuỗi kt và giải được các bài toán về chuỗi kt cơ bản
  • 63. 63 1. Các khái niệm cơ bản: a. Chuỗi kích thước: • Chuỗi kích thước là tập hợp các kích thước tạo thành vòng khép kín do các kích thước của một hoặc một số chi tiết lắp ghép với nhau tạo thành. • Chuỗi kích thước có nhiều loại: Theo kết cấu của chuỗi kích thước: chuỗi kích thước chi tiết và chuỗi kích thước lắp ghép. - Chuỗi kích thước chi tiết: các kích thước của chuỗi cùng thuộc về một chi tiết. - Chuỗi kích thước lắp ghép: Các kích thước của chuỗi là kích thước của các chi tiết khác nhau trong một bộ phận máy A3 A2 A1 A2A3 A1 A5A4A2 A1 A3
  • 64. 64 Theo vị trí tương quan giữa các kích thước: chuỗi kích thước thẳng, phẳng, không gian. • Chuỗi kích thước thẳng: các kích thước trong chuỗi nằm song song nhau. • Chuỗi kích thước phẳng: các kích thước của chuỗi nằm trong cùng một mặt phẳng hoặc trong những mặt phẳng song song nhau, nhưng bản thân chúng không song song nhau. • Chuỗi không gian: các kích thước của chuỗi không nằm trong những mặt phẳng song song nhau.
  • 65. 65 b. Khâu Chuỗi kích thước do nhiều kích thước hợp thành. Mỗi kích thước trong chuỗi là một khâu. Tùy theo tính chất của các kích thước trong chuỗi mà chia ra các loại khâu: +Khâu thành phần: kích thước của khâu thành phần do quá trình gia công quyết định, kích thước mỗi khâu không phụ thuộc lẫn nhau. + Khâu khép kín: kích thước khâu khép kín hoàn toàn được xác định bởi kích thước các khâu thành phần. Trong một chuỗi kích thước chỉ có một khâu khép kín. Trong chuỗi kích thước chi tiết, để phân biệt khâu thành phần và khâu khép kín cần phải biết trình tự gia công các kích thước trong chuỗi ấy. • Trong khâu thành phần còn chia ra: - Khâu thành phần tăng (khâu tăng) - Khâu thành phần giảm (khâu giảm)
  • 66. 66 2.Giải chuỗi kích thước a.Giải bài tóan thuận: Cho biết kích thước và sai lệch giới hạn các khâu thành phần, xác định kích thước và sai lệch giới hạn khâu khép kín Kích thước giới hạn của khâu khép kín: m: số khâu tăng n: số khâu giảm
  • 67. 67 Trong đó ESi, EIj và esj, eij là sai lệch giới hạn trên và dưới của khâu tăng và khâu giảm. Ví dụ 3
  • 68. 68 b. Bài toán nghịch: Cho biết khâu khép kín, xác định khâu thành phần. - Giả thiết hay dùng nhất là coi các khâu thành phần có cùng một cấp chính xác, tức là có cùng hệ số cấp chính xác atb: a1 = a2 = … = am+n = atb - Như vậy dung sai của khâu bất kỳ sẽ là: Ti = atb. ii .      nm i i tb i T a 1
  • 69. 69 a - Hệ số phụ thuộc cấp chính xác. Bảng 6.2 Hệ số a của các cấp chính xác IT5IT18, khoảng kích thước từ 1  500 25001600100064040025016010064402516107a 18171615141312111098765 CCX
  • 70. 70 • Dựa vào cấp chính xác đã chọn và kích thước danh nghĩa ta tra sai lệch và dung sai cho các khâu. - Khâu tăng coi như lỗ cơ sở. - Khâu giảm coi như trục cơ sở. Chỉ tra cho (m+n-1) khâu còn để lại một khâu AK để tính với mục đích là bù trừ cho sai số trong quá trình tính tóan. Đến đây bài tóan nghịch chỉ còn: - Biết khâu khép kín (cho trước). - Biết (m+n-1) khâu thành phần (tra bảng). - Tìm một khâu thành phần AK. Như vậy chỉ còn một ẩn.
  • 72. 72
  • 73. 73 Phần 2. ĐO LƯỜNG KỸ THUẬT
  • 74. 74 Chương 1.CƠ SỞ ĐO LƯỜNG KỸ THUẬT Mục đích: Cung cấp những kiến thức cơ bản về đo lường. Yêu cầu: - Hiểu vị trí, tầm quan trọng của đo lường. - Hiểu cách phân loại dụng cụ đo và phương pháp đo.
  • 75. 75 I. Khái niệm về đolường: 1. Đo lường: • Ño löôøng laø moät quaù trình ñaùnh giaù ñònh löôïng ñaïi löôïng caàn ño ñeå coù keát quaû baèng soá ño vôùi ñôn vò ño. Giaû söû ta caàn ño ñaïi löôïng X vôùi ñôn vò ño laø XO, thì keát quûa ño löôøng Ax laø: • AX = X/X0 • Ta ñöôïc: X = AX . X0
  • 76. 76 2. Đơn vị đo: Ñôn vò ño laø moät ñaïi löôïng maãu ñöôïc qui ñònh duøng trong khi so saùnh. Ñoä chính xaùc cuûa keát quaû ño phuï thuoäc vaøo ñoä chính xaùc cuûa ñôn vò ño.
  • 78. 78 4. Phương pháp đo: Döïa vaøo quan heä ñaàu ño vaø maët chi tieát: ño tieáp xuùc vaø ño khoâng tieáp xuùc. Döïa vaøo giaù trò chæ thò treân duïng cuï vaø giaù trò ñaïi löôïng ño: • - Phöông phaùp ño tuyeät ñoái: giaù trò ñoïc ñöôïc treân duïng cuï ño chính laø giaù trò cuûa ñaïi löôïng caàn ño. • - Phöông phaùp ño so saùnh : khi ño ngöôøi ta so saùnh ñoä lôùn cuûa ñaïi löôïng caàn ño vôùi ñaïi löôïng maãu…giaù trò ñoïc ñöôïc treân duïng cuï ño chæ cho ta sai leäch cuûa giaù trò ñaïi löôïng ño vôùi ñaïi löôïng maãu.
  • 79. 79 Chương 7. Một số dụng cụ đo phổ biến trong cơ khí Mục đích: Giới thiệu công dụng, cấu tạo và phương pháp sử dụng một số dụng cụ đo phổ biến Yêu cầu: Biết lựa chọn dụng cụ đo phù hợp
  • 80. 80 I. Thước không có du xích
  • 81. 81 II. Thước có du xích: 1. Thước cặp:
  • 84. 84 c. Cách sử dụng: Ñoïc soá treân thöôùc thöôùc caëp 1/20 Ví duï: Treân hình 8.5 m: vaïch soá 35 treân thöôùc chính k: vaïch thöù 8 treân du xích a =1mm n = 20 vaäy kích thöôùc ño ñöôïc laø: mm n a kmL 4.35 20 1 835 
  • 85. 85 Ñeå ñoïc nhanh chöõ soá thaäp phaân thì ta quan saùt vaïch truøng treân du xích vaø ñoïc soá tuøy theo loaïi du xích. ÔÛ ví duï treân, thöôùc caëp 0,05, vaïch coù khaéc soá 4 truøng thì ta ñoïc laø 35,4mm. Neáu vaïch lieàn keà tröôùc vaïch naøy laø vaïch truøngthì keát quaû ñoïc soá laø 35,35mm.
  • 86. 86 d. Cách đo: Söû duïng thöôùc caëp treân maùy tieän. a. Ño ngoaøi; b,c. Ño saâu; d. Ño trong
  • 88. 88 2. Panme A. Panme ño ngoaøi • a. Coâng duïng vaø caáu taïo • Panme ño ngoaøi duøng ñeå ño caùc kích thöôùc : Chieàu daøi, chieàu roäng, ñoä daøy, ñöôøng kính ngoaøi cuûa chi tieát. • Panme ño ngoaøi coù nhieàu kích côõ, giôùi haïn ño cuûa töøng loaïi laø : 0-25; 25-50; 50-75; 75-100; 100- 125; 125-150; 150-175; 175-200; 200-225; 225-250; 250-275; 275-300; 300-400; 400-500; 500-600 mm.
  • 89. 89 Hình 8.16 Pan me ño ngoaøi. 1. Thaân 1; 2. Ñaàu ño coá ñònh; 3.Ñaàu ño ñoäng; 4. Thöôùc chính; 5. Tang quay (thöôùc ñoäng); 6. Nuùm coùc. 7. Choát haõm.
  • 91. 91 Cách đọc số trên panme đến 0,001mm Vaïch truøng Keát quaû ñoïc laø 6,213mm.
  • 92. 92 B.Panme đo trong: C. Panme đo sâu
  • 93. 93 3. Đồng hồ so a. Coâng duïng vaø caáu taïo Ñoàng hoà so ñöôïc duøng nhieàu trong vieäc kieåm tra sai leäch hình daïng hình hoïc cuûa chi tieát gia coâng nhö ñoä coân, ñoä cong, ñoä oâvan… ñoàng thôøi kieåm tra vò trí töông ñoái giöõa caùc chi tieát laép gheùp vôùi nhau hoaëc giöõa caùc maët treân chi tieát nhö ñoä song song, ñoä vuoâng goùc, ñoä ñaûo, ñoä khoâng ñoàng truïc… 1. Vít haõm; 2. Maët soá; 3.Naép; 4. Kim chæ soá voøng; 5. Kim; 6. OÁng loùt truïc; 7. Thanh ño; 8. Ñaàu ño; 9, 13 :Loø xo; 10, 11, 12, 14 : Baùnh raêng.
  • 94. 94 • Cấu tạo: • Maët lôùn cuûa ñoàng hoà chia ra 100 vaïch; thöôøng giaù trò moät vaïch baèng 0,01 mm nghóa laø khi thanh ño 7 dòch chuyeån leân xuoáng moät ñoaïn 0,01 mm thì kim lôùn 5 quay heát 1 voøng (100 vaïch) thì thanh ño 7 dòch chuyeån 1 ñoaïn L = 0,01x100 = 1 mm, luùc ñoù kim nhoû 4 quay ñi 1 vaïch. Vaäy giaù trò moãi vaïch treân maët soá nhoû laø 1mm.
  • 95. 95 4. Calip A. Calíp nuùt (calíp trục) a. Coâng duïng caáu taïo • Calíp duøng ñeå kieåm tra kích thöôùc loã, cuûa raõnh caùc chi tieát gia coâng khi saûn xuaát haøng loaït. • Caáu taïo cuûa calíp goàm coù thaân 1 hai ñaàu ño: ñaàu qua 2 (Go) vaø ñaàu khoâng qua 3 (Not Go). Ñaàu qua coù chieàu daøi lôùn hôn ñaàu khoâng qua. • Theo TCVN, ñaàu qua kí hieäu laø Q; ñaàu khoâng qua kí hieäu laø KQ.
  • 96. 96 • b. Caùch söû duïng vaø baûo quaûn: • Khi kieåm tra, ta ñöa nheï nhaøng caùc ñaàu ño calíp vaø loã chi tieát. Neáu ñaàu qua ñi qua ñöôïc loã, ñaàu khoâng qua khoâng ñi qua ñöôïc loã thì kích thöôùc ñaït yeâu caàu. • Neáu ñaàu qua khoâng ñi qua ñöôïc loã thì kích thöôùc thöïc cuûa chi tieát coøn nhoû hôn kích thöôùc giôùi haïn nhoû nhaát cho pheùp. • Neáu ñaàu khoâng qua ñi qua ñöôïc loã thì kích thöôùc thöïc cuûa chi tieát lôùn hôn kích thöôùc giôùi haïn lôùn nhaát cho pheùp. • Trong caû hai tröôøng hôïp treân, chi tieát ñeàu khoâng ñaït yeâu caàu.
  • 97. 97 • Thí duï: Caàn kieåm tra kích thöôùc loã  40K6 thì kích thöôùc danh nghóa cuûa hai ñaàu ño cuûa calíp xaùc ñònh nhö sau: • Theo TCVN 2245-99 tra kích thöôùc loã 40K6 coù caùc sai leäch laø • • Vaäy kích thöôùc danh nghóa cuûa ñaàu qua cuûa calíp laø : 40 • dQ = Dmin = 40 - 0,013 = 39,987 mm. • Kích thöôùc danh nghóa cuûa ñaàu khoâng qua : • dKQ = Dmax = 40 + 0,003 = 40,003 mm. • Moãi calíp chæ duøng ñeå kieåm tra moät kích thöôùc nhaát ñònh cuûa loaït chi tieát. Khoâng duøng loaïi calíp naøy ñeå kieåm tra loaït kích thöôùc khaùc ñöôïc.
  • 98. 98 B. Calíp haøm • a. Coâng duïng, caáu taïo • Calíp haøm duøng kieåm tra kích thöôùc cuûa chi tieát truïc trong saûn xuaát haøng loaït. • Cuõng gioáng nhö calíp nuùt, calíp haøm cuõng coù thaân vaø hai haøm ño , trong ñoù moät haøm ño qua, moät haøm khoâng qua. • Haøm qua kyù hieäu laø Q; Haøm khoâng qua kyù hieäu laø KQ.
  • 99. 99 Thí duï caàn kieåm tra kích thöôùc truïc: Kích thöôùc danh nghóa cuûa haøm qua laø : DQ = dmax = 45 + 0,012 = 45,012 mm Kích thöôùc danh nghóa cuûa haøm qua laø : DKQ = dmin = 45 -0,008 = 44,992 mm. 012,0 008,045 